Elzbieta Malinowska-Misi^g Jan Misigg Wojciech Misi^g Marcin Tomalak Metody budzetowania zadaniowego w jednostkach samorzgdu terytorialnego PRZEWODNIK PRESSCOM Sp. z o.o. Wrodaw 2015
Spis tresci Wykazskrötöw 11 1. Wprowadzenie 13 2. Zadania i uströj jednostek samorzqdu terytorialnego 23 2.1. Podstawowe akty prawne 26 2.2. Zadania samorzqdu terytorialnego 29 2.3. Organy samorzqdu terytorialnego 36 2.3.1. Organy stanowiqce 39 2.3.2. Organy wykonawcze 42 2.4. Finanse jednostek samorzqdu terytorialnego 46 3. Budzet zadaniowy - podstawowe pojgcia 57 3.1. Budzet dla mieszkaricöw 62 3.2. Budzet zadaniowy - nasza definicja 65 3.3. Istota budzetowania zadaniowego 67 3.3.1. Rola budzetu w funkcjonowaniu JST 68 3.3.2. Dlaczego budzet zadaniowy jest lepszy od budzetu tradycyjnego? 71 3.4. Budzet zadaniowy w polskim prawie finansowym 72 3.5. Budzet zadaniowy a wieloletnie planowanie budzetowe 74 3.5.1. Wieloletnia prognoza finansowa jednostki samorzgdu terytorialnego 75 3.5.2. Rola budzetowania zadaniowego w planowaniu wieloletnim 79 3.6. Budzet zadaniowy a strategia rozwoju 80 3.7. Uktad budzetu zadaniowego 81 3.7.1. Zakres podmiotowy budzetu zadaniowego 82 3.7.2. Struktura zadan 84 3.7.3. Inwestycje w budzecie zadaniowym 85 3.7.4. Lista zadan 91 3.7.5. Wybör mierniköw wykonania zadan 92 5
Spis tredci 4. Mierniki budzetu zadaniowego 97 4.1. Klasyfikacja mierniköw 100 4.2. Wartosc bazowa, planowana wartosc docelowa, wykonanie 105 4.3. Mierniki stopnia reaiizacji celöw 108 4.4. Mierniki wykonania zadan 110 4.5. Cechydobrych mierniköw 112 4.5.1. Kiedy mierniki SMART"? 113 4.5.2. Nie ma metody SMART - jest tylko zestaw kryteriöw 120 4.5.3. Zrödta informacji odobrych miernikach 121 4.6. Ryzyka zwiqzane ze ztymi miernikami 122 4.6.1. Zte mierniki znieksztatcajq struktur? budzetu 122 4.6.2. Zte mierniki znieksztafcajq sposöb dziatania jednostek organizacyjnych 123 4.6.3. Zte mierniki znieksztatcajq ocen? funkcjonowania administracji 125 4.7. Mierniki dla wybranych zadan samorzqdowych 126 4.7.1. Administracja - sprawy obywatelskie (funkcjonowanie urz^döw) 126 4.7.2. Edukacja - przedszkola 128 4.7.3. Edukacja - szkoty 129 4.7.4. Kultura 132 4.7.5. Ochrona zdrowia 133 4.7.6. Pomoc spoteczna 135 4.7.7. Polityka transportowa igospodarka komunalna 137 4.7.8. Zagospodarowanie przestrzenne 139 4.7.9. Zarzqdzanie maj^tkiem i finansami 140 5. Ustalanie wartosci mierniköw 141 5.1. Dokumentacja mierniköw 143 5.1.1. Przejrzystosc mierniköw 143 5.1.2. Karty mierniköw 146 5.1.3. Zasoby statystyki publicznej i resortowe zbiory danych 151 5.2. Zrödta informacji doobliczenia wartosci mierniköw 153 5.2.1. Podstawa - dokumenty sporz^dzane niezaleznie od procedur BZ 153 6
Spis tresci 5.2.2. Szczegölna rola ewidencji i sprawozdawczosci budzetowej 154 5.2.3. Nie wszystko mozna znalezc w dokumentach 155 5.2.4. Alternatywne zrödia danych - ankiety, badania bezposrednie...156 5.2.5. Warunki stosowania alternatywnych zrödef danych 159 5.2.6. Wyniki obliczen mierniköw muszg byc dokumentowane 161 5.2.7. Jak zapewnic poröwnywalnosc wyniköw w czasie? 162 5.2.8. Problemy z reprezentatywnoscig badari 163 5.2.9. Efektywnosc systemu mierzenia wyniköw. Czy to sie oplaca? 164 5.3. Weryfikacja sprawozdawczych wartosci mierniköw 167 5.3.1. Dlaczego weryfikacja jest niezb^dna? 167 5.3.2. Weryfikacja systemu gromadzenia danych i weryfikacja obliczen 167 5.3.3. Kto powinien sprawdzac rzetelnosc obliczenia wartosci mierniköw? 169 6. Procedura planistyczna budzetu zadaniowego 171 6.1. Rola budzetu zadaniowego w formainej procedurze budzetowej...173 6.1.1. Podstawy procedury budzetowej w ustawie o finansach publicznych 174 6.1.2. Budzet zadaniowy jako Instrument zarzgdzania finansami 175 6.1.3. Tryb prac nad budzetem a budzet zadaniowy 177 6.1.4. Zatozenia do budzetu jednostki samorzqdu terytorialnego 178 6.2. Limit wydatkow 180 6.2.1. Prognoza dochodöw 181 6.2.2. Dochody z budzetu panstwa 186 6.2.3. Dochody z podatköw i oplat 187 6.2.4. Dochody z majqtku 190 6.2.5. Dotacje na zadania wtasne 191 6.2.6. Srodki z budzetu Unii Europejskiej 192 6.2.7. Inne dochody 193 6.2.8. Limit deficytu 193 6.3. Planowanie celöw i zadan - docelowe wartosci mierniköw 200 6.4. Planowanie wydatkow - kosztorys wykonania zadan 200 7
Spis tretet 6.4.1. Wybör metody realizaeji zadania 201 6.4.2. Wspölne zatozenia do kalkulacji wydatkow 205 6.5. Oszacowanie kosztöw wykonania zadania 207 6.5.1. Planowanie wynagrodzen 208 6.5.2. Planowanie wydatkow na swiadezenia pieni^zne 216 6.5.3. Planowanie wydatkow rzeczowych 217 6.5.4. Planowanie dotaeji 220 6.5.5. Planowanie inwestycji 226 6.5.6. Planowanie kosztöw obstugi dtugu 233 6.5.7. Bezpieczniki 234 6.6. Bilansowanie i korekty 237 6.7. Uchwalanie budzetu 243 7. Wykonywanie budzetu a budzet zadaniowy 247 7.1. Zatwierdzanie wydatkow 250 7.2. Monitorowanie przebiegu wykonania budzetu zadaniowego 252 7.3. Ewidencja i sprawozdawczosc 253 7.4. Ewidencja wydatkow w budzecie zadaniowym 254 7.4.1. Ewidencja budzetu zadaniowego a system rachunkowosci budzetowej 254 7.4.2. Zarzgdzanie jednostkg jako zadanie budzetu zadaniowego 254 7.4.3. Zasady klasyfikaeji wydatkow wedtug zadan budzetu zadaniowego 256 8. Rozliczenie wykonania budzetu zadaniowego 259 8.1. Sprawozdanie z wykonania budzetu zadaniowego 261 8.2. Ocena wykonania budzetu zadaniowego 264 8.2.1. Ocena skuteeznosei wykonania zadan 266 8.2.2. Ocena wykonania planu dochodöw i wydatkow 270 8.2.3. Ocena efektywnosci wykonania zadan 275 8.2.4. Wykonanie budzetu zadaniowego a absolutorium 277 8.3. Wnioski ze sprawozdania 279 9. Wybrane zagadnienia 281 9.1. Budzet zadaniowy jako forma dialogu z mieszkancami 283 8
Spis tresci 9.1.1. Jawnosc i przejrzystoscfinansöw publicznych 284 9.1.2. Warunki efektywnego udziatu mieszkancöw w pracach budzetowych 287 9.2. Budzet zadaniowy wojewödztwa samorzqdowego 294 9.3. Budzet zadaniowy a organizacja urzgdu 295 9.4. Bariery wdrazania 297 9.4.1. Niech^c administracji 297 9.4.2. Niezgodnosc norm prawnych zfaktycznymi mozliwosciami 299 9.4.3. Kadry 302 9.4.4. Statystyka 302 Zakonczenie 305 Bibliografia 306 Spis rysunköw i tabel 307 Aneksy 309 9