Zawód: technik mechatronik Symbol cyfrowy zawodu: 311[50] Numer zadania: 6 Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz cia egzaminu 311[50]-06-1 2 Czas trwania egzaminu: 240 minut ARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJ CEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 2011 Informacje dla zdaj cego: 1. Materia y egzaminacyjne obejmuj : ARKUSZ EGZAMINACYJNY z tre ci zadania i dokumentacj, zeszyt ze stron tytu ow KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ oraz KART OCENY. 2. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 6 stron. Sprawd, czy materia y egzaminacyjne s czytelne i nie zawieraj b dnie wydrukowanych stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki w materia ach egzaminacyjnych zg o przewodnicz cemu zespo u nadzoruj cego etap praktyczny. 3. Na KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ: wpisz swoj dat urodzenia, wpisz swój numer PESEL*. 4. Na KARCIE OCENY: wpisz swoj dat urodzenia, wpisz swój numer PESEL*, wpisz symbol cyfrowy zawodu, zamaluj kratk z numerem odpowiadaj cym numerowi zadania, przyklej naklejk ze swoim numerem PESEL w oznaczonym miejscu na karcie. 5. Zapoznaj si z tre ci zadania egzaminacyjnego, dokumentacj za czon do zadania, stanowiskiem egzaminacyjnym i jego wyposa eniem. Masz na to 20 minut. Czas ten nie jest wliczany do czasu trwania egzaminu. 6. Po up ywie tego czasu przyst p do rozwi zywania zadania. Rozwi zanie obejmuje opracowanie projektu realizacji prac okre lonych w tre ci zadania, wykonanie prac zwi zanych z opracowywanym projektem i sporz dzenie dokumentacji z ich wykonania. 7. Zadanie rozwi zuj tylko w zeszycie KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ od razu na czysto, nie otrzymasz dodatkowych kartek. Notatki, pomocnicze obliczenia itp., je eli nie nale do pracy, obwied lini i oznacz s owem BRUDNOPIS. Zapisy oznaczone BRUDNOPIS nie b d oceniane. 8. Po rozwi zaniu zadania ponumeruj strony pracy egzaminacyjnej. Numerowanie rozpocznij od strony, na której jest miejsce do zapisania tytu u pracy. Wszystkie materia y, które za czasz do pracy, opisz swoim numerem PESEL* w prawym górnym rogu. 9. Na stronie tytu owej zeszytu KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ, wpisz liczb stron swojej pracy i liczb sztuk za czonych materia ów. 10. Zeszyt KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ i KART OCENY przeka zespo owi nadzoruj cemu etap praktyczny. Powodzenia! * w przypadku braku numeru PESEL - seria i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzaj cego to samo.
Zadanie egzaminacyjne Przeprowadzono modernizacj mechanizmu sterowniczego ekranu w auli wyk adowej, zast puj c stycznikowy mechanizm sterowniczy (Za cznik 1) mechanizmem ze sterownikiem PLC. Opis techniczny mechanizmu po modernizacji zamieszczony jest w Za czniku 2. Na stanowisku egzaminacyjnym znajduje si p yta monta owa z dzia aj cym modelem zmodernizowanego mechanizmu sterowniczego ekranu. W zale no ci od wyposa enia stanowiska model mo e zawiera rzeczywiste elementy mechanizmu sterowniczego zamieszczone w Tabeli 1 lub zamiast rzeczywistych elementów ich modele tj. zamiast czujników indukcyjnych przyciski sterownicze zwierne bez samoczynnego powrotu (bistabilne, normalnie otwarte), zamiast styczników lampki sygnalizacyjne. Opracuj projekt realizacji prac zwi zanych z monta em, oprogramowaniem i uruchomieniem mechanizmu sterowniczego urz dzenia do opuszczania i podnoszenia ekranu po modernizacji. Na podstawie modelu mechanizmu sterowniczego zamontowanego na stanowisku egzaminacyjnym narysuj schemat po cze elementów rzeczywistego mechanizmu tj. przycisków sterowniczych, czujników indukcyjnych, styczników ze sterownikiem PLC. W KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ uzupe nij list przyporz dkowania. Napisz program sterowniczy w j zyku LD (schemat drabinkowy) lub FBD (schemat bloków funkcyjnych), zapewniaj cy dzia anie mechanizmu zgodnie z opisem. Prze lij program do sterownika PLC, skontroluj poprawno dzia ania mechanizmu, wykonuj c próbne uruchomienie modelu zamontowanego na stanowisku egzaminacyjnym. Wprowad ewentualne poprawki do programu. Sporz d dokumentacj z wykonanych prac. Projekt realizacji prac powinien zawiera : 1. Tytu pracy egzaminacyjnej zgodny z tre ci zadania. 2. Za o enia do projektu realizacji prac wynikaj ce z tre ci zadania i za czników. 3. Wykaz dzia a zwi zanych z monta em, oprogramowaniem i uruchomieniem mechanizmu sterowniczego ekranu. 4. Wykaz elementów, narz dzi i sprz tu kontrolno-pomiarowego potrzebnych do monta u i oprogramowania mechanizmu. 5. Algorytm dzia ania mechanizmu w formie listy kroków lub schematu blokowego. Dokumentacja z wykonanych prac powinna zawiera : 1. Uzupe nion list przyporz dkowania oraz schemat po cze elementów wej ciowych i wyj ciowych ze sterownikiem PLC. 2. Wnioski dotycz ce poprawno ci dzia ania programu sterowniczego. Strona 2 z 6
3. Podpisany numerem PESEL jeden zrzut ekranu zawieraj cy program za adowany do pami ci sterownika wraz z komentarzami wyja niaj cymi dzia anie programu (format A4 o orientacji pionowej). UWAGA: Zrzut ekranu umie w dokumencie edytora tekstu, plik zapisz na pulpicie w folderze o nazwie PESEL (PESEL to Twój numer pesel). Nast pnie folder skopiuj do pami ci USB i popro przewodnicz cego zespo u nadzoruj cego etap praktyczny o wydrukowanie pliku. Do wykonania zadania wykorzystaj: oraz Za cznik 1. Opis dzia ania stycznikowego mechanizmu sterowniczego Za cznik 2. Opis dzia ania mechanizmu sterowniczego ekranu po modernizacji zamieszczon w KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ List przyporz dkowania. Do wykonania zadania przygotowano stanowisko wyposa one w: 1. Komputer z oprogramowaniem po czony ze sterownikiem PLC, 2. Model mechanizmu sterowniczego sk adaj cy si z p yty z zamontowanymi i sprawnymi elementami pod czonymi do wej i wyj sterownika PLC, 3. Dokumentacj stanowiskow zawieraj c informacje o elementach zastosowanych w modelu mechanizmu sterowniczego. Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 240 minut. Strona 3 z 6
Opis dzia ania stycznikowego mechanizmu sterowniczego Za cznik 1. Ekran podnoszony i opuszczany jest przez silnik pr du sta ego z przek adni samohamown. Mechanizm sterowniczy zosta wykonany w oparciu o dwa styczniki, z których ka dy za cza inny kierunek obrotów silnika. W uk adzie zastosowano zabezpieczenie elektryczne uniemo liwiaj ce jednoczesne za czenie obu styczników. Wci ni cie przycisku S1 powoduje opuszczanie ekranu (prawe obroty silnika). Wci ni cie przycisku S2 powoduje podnoszenie ekranu (lewe obroty silnika). Puszczenie przycisku powoduje zatrzymanie ruchu ekranu. Zabezpieczenie elektryczne zrealizowane jest na stykach pomocniczych NC zintegrowanych ze stycznikami. Rys.1 Schemat pod czenia silnika pr du sta ego Rys.2 Obwód sterowania kierunkiem obrotów silnika Strona 4 z 6
Opis dzia ania mechanizmu sterowniczego ekranu po modernizacji Za cznik 2. Mechanizm sterowniczy po modernizacji zbudowany jest z silnika pr du sta ego z przek adni samohamown, styczników K1 i K2, przycisków sterowniczych S1, S2, S3 oraz czujników indukcyjnych F4 i F5. Wci ni cie przycisku S3 powoduje ruch ekranu w dó, który mo e by przerwany przez zwolnienie przycisku S3, o ile czas przytrzymania przycisku by krótszy ni 5 s. Przytrzymanie przycisku S3 przez czas d u szy ni 5 s powoduje ruch ekranu niezale nie od stanu przycisków S1 i S3. Wci ni cie przycisku S1 powoduje ruch ekranu w gór, który mo e by przerwany przez zwolnienie przycisku S1, o ile czas przytrzymania przycisku by krótszy ni 5 s. Przytrzymanie przycisku S1 przez czas d u szy ni 5 s powoduje ruch ekranu niezale nie od stanu przycisku przycisków S1 i S3. Ruch ekranu mo e by przerwany w dowolnym po o eniu przez przyci ni cie przycisku S2. Czujniki indukcyjne F4 i F5 pe ni rol wy czników kra cowych, które wy czaj silnik po osi gni ciu przez ekran skrajnego po o enia górnego lub dolnego. Sterowanie kierunkiem obrotów silnika realizowane jest za pomoc styczników K1 i K2 pod czonych do wyj sterownika PLC. Rys. 1 Rozmieszczenie elementów uk adu sterowania ruchem ekranu Strona 5 z 6
Tabela 1. Wykaz elementów mechanizmu sterowniczego uk adu po modernizacji Lp. Nazwa Oznaczenie Wybrane parametry katalogowe 1. Sterownik PLC PLC 2. Przycisk sterowniczy S1, S2, S3 3.. Czujnik indukcyjny F4, F5 Napi cie zasilania 24V DC Wej cia cyfrowe min. 4 wej cia 24V DC Wyj cia cyfrowe min. 3 wyj cia 24V DC Monta szyna TH 35 lub inny sposób mocowania do p yty Przycisk sterowniczy zwierny NO, o samoczynnym powrocie, U n 230 V, I n = 1,5 A Monta szyna TH 35 lub inny sposób mocowania do p yty Napi cie zasilania U n = 24 V DC Pr d zasilania I n = 15 ma DC Pr d obci enia I obc = 200 ma Zasi g dzia ania 15 mm Temperatura pracy: -10 C +70 C Styk zwierny NO 6. Stycznik K1, K2 Cewka o napi ciu zasilania 24 V DC Strona 6 z 6