ZASADY NA OKRES OD 1-go DO 25 PAŹDZIERNIKA PISOWNIA WYRAZÓW Z Ó I U (kl. 6) CZY Wymienia się na o, e, a (także w innych słowiańskich językach). W zakończeniach czasowników: -uję, -ujesz, -uje, -uj, -ujmy, -ujący itp.; W zakończeniach rzeczowników: -us, -un,-ulec -una, -unka, -unek. W zakończeniach: -ów, -ówna, -ówka. z wyjątkiem: skuwka, zasuwka, wsuwka!!! W zakończeniach wyrazów zdrobniałych lub zgrubiałych: -uś, -usia, -unia, -uńcia, -uchna, -uch, -uszek, -ucha, -uszka, -uk, -uczek, -uka, -uczka, -ulek, -ulo, -unio, -ula, -ulka, -uleńka, -uta, -utka, -utki, -uśki, -uchny. W wyrazach nieobjaśnionych( do zapamiętania). W wyrazach nieobjaśnionych( do zapamiętania). W wyrazach rodzimych. W wyrazach rodzimych i wszystkich zapożyczonych. W dyftongach au,eu. Bardzo rzadko na początku wyrazu / ósmy, ów, ówczesny. Nigdy na końcu wyrazu. Prawie zawsze na początku wyrazu. Zawsze na końcu wyrazu. 1
ZADANIA : 1. Uzupełnij tekst brakującymi literami ó lub u. Pod tekstem wypisz w słupku wszystkie wyrazy z ó i u, wyjaśnij ich pisownię. Ż jąc s szone owoce, wędr ję przez pola, łąki, wzg rza i pag rki i sn ję plany na przyszłość. Gdy doskwiera mi gł d, pr b ję znaleźć coś w lesie. Zbieram mal tkie jag dki, tyci chne borówki, d że jeżyny. Gdyby to widzieli ojcz lek i mat sia! Cały m j pak nek to w r z kilkoma ci..chami, ż łty, br dny garn szek z r żowym szkiem i stara łyżka. Niewiel jest takich podr żnik w. Plany może mi pops ć pogoda: nieoczekiwane zachm rzenie, lewa bądź b rza. Nie l bię też pał w. W ciąg nocy decyd ję się tylko na kr ci tki odpoczynek. M wię wam, c ż to za przygoda! np. króciutki ó do za pamiętania, u w końcówce wyrazu zdrobniałego 2
. 2. Do podanych wyrazów dopisz takie ich formy, w których nastąpi wymiana ó na o, e lub a. umówić -... nadzór -... siódmy -... młódka -... łóżko -... mnóstwo -... pół -... rósł -... zespół -... gwóźdź -... powóz -... wlókł -... 3.Utwórz wybrane formy trybu rozkazującego: bezokolicznik l. poj. 2 osoba l. mn. 1 osoba l. mn. 2 osoba robić rób róbmy róbcie ratować uspokoić się malować 4.Wpisz ó lub u do podanych związków wyrazów, dopisz formy liczby mnogiej wyrażeń. p...źnepopoł...dnie p...źnepopoł...dnia w...jek J...zek w...jkowie J...zkowie pr...żnytr...d -... sp...źnionypowr...t -... pr...ba ch...ru -... r...żnica pogląd...w -... n...dna lekt...ra -... 3
sz...ste wyr...żnienie -... r...da wiewi...rka -... szczeg...lny pow...d -... pł...cienna s...kienka -... b...rzowachm...ra -... szczupl...tki star...szek -... kr...tkie przem...wienie -... debi...t p...blicystyczny -... wyr...b artyk...łów -... str...dzony podr...żny -... 5.Podane niżej wyrazy z ó wpisz do właściwej rubryki zgodnie z zasadą ich pisowni: pocztówka, próbuje, hamulec, Nowakówna, matunia, tyciuni, chłopów, zaniósł, ósemka, wędrując, kotuś, startują, stwórca, klasówka, probówka, stróż, módl się, placówka, zbiorów, plażówka, strój, paluch, pokojówka, staruszek, starucha, tchórz, oprócz, dopóki, zdrówko, ogródek, chabrów, źródło, szóstka, chór, wesół, stój, zbój, pakunek, budulec, opiekun, dziadunio, piłują, meldując, meldunek, malutki -ów, -ówka, -ówna WYRAZY Z Ó wymienne niewymienne końcówki na o lub wyrazów e zdrobniałych lub zgrubiałych WYRAZY Z U w końcówkach ulec, - un, -nka, -unek w końcówkach -uje w czasownikach 6.Uzupełnij poniższy tekst literami ó lub u. Skorzystaj ze słownika ortograficznego. O str...żu J...zefie i jego tch...rzliwym k...ndl... 4
Zb...j, tch...rzliwy k...ndel str...ża J...zefa, to okr...tny pr...żniak. L...bi r...wnież do p...źnego wieczora wł...czyć się po r...żnych r...inach i r...mowiskach. R...sza się jak ż...łw. Str...ż, przywoł...jąc Zb...ja,...sił...je sk...sić go tł...stąsk...rką. W...wczas k...ndel r...sza kł...sem i daje s...sy jak wiewi...rka. J...zef w poł...dnie sz...kał go dł...go po...gorach, a ten h...ltaj...łożył się w br...ździe i czyhał na kł...tliwewr...ble. To zn...w...ciął sobie drzemkę w spr...chniałym cz...łnie w pobliż... źr...dła. P...ty leżał jak dł...gi na ż...łtychwi...rkach, p...ki na grzbiecie nie pocz...ł r...zgi, kt...rej szczeg...lnie się boi. Jest taki gł...pi...tki, jakby miał ptasi m...żdżek. Na og...ł jednak str...ż l...bi swego k...ndla. Nieraz wsp...lnie wyr...szają posł...chaćch..r... przepi...rek koncert...jących w zboż.... 7. Do podanych wyrazów dopisz antonimy wyrazy o znaczeniu przeciwnym, w których wystąpi ó. sytość - głód nizina - jednakowy -.. punktualny -. szczegółowo -.. odważny -. skromny -.. wcześnie -. zgoda - długi -. 8. Do rzeczowników w mianowniku liczby mnogiej dopisz formy mianownika liczby pojedynczej, uporządkuj je w kolejności alfabetycznej. a) zachody-... f) wieczory -... b) mrozy -... g) wschody -... c) chłody -... h) samochody -... d) zbiory -... i) powozy -... e) ogrody -... j) pokoje -............ 9. Uzupełnij przysłowia brakującymi wyrazami z ó i u. a) Paluszek i. to szkolna... b).dzban wodę nosi,.. się.. nie urwie. c) Głową. nie przebijesz. d) Jedna. nie czyni wiosny. e) Zgoda., niezgoda. f) Szlachcic na zagrodzie wojewodzie. 5
g) Jak się nie ma, co się., to się, co się ma. h) Gdzie drwa rąbią, tam. lecą. i) Jak Kuba.., tak.. j) Choćbyś uciekał przez, las śmierć do ciebie zdąży na czas. k) Człowiek dla ma., a dla siebie.. l) Dlatego dwa, jeden język dano, iżby mniej, a więcej.. m) Do po.., do matki po.. n) Jak za.. Sasa. Jedz, pij i pasa. o) Kiedy Pan.. zamyka wszystkie drzwi, zawsze zostawia jakieś okno. INTERPUNKCJA 10. Poszukaj w słowniku ortograficznym informacji na temat spójników, przed którymi stawiamy przecinek oraz tych, przed którymi przecinka nie używamy. Następnie podane poniżej spójniki wpisz w odpowiednie miejsce w tabeli. aż, żeby, i, ile, tudzież, aby, albowiem, bądź, innymi słowy, lub, skąd, gdy, oraz, dlaczego, zarazem, dlatego że, albo, mimo że, czy, tylko że, kiedy, jak, który, na którym, gdyby. Stawiamy przecinek przed: Nie stawiamy przecinka przed: 11. Przeczytaj uważnie tekst i wstaw brakujące znaki interpunkcyjne. Symbolem Wigierskiego Parku Narodowego jest bóbr Bobry zamieszkują brzegi jezior i rzek Budują swoje domki z drewna oraz mułu Mieszkają w żeremiach lub norach Ci pracowici doskonali budowniczowie wznoszą tamy na rzekach i kanałach Ogromnymi mocnymi siekaczami ścinają drzewa w nadbrzeżnych zaroślach W Wigierskim Parku Narodowym spotyka się także wilki wydry łosie oraz zające bielaki Większość jezior jest czysta a więc idealna do życia dla wielu rzadkich gatunków ryb Jednak żeby zobaczyć bobry nie trzeba jechać tak daleko ponieważ mieszkają one nad lewińską żwirownią Nie podchodźcie jednak za blisko albowiem są bardzo płochliwe 6
7