Europa w średniowieczu- zagadnienia

Przygotowała: Joanna Wieczorek Wszelkie prawa zastrzeżone Europa w średniowieczu- zagadnienia System feudalny Feudalizm - system społeczno gospodarczy panujący w średniowieczu, oparty o wielką własność ziemską dający feudałom władzę nad chłopstwem, które utrzymywało ich i przynosiło zyski. Pojęcia związane z feudalizmem: Stan grupa ludzi posiadająca te same prawa i obowiązki Lenno majątek ziemski oddawany w dzierżawę Senior człowiek, który oddawał lenno w dzierżawę Wasal człowiek, który otrzymywał ziemię

Hołd lenny ceremonia w czasie, której przekazywano lenno Suzeren król, który był najwyższym seniorem i nikomu nie składał hołdu Immunitet przywilej polegający na rezygnacji przez władcę z części praw np.: pobierania podatków czy sprawowania sądów Beneficjum - ziemia nadawana Kościołowi przez władcę dożywotnio jako wynagrodzenie za sprawowany urząd. Inwestytura - uroczyste nadanie lenna. Komendacja - akt podanie się wasala seniorowi (fragment umowy lennej). Renta feudalna i jej odmiany : renta feudalna - świadczenie chłopa na rzecz pana w trzech formach pańszczyzna - forma odrobkowa czynsz - forma pieniężna danina - forma naturalna Zakony a. Kontemplacyjne- nacisk na ascezę, ubóstwo, wewnętrzny rozwój, praca fizycznauprawa ziemi, roślin, przepisywanie ksiąg ( manusktyptów) Benedyktyni- Ora el labora - módl się i pracuj Cystersi Kameduli, Kartuzi, Karmelici b. Kaznodziejskie- żebracze- nacisk na wykształcenie, ubóstwo, działalność kaznodziejska, misyjna, zwalczanie herezji inkwizycja Franciszkanie Dominikanie c. Rycerskie- śluby ubóstwa i czystości, walka z niewiernymi, udział w krucjatach w Ziemi Świętej Templariusze Joannici Krzyżacy Ruchy heretyckie husyci- poglądy profesora i rektora Uniwersytetu Praskiego Jana Husa oparte na ideach Jana Wiklefa, walka z wpływami niemczyzny w Czechach, bogactwem

kleru, język narodowy w liturgii, Biblia jako jedyne źródło wiary, sakrament pod dwiema postaciami wikflici ( lollardowie)- twórca Jan Wiklef, profesor teologii na Oksfordzie, twórca prereformacji, nauka o predestynacji, ubóstwo kleru, kasacja majątków kościelnych, Biblia jako jedyne źródło wiary, odrzucenie spowiedzi, celibatu, kultu świętych, kultu relikwii i obrazów waldensi- twórca Piotr Waldo, świecki kaznodzieja, głoszący idee powrotu do Kościoła pierwszych chrześcijan, odrzucenie zwierzchnictwa papieża i w ogóle władzy, krytyka bogactwa kleru, odrzucenie śpiewu, muzyki kościelnej, kultu obrazów, pielgrzymek, odpustów, silny pacyfizm albigensi- inaczej katarzy działali na obszarze południowej Francji, odrzucali świat materialny, uważali sferę duchową za najważniejszą, negowali boskość Chrystusa, surowe zasady postępowania, potępieni i pokonani przez krucjaty rycerstwa francuskiego Ideał średniowiecznego rycerza Roland- hrabia Marchii Bretońskiej za czasów Karola Wielkiego, zginał w zasadzce zorganizowanej przez górali baskijskich w roku 778, jednak tradycja Pieśni o Rolandzie uczyniła z niego ideał średniowiecznego rycerza, który zginął w rąk muzułmańskich Saracenów Cyd- XI- wieczny rycerz kastylijski ( Hiszpania), wsławiony walkami z muzułmańskimi Maurami, wzór rycerstwa, męstwa i lojalności, bohater eposu Pieśń o Cydzie Lancelot- najsłynniejszy rycerz Okrągłego Stołu, ideał rycerza, ulubieniec króla Artura, romans z królową Ginewrą, Zawisza Czarny z Garbowa- najsłynniejszy polski rycerz średniowiecza, uczestnik wielu wojen, w tym bitwy pod Grunwaldem, zwycięzca wielu turniejów rycerskich, Ideał średniowiecznego władcy Karol Wielki, król Franków, cesarz rzymski od roku 800 Król Artur- legendarny władca Brytów, walczył z Sasami, poszukiwał z rycerzami Okrągłego Stołu św. Graala Fryderyk Barbarossa- cesarz rzymsko- niemiecki, uczestnik III krucjaty ( 1189-1192) do Ziemi Świętej, podczas której zginął Ryszard Lwie Serce- król Anglii, uczestnik III krucjaty, uznawany za wzór rycerza i władcy średniowiecznego Ojcowie Kościoła św. Tomasz z Akwinu- najwybitniejszy filozof średniowiecza, twórca scholastyki, czyli filozofii szkolnej, w której każde twierdzenie należy udowodnić wiedzą biblijną, traktatów religijnych, dziełami antycznymi Arystotelesa i Platona

św. Benedykt z Nursji- założyciel zakonu benedyktynów w roku 529, z mottem ora et labora, módl się i pracuj, benedyktyni jako zakon kontemplacyjny zakładali swoje klasztory w odosobnieniu, słynęli z ciężkiej i mozolnej benedyktyńskiej pracy przy przepisywaniu średniowiecznych ksiąg Św. Izydor z Sewilli- żył na przełomie VI/ VII w., teolog, historiograf, główny przedstawiciel tzw. renesansu wizygockiego, uznawany za doktora Kościoła Św. Beda Czcigodny - żyjący na przełomie VII/ VIII w. uczony anglosaski, historiograf, autor komentarzy do Pisma św., benedyktyn Średniowieczne uniwersytety Bolonia- najstarszy 1088, Paryż- Sorbona 1150, Cambridge 1208, Oxford 1167, Padwa 1222 Siedem sztuk wyzwolonych triwium: gramatyka ( łacińska), dialektyka ( logiczne myślenie), retoryka ( przemawianie) quadrivium muzyka, arytmetyka, geometria, astronomia scholastyka- filozofia szkolna średniowiecza, oparcie twierdzeń na naukach Kościoła Style architektoniczne średniowiecza Zagadnienie Styl romański Styl gotycki Datowanie X-XIII w. XIII- XV w. Nazwa romanus- rzymski gothique- gocki, barbarzyński Typ budowli kościoły z absydami ( niewielkie kamienne pomieszczenia w kształcie półkola lub wieloboku przylegające do głównej bryły kościoła), rotundy, charakter obronny, liczne kolumny podtrzymywały sklepienie kościoły, katedry, strzeliste, wysokie wieże, lekkie konstrukcje, liczne przypory i filary, zamki, barbakany Budulec Bloki kamienne Cegła, piaskowiec Sklepienia Kolebkowe, krzyżowe krzyżowo- żebrowe,

okna zdobienia Małe, wąskie, w pomieszczeniach półmrok Rzeźby i płaskorzeźby na portalach ( ozdobne obramowanie drzwi wejściowych o tematyce religijnej - mozaiki z kolorowych kostek ceramicznych gwiaździste Duże, kolorowe witraże w kształcie rozet, jasne wnętrza - rzeźbione i malowane ołtarze, - kolorowe witraże, Wit Stwosz - płyty nagrobne władców, biskupów, możnych, - obrazy świętych Giotto, Hans Memling, Najważniejsze zabytki Katedra Notre Dame la Grande, Opactwo benedyktyńskie Cluny, katedra św. Jakuba w Santiago de Compostella, katedra w Moguncji Katedra w Chartres, Opactwo benedyktynów w Westminster, Katedra Notce Dame w Paryżu, Katedra w Kolonii, Katedra w Mediolanie Lokacje średniowiecznych miast a. prawo lokacyjne- zbiór przepisów, przywilejów i obowiązków nowych miast nadawanych przez władcę b. prawo magdeburskie- najbardziej popularne, zakładane miasta miały prostokątny rynek i regularną sieć ulic przecinających się pod kątem prostym c. prawo lubeckie- obowiązywało przy lokacji miast portowych nad południowym Bałtykiem, nie budowano rynku, jego funkcję pełniła ulica targowa ( np. Długi Targ w Gdańsku ) Zasady średniowiecznego kodeksu rycerskiego walka w obronie wiary chrześcijańskiej krucjaty, walka w obronie Ojczyzny, wierność seniorowi, władcy pobożność, religijność męstwo, odwaga,

honor, sławienie damy swego serca Przykłady średniowiecznych monarchii stanowych Wielka Karta swobód w Anglii- 1215 nadana przez króla Jana bez Ziemi ( wpływ rycerstwa na wysokość podatków) Stany Generalne ( stan I- duchowny, stan II- szlachta, stan III- mieszczanie i chłopi)- Filip IV Piękny 1302 Francja chrześcijaństwo spuścizna antyczna wpływy arabskie i bizantyńskie Filary kultury średniowiecza: Podział społeczeństwa średniowiecznego miasta patrycjat- najzamożniejsza warstwa, kupcy, właściciele warsztatów, często pochodzenia niemieckiego, z ich grona wybierano władze miejskie pospólstwo- rzemieślnicy i drobni kupcy, nie mogli wybierać władza ani do nich kandydować, zakładali cechy- organizacje skupiające lub wykonujące podobny zawód, usługi. Rzemieślnicy cechowi wspólnie organizowali produkcję towarów i ich zbyt, ograniczali konkurencję spoza miasta, szkolili przyszłych rzemieślników, odpowiadali za obronę miasta ( danej części murów miejskich), tworzyli tzw. bractwa kurkowe rzemieślnicy skupieni w danym cechu mieli za obowiązek bronić danej części murów miejskich, baszty, w okresie pokoju dokonywali niezbędnych napraw i modernizacji, doskonalili również umiejętności strzeleckie, gildie związek, stowarzyszenie o charakterze obronnym, religijnym lub towarzyskim, Wobec dużego zagrożenia, jakie stanowiły na drogach bandy rabusiów, kupcy organizowali się w gildie, wspólnie ponosząc koszty organizowania podróży i gromadzenia towarów, dzięki czemu rozkładało się ryzyko związane z handlem. rzemieślnicy: mistrz- majster- zwykle właściciel warsztatu, nadzorował pracę czeladników i uczniów, czeladnik- za pracę otrzymywał wynagrodzenie, mógł zdać egzamin mistrzowski, by założyć swój warsztat, uczniowie- podlegali mistrzowi w zakładzie, uczyli się zawodu, po jej ukończeniu stawali się czeladnikami

plebs- najbiedniejsza cześć mieszczaństwa, nie miała praw miejskich, byli to najemni pracownicy, żebracy, włóczędzy, zbiegli ze wsi chłopi ( powietrze miejskie czyni wolnym ) Benedyktyni- zakon kontemplacyjny: ( intensywna modlitwa, rozmowa z Bogiem), założony w roku 529 przez Benedykta z Nursji z zasadą módl się i pracuj ( ora et labora), ascezą ( skromne życie, bez przyjemności ) i ubóstwem zakonników połączonym z ciężką pracą fizyczną ( prace rolnicze, ogrodnicze, receptury medyczne, przepisy kucharskie); opactwa benedyktyńskie w Polsce: Tyniec, Mogilno, Lubiń Benedyktyńska praca- duży wysiłek połączony z dokładnością i wytrwałością przy przepisywaniu ręcznie średniowiecznych ksiąg przez skrybów ( kopistów benedyktyńskich Cystersi- zakon kontemplacyjny, założony w roku 1098 przez Norberta z Molesmes, surowa reguła: asceza, ubóstwo, milczenie w czasie pracy, zamożność zakonu poprzez liczne nadania ziemskie, zgromadzenia cysterskie w Polsce: Wąchock, Oliwa, Lubiąż, Sulejów Dominikanie- założyciel św. Dominik Guzman 1216, jako znakomici kaznodzieje walczyli z ruchami heretyckimi, inkwizytorzy Dormitorium- sypialnia klasztorna, znajdowała się na piętrze nad salą spotkań zakonników, połączona schodami z kościołem Franciszkanie- - założyciel Franciszek z Asyżu 1209, działalność misyjna, kaznodziejska, skromne życie, radość, umiłowanie natury, św. Franciszek- 1228, patron ruchów ekologicznych Giermek- młody chłopiec stanu rycerskiego od 7 roku życia przygotowywał się do roli rycerza jako giermek, uczył się jazy konnej, władania bronią, pełnił służbę u boku rycerza podczas turniejów, uczt, polowań, przygotowywał jego zbroję i konia. Uroczystego włączenia do stanu rycerskiego pasowania na rycerza dokonywał władca lub senior następowało przekazanie pasa i miecza oraz ostróg Kolonizacja- prowadzenie osadnictwa chłopów i mieszczan ( kupców, rzemieślników)przez panów feudalnych w swoich włościach ( ziemiach) poprzez wynajętych zasadźców. Wznoszenie nowych lub rozbudowa istniejących zabudowań wiejskich i miejskich na prawie niemieckim

Lokacja- zakładanie od nowa wsi lub miasta, częściej jeżeli chodzi o miasta nowe rozplanowanie czy rozszerzenie granic istniejącego ośrodka miejskiego głównie według prawa niemieckiego ( dokumenty lokacyjne) Łan- jednostka powierzchni gruntu rolnych w średniowieczu, około 25 ha łan wielki i około 16 ha łan mały Ława miejska- sąd w sprawach przestępstw popełnianych w mieście Monarchia stanowa- wpływ stanów, głównie wyższych, a więc stanu duchownego i rycerskiego na decyzje państwowe odnośnie np. podatków, polityki wewnętrznej poprzez początki parlamentaryzmu; Stany Generalne we Francji, Wielka Karta Swobód w Anglii, parlament angielski Ojciec Kościoła- autorytety kościelne, teologowie, filozofowie Beda Czcigodny, św. Izydor z Sewilli, św. Grzegorz Wielki, Benedykt z Nursji Ora et labora- benedyktyńska doktryna módl się i pracuj, połączenie modlitwy z pracą fizyczną: przepisywanie ksiąg, uprawa ziemi, Prekarium- przekazanie ziemi w bezpłatne użytkowanie ( dzierżawę) wasalowi przez seniora z zastrzeżeniem zwrotu na wezwanie seniora Rynek centralny punkt średniowiecznego miasta, główne miejsce handlu Scholastyka- św. Tomasz z Akwinu, filozofia szkolna średniowiecza, każde twierdzenie trzeba udowodnić dzięki wiedzy z Biblii, traktatów religijnych, dzieł antycznych Platona, Arystotelesa Senior- zwierzchnik lenny podległego mu wasala, wyższy rangę w drabinie feudalnej, przekazywał wasalowi ziemie, urzędy, immunitety, oczekując renty feudalnej, pomocy zbrojnej, wierności i rady. Siedem sztuk wyzwolonych-: dwa stopnie nauki w średniowiecznym uniwersytecie: triwium ( gramatyka ( łacińska), dialektyka ( logiczne myślenie), retoryka ( przemawianie), quadrivium( muzyka, arytmetyka, geometria, astronomia)- tytuł bakałarza ( nauczanie atrium) lub magister atrium- kontynuacja studiów Trójpolówka- forma uprawy ziemi na dużych powierzchniach tzw. niwach : zboże jare ( wysiew na wiosnę, zbiór latem) zboże ozime ( wysiew jesienią, zbiór latem lub jesienią)- ugór ( nieużytek, zwykle pastwisko, łąka) Gildia- związek, stowarzyszenie o charakterze obronnym, religijnym lub towarzyskim, Wobec dużego zagrożenia, jakie stanowiły na drogach bandy rabusiów,

kupcy organizowali się w gildie, wspólnie ponosząc koszty organizowania podróży i gromadzenia towarów, dzięki czemu rozkładało się ryzyko związane z handlem. Wybrane postacie: Święci- Ojcowie Kościoła uczeni średniowiecza/pozostali - św. Tomasz z Akwinu- najwybitniejszy filozof średniowiecza, twórca scholastyki, czyli filozofii szkolnej, w której każde twierdzenie należy udowodnić wiedzą biblijną, traktatów religijnych, dziełami antycznymi Arystotelesa i Platona - św. Benedykt z Nursji- założyciel zakonu benedyktynów w roku 529, z mottem ora et labora, módl się i pracuj, benedyktyni jako zakon kontemplacyjny zakładali swoje klasztory w odosobnieniu, słynęli z ciężkiej i mozolnej benedyktyńskiej pracy przy przepisywaniu średniowiecznych ksiąg

- św. Franciszek z Asyżu- urodzony w zamożnej rodzinie kupieckiej, rozdał cały majątek, w roku 1209 założył zakon kaznodziejski ( żebraczy), stawiający na działalność misyjną, ewangelizacyjną, głoszący radość życia i umiłowanie przyrody - św. Dominik Guzman- założyciel w roku 1216 zakonu dominikanów. Dominikanie kładą nacisk na solne wykształcenie swoich zakonników, prowadzą ożywioną działalność kaznodziejską, walczyli z herezjami, obecnie z sektami - Norbert z Molsemes założyciel w roku 1098 kolejnego zakonu kontemplacyjnego- cystersów. Zakon wzorowany na regule benedyktyńskiej kładł nacisk na ascezę, ubóstwo, milczenie w pracy - Św. Izydor z Sewilli- żył na przełomie VI/ VII w., teolog, historiograf, główny przedstawiciel tzw. renesansu wizygockiego, uznawany za doktora Kościoła

- Jan bez Ziemi - król Anglii, brat Ryszarda Lwie Serce, zmuszony w roku 1215 do ogłoszenia Wielkiej Karty Swobód - Król Artur- legendarny władca Brytów, walczył z Sasami, poszukiwał z rycerzami Okrągłego Stołu św. Graala Kobiety średniowiecza: - Joanna `Arc- zwana dziewicą orleańską, chłopka, która stanęła na czele powstania antyangielskiego w okresie wojny stuletniej, zdobycie Orleanu w roku 1429 przechyliło szalę zwycięstwa na rzecz Francji, schwytana przez Anglików została oskarżona o herezje o spalona na stosie, święta i bohaterka narodowa Francji - Jadwiga Śląska- żona Henryka Brodatego, wykształcona, pomagała ubogim, chorym, fundatorka klasztorów Rycerze średniowiecza: - Roland- hrabia Marchii Bretońskiej za czasów Karola Wielkiego, zginał w zasadzce zorganizowanej przez górali baskijskich w roku 778, jednak tradycja Pieśni o Rolandzie uczyniła z niego ideał średniowiecznego rycerza, który zginął w rąk muzułmańskich Saracenów - Cyd- XI- wieczny rycerz kastylijski ( Hiszpania), wsławiony walkami z muzułmańskimi Maurami, wzór rycerstwa, męstwa i lojalności, bohater eposu Pieśń o Cydzie - Lancelot- najsłynniejszy rycerz Okrągłego Stołu, ideał rycerza, ulubieniec króla Artura, romans z królową Ginewrą,

- Zawisza Czarny z Garbowa- najsłynniejszy polski rycerz średniowiecza, uczestnik wielu wojen, w tym bitwy pod Grunwaldem, zwycięzca wielu turniejów rycerskich. - Ikonografia:

Przykład sztuki romańskiej

http://www.katharineum.de/rundgang/geschichte Franciszkanie i dominikanie

emilioparrilla.blogspot.com Benedykt z Nursji Skryptorium

http://www.parodos.it Uniwersytety w średniowieczu

Przykładowe zadania: Uzupełnij. Wpisz nazwy grup społecznych występujących w średniowiecznym mieście. Opis grupy społecznej ------------------Grupa społeczna A. Średniozamożni rzemieślnicy i kupcy posiadający obywatelstwo miejskie. pospólstwo B. Mieszkańcy miasta, którzy nie posiadali majątku i obywatelstwa miejskiego, np. czeladnicy, żebracy. plebs C. Mieszkańcy miasta, sprawujący w nim władzę ekonomiczną i polityczną, członkowie rady miejskiej, np. posiadacze gruntów miejskich, najbogatsi kupcy i rzemieślnicy, bankierzy. patrycjat Na podstawie zamieszczonego tekstu źródłowego wykonaj zadania. Lenistwo jest wrogiem duszy. Dlatego też bracia powinni w pewnych godzinach zajmować się pracą ręczną, w innych Bożym czytaniem. Sądzimy, że obie te rzeczy unormujemy następującym zarządzeniem: od Wielkanocy do czternastego września bracia wyjdą z rana i będą wykonywali potrzebne prace od godziny pierwszej aż prawie do czwartej. Od godziny czwartej prawie aż do szóstej zajmą się czytaniem. Po szóstej, powstawszy od stołu, będą odpoczywali w swoich łóżkach w zupełnym milczeniu. Jeżeli kto chce czytać, może to robić, byle nie przeszkadzał innemu. [ ] Jeśli konieczność miejscowa lub ubóstwo wymagają, aby bracia sami pracowali przy żniwach, niech się tym nie martwią. Wtedy bowiem są naprawdę mnichami, gdy żyją z pracy rąk własnych jak Ojcowie nasi i Apostołowie. Reguła św. Benedykta z Nursji, [w:] Wiek V XV w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 2001, s. 117. Według św. Benedykta wrogiem duszy jest lenistwo. Zdaniem św. Benedykta mnisi najbardziej zbliżają się do ideału sługi bożego, gdy żyją z pracy własnych rąk. Wyjaśnij, dlaczego średniowieczną kulturę określa się mianem uniwersalnej.

np. Kulturę średniowieczną określa się mianem uniwersalnej, ponieważ miała ona charakter ponadnarodowy i była wspólna dla wszystkich państw europejskich. Na całym kontynencie panowało wówczas chrześcijaństwo. Ludzie wykształceni pochodzący z różnych krajów posługiwali się łaciną. Ponadto w całej Europie dominowały te same style architektoniczne. Dokonaj analizy zamieszczonego schematu, a następnie wykonaj polecenie. Źródło: T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w źródłach nie tylko pisanych, Starożytność i Średniowiecze, s.178. Podaj nazwę oraz wyjaśnij, na czym polegał system uprawy przedstawiony na ilustracji. A. Nazwa:. Trójpolówka B. Wyjaśnienie: Podział pól na 3 części, każdego roku uprawiano tylko 2: na jednej zboża jare, na drugiej zboża ozime, a trzecia część odpoczywała (ugór). Przyjrzyj się zamieszczonym ilustracjom, a następnie wykonaj polecenia. Rys. 1 Rys. 2.

Źródło: Rożek M., W cieniu katedr i zamków, Dzieje narodu i państwa polskiego, Kraków 1988, s.14. A. Podaj nazwę stylu architektonicznego, w którym wybudowano budowlę zamieszczoną na ilustracjach. Styl romański B. Podaj dwie cechy tego stylu widoczne na ilustracjach. 1. 2. cechy np.: dominacja poziomu, małe okna, pełny łuk, grube mury itp. C. Nazwij elementy architektoniczne zaznaczone na 2. rysunku. 1.. 2.. 3. 1. prezbiterium (chór, chór kapłański), 2. nawa boczna (sklepienie krzyżowe), 3. absyda Przyjrzyj się zamieszczonym ilustracjom i wykonaj polecenia. A. Nazwij styl architektoniczny prezentowany na ilustracjach. Styl romański B. Podaj 2 cechy tego stylu widoczne na ilustracjach. 1. 2. - sklepienia kolebkowe i krzyżowe,

- prostota, surowość, mało dekoracji, - zastosowanie pełnego (półokrągłego) łuku, - wrażenie przysadzistości budowli, - kapitel kolumny w kształcie odwróconego ostrosłupa, Uzupełnij schemat społeczeństwa feudalnego. Wpisz we właściwym miejscu następujące terminy: lenno, przysięga wierności, renta feudalna, opieka, służba wojskowa, immunitet, urząd. 15 Przeczytaj fragment tekstu źródłowego i odpowiedz na pytania. To są postanowienia i statuty, których mają się trzymać igielnicy, druciarze, guzikarze, odlewnicy cyny i różańcarze. Po pierwsze nikt nie ma rzemiosła wykonywać, kto by nie uzyskał prawa miejskiego i nie przyniósł dokumentu na wykonywanie swego zawodu. Raz na kwartał ma każdy dawać jeden grosz do kasy( ) M. Sobanska-Bondaruk, S.B. Leonard, Wiek X-XV w źródłach, s.237 A. Jak nazywa się organizacja, której Statut zacytowano? Cech B. Do którego stanu społecznego należeli jej członkowie? mieszczaństwo Przyjrzyj się zamieszczonym ilustracjom i wykonaj polecenia. A. Nazwij przedstawiony styl architektoniczny. gotyk B. Podaj 2 cechy tego stylu widoczne na ilustracji: 1 2. właściwe cechy (np.: ostre łuki, sklepienia krzyżowo żebrowe, maswerk, przypory, łuki przyporowe) Wpisz do tabeli nazwy opisanych, średniowiecznych zrzeszeń gospodarczych.

Opis /Nazwa A. Zrzeszenie rzemieślników jednego zawodu, określające ceny towarów, zapewniające opiekę swoim członkom. Cech B. Zrzeszenie kupców, zapewniające im bezpieczeństwo podczas podróży handlowych. Gildia C. Związek miast, które dążyły do zmonopolizowania handlu północnoeuropejskiego. Hanza Wśród pokazanych planów trzy plany miast lokowanych w XIII i XIV wieku oraz jeden plan grodu (układu osadniczego) z wczesnego średniowiecza. Wybierz plan grodu i podpisz go gród. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Z podanych wyrazów wybierz dwa, które związane są z lokacji wsi na prawie niemieckim. zasadźca, burmistrz, sołtys, cech, ratusz, czeladnik 1.... 2.... zasadźca, sołtys Z pokazanych na ilustracjach kościołów wybierz ten, który nie by zbudowany w średniowieczu. Wpisz odpowiednią liczbę.

W średniowieczu nie był zbudowany kościół przedstawiony na ilustracji nr 3 Na podstawie mapy podaj współczesne nazwy trzech państw, na terenie których najwcześniej powstały uniwersytety. 1.. 2. 3.. Francja, Włochy, Wielka Brytania (Anglia) Wyjaśnij, skąd pochodzi określenie styl romański.

Określenie styl romański pochodzi od łacińskiego przymiotnika romanus, oznaczającego rzymski. Wyjaśnij, jakie znaczenie dla rozwoju ziem polskich miała kolonizacja na prawie niemieckim. np. Dzięki sprowadzeniu osadników z Europy Zachodniej na ziemiach polskich wzrosła liczba ludności i gęstość zaludnienia. Koloniści zagospodarowywali nieużytkowane dotychczas grunty oraz płacili daniny, które wpływały na zamożność polskich władców. Wraz z przybyszami z Zachodu do Polski docierały nowinki techniczne, nowe sposoby uprawy roli, np. trójpolówka, używano także nowych narzędzi rolniczych. Ponadto w kraju zaczęto stosować nowoczesne rozwiązania prawne oparte na wzorcach z Europy Zachodniej. Wymień trzy sposoby uprawy roli w średniowieczu....... metoda wypaleniskowa, dwupolówka, trójpolówka Na podstawie zamieszczonej ilustracji wykonaj zadania:

Podaj dwie cechy charakterystyczne dla architektury gotyckiej...... np. ostre łuki, wysokie i wąskie okna Wyjaśnij, skąd pochodzi określenie styl gotycki. Określenie styl gotycki pochodzi od francuskiego słowa gothique, oznaczającego gocki, barbarzyński. Przyporządkuj postaciom historycznym informacje na ich temat. Szymon Słupnik pustelnik i asceta żyjący na przełomie IV i V w. św. Franciszek z Asyżu założyciel zakonu żebraczego Roland średniowieczny rycerz Karola Wielkiego, bohater pieśni i poematów Ilustracje do zadania poniżej. a. Odwołujące się do wiedzy historycznej, wyjaśnij pojęcie miniatura.

miniatura np. małych rozmiarów obrazek, czasem portret, którym zdobiono kaligrafowane manuskrypty. b. Napisz, w jakiej epoce powstały oba rysunki. średniowiecze Przyporządkuj postaciom historycznym informacje na ich temat. Tomasz z Akwinu Dominik Guzman Karol Wielki król Franków, ideał władcy w średniowieczu twórca zakonu dominikanów średniowieczny filozof, łączył elementy myśli antycznej z założeniami religii chrześcijańskiej Tomasz z Akwinu średniowieczny filozof, łączył elementy myśli antycznej z założeniami religii chrześcijańskiej Dominik Guzman twórca zakonu dominikanów Karol Wielki król Franków, ideał władcy w średniowieczu