PRODUKTY DEPARTAMENTU RYNKÓW FINANSOWYCH Warszawa, październik 2018 www.pekao.com.pl
Cechy ogólne dokumentu i zastrzeżenia prawne Cechy ogólne dokumentu Karta Produktu zawiera podstawowe informacje o instrumencie finansowym oraz ryzyku związanym z inwestowaniem w ten instrument finansowy. Karta Produktu udostępniania jest Klientom przez Bank Pekao S.A. ( Bank ) w celu ułatwienia Klientowi podjęcia świadomej decyzji inwestycyjnej. Karta Produktu opisuje politykę marżową stosowaną przez Bank przy zawieraniu transakcji Opcja Towarowa typu Put z Klientami Banku. Zastrzeżenia prawne Niniejsza karta produktu ma charakter marketingowy i nie stanowi oferty ani zaproszenia do rozpoczęcia rokowań w sprawie zakupu w rozumieniu art. 66 i art. 71 Kodeksu cywilnego. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie nie mają charakteru porady inwestycyjnej lub rekomendacji zawarcia określonej transakcji, przedmiotem której jest prezentowany instrument finansowy, co oznacza iż przekazując przedmiotowe informacje Bank nie świadczy na rzecz Klienta usługi doradztwa inwestycyjnego. Ostateczna decyzja zawarcia transakcji należy wyłącznie do Klienta. Przed zawarciem transakcji Klient powinien, nie opierając się wyłącznie na informacjach przekazanych przez Bank, rozważyć ryzyko transakcji, potencjalne korzyści oraz straty z nią związane, charakterystykę i ryzyko rynkowe, konsekwencje prawne, księgowe i podatkowe, oraz w sposób niezależny ocenić, czy jest w stanie podjąć ryzyko transakcyjne. Bank nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji inwestycyjnych Klienta oraz ewentualne szkody związane z zawarciem transakcji. Inwestowanie w instrumenty finansowe może wiązać się z ryzykiem utraty części lub całości zainwestowanego kapitału, a w przypadku instrumentów pochodnych poniesienia niekiedy strat finansowych znacznie przekraczających pierwotną wartość inwestycji. Przedstawione w treści Karty Produktu scenariusze rozliczenia oraz przykłady nie bazują na wynikach historycznych, ani na symulacji przyszłych wyników, a stanowią wyłącznie informacje pozwalające Klientowi zapoznać się z istotą prezentowanego instrumentu finansowego. Bank nie gwarantuje osiągnięcia podobnych wyników w przypadku inwestowania w instrumenty finansowe. Na stronie https://www.pekao.com.pl/corporate/produkty_skarbowe/priip/, Bank prezentuje "Dokumenty zawierające kluczowe informacje" odnośnie produktów skarbowych podzielone na poszczególne kategorie. Dokumenty te pomagają zrozumieć charakter danego produktu oraz ryzyka, koszty, potencjalne zyski i straty z nim związane. Przed zawarciem każdej transakcji, Klient detaliczny jest zobowiązany do zapoznania się z aktualnymi dokumentami dotyczącymi produktów skarbowych w ramach regulacji PRIIP. Szczegółowe informacje dotyczące zasad współpracy Banku i Klienta w zakresie świadczonych usług inwestycyjnych, w szczególności zawierania transakcji oraz wykonywanie zleceń w zakresie instrumentów finansowych określone są w odpowiednich umowach i regulaminach Banku. Podjęto wszelkie możliwe działania, w celu zapewnienia, aby informacje zawarte w tej publikacji były rzetelne, niebudzące wątpliwości i nie wprowadzające w błąd, jednakże Bank nie gwarantuje ich dokładności i kompletności. Niniejszy dokument stanowi własność Banku Powielanie bądź publikowanie niniejszego opracowania lub jego części bez zgody Banku jest zabronione. 1
Opis i zastosowanie produktu Opis produktu Opcja towarowa typu Put daje jej nabywcy prawo do otrzymania w oznaczonym dniu w przyszłości kwoty rozliczenia netto będącej iloczynem ilości nominalnej towaru i nadwyżki ceny wykonania nad ceną zmienną, przy czym cena zmienna może być ustalona jako: określona cena towaru w dniu wyceny w przypadku opcji towarowej Put, albo: średnia (zwykle arytmetyczna) określonych cen towaru w okresie obliczeniowym w przypadku opcji towarowej azjatyckiej typu Put. W transakcji opcji towarowej nie dochodzi do fizycznej wymiany towaru a rozliczenie instrumentu ma charakter wyłącznie finansowy. Cena nabycia opcji towarowej typu Put jest ustalana w momencie zawierania transakcji i jest płacona przez nabywcę opcji jej sprzedawcy (wystawcy) w ustalonej dacie płatności premii (zwykle w dacie zawarcia transakcji). Premia opcyjna zależy między innymi od wybranej ceny wykonania, cen terminowych, zmienności cen towaru, daty wygaśnięcia opcji oraz płynności rynku. Nabywca opcji towarowej typu Put ma prawo do jej odsprzedaży wystawcy opcji towarowej w dowolnym dniu przed terminem jej wygaśnięcia. Cena odkupu opcji towarowej typu Put jest uzgadniana pomiędzy Klientem a Bankiem w oparciu o bieżące parametry rynkowe (analogicznie jak dla ceny sprzedaży). 2 Zastosowanie (zakup opcji) Kupujący opcję towarową typu Put nabywa prawo do otrzymania kwoty rozliczenia, jeżeli w dacie wygaśnięcia opcji towarowej cena zmienna jest niższa od ceny wykonania. Za nabyte prawo kupujący opcję towarową płaci sprzedającemu premię opcyjną. W sytuacji, w której cena zmienna w dacie wygaśnięcia jest wyższa od ceny wykonania, to opcja towarowa typu Put wygasa bez realizacji. Zakup opcji towarowej typu Put zabezpiecza Klientów sprzedających dany towar przed ryzykiem związanym ze spadkiem ceny towaru poniżej ceny wykonania zapewniając: możliwość oszacowania minimalnego przychodu ze sprzedaży towaru, pełną informację o cenie nabycia zabezpieczenia (premia) oraz możliwość skorzystania z pozytywnej dla nich zmiany ceny referencyjnej towaru, czyli wzrostu ceny towaru. Zastosowanie (sprzedaż opcji) Sprzedający opcję towarową typu Put (wystawca opcji towarowej typu Put) podejmuje zobowiązanie do zapłacenia kwoty rozliczenia, jeżeli w dacie wygaśnięcia opcji towarowej cena zmienna jest niższa od ceny wykonania. Za sprzedane prawo wystawca opcji towarowej otrzymuje od sprzedającego premię opcyjną. Klienci sprzedający opcję towarową typu Put muszą mieć jednak świadomość, że w przypadku spadku ceny zmiennej poniżej ceny wykonania, kwota rozliczenia netto transakcji wypłacana nabywcy opcji może być znacząca. Sprzedana opcja towarowa typu Put może stanowić składową zabezpieczających strategii opcyjnych, w których Klient jednocześnie dokonuje zakupu i sprzedaży opcji towarowych.
Sposób rozliczenia Scenariusz rozliczenia netto (zakup opcji) Zakup opcji towarowej typu Put: Jeżeli w dacie wygaśnięcia cena zmienna jest niższa od ceny wykonania opcji towarowej typu Put, to w dacie rozliczenia Klient otrzymuje od Banku kwotę rozliczenia netto wedle następującego wzoru: Ilość nominalna * (cena wykonania cena zmienna) Jeżeli w dacie wygaśnięcia cena zmienna jest równa lub wyższa od ceny wykonania opcji towarowej typu Put, to opcja towarowa wygasa a rozliczenie netto nie odbywa się. Scenariusz rozliczenia netto (sprzedaż opcji) Sprzedaż opcji towarowej typu Put: Jeżeli w dacie wygaśnięcia cena zmienna jest niższa od ceny wykonania opcji towarowej typu Put, to w dacie rozliczenia Klient płaci Bankowi kwotę rozliczenia netto wedle następującego wzoru: Ilość nominalna * (cena wykonania cena zmienna) Jeżeli w dacie wygaśnięcia cena zmienna jest równa lub wyższa od ceny wykonania opcji towarowej typu Put, to opcja towarowa wygasa a rozliczenie netto nie odbywa się. 3 * Data płatności premii może być różna od daty rozliczenia transakcji. Wartość pieniądza w czasie została pominięta.
Przykładowe rozliczenie opcji towarowej Put Przykład (zakup opcji) W dniu 19 listopada 20X8 Klient kupuje od Banku opcję towarową Put na kukurydzę na następujących warunkach: Dzień wyceny: Data wygaśnięcia: Data rozliczenia: Ilość nominalna: Cena wykonania: Cena zmienna: Giełda / źródło ceny: Premia zapłacona przez Klienta: Data płatności premii: 15 października 20X9 15 października 20X9 17 października 20X9 1000 ton 175 EUR/tonę cena rozliczeniowa w dniu wyceny kontraktu Maize Futures z datą dostawy w listopadzie 20X9 Euronext Paris 10.500 EUR (6% wartości nominalnej) 19 listopada 20X8 W dniu 19 listopada 20X8 Klient sprzedaje Bankowi opcję towarową Put na kukurydzę na następujących warunkach: Dzień wyceny: Data wygaśnięcia: Data rozliczenia: Ilość nominalna: Cena wykonania: Cena zmienna: Giełda / źródło ceny: Premia zapłacona przez Klienta: Data płatności premii: Przykład (sprzedaż opcji) 15 października 20X9 15 października 20X9 17 października 20X9 1000 ton 175 EUR/tonę cena rozliczeniowa w dniu wyceny kontraktu Maize Futures z datą dostawy w listopadzie 20X9 Euronext Paris 8.750 EUR (5% wartości nominalnej) 19 listopada 20X8 Przykładowe rozliczenie Scenariusz 1: W dniu 15 października 20X9 cena rozliczeniowa kontraktu Maize Futures z datą dostawy w listopadzie 20X9 na giełdzie Euronext Paris wynosi 150 EUR/tonę. Klient w dniu 17 października 20X9 otrzymuje od Banku kwotę rozliczenia 1000 ton * (175 EUR/t 150 EUR/t) = 25.000 EUR Scenariusz 2: W dniu 15 października 20X9 cena rozliczeniowa kontraktu Maize Futures z datą dostawy w listopadzie 20X9 na giełdzie Euronext Paris wynosi 200 EUR/tonę. Opcja towarowa Put wygasa bez realizacji. Przykładowe rozliczenie Scenariusz 1: W dniu 15 października 20X9 cena rozliczeniowa kontraktu Maize Futures z datą dostawy w listopadzie 20X9 na giełdzie Euronext Paris wynosi 150 EUR/tonę. Klient w dniu 17 października 20X9 płaci Bankowi kwotę rozliczenia 1000 ton * (175 EUR/t 150 EUR/t) = 25.000 EUR Scenariusz 2: W dniu 15 października 20X9 cena rozliczeniowa kontraktu Maize Futures z datą dostawy w listopadzie 20X9 na giełdzie Euronext Paris wynosi 200 EUR/tonę. Opcja towarowa Put wygasa bez realizacji. 4
Przykładowe rozliczenie opcji towarowej azjatyckiej typu Put Przykład (zakup opcji) W dniu 19 listopada 20X8 Klient kupuje od Banku opcję towarową azjatycką typu Put na olej napędowy o zawartości siarki 0.1% (GASOIL 0.1% SULPHUR CIF NWE Cargo) na następujących warunkach: Dni wyceny: Data wygaśnięcia: Data rozliczenia: Ilość nominalna: Cena wykonania: Cena zmienna: Źródło ceny: Premia zapłacona przez Klienta: Data płatności premii: 1-30 listopada 20X9 (dni robocze Platts) 30 listopada 20X9 6 grudnia 20X9 1000 ton 660 USD/tonę średnia arytmetyczna cen oleju napędowego GASOIL 0.1% SULPHUR CIF NWE Cargo z listopada 20X9 Platts 66.000 USD (10% wartości nominalnej) 19 listopada 20X8 Przykład (sprzedaż opcji) W dniu 19 listopada 20X8 Klient sprzedaje Bankowi opcję towarową azjatycką typu Put na olej napędowy o zawartości siarki 0.1% (GASOIL 0.1% SULPHUR CIF NWE Cargo) na następujących warunkach: Dni wyceny: Data wygaśnięcia: Data rozliczenia: Ilość nominalna: Cena wykonania: Cena zmienna: Źródło ceny: Premia zapłacona przez Klienta: Data płatności premii: 1-30 listopada 20X9 (dni robocze Platts) 30 listopada 20X9 6 grudnia 20X9 1000 ton 660 USD/tonę średnia arytmetyczna cen oleju napędowego GASOIL 0.1% SULPHUR CIF NWE Cargo z listopada 20X9 Platts 59.400 USD (9% wartości nominalnej) 19 listopada 20X8 5 Przykładowe rozliczenie Scenariusz 1: Obliczona w dniu 30 listopada 20X9 cena zmienna jako średnia arytmetyczna cen oleju napędowego GASOIL 0.1% SULPHUR CIF NWE Cargo publikowanych przez Platts wynosi 560 USD/tonę. Klient w dniu 6 grudnia 20X9 otrzymuje od Banku kwotę rozliczenia 1000 ton * (660 USD/t 560 USD/t) = 100.000 USD Scenariusz 2: Obliczona w dniu 30 listopada 20X9 cena zmienna jako średnia arytmetyczna cen oleju napędowego GASOIL 0.1% SULPHUR CIF NWE Cargo publikowanych przez Platts wynosi 760 USD/tonę. Opcja towarowa azjatycka typu Put wygasa bez realizacji. Przykładowe rozliczenie Scenariusz 1: Obliczona w dniu 30 listopada 20X9 cena zmienna jako średnia arytmetyczna cen oleju napędowego GASOIL 0.1% SULPHUR CIF NWE Cargo publikowanych przez Platts wynosi 560 USD/tonę. Klient w dniu 6 grudnia 20X9 płaci Bankowi kwotę rozliczenia 1000 ton * (660 USD/t 560 USD/t) = 100.000 USD Scenariusz 2: Obliczona w dniu 30 listopada 20X9 cena zmienna jako średnia arytmetyczna cen oleju napędowego GASOIL 0.1% SULPHUR CIF NWE Cargo publikowanych przez Platts wynosi 760 USD/tonę. Opcja towarowa azjatycka typu Put wygasa bez realizacji.
Wpływ kosztów oraz wahań cen na kwotę rozliczenia netto Ryzyko rozliczenia netto Dla Klienta kupującego opcję towarową typu Put, w przypadku spadku ceny zmiennej poniżej ceny wykonania opcji, kwota płacona przez Bank na rzecz Klienta będzie rosnąć wraz ze wzrostem różnicy pomiędzy ceną wykonania opcji a ceną zmienną. Dla Klienta sprzedającego opcję towarową typu Put, w przypadku spadku ceny zmiennej poniżej ceny wykonania opcji, kwota płacona przez Klienta na rzecz Banku będzie rosnąć wraz ze wzrostem różnicy pomiędzy ceną wykonania opcji a ceną zmienną. Bank zawierając z klientami transakcje opcji towarowych stosuje marżę określoną w Informacji o kosztach i powiązanych opłatach związanych ze świadczoną Usługą Inwestycyjną, czyli maksymalnie 4% kwoty transakcji (wartość nominalna opcji towarowej) dla transakcji z terminem rozliczenia do 12 miesięcy od dnia zawarcia transakcji i 5% powyżej 12 miesięcy. Przykładowe rozliczenie (zakup opcji) Klient kupuje opcję towarową Put na 1000 ton kukurydzy z ceną wykonania 175 EUR/t (wartość nominalna opcji 175.000 EUR), dla której rynkowa wartość premii wynosi 10.500 EUR wówczas: Marża Banku dla opcji towarowej Put o terminie rozliczenia do 12 miesięcy wynosi maksymalnie 4%, czyli 7.000 EUR. Całkowita premia do zapłacenia przez Klienta wyniesie zatem 17.500 EUR. Marża Banku nie wpływa na kwotę rozliczenia netto transakcji w podanym przykładzie. Wpływa natomiast bezpośrednio na wysokość premii płaconej Klienta i łączny wynik finansowy na transakcji, co prezentuje umieszczona obok tabela: Cena zmienna Maize Futures w dniu wyceny (EUR/tonę) kupującego opcję Put bez uwzględnienia premii pomniejszona o zapłaconą premię 10.500 EUR* pomniejszona o zapłaconą premię 17.500 EUR* 125 50 000 EUR 39 500 EUR 32 500 EUR 135 40 000 EUR 29 500 EUR 22 500 EUR 145 30 000 EUR 19 500 EUR 12 500 EUR 155 20 000 EUR 9 500 EUR 2 500 EUR 165 10 000 EUR -500 EUR -7 500 EUR 175 0 EUR -10 500 EUR -17 500 EUR 185 0 EUR -10 500 EUR -17 500 EUR 195 0 EUR -10 500 EUR -17 500 EUR 205 0 EUR -10 500 EUR -17 500 EUR 215 0 EUR -10 500 EUR -17 500 EUR 225 0 EUR -10 500 EUR -17 500 EUR * Data rozliczenia płatności premii może być różna od daty rozliczenia transakcji. Wartość pieniądza w czasie została pominięta w niniejszym materiale. 6
Wpływ kosztów oraz wahań cen na kwotę rozliczenia netto c.d. Przykładowe rozliczenie (sprzedaż opcji) Klient sprzedaje opcję towarową Put na 1000 ton kukurydzy z ceną wykonania 175 EUR/t (wartość nominalna opcji 175.000 EUR), dla której rynkowa wartość premii wynosi 8.750 EUR wówczas: Marża Banku dla opcji towarowej Put o terminie rozliczenia do 12 miesięcy wynosi maksymalnie 4%, czyli 7.000 EUR. Całkowita premia do otrzymania przez Klienta wyniesie zatem 1.750 EUR. Marża Banku nie wpływa na kwotę rozliczenia netto transakcji w podanym przykładzie. Wpływa natomiast bezpośrednio na wysokość premii otrzymywanej przez Klienta i łączny wynik finansowy na transakcji, co prezentuje umieszczona obok tabela: Cena zmienna Maize Futures w dniu wyceny (EUR/tonę) sprzedającego opcję Put bez uwzględnienia premii pomniejszona o otrzymaną premię 8.750 EUR* pomniejszona o otrzymaną premię 1.750 EUR* 125-50 000 EUR -41 250 EUR -48 250 EUR 135-40 000 EUR -31 250 EUR -38 250 EUR 145-30 000 EUR -21 250 EUR -28 250 EUR 155-20 000 EUR -11 250 EUR -18 250 EUR 165-10 000 EUR -1 250 EUR -8 250 EUR 175 0 EUR 8 750 EUR 1 750 EUR 185 0 EUR 8 750 EUR 1 750 EUR 195 0 EUR 8 750 EUR 1 750 EUR 205 0 EUR 8 750 EUR 1 750 EUR 215 0 EUR 8 750 EUR 1 750 EUR 225 0 EUR 8 750 EUR 1 750 EUR * Data rozliczenia płatności premii może być różna od daty rozliczenia transakcji. Wartość pieniądza w czasie została pominięta w niniejszym materiale. Przedstawione wyżej dane ilustrują zależność wyniku uzyskanego przez Klienta od poziomu ceny rynkowej. Przedstawione symulacje zostały sporządzone w celu zilustrowania wpływu zmian cen rynkowych na wynik rozliczenia netto transakcji opcja towarowa typu Put dla przyjętej ilości nominalnej transakcji. Zakres cen użytych w powyższych symulacjach ma charakter wyłącznie poglądowy, a rzeczywiste poziomy cen kukurydzy w przyszłości mogą być zarówno niższe, jak i wyższe od przedstawionych w tabeli. Symulacja pokazuje również wpływ kosztów (maksymalnej marży Banku) na wynik uzyskany przez Klienta. 7
Ryzyka produktu i zabezpieczenie rozliczenia Ryzyka produktu Ryzyka związane z transakcją Opcja Towarowa opis ryzyk związanych z zawarciem przez Klienta transakcji Opcja Towarowa został przedstawiony w dokumencie Informacje o instrumentach finansowych i ryzyku. Produkty skarbowe Banku Pekao S.A.. Zabezpieczenie rozliczenia Zabezpieczenie rozliczenia nie jest stosowane w przypadku zakupu opcji towarowej przez Klienta od Banku z datą płatności premii w dniu zawarcia transakcji. Zabezpieczenie rozliczenia jest stosowane w przypadku sprzedaży opcji towarowej przez Klienta Bankowi. Ze względu na możliwość powstania po stronie Klienta zobowiązania do zapłaty Bankowi kwoty wynikającej z tytułu rozliczenia netto opcji towarowej, Bank umożliwia sprzedaż (wystawianie) opcji towarowej jedynie Klientom o zweryfikowanym standingu finansowym, posiadającym limit przedrozliczeniowy przyznawany przez Bank w celu zawierania transakcji pochodnych. Bank, na podstawie oceny zdolności kredytowej Klienta oraz ekspozycji na poszczególne rodzaje ryzyk rynkowych, określa wysokość limitu oraz maksymalny czas trwania oferowanych transakcji terminowych. W przypadku, gdy wartość wykorzystania limitu przedrozliczeniowego (obliczona zgodnie z warunkami zawartej umowy ramowej) przekroczy kwotę przyznanego limitu Bank może wezwać Klienta do ustanowienia dodatkowego zabezpieczenia do poziomu pokrywającego wartość przekroczenia w trybie wskazanym w umowie ramowej. Ustanowione zabezpieczenie może mieć formę pieniężną. W przypadku spadku wykorzystania limitu przedrozliczeniowego, Bank dokona korekty wysokości wymaganego zabezpieczenia i zwrotu Klientowi nadwyżki środków. Kluczowe pojęcia Cena wykonania ustalona w dniu zawierania transakcji cena towaru, względem której ustala się kwotę rozliczenia netto. Cena zmienna cena / średnia z cen z danej giełdy towarowej lub innego źródła ceny ustalonego przez strony transakcji na dzień / dni wyceny. Dzień wyceny dzień ustalenia ceny towaru na potrzeby ceny zmiennej. Premia kwota płacona sprzedawcy opcji towarowej przez nabywcę opcji towarowej w dacie płatności premii, czyli zwyczajowo w dniu zawarcia transakcji. Towar metal, kruszec, tworzywo sztuczne, produkt spożywczy lub rolny, surowiec energetyczny, uprawnienie do emisji gazów cieplarnianych lub inny surowiec, którego cena jest wyrażona w jednostkach zgodnych ze specyfikacją wskazanej giełdy towarowej lub innego źródła ceny. 8 Bank Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Grzybowska 53/57, 00-950 Warszawa, wpisany do rejestru przedsiębiorców w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, KRS: 0000014843, NIP: 526-00-06-841, REGON: 000010205, wysokość kapitału zakładowego i kapitału wpłaconego: 262 470 034 zł.