Obciążenia samozatrudnionych w Polsce na tle wybranych państw UE Adam Adamczyk
EUROMOD Prezentowane wyniki zostały uzyskane z wykorzystaniem modelu EUROMOD w wersji H1.0 +. EUROMOD jest utrzymywany, rozwijany i zarządzany przez Instytut Badań Społeczno-Ekonomicznych (ISER) na Uniwersytecie w Essex, we współpracy z krajowymi zespołami z państw członkowskich UE. Jesteśmy wdzięczni wielu osobom, które przyczyniły się do rozwoju EURMOD. Proces rozszerzania i aktualizowania EUROMOD jest wspierany finansowo w ramach programu Unii Europejskiej na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych "Easi" (2014-2020). Za wyniki i ich intepretację odpowiedzialny jest autor opracowania.
Wymiary analizy Ocena krótkoterminowej opłacalności samozatrudnienia względem zatrudnienia Ocena poziomu obciążeń w funkcji (dochodu/kosztu pracy)
Problemy pomiaru poziomu obciążeń samozatrudnionych Czy analiza powinna być prowadzona w funkcji kosztu pracy czy dochodu brutto? Czy w analizie powinno uwzględnić się tylko poziom obciążeń podatkami i składkami ubezpieczeniowymi czy także transfery socjalne? Czy na poziom obciążeń wpływ może mieć stan rodzinny przedsiębiorcy? Czy wszystkie składki ubezpieczeniowe powinniśmy uwzględniać jako obciążenia? Czy wyniki symulacji są porównywalne?
Założenia analizy Zakładamy jednakową bazę opodatkowania/oskładkowania Nie uwzględniamy preferencji podatkowych w podatkach pośrednich (np. VAT) Zakres symulacji od 0 do dwukrotności przeciętnego wynagrodzenia Symulacje prowadzone są w jednostkach monetarnych poszczególnych państw Symulacje sporządzane są dla jednoosobowych gospodarstw domowych
Obciążenia składkami
% Kosztu pracy % kosztu pracy Charakterystyka obciążenia samozatrudnionych składkami 50% 45% 40% 35% Poziom obciążeń dla dochodu na poziomie przeciętnego wynagrodzenia 50% 45% 40% 35% Poziom obciążeń dla dochodu na poziomie dwukrotności przeciętnego wynagrodzenia 30% 25% 20% 15% 10% 5% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% el ie ro uk es cy mt de pt lt be cz pl lu hr at si se fr hu sk 0% el ro ie uk de es cy mt pl hr pt be lt cz lu at si se fr hu sk
Charakterystyka obciążenia składkami Systemy regresywne Systemy liniowe Systemy mieszane
System regresywne Składka zryczałtowana Składka zryczałtowana z wyłączeniem przy niskim dochodzie Składka procentowa z minimum
Systemy liniowe Składki z płaską stawką Składki z płaską stawką i dolnym ograniczeniem Brak obligatoryjnego obciążenia składkami
Systemy mieszane System przedziałowy System progesywno-regresywny
Poziom obciążenia podatkiem dochodowym
% kosztu pracy % kosztu pracy Poziom obciążeń samozatrudnionych podatkiem dochodowym 40% Poziom obciążeń dla dochodu na poziomie przeciętnego wynagrodzenia 45% Pozim obciążeń dla dochodu na poziomie dwukrotności przeciętnego wynagrodzenia 35% 40% 30% 35% 25% 20% 15% 10% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 5% 0% sk hr cz fr mt nl si at lu es pt pl uk lt hu de ro be ie se el dk 0% sk cz cy si lt fr pl hr mt pt ro at hu lu es nl uk el de be ie se dk
Wpływ opodatkowania na dochód
Wpływ opodatkowania na dochód - Polska
Poziom obciążenia podatkami i składkami
Systemy preferujące samozatrudnienie przy każdym poziomie dochodu
Systemy zachęcające do samozatrudnienia powyżej określonego poziomu dochodu
Przy jakim poziomie dochodu opłaca się przejść na samozatrudnienie? 100,00% Poziom dochodu granicznego jako % przeciętnego wynagrodzenia 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% RO BE AT CZ LT ES FR PL HR
Systemy preferujące zatrudnienie przy każdym poziomie dochodu
Systemy preferujące samozatrudnienie w grupie osób nie przekraczających określonego poziomu dochodu
Systemy obciążeń fiskalnych a bodźce do samozatrudnienia Systemy preferujące zatrudnienie Systemy pośrednie Systemy preferujące samozatrudnienie Kraj SK, SE, MT,HU AT, BE, CZ, ES,FR, HR, LT, PL, RO, LU UK, PT, IE, EL, DK, DE, CY
% kosztu pracy % kosztu pracy Wpływ składek podatków i transferów na dochód do dyspozycji samozatrudnionych Wpływ obciążeń netto na dochód do dyspozycji dla dochodu na poziomie przeciętnego wynagrodzenia Wpływ obciążeń netto na dochód do dyspozycji dla dochodu na poziomie dwukrotności przeciętnego wynagrodzenia 60% 60% 50% 50% 40% 40% 30% 30% 20% 20% 10% 10% 0% cy uk mt el ro es ie cz nl hr pt de lt lu pl dk at si be fr sk se hu 0% cy ro mt pl es el hr uk cz lt pt de nl ie dk si at fr lu sk be hu se
Poziom obciążenia podatkami i składkami po uwzględnieniu transferów socjalnych
Wnioski Polski system składkowo podatkowy jest mocno regresywny zachęcając do samozatrudnienia osoby o wysokim poziomie dochodu Regresywność systemu wynika ze stosunkowo wysokiej regresywności składek i niskiej progresywności podatku Na niską opłacalność podejmowania samozatrudnienia przy niskim dochodzie wpływa brak zabezpieczenia socjalnego