Rynek pracy w Polsce i Unii Europejskiej próba analizy źródeł danych polskich i zagranicznych

Transkrypt

1 Rynek pracy w Polsce i Unii Europejskiej próba analizy źródeł danych polskich i zagranicznych Wojciech Roszka Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Jabłonowo, ; Współczesne środowisko gospodarcze czyli jak to robią w UE?

2 RYNEK PRACY W POLSCE

3 Struktura ludności Polski wg aktywności ekonomicznej w 2010 roku (w tys. osób) Stopa bezrobocia: 9,62% aktywni zawodowo pracujący aktywni zawodowo bezrobotni bierni zawodowo

4 Struktura ludności Polski wg aktywności ekonomicznej w latach aktywni zawodowo pracujący aktywni zawodowo bezrobotni bierni zawodowo Od kilku lat rośnie liczba aktywnych zawodowo. Wzrostowi aktywności towarzyszy wzrost bezrobocia. Liczba osób biernych zawodowo utrzymuje się na wysokim poziomie

5 Stopa bezrobocia w Polsce w latach ,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 13,3% 13,9% 12,3%11,2% 10,6% 16,1% 19,9%19,6% 19,0%17,7% 18,2% 13,8% 9,6% 9,6% 7,1% 8,2% Bezrobocie jest silnie skorelowane z występującymi cyklami koniunkturalnymi. W 2002 roku stopa bezrobocia osiągnęła rekordowy poziom 19,9%. Od tzw. kryzysu ekonomicznego w 2008 roku stopa bezrobocia rośnie. W I kwartale 2012 roku stopa bezrobocia wynosiła 13,5% 0,0%

6 Stopa bezrobocia w Polsce w roku 2010 w ujęciu województw 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% 11,3% 11,6% 12,3% 10,6%9,9% 10,5% 9,2%9,1% 9,7% 10,3%9,3%9,1% 12,0%9,7% 8,8% 7,4% Bezrobocie charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem terytorialnym. Najwyższy poziom bezrobocia notuje się na zachodzie oraz południowym wschodzie kraju. Najniższe bezrobocie występuję w mazowieckiem i wielkopolskiem.

7 Stopa bezrobocia w Polsce w roku 2010 w ujęciu płci 10,2% 10,0% 10,0% 9,8% 9,6% 9,4% 9,2% 9,0% 9,3% Kobiety charakteryzują się wyższym poziomem bezrobocia niż mężczyźni. Kobiety częściej pracują w niepełnym wymiarze czasu pracy. 8,8% kobiety mężczyźni

8 Stopa bezrobocia w Polsce w latach w ujęciu płci kobiety mężczyźni 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 19,9% 20,9% 20,4% 19,9%19,1% 19,1%19,0% 18,1% 18,2% 16,9% 15,8% 16,6% 14,7% 14,9% 13,9%13,2%12,3% 14,4% 12,1% 12,4% 12,9% 11,0%9,6%9,1% 10,3% 7,9% 8,7% 10,0% 9,3% 9,0%6,4% 7,8% Dysproporcje między poziomem zatrudnienia kobiet i mężczyzn stale maleją. Kobiety i mężczyźni w równym stopniu odczuwają zmiany koniunkturalne na rynku pracy. 0,0%

9 Stopa bezrobocia w Polsce w roku 2010 w ujęciu poziomu wykształcenia 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 17,5% 11,1% 13,3% 9,0% 4,9% Wyższe wykształcenie przeciętnie powoduje większe szanse na rynku pracy. W przypadku zakooczenia nauki na poziomie ponadgimnazjalnym, na rynku pracy bardziej liczą się umiejętności praktyczne niż wiedza ogólna.

10 Stopa bezrobocia w Polsce w latach w ujęciu poziomu wykształcenia 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% gimnazjalne, podstawowe i niższe zasadnicze zawodowe średnie ogólnokształcące policealne oraz średnie zawodowe wyższe 26,2% 27,2% 26,8% 24,0% 22,5% 23,1% 21,4% 21,5% 21,3% 22,2% 17,2% 17,1% 16,6% 17,2% 17,5% 15,7% 15,5% 14,4% 12,3% 11,4% 12,2% 11,7% 10,6% 11,1% 8,4% 7,8% 8,9% 9,2% 9,0% 7,3% 7,0% 7,1% 6,7% 7,5% 5,9% 4,3% 3,5% 4,3% 4,9% Osoby z wyższym wykształceniem najmniej odczuwają zmiany koniunkturalne na rynku pracy. Najbardziej narażone są osoby z wykształceniem najniższym.

11 Stopa bezrobocia w Polsce w roku 2010 w ujęciu grup wieku 18,0% 16,0% 16,7% 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% 7,4% 7,2% 7,3% i więcej Najbardziej zagrożone bezrobocie są ludzie młodzi, często wchodzący dopiero na rynek pracy. Bezrobocie wśród ludzi młodych jest ponad dwukrotnie wyższe niż w innych grupach wieku.

12 Stopa bezrobocia w Polsce w latach w ujęciu grup wieku i więcej 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 30,2% 32,8% 32,0% 30,6% 28,2% 21,6% Poprawa koniunktury gospodarczej bardziej niż proporcjonalnie poprawia sytuację ludzi młodych na rynku pracy. 15,0% 10,0% 5,0% 16,2% 17,5% 17,2% 14,7% 15,4% 15,7% 15,4% 15,8% 14,5% 15,0% 12,4% 12,1% 12,9% 12,5% 11,4% 11,8% 10,0% 9,7% 15,3% 12,0% 16,7% 14,2% 7,5% 8,2% 7,1% 7,4% 6,3% 7,2% 5,4% 6,0% 6,2% 7,3% Pogorszenie koniunktury gospodarczej bardziej niż proporcjonalnie pogarsza sytuację ludzi młodych na rynku pracy. 0,0%

13 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w latach , , , , , , , , , , ,662409, , , , , , , Wynagrodzenia charakteryzują się dodatnią tendencją rozwojową. Wzrost wynagrodzeo od 2008 roku ma charakter gasnący.

14 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w roku 2010 w ujęciu województw Najwyższe wynagrodzenia otrzymują pracownicy z województwa mazowieckiego. Tylko w dwóch województwach przeciętnie osiąga się wynagrodzenia wyższe od średniej krajowej mazowieckim i śląskim. Najniższe wynagrodzenia otrzymują pracownicy zatrudnieni na wschodzie kraju.

15 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w roku 2010 w ujęciu płci ,73 mężczyźni 3256,06 kobiety Kobiety zarabiają przeciętnie mniej od mężczyzn. Kobiety przeciętnie pracują krócej niż mężczyźni i są częściej zatrudnione w niepełnym wymiarze czasu pracy.

16 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w roku 2010 w ujęciu wykształcenia , , , ,6 2861, , , ,7 Wzrostowi poziomu wykształcenia towarzyszy wzrost przeciętnego wynagrodzenia. Osoby z wyższym wykształceniem, zwłaszcza co najmniej magisterskim, zarabiają dużo więcej niż wynosi średnia krajowa.

17 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w roku 2010 w ujęciu grup wieku , , , ,8 3871, ,6 3721,71 Wraz z wiekiem rośnie przeciętne wynagrodzenie do 24 lat i więcej

18 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w roku 2010 dla 10 najlepiej zarabiających zawodów w dużych i średnich przedsiębiorstwach w sektorze prywatnym Matematycy, statystycy i pokrewni Lekarze weterynarii Twórcy i artyści Analitycy systemowi i programiści Lekarze Literaci, dziennikarze i filolodzy Specjaliści z dziedziny prawa Specjaliści do spraw baz danych i sieci Inżynierowie elektrotechnologii Specjaliści do spraw finansowych 8014, , , , , , , , , ,84 Zawody o najwyższych wynagrodzeniach to profesje wysoce specjalistyczne, wymagające szczegółowej wiedzy. Najlepiej zarabiający specjaliści są jednocześnie najrzadziej występującymi na rynku pracy (np. statystyków jest około 300)

19 Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego 2011 stopa bezrobocia w ujęciu województw 20,0 18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 13,2 15,1 13,7 13,9 Polska: 12,9% 13,1 13,0 12,2 10,4 17,8 12,7 12,6 11,7 17,3 16,7 10,5 15,2 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0

20 Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego 2011 współczynnik aktywności zawodowej w ujęciu województw 56,0 54,0 52,0 50,0 53,0 52,5 52,0 53,8 50,9 52,1 54,6 Polska: 52,5% 52,5 50,5 49,8 54,4 51,6 51,5 55,3 51,7 48,0 47,4 46,0 44,0 42,0

21 EKSPERYMENTALNE METODY BADANIA RYNKU PRACY W POLSCE

22 Rynek pracy w świetle informacji zawartych w rejestrach administracyjnych ZUS i NFZ Moment referencyjny ZUS NFZ 31 stycznia listopada 2009 Liczba jednostek Liczba jednostek unikatowych Zakres informacyjny kod terytorialny płed wiek status na rynku pracy kod terytorialny płed wiek status na rynku pracy

23 Struktura aktywności ekonomicznej ludności według rejestru ZUS i BAEL ZUS BAEL I kw. 2010

24 Struktura aktywności ekonomicznej ludności według rejestru ZUS w wybranych przekrojach Wskaźnik zatrudnienia w Polsce w przekroju powiatów, stan na wg rejestru ZUS Stopa bezrobocia w Polsce w przekroju powiatów, stan na wg rejestru ZUS

25 Struktura aktywności ekonomicznej ludności według rejestru ZUS w wybranych przekrojach Stopa bezrobocia wśród kobiet w przekroju powiatów, stan na wg rejestru ZUS Stopa bezrobocia wśród ludności w wieku do 29 lat w przekroju powiatów, stan na wg rejestru ZUS

26 Struktura aktywności ekonomicznej ludności według rejestru ZUS w wybranych przekrojach Stopa bezrobocia wśród kobiet w wieku do 29 lat w przekroju powiatów, stan na wg rejestru ZUS Stopa bezrobocia wśród mężczyzn w wieku 45 lat i więcej w przekroju powiatów, stan na wg rejestru ZUS

27 Struktura aktywności ekonomicznej ludności według rejestru NFZ i BAEL BAEL NFZ Aktywni zawodowo pracujący Aktywni zawodowo bezrobotni Aktywni zawodowo ogółem Bierni zawodowo

28 Struktura aktywności ekonomicznej ludności w wieku 15 lat i więcej wg rejestru NFZ i BAEL w ujęciu województw NFZ 17 listopada 2009 BAEL III kw BAEL IV kw Województwo aktywni zawodowo bierni zawodowo aktywni zawodowo bierni zawodowo aktywni zawodowo bierni zawodowo DOLNOŚLĄSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE LUBELSKIE LUBUSKIE ŁÓDZKIE MAŁOPOLSKIE MAZOWIECKIE OPOLSKIE PODKARPACKIE PODLASKIE POMORSKIE ŚLĄSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE WIELKOPOLSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE OGÓŁEM Współczynnik podobieństwa -- 94,25% 96,64% 94,90% 97,33%

29 Struktura aktywności ekonomicznej ludności według rejestru NFZ w wybranych przekrojach Stopa bezrobocia w Polsce w 2009 roku w przekroju powiatów wg rejestru NFZ Odsetek ludności aktywnej ekonomicznie w Polsce w 2009 roku w przekroju powiatów wg rejestru NFZ

30 RYNEK PRACY W UNII EUROPEJSKIEJ

31 Stopa bezrobocia w wybranych krajach europejskich w 2010 roku (w %) ES LV LT EE SK IE EL PT HR HU TR BG FR PL SE IT FI BE UK DK SI RO CZ DE MT CY LU NL AT NO 3,5 4,6 4,5 4,4 6,2 8,4 8,4 8,4 8,3 7,8 7,5 7,3 7,3 7,3 7,1 6,9 12, ,8 11,2 10,7 10,2 9,8 9,6 14,4 13,7 18,7 17,8 16,9 20,

32 Odsetek długotrwale bezrobotnych (powyżej roku) w wybranych krajach europejskich w 2010 roku (w %) SK LV EE LT ES IE HR PT EL HU BG IT BE FR DE SI MT PL CZ TR UK RO FI SE DK LU CY NL AT NO 0,7 1,5 1,4 1,3 1,3 1,2 1,1 2 2,5 2, ,8 3,4 3,2 3,2 4,1 4,1 3,9 4,8 5,7 5,5 6,3 6,7 6,7 7,4 7,3 7,7 8,4 9,

33 Odsetek ludności aktywnej zawodowo w wybranych krajach europejskich w 2010 roku (w %) NO NL DK SE CY AT UK PT SI FI DE CZ LU IE RO SK EE BE PL FR LV LT ES MT BG EL HU IT TR HR 63,46 61,27 59,95 58,35 57,69 57,45 56,53 55,18 54,90 54,84 54,73 54,21 53,47 52,46 50,74 50,45 50,20 49,83 49,28 48,76 48,52 47,48 47,18 46,94 46,70 45,33 44,29 44,10 42,07 41,29 0,00 10,00 20,00 30,00 40,00 50,00 60,00 70,00

34 Przeciętna długośd aktywności zawodowej w wybranych krajach europejskich w 2010 roku (w latach) SE DK NO NL UK CY PT FI DE AT EE LV ES SI FR IE CZ LT BE SK EL LU RO PL BG HR MT IT HU 40,1 39,5 39, ,9 36,9 36,8 36,8 36,8 36,3 35,5 34,5 34,3 34,2 34,2 33,9 33,9 33,2 32,5 32,3 32,3 31,7 31,6 31,5 31,5 31,3 30,2 29,6 29,

35 Odsetek gospodarstw domowych żyjących poniżej progu ubóstwa* w wybranych krajach europejskich w 2010 roku BG RO LV LT HR IE HU PL EL ES PT IT CY UK EE BE SK MT DE FR SI DK LU FI AT NL SE NO CZ 25,5 25,3 24, ,1 21,7 20,8 20,6 20,6 19,7 19,3 18,3 18,3 17,1 16,9 16,6 15, ,9 14,4 27,8 27,7 31,3 29,9 29,9 33,4 38,1 41,6 41, *próg ubóstwa 60% mediany ekwiwalentnych dochodów gospodarstw domowych w danym kraju

36 Odsetek dzieci w wieku 0-17 żyjących w gospodarstwach domowych bezrobotnych w wybranych krajach europejskich w 2010 roku IE UK HU BG TR LT EE BE LV ES SK HR RO FR DE MT SE DK PL IT CZ PT EL AT NL CY FI SI LU 2,8 4,4 3,9 5,5 5,4 5,1 6,3 7 11,1 10,8 10,2 10,2 10 9,7 9,6 9,5 9,4 8,9 8,7 8,2 7,8 12, , ,2 16,1 17,9 19,

37 Przeciętne roczne wynagrodzenie netto w wybranych krajach europejskich w 2010 roku (w EURO) NO LU BE SE DE DK AT NL FI UK FR IT IE ES EL PT SI MT CZ EE TR SK HU PL LV LT RO BG 13098, , , ,9 7613, ,8 5883, , , ,7 4439, , , , , , , , , , , , , , , , ,

38 Minimalne wynagrodzenie brutto w wybranych krajach europejskich w 2010 roku (w EURO) LU IE NL BE FR UK EL ES MT SI PT HR TR PL SK CZ EE HU LV LT RO BG 141,63 122,71 278,02 271,8 253,77 231,7 338,33 320,87 307,7 302,19 385,48 738,85 659,92 597,43 554,17 862, , , ,6 1387,5 1343, ,

39 Wysokośd przeciętnego opodatkowania wynagrodzeo w wybranych krajach europejskich w 2010 roku (w %) DK DE LV BE RO HU SI PL NL TR NO AT IT BG UK SE FR FI LT EL EE LU PT CZ SK ES MT IE 6,16 9,08 8, ,53 15,24 13,92 13,88 13,13 23,77 22,73 22,44 21,85 21,69 21,68 21,2 21,17 20,89 20,07 19,73 18,41 18,28 17,29 26,11 25,77 30,38 28,91 35,

40 Charakter wybranych charakterystyk rynku pracy w Unii Europejskiej Cecha Długośd aktywności zawodowej Odsetek długotrwale bezrobotnych Przeciętne roczne zarobki netto (EUR) Przeciętne opodatkowanie wynagrodzenia Odsetek ludności żyjący poniżej granicy ubóstwa Odsetek dzieci 0-17 żyjący w GD bezrobotnych Płaca minimalna Stopa bezrobocia Odsetek ludności pracującej Charakter cechy stymulanta destymulanta stymulanta destymulanta destymulanta destymulanta stymulanta destymulanta stymulanta

41 Porządkowanie liniowe Zadaniem metod porządkowania liniowego zbioru obiektów jest uszeregowanie, czyli ustalenie kolejności obiektów lub zbiorów według określonego kryterium. Metody porządkowania liniowego stosowane są wówczas gdy można przyjąć pewne nadrzędne kryterium, ze względu na które będzie można uszeregować obiekty od najlepszego do najgorszego. Narzędziem metod porządkowania liniowego jest syntetyczny miernik rozwoju (SMR), będący pewną funkcją agregującą informacje cząstkowe zawarte w poszczególnych zmiennych i wyznaczoną dla każdego obiektu ze zbioru obiektów A.

42 Porządkowanie liniowe Etapy przeprowadzania porządkowania liniowego: 1. Sformułowanie celu analizy oraz wstępnych hipotez badawczych. Dobór cech. 2. Zebranie materiału statystycznego. Wybór metody porządkowania liniowego. 3. Utworzenie rankingu obiektów za pomocą wybranej metody. Weryfikacja wyników porządkowania. 4. Interpretacja wyników porządkowania.

43 Porządkowanie liniowe Etapy przeprowadzania porządkowania liniowego: 1. Sformułowanie celu analizy oraz wstępnych hipotez badawczych. Dobór cech. 2. Zebranie materiału statystycznego. Wybór metody porządkowania liniowego. 3. Utworzenie rankingu obiektów za pomocą wybranej metody. Weryfikacja wyników porządkowania. 4. Interpretacja wyników porządkowania.

44 Porządkowanie liniowe ranking krajów Kraj Rok NL LU UK SI CZ FR IE BE PT MT ES EL EE SK PL RO LT LV BG HU

45 Porządkowanie liniowe ranking krajów, 2010

46 Segmentacja Dokonano próby wyodrębnienia krajów podobnych w zakresie wybranych charakterystyk rynku pracy. Wykorzystano hierarchiczną analizę skupieo. Do przyporządkowania jednostek do grup wybrano metodę Warda Maksymalizacja wariancji międzygrupowej Minimalizacja wariancji wewnątrzgrupowej

47 Segmentacja rok 2007 Charakterystyka Grupa Kraje długośd aktywności zawodowej 31,19 34,27 35,68 BE CZ IE Odsetek długotrwale bezrobotnych 4,22 2,31 1,3 BG PT LU Przeciętne roczne zarobki netto (EUR) 9134, , ,23 EL EE NL Przeciętne opodatkowanie wynagrodzenia 18,53 18,68 15,79 FR ES UK Odsetek ludności żyjący poniżej granicy ubóstwa 31,07 23,93 19,33 HU LT IE Odsetek dzieci 0-17 żyjący w GD bezrobotnych 10,07 6,34 9,4 MT LV NL Pensja minimalna 543,28 363, ,81 PL SI UK Stopa bezrobocia 8,01 6,06 4,43 RO CZ Odsetek ludności pracującej 48,67 56,04 58,79 SK PT

48 Segmentacja rok ,5 1 0,5 0-0,5-1 -1,5

49 Segmentacja rok 2008 Charakterystyka Grupa Kraje długośd aktywności zawodowej 32,2 32,85 37,6 BE BG RO IE Odsetek długotrwale bezrobotnych 2,6 2,78 1,4 FR EE SI NL Przeciętne roczne zarobki netto (EUR) 23901, , ,7 LU EL UK Przeciętne opodatkowanie wynagrodzenia 20,27 17,86 15,29 ES Odsetek ludności żyjący poniżej granicy 18,3 27,28 20,6 ubóstwa HU Odsetek dzieci 0-17 żyjący w GD bezrobotnych 7,73 7,86 11,43 LT Pensja minimalna 1386,65 376, ,36 LV Stopa bezrobocia 6,57 6,92 5 MT Odsetek ludności pracującej 50,3 52,6 60,7 PL

50 Segmentacja rok ,5 1 0,5 0-0,5-1 długośd aktywności zawodowej Odsetek długotrwale bezrobotnych Przeciętne roczne zarobki netto (EUR) Przeciętne opodatkowanie wynagrodzenia Odsetek ludności żyjący poniżej granicy ubóstwa Odsetek dzieci 0-17 żyjący w GD bezrobotnych Pensja minimalna Stopa bezrobocia Odsetek ludności pracującej

51 Segmentacja rok 2009 Charakterystyka Grupa Kraje długośd aktywności zawodowej 33,51 32,97 34,98 BE UK SK RO CZ Odsetek długotrwale bezrobotnych 3,34 3,86 1,48 EL BG PL LU Przeciętne roczne zarobki netto (EUR) 17189, , ,1 ES EE NL Przeciętne opodatkowanie wynagrodzenia 14,5 19,85 18,62 FR HU SI Odsetek ludności żyjący poniżej granicy ubóstwa Odsetek dzieci 0-17 żyjący w GD bezrobotnych 22,5 31,28 16 IE LT 11,41 10,51 5,3 MT LV

52 Segmentacja rok ,5 1 0,5 0-0,5-1 -1,5 długośd aktywności zawodowej Odsetek długotrwale bezrobotnych Przeciętne roczne zarobki netto (EUR) Przeciętne opodatkowanie wynagrodzenia Odsetek ludności żyjący poniżej granicy ubóstwa Odsetek dzieci 0-17 żyjący w GD bezrobotnych Pensja minimalna Stopa bezrobociaodsetek ludności pracującej

53 Segmentacja rok 2010 Charakterystyka Grupa Kraje Pensja minimalna 1049,48 270,17 977,45 CZ SK LU Stopa bezrobocia 10,19 11,01 5,35 BE PT NL Odsetek ludności pracującej 50,16 50,42 57 EL BG długośd aktywności zawodowej 33,71 32,91 35,35 ES EE Odsetek długotrwale bezrobotnych 4,4 6,09 1,25 FR HU Przeciętne roczne zarobki netto (EUR) 15806, , ,3 IE LT Przeciętne opodatkowanie wynagrodzenia 15,64 20,18 18,55 MT LV Odsetek ludności żyjący poniżej granicy ubóstwa 22,18 31,09 16,1 SI PL Odsetek dzieci 0-17 żyjący w GD bezrobotnych 10,86 11,7 4,1 UK RO Pensja minimalna 936,75 275, ,18 SK Stopa bezrobocia 10,42 13,12 4,55 Odsetek ludności pracującej 50,68 49,21 57,37

54 Segmentacja rok ,5 1 0,5 0-0,5-1 -1,5 długośd aktywności zawodowej Odsetek długotrwale bezrobotnych Przeciętne roczne zarobki netto (EUR) Przeciętne opodatkowanie wynagrodzenia Odsetek ludności żyjący poniżej granicy ubóstwa Odsetek dzieci 0-17 żyjący w GD bezrobotnych Pensja minimalna Stopa bezrobocia Odsetek ludności pracującej

55 Dziękuję za uwagę.