PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Stany nagłe w onkologii z uwzględnieniem powikłań przeciwnowotworowych terapii systemowych 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: KLINIKA ONKOLGII 3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: ul. Szamarzewskiego 82/84, 60-569 Poznań Tel. /Fax 61 854 90 16/ 61 854 90 72; Strona WWW: www.katedraonkologii.pl E-mail: katedraonkologii@ump.edu.pl 4. Kierownik jednostki: Prof. dr hab. n. med. Rodryg Ramlau 5. Osoba odpowiedzialna za zajęcia fakultatywne Nazwisko: Tel. kontaktowy: 61 854 90 38 Możliwość kontaktu: wtorki i czwartki w godz. 12.30-14.00 E-mail: krzysztof.roznowski@skpp.edu.pl Osoba zastępująca: Renata Rybarczyk Kontakt:. 61 854 90 16 6. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: V i VI Semestr: 9, 11 7. Liczba godzin ogółem :15 liczba pkt.ects:1 str. 1
Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu W Ć Ćwiczenia kategoria KLINIKA ONKOLGII 0 5 C 10 Razem: 0 5 C 10 S 8. Cel nauczania przedmiotu Przekazanie wiedzy dotyczącej najczęściej występujących stanów nagłych w przebiegu chorób nowotworowych, opanowanie umiejętności rozpoznawania i interwencji często z intencją ratowania życia, stanów nagłych u chorych onkologicznych na różnych poziomach organizacji służby zdrowia, znajomość najczęstszych objawów niepożądanych terapii przeciwnowotworowych- ich wpływu na jakość życia chorego, zagrożenia życia w przypadku braku interwencji medycznej lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Efekt kształcenia umiejętności i kompetencje: wczesnego rozpoznawania stanów nagłych w onkologii oraz powikłań leczenia systemowego; podejmowania decyzji, co do badań diagnostycznych; planowanie i przeprowadzania zabiegów diagnostycznych, stosowania metod leczenia objawowego i przyczynowego w stanach nagłych w przebiegu chorób nowotworowych. 9. SYLABUS Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Stany nagłe w onkologii z uwzględnieniem powikłań przeciwnowotworowych terapii systemowych LEKARSKI I LEKARSKI JEDNOLITE MAGISTERSKIE STACJONARNE POLSKI Rodzaj przedmiotu obowiązkowy fakultatywny X Rok studiów/semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu I II III IV V x VI x 1 2 3 4 5 6 7 8 9x 10 11 x 12 15, w tym 10 - seminaria, 5 ćwiczenia Zdobycie wiedzy dotyczącej etiologii, patogenezy, objawów, diagnostyki oraz leczenia najczęstszych stanów nagłych w przebiegu chorób nowotworowych oraz powikłań przeciwnowotworowych terapii systemowych. Zdobycie umiejętności - przeprowadzenia badania podmiotowego i przedmiotowego pacjenta onkologicznego - postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne w stanach zagrożenia życia w onkologii str. 2
- postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne w powikłaniach przeciwnowotworowych terapii systemowych Symbol efektów kształcenia zgodnie ze standardami OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) Metody weryfikacji osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: Ustne odpowiedzi w trakcie zajęć, kolokwium końcowe D.W01 D.W12 E.W24 E.W25 E.W26 E.W37 F.W03 F.W10 zna aktualny stan wiedzy na temat społecznego wymiaru zdrowia i choroby, wpływu środowiska społecznego(rodziny, sieci relacji społecznych) i nierówności społecznych na stan zdrowia oraz społeczno-kulturowych różnic i roli stresu społecznego w zachowaniach zdrowotnych i autodestrukcyjnych; zna zasady motywowania pacjentów do prozdrowotnych zachowań i informowania o niepomyślnym rokowaniu; zna podstawy wczesnej wykrywalności nowotworów i zasady badań przesiewowych w onkologii zna możliwości współczesnej terapii nowotworów (z uwzględnieniem terapii wielomodalnej), perspektywy terapii komórkowych i genowych oraz ich niepożądane skutki zna zasady terapii skojarzonych w onkologii, algorytmy postępowania diagnostyczno leczniczego w najczęściej występujących nowotworach człowieka; zna rodzaje materiałów biologicznych wykorzystywanych w diagnostyce laboratoryjnej oraz zasady pobierania materiału do badań w onkologii zna zasady kwalifikacji i wykonywania oraz najczęstsze powikłania podstawowych zabiegów operacyjnych i inwazyjnych procedur diagnostycznoleczniczych zna problematykę współcześnie wykorzystywanych badań obrazowych, w szczególności F.W10a zna symptomatologię radiologiczną podstawowych chorób UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) E.U01 przeprowadza wywiad lekarski z pacjentem dorosłym E.U03 przeprowadza pełne i ukierunkowane badanie fizykalne pacjenta dorosłego E.U07 ocenia stan ogólny, stan przytomności i świadomości pacjenta; E.U14 rozpoznaje stany bezpośredniego zagrożenia życia E.U16 planuje postępowanie diagnostyczne, terapeutyczne i profilaktyczne; E.U.17 przeprowadza analizę ewentualnych działań niepożądanych poszczególnych leków oraz interakcji między nimi E.U.20 kwalifikuje pacjenta do leczenia domowego i szpitalnego E.U21 definiuje stany, w których czas dalszego trwania życia, stan funkcjonalny lub preferencje chorego ograniczają postępowanie zgodne z określonymi dla danej choroby wytycznymi E.U24 interpretuje badania laboratoryjne i identyfikuje przyczyny odchyleń E.U28 pobiera materiał do badań wykorzystywanych w diagnostyce laboratoryjnej chorób onkologicznych E.U30 asystuje przy przeprowadzaniu następujących procedur i zabiegów lekarskich: 1. przetaczaniu preparatów krwi i krwiopochodnych, 2. drenażu jamy opłucnowej, 3. nakłuciu worka osierdziowego, 4. nakłuciu jamy otrzewnowej,. str. 3
5. nakłuciu lędźwiowym, 6. biopsji cienkoigłowej 7. biopsji aspiracyjnej szpiku kostnego, 8. trepanobiopsji E.U32 planuje konsultacje specjalistyczne E.U37 rozpoznaje agonię pacjenta i stwierdza jego zgon; E.U38 prowadzi dokumentację medyczną pacjenta PUNKTY ECTS 1 TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU: Tematyka ćwiczeń Forma (wykłady,seminari u,, ćwiczenia, zaj.fakultatywne, itp ) Podstawy diagnostyki najczęstszych stanów zagrożenia życia w przebiegu chorób nowotworów Obserwacja pacjentów po podaniu cytostatyków: a. wczesne objawy uboczne (uporczywe wymioty, leukopenia, wskazania do stosowania czynników wzrostu, wskazania do przetaczania masy płytkowej, niedokrwistość, leczenie erytropoetyną) b. późne powikłania chemioterapii (między innymi problemy kardiotoksyczności, niepłodności) Podstawy leczenia najczęstszych stanów zagrożenia życia w przebiegu chorób nowotworów Tematyka seminariów Definicje i patomechanizm najczęstszych stanów nagłych w przebiegu chorób nowotworowych Objawy i leczenie stanów nagłych związanych z zajęciem przez proces nowotworowy układu i przewodu pokarmowego Objawy i leczenie stanów nagłych związanych z zajęciem przez proces nowotworowy układu nerwowego Objawy i leczenie stanów nagłych związanych z zajęciem przez proces nowotworowy układu kostno-stawowego Objawy i leczenie zagrażających życiu zaburzeń metabolicznych wywołanych przez proces nowotworowy Mechanizm działania leków przeciwnowotworowych: cytostatyków, preparatów hormonalnych, leków biologicznychprzeciwciał monoklonalnych, inhibitorów przekazywania sygnałów mitogennych Najczęstsze powikłania systemowych terapii przeciwnowotworowych profilaktyka, rozpoznawanie i leczenie Rola lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w diagnostyce i leczeniu powikłań systemowych terapii przeciwnowotworowych LITERATURA PODSTAWOWA: Kordek R Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Via Medica, 2013 Gdańsk LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: 1. Krzakowski M. (red.): Onkologia kliniczna. Tom I, II. Wydawnictwo Medyczne Borgis, Warszawa 2006 2. Krzakowski M., Warzocha K. (red.): Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych. Via Medica, Gdańsk 2013 WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU: Studenci V i VI roku Wydziału Lekarskiego I odbywający zajęcia fakultatywne z zakresu stanów nagłych w onkologii z uwzględnieniem powikłań przeciwnowotworowych terapii systemowych mają obowiązek zdać ustne kolokwium na koniec całego cyklu zajęć fakultatywnych. Zajęcia fakultatywne z zakresu stanów nagłych w onkologii z uwzględnieniem powikłań przeciwnowotworowych terapii systemowych dla studentów V i VI roku Wydziału Lekarskiego I zaliczane są na podstawie karty ćwiczeń potwierdzającej obecność na wszystkich seminariach oraz pozytywnego wyniku kolokwium. 10.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów str. 4
Ćwiczenia - Semestr zimowy Ćwiczenie 1. Ćwiczenie 2. Ćwiczenie 3. Tematyka ćwiczeń Podstawy diagnostyki najczęstszych stanów zagrożenia życia w przebiegu chorób nowotworów Podstawy leczenia najczęstszych stanów zagrożenia życia w przebiegu chorób nowotworów Obserwacja pacjentów po podaniu cytostatyków: a. wczesne objawy uboczne (uporczywe wymioty, leukopenia, wskazania do stosowania czynników wzrostu, wskazania do przetaczania masy płytkowej, niedokrwistość, leczenie erytropoetyną) b. późne powikłania chemioterapii (między innymi problemy kardiotoksyczności, niepłodności) Osoba odpowiedzialna Seminarium 1. Seminarium 2. Seminarium 3. Seminaria - Semestr zimowy Tematyka seminariów Definicje i patomechanizm najczęstszych stanów nagłych w przebiegu chorób nowotworowych Objawy i leczenie stanów nagłych związanych z zajęciem przez proces nowotworowy układu i przewodu pokarmowego Objawy i leczenie stanów nagłych związanych z zajęciem przez proces nowotworowy układu nerwowego Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Seminarium 4. Objawy i leczenie stanów nagłych związanych z zajęciem przez proces nowotworowy układu kostno-stawowego Seminarium 5. Seminarium 6. Seminarium 7. Seminarium 8. Objawy i leczenie zagrażających życiu zaburzeń metabolicznych wywołanych przez proces nowotworowy Mechanizm działania leków przeciwnowotworowych: cytostatyków, preparatów hormonalnych, leków biologicznych-przeciwciał monoklonalnych, inhibitorów przekazywania sygnałów mitogennych Najczęstsze powikłania systemowych terapii przeciwnowotworowych profilaktyka, rozpoznawanie i leczenie Rola lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w diagnostyce i leczeniu powikłań systemowych terapii przeciwnowotworowych 11. Organizacja zajęć: Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej jednostki : www.katedraonkologii.pl str. 5
REGULAMIN ZAJĘĆ: Zajęcia fakultatywne z zakresu stanów nagłych w onkologii z uwzględnieniem powikłań przeciwnowotworowych terapii systemowych są przeznaczone dla studentów V i VI roku Wydziału Lekarskiego I i obejmują seminaria oraz ćwiczenia w wymiarze 15 godzin dydaktycznych (1 punkt kredytowy). Obecność na zajęciach fakultatywnych jest obowiązkowa i odnotowywana w karcie zajęć fakultatywnych, którą student otrzyma na pierwszych zajęciach. Zaliczenie nieobecności następuje poprzez przygotowanie i zaliczenie problematyki będącej przedmiotem zajęć, na których student był nieobecny lub poprzez zaliczenie na podstawie aktywnego uczestnictwa w zajęciach i opracowanie wybranego tematu, na podstawie wskazań prowadzącego zajęcia. Zajęcia odbywać się będą w semestrze zimowym w terminach, które zostaną określone po ustaleniu szczegółowego planu zajęć dydaktycznych dla studentów V i VI roku WL I w roku akademickim 2012/2013. Studenci odbywający zajęcia fakultatywne z zakresu stanów nagłych w onkologii z uwzględnieniem powikłań przeciwnowotworowych terapii systemowych mają obowiązek zdać ustne kolokwium na koniec całego cyklu zajęć fakultatywnych. PROGRAM ZAJĘĆ: Program zajęć obejmuje zagadnienia z zakresu stanów nagłych i zagrożenia życia w przebiegu chorób nowotworowych chorób, ich etiologii, diagnostyki oraz najczęstszych powikłań systemowych terapii przeciwnowotworowych mogących stanowić zagrożenie życia pacjentka onkologicznego. PROGRAM NAUCZANIA Wymagania wstępne Zalecane jest przed rozpoczęciem zajęć opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu onkologii klinicznej oraz farmakoterapii nowotworów. Przygotowanie do zajęć Przygotowanie do seminariów i ćwiczeń wg załączonego programu w oparciu o obowiązujące podręczniki, materiały dostępne na stronach Katedry Onkologii, w tym znajomość objawów oraz badań pracownianych stosowanych w diagnostyce, różnicowaniu i prognozowaniu stanów nagłych w przebiegu chorób nowotworowych, a także zasad ich leczenia. Wymagania końcowe Opanowanie wiedzy teoretycznej i praktycznej w zakresie tematyki zajęć. str. 6
12.Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie - Studenci V i VI roku Wydziału Lekarskiego I odbywający zajęcia fakultatywne z zakresu stanów nagłych w onkologii z uwzględnieniem powikłań przeciwnowotworowych terapii systemowych mają obowiązek zdać ustne kolokwium na koniec całego cyklu zajęć fakultatywnych. W przypadku braku usprawiedliwienia, nieprzystąpienie studenta w tym terminie do kolokwium, jest równoznaczne z wpisaniem oceny niedostatecznej. - Zajęcia fakultatywne z zakresu stanów nagłych w onkologii z uwzględnieniem powikłań przeciwnowotworowych terapii systemowych dla studentów V i VI roku Wydziału Lekarskiego I zaliczane są na podstawie karty ćwiczeń potwierdzającej obecność na wszystkich seminariach oraz pozytywnego wyniku kolokwium. 13Literatura: Zalecana literatura: - Kordek R Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Via Medica, 2013 Gdańsk - Krzakowski M. (red.): Onkologia kliniczna. Tom I, II. Wydawnictwo Medyczne Borgis, Warszawa 2006 - Krzakowski M., Warzocha K. (red.): Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych. Via Medica, Gdańsk 2013 14. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora str. 7