Powiatowy Urząd Pracy w Bolesławcu ul. Obrońców Helu 10 Raport opisowy za II półrocze 2006 roku RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH W POWIECIE BOLESŁAWIECKIM W II PÓŁROCZU 2006 ROKU Bolesławiec 2007
Spis treści: 1. Wstęp... 3 2. Rozdział I...5 Analiza bezrobocia według zawodów...5 3. Rozdział II...16 Analiza ofert pracy według zawodów...16 4. Rozdział III...21 Analiza zawodów deficytowych i nadwyŝkowych...21 4. Rozdział IV...27 Wyniki badania w zakładach pracy...27 5. Rozdział V...31 Wyniki badania w szkołach ponadgimnazjalnych...31 6. Wnioski...34 2
Wstęp Analiza dotycząca struktury bezrobocia i ofert pracy według zawodów w swoim załoŝeniu jest źródłem informacji dla instytucji i pracodawców mających wpływ na lokalny rynek pracy. Niniejsza analiza poświęcona została diagnozie dopasowania strukturalnego rynku pracy w odniesieniu do populacji bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Bolesławcu. Celem poniŝszego raportu jest poznanie zawodów deficytowych i nadwyŝkowych, a więc tych o większym zapotrzebowaniu niŝ liczba potencjalnych pracowników, jak teŝ takich, na które popyt jest znikomy lub w ogóle nie występuje, tak aby skoordynować kierunki kształcenia i szkolenia bezrobotnych z potrzebami rynku pracy. Raport moŝe być pomocny w: - określaniu odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych przez Urząd Pracy; - ułatwieniu władzom oświatowym w dostosowaniu kierunków kształcenia zawodowego do zmieniających się potrzeb rynku pracy; - przygotowaniu programów w celu aktywizacji osób bez kwalifikacji zawodowych, długotrwale bezrobotnych i wykluczonych społecznie w celu powrotu ich na rynek pracy. Głównymi odbiorcami przeprowadzonej analizy dotyczącej zawodów deficytowych i nadwyŝkowych będą: - powiatowe i wojewódzkie urzędy pracy, - centra edukacji i kształcenia kadr, - dyrektorzy szkół ponadgimnazjalnych, - instytucje szkoleniowe, - władze oświatowe wszystkich szczebli, - Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, - Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Ranking został opracowany zgodnie z Zaleceniami metodycznymi do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych, opracowanymi przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Źródłami informacji były dane zgromadzone przez Powiatowy Urząd Pracy w 2006 roku oraz dane z badań ankietowych przeprowadzonych w szkołach ponadgimnazjalnych w zakresie liczby absolwentów według zawodów w roku szkolnym 2005/2006 i przewidywanych absolwentów w roku 2006/2007, a takŝe badań sondaŝowych popytu i podaŝy na pracę, przeprowadzonych na wylosowanej przez Główny Urząd Statystyczny próbie pracodawców z terenu powiatu bolesławieckiego. 3
Raport Ranking zawodów deficytowych i nadwyŝkowych w powiecie bolesławieckim w 2006r. składa się z pięciu rozdziałów. W pierwszym rozdziale zawarto analizę bezrobotnych według zawodów, według wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz sekcji PKD. W rozdziale drugim przeprowadzono analizę ofert pracy według zawodów oraz według wskaźnika szansy uzyskania oferty, a takŝe według sekcji PKD. Rozdział trzeci to analiza zawodów deficytowych i nadwyŝkowych. W rozdziale czwartym opisano wyniki przeprowadzonego badania sondaŝowego w zakładach pracy, natomiast rozdział piąty to wyniki badania ankietowego w szkołach ponadgimnazjalnych. W raporcie wykorzystano metody opisowe, statystyczne oraz graficzne. Źródłem informacji były dane zgromadzone na koniec 2006 roku w oparciu o załącznik 2 i 3 do sprawozdania MPiPS, dotyczące osób bezrobotnych oraz zgłoszonych ofert pracy według zawodów i specjalności. Pełne tablice, które były podstawą do analizy są ogólnie dostępne na stronie www.mz.praca.gov.pl 4
Rozdział I Analiza bezrobocia wg zawodów W powiecie bolesławieckim na dzień 31.12.2006r. liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy wynosiła 5310, to jest o 642 osób mniej niŝ na koniec I półrocza 2006r. Tabela nr 1: Bezrobotni zarejestrowani w PUP na koniec I i II półrocza 2006 I półrocze 2006 II półrocze 2006 Bezrobotni ogółem: 5952 5310 w tym bezrobotnych z zawodem 5302 4721 bez zawodu i bez staŝu pracy 650 589 w tym ze średnim ogólnokształcącym 409 380 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych Powiatowego Urzędu Pracy w Bolesławcu Większość bezrobotnych posiadała zawód, mimo to grupa bez zawodu była znacząca i stanowiła ponad 11 % ogółu bezrobotnych. Grupę bez zawodu w większości ponad 64,5 % stanowiły osoby z wykształceniem średnim ogólnokształcącym, oraz osoby posiadające wykształcenie podstawowe i niepełne podstawowe. Tabela nr 2: Bezrobotni zarejestrowani w PUP ze względu na wykształcenie w I i II półroczu 2006r. Wykształcenie I półrocze 2006 II półrocze 2006 wyŝsze 222 224 policealne i średnie zawodowe 1296 1177 średnie ogólnokształcące 409 380 zasadnicze zawodowe 2090 1790 gimnazjalne i poniŝej 1935 1739 ogółem 5952 5310 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych Powiatowego Urzędu Pracy w Bolesławcu Pod względem wykształcenia najliczniejszą grupę stanowili bezrobotni posiadający wykształcenie zasadnicze zawodowe oraz gimnazjalne i poniŝej. MoŜna zaobserwować wzrost liczby bezrobotnych z wykształceniem wyŝszym w II połowie 2006 roku, co spowodowane było rejestracją absolwentów tych szkół. 5
Tylko 3,11 % ogólnej liczby bezrobotnych stanowili absolwenci szkół osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki. Tablica nr 4.1. Absolwenci zarejestrowani w PUP w powiecie bolesławieckim według szkół i zawodów w roku 2006 oraz przewidywani absolwenci w roku 2007 ukazuje obraz absolwentów szkół w poszczególnych zawodach w podziale na szkoły ponadgimnazjalne z terenu powiatu bolesławieckiego. najwyŝsza. Spośród szkół wyróŝniono te, których liczba zarejestrowanych absolwentów była Tabela nr 3: Wykaz szkół o największej liczbie zarejestrowanych absolwentów w 2006 r. L.p. Nazwa szkoły Kod zawodu Nazwa zawodu Liczba zarejestrowanych absolwentów 1 Technikum nr 5 341902 Asystent ekonomiczny 16 2 Technikum nr 5 341501 Handlowiec 9 3 Technikum nr 1 311502 Technik mechanik 13 4 III Liceum Ogólnokształcące 000000 Bez zawodu 12 5 IV Liceum Ogólnokształcące 000000 Bez zawodu 11 6 II Liceum Ogólnokształcące 000000 Bez zawodu 9 7 Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 5 522107 Sprzedawca 9 8 Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 5 514102 Fryzjer 8 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS Tablica 4.1 Absolwenci zarejestrowani w PUP w powiecie bolesławieckim według szkół i zawodów w roku 2006 oraz przewidywani absolwenci w roku 2007 Biorąc pod uwagę procentowy udział bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w PUP w ogólnej liczbie absolwentów, którzy ukończyli szkołę w roku 2006, wyszczególniono szkoły o najwyŝszym wskaźniku procentowym w podziale na rodzaje szkół. Tabela nr 4: Wykaz technicznych szkół średnich o najwyŝszym wskaźniku procentowym. L.p. Nazwa szkoły Kod zawodu Nazwa zawodu Liczba absolwentów szkoły Liczba zarejestrowanych absolwentów Wskaźnik % 1 Technikum 341501 Handlowiec 19 9 47,3684 nr 5 2 Technikum 311502 Technik 42 13 30,9524 nr 1 mechanik 3 Technikum 341902 Asystent 54 16 29,6296 nr 5 ekonomiczny 4 Technikum 311209 Technik ochrony 22 6 27,2727 nr 2 środowiska Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS Tablica 4.1 Absolwenci zarejestrowani w PUP w powiecie bolesławieckim według szkół i zawodów w roku 2006 oraz przewidywani absolwenci w roku 2007 6
Tabela nr 5: Wykaz liceów ogólnokształcących o najwyŝszym wskaźniku procentowym. L.p. Nazwa szkoły Kod zawodu Nazwa zawodu Liczba absolwentów szkoły Liczba zarejestrowanych absolwentów Wskaźnik % 1 III Liceum 000000 bez 49 12 24,4898 Ogólnokształcące zawodu 2 V Liceum 000000 bez 29 4 13,7931 Ogólnokształcące zawodu 3 II Liceum 000000 bez 28 3 10,7143 Profilowane zawodu Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS Tablica 4.1 Absolwenci zarejestrowani w PUP w powiecie bolesławieckim według szkół i zawodów w roku 2006 oraz przewidywani absolwenci w roku 2007 Tabela nr 6: Wykaz zasadniczych szkół zawodowych o najwyŝszym wskaźniku procentowym L.p. Nazwa szkoły Kod zawodu 1 Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2 2 Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 7 3 Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2 4 Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 5 5 Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 5 6 Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2 7 Zasadnicza Szkoła Nazwa zawodu Liczba absolwentów szkoły Liczba zarejestrowanych absolwentów Wskaźnik % 724201 Elektromonter 1 1 100,0000 512202 Kucharz małej gastronomii 4 2 50,0000 522107 Sprzedawca 2 1 50,0000 514102 Fryzjer 16 8 50,0000 744202 Kaletnik 2 1 50,0000 514102 Fryzjer 3 1 33,3333 722290 Pozostali ślusarze i pokrewni 3 1 33,3333 Zawodowa nr 2 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS Tablica 4.1 Absolwenci zarejestrowani w PUP w powiecie bolesławieckim według szkół i zawodów w roku 2006 oraz przewidywani absolwenci w roku 2007 Analizując dane zawarte w tablicy 4.2 Struktura zawodowa absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów w powiecie bolesławieckim w latach 2006 i 2007 moŝna zauwaŝyć 19 zawodów dominujących wśród bezrobotnych absolwentów, ale tylko 8 z nich generuje aŝ 59,82 % bezrobotnych w grupie absolwentów. 7
Tabela nr 7: Wykaz zawodów dominujących wśród bezrobotnych absolwentów. L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Liczba absolwentów w danym zawodzie Liczba zarejestrowanych absolwentów 1 341902 Asystent ekonomiczny 78 22 2 311502 Technik mechanik 106 14 3 341501 Handlowiec 56 14 4 512202 Kucharz małej 39 10 gastronomii 5 522107 Sprzedawca 64 10 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS Tablica 4.2 Struktura zawodowa absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów w powiecie bolesławieckim w latach 2006 i 2007 Biorąc pod uwagę udział bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w PUP w ogólnej liczbie absolwentów, którzy ukończyli szkołę w roku 2006, wyszczególniono zawody o największym wskaźniku procentowym. Tabela nr 8: Wykaz zawodów dominujących wśród bezrobotnych absolwentów ze względu na wskaźnik procentowy. L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Liczba absolwentów w danym zawodzie Liczba zarejestrowanych absolwentów Wskaźnik % 1 724201 Elektromonter 1 1 100,0000 2 744202 Kaletnik 2 1 50,0000 3 514102 Fryzjer 19 9 47,3684 4 722290 Pozostali ślusarze i 3 1 33,3333 pokrewni 5 341902 Asystent 78 22 28,2051 ekonomiczny 6 311209 Technik ochrony 22 6 27,2727 środowiska 7 512202 Kucharz małej 39 10 25,6410 gastronomii 8 341501 Handlowiec 56 14 25,0000 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS Tablica 4.2 Struktura zawodowa absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów w powiecie bolesławieckim w latach 2006 i 2007 Na podstawie powyŝszych danych moŝna zauwaŝyć, Ŝe wśród bezrobotnych absolwentów dominują osoby, które posiadają te same zawody, w których liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych jest najwyŝsza. 8
Zawody dominujące wśród bezrobotnych Podobnie jak w poprzednim roku spośród 563 zawodów wybrano 22 zawody, które posiada największa liczba osób bezrobotnych, tj. 55 % ogółu zarejestrowanych w Urzędzie Pracy. Pozostali (2396 bezrobotnych) posiadali łącznie 541 zawodów. W badanym roku w populacji bezrobotnych zdecydowanie dominowały osoby z zawodem sprzedawcy, wysoką pozycję zajmował zawód asystenta ekonomicznego (zawód szkolny: technik ekonomista) oraz zawód ślusarza, a takŝe kucharza, technika mechanika i szwaczki. Tabela nr 9: Ranking zawodów dominujących wśród bezrobotnych w 2006 roku. L.p. Kod Nazwa zawodu Bezrobotni w tym w tym zawodu ogółem kobiety absolwenci 1 000000 Bez zawodu 589 374 36 2 522107 Sprzedawca 419 386 12 3 341902 Asystent ekonomiczny 244 213 6 4 722204 Ślusarz 197 8 1 5 512201 Kucharz 171 152 1 6 311502 Technik mechanik 160 8 19 7 743604 Szwaczka 144 142 0 8 712102 Murarz 140 1 1 9 743304 Krawiec 94 94 2 10 932104 Robotnicy pomocniczy w przemyśle 92 65 0 przetwórczym 11 913207 Sprzątaczka 83 82 0 12 311204 Technik budownictwa 68 25 7 13 714101 Malarz budowlany 66 7 1 14 723190 Pozostali mechanicy pojazdów 62 0 5 samochodowych 15 341501 Handlowiec 60 54 8 16 722304 Tokarz 53 2 0 17 321208 Technik rolnik 48 38 0 18 514102 Fryzjer 46 45 3 19 713604 Monter instalacji wodociągowych 46 0 0 20 631102 Robotnik leśny 45 19 0 21 723306 Mechanik-operator pojazdów 44 0 0 22 419101 Pracownik biurowy 43 39 1 OGÓŁEM 2914 1754 103 Pozostali 2396 1139 62 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-1 Bezrobotni wg zawodów w powiecie bolesławieckim stan w końcu 2006 roku Biorąc pod uwagę dane z lat ubiegłych skonstruowano ranking bezrobotnych ogółem według zawodów, ustalając miejsca rankingowe zajmowane w poszczególnych półroczach 2005 i 2006 roku. 9
Tabela nr 10: Ranking bezrobotnych ogółem według zawodów w latach 2005 i 2006 roku. MIEJSCE RANKINGOWE L.p. Nazwa zawodu I półrocze 2005 II półrocze 2005 I półrocze 2006 II półrocze 2006 1 Bez zawodu 1 1 1 1 2 Sprzedawca 2 2 2 2 3 Asystent ekonomiczny 3 3 3 3 4 Ślusarz 4 4 4 4 5 Murarz 5 5 6 8 6 Kucharz 6 6 5 5 7 Technik mechanik 8 7 8 6 8 Szwaczka 7 8 7 7 9 Krawiec 9 9 9 9 10 Sprzątaczka 10 10 11 11 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych PUP Bolesławiec Analizując tabelę nr 10 moŝna zauwaŝyć, Ŝe są to te same zawody, natomiast zmieniają one swoje pozycje rankingowe. Pod względem liczby osób zarejestrowanych na pierwszym miejscu wciąŝ utrzymują się osoby bez zawodu, drugie miejsce zajmują osoby z zawodem sprzedawcy. Kolejne pozycje to asystent ekonomiczny i ślusarz. Niewielkie zmiany miejsc rankingowych zaobserwowano w zawodach murarz i kucharz, a takŝe technik mechanik i szwaczka. Analizując strukturę bezrobotnych według grup zawodowych naleŝy zauwaŝyć, Ŝe nie są ujęte w niej osoby bez zawodu grupa ta stanowi ponad 11 % ogółu zarejestrowanych. Wśród 28 duŝych grup zawodowych wzięto pod uwagę 18, w których zarejestrowanych było ponad 95 % bezrobotnych z zawodem. Największy odsetek wynoszący 14,68 % bezrobotnych posiadających zawód wystąpił w grupie zawodowej 72 Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń. W grupie tej dominowali ślusarze i pokrewni 4,21 %, mechanicy pojazdów samochodowych 2,28 %, oraz mechanicy-monetrzy maszyn i urządzeń 2,24%. Drugą grupą zawodową, w której odsetek wyniósł 9,07 % była grupa zawodowa 71 Górnicy i robotnicy budowlani, przewaŝali tutaj murarze i pokrewni 3,05 % oraz malarze budowlani i pokrewni 1,61 %. Kolejne pozycje zajęły grupy: 74 Pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 9,06 % 52 Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 8,89 % 34 Pracownicy pozostałych specjalności 8,79 % 31 Średni personel techniczny 8,56 % 51 Pracownicy usług osobistych i ochrony 6,90 % 10
91 Pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach 5,06 % Wykres nr 1: Struktura bezrobotnych według grup zawodowych Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-1a Struktura bezrobotnych wg zawodów w powiecie bolesławieckim stan w końcu 2006 roku W pozostałych grupach zawodowych liczba bezrobotnych wynosi zdecydowanie poniŝej 5 % ogółu bezrobotnych z zawodem. Zawody o największym napływie bezrobotnych Największy napływ bezrobotnych zarejestrowano w grupie bez zawodu. Zawody dominujące wśród rejestrujących się bezrobotnych były porównywalne jak w przypadku populacji bezrobotnych ogółem. Na pierwszym miejscu uplasował się zawód sprzedawcy, którego napływ ukształtował się na poziomie 641. Kolejnym zawodem (podobnie jak w populacji bezrobotnych) o największym napływie był asystent ekonomiczny, a takŝe technik mechanik, ślusarz, murarz, kucharz są to zawody, w których występuje największa liczba bezrobotnych. Tabela nr 11: Ranking zawodów o największym napływie bezrobotnych w 2006 r. L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni ogółem w tym kobiety w tym absolwenci 1 000000 Bez zawodu 1175 624 254 2 522107 Sprzedawca 641 563 68 3 341902 Asystent ekonomiczny 444 371 50 4 311502 Technik mechanik 299 6 66 5 722204 Ślusarz 285 5 2 6 712102 Murarz 218 3 1 7 512201 Kucharz 192 150 10 8 743604 Szwaczka 158 156 0 9 341501 Handlowiec 156 125 40 10 723190 Pozostali mechanicy pojazdów 150 1 16 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-2 Napływ bezrobotnych wg zawodów w powiecie bolesławieckim w 2006 roku 11
Na 682 zawody największy napływ wystąpił w 26 zawodach, gdzie łącznie napłynęło 4937 osób bezrobotnych, co stanowi ponad 61 % wszystkich nowozarejestrowanych. Wykres nr 2: Napływ osób bezrobotnych w I i II półroczu 2006 roku Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych PUP Bolesławiec Analizując strukturę napływu bezrobotnych według 29 duŝych grup zawodowych wzięto pod uwagę 19, w których wyniósł on ponad 97 % ogółu bezrobotnych posiadających zawód. Największy napływ 16,56 % wystąpił w grupie zawodowej 72 Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń, w której dominowali: ślusarze i pokrewni 4,21 %, mechanicy pojazdów samochodowych 3,55 % oraz mechanicy-monterzy maszyn i urządzeń 1,96 %. Drugą grupą wyróŝniającą się pod tym względem była grupa 34 Pracownicy pozostałych specjalności, gdzie napływ ukształtował się na poziomie 11,19 %. Kolejne pozycje zajęły grupy: 31 średni personel techniczny 11,01 % 71 Górnicy i robotnicy budowlani 9,43 % 52 Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 9,42 % 74 Pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 7,86 % 51 Pracownicy usług osobistych i ochrony 6,57 % W pozostałych grupach zawodowych napływ bezrobotnych wyniósł poniŝej 5 % ogółu bezrobotnych z zawodem. NaleŜy zauwaŝyć malejący odsetek napływu osób bezrobotnych w grupie zawodowej 52 Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy, która z I pozycji w roku 2005 spadła na miejsce V w roku 2006. 12
Wykres nr 3: Struktura napływu bezrobotnych według grup zawodowych Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-2a Struktura napływu bezrobotnych wg zawodów w powiecie bolesławieckim w 2006 roku Porównując Strukturę bezrobotnych z zawodem wg grup zawodowych oraz Strukturę napływu bezrobotnych z zawodem wg grup zawodowych moŝna zauwaŝyć, Ŝe są to te same grupy zawodowe, natomiast ich pozycje rankingowe zmieniają się. 13
Analiza zawodów generujących długotrwałe bezrobocie Osoby bezrobotne pozostające w rejestrze ponad 12 miesięcy stanowiły ponad 35 % ogółu bezrobotnych zarejestrowanych na dzień 31.12.2006 roku. Na podstawie wielkości wskaźnika długotrwałego bezrobocia oszacowano liczebność grup zawodowych implikujących długotrwałe bezrobocie. Analiza ta pozwoliła ustalić ranking wg grup zawodów generujących długotrwałe bezrobocie. Przy konstruowaniu rankingu wzięto pod uwagę liczbę osób bezrobotnych w danej grupie zawodów, mającą wpływ na strukturę bezrobocia w powiecie bolesławieckim. Tabela nr 12: Ranking zawodów generujących długotrwałe bezrobocie wg grup zawodów w 2006 roku. L.p. Kod grupy zawodów Nazwa grupy zawodów Wskaźnik długotrwałego bezrobocia 1 91 Pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach 0,5816 2 93 Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 0,5657 3 74 Pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 0,4720 4 71 Górnicy i robotnicy budowlani 0,4089 5 72 Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 0,3752 6 32 Średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia 0,3436 7 51 Pracownicy usług osobistych i ochrony 0,3313 8 52 Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 0,3238 9 34 Pracownicy pozostałych specjalności 0,2627 10 31 Średni personel techniczny 0,2401 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-7 Ranking zawodów generujących długotrwałe bezrobocie w powiecie bolesławieckim w 2006 roku Analizując materiał z załącznika T-II/P-8 moŝna sklasyfikować osoby długotrwale bezrobotne w 248 róŝnych grupach zawodowych. Na podstawie danych skonstruowano ranking zawodów według wskaźnika długotrwałego bezrobocia w 4-cyfrowych grupach elementarnych. 14
Tabela nr 13: Ranking zawodów generujących długotrwałego bezrobocie w ujęciu grup elementarnych. L.p. Kod grupy zawodów Nazwa grupy zawodów Wskaźnik długotrwałego bezrobocia 1 9321 Robotnicy przy pracach prostych w przemyśle 0,6260 2 9132 Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i podobne 0,6202 3 7436 Szwaczki, hafciarki i pokrewni 0,5034 4 3212 Technicy rolnicy, leśnicy i pokrewni 0,4839 5 7121 Murarze i pokrewni 0,4444 6 7222 Ślusarz i pokrewni 0,4121 7 5221 Sprzedawcy i demonstratorzy 0,3238 8 5122 Kucharze 0,3179 9 3419 Pracownicy do spraw finansowych i handlowych gdzie indziej 0,2510 niesklasyfikowani 10 3115 Technicy mechanicy 0,2197 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-8 Ranking zawodów generujących długotrwałe bezrobocie w powiecie bolesławieckim w 2006 roku Wskaźnik długotrwałego bezrobocia równy 1 oznacza, Ŝe wszystkie osoby zarejestrowane w tej grupie zawodowej to osoby długotrwale bezrobotne. Analizując dane zawarte w załączniku T-II/P-8 moŝna wyodrębnić 28 o wskaźniku równym 1. Przykładami zawodów o wskaźniku równym 1 są: 7142 Lakiernicy oraz 8111 Operatorzy maszyn górniczych i pokrewni. Wskaźnik niŝszy od 1 a wyŝszy od 0,5 oznacza, Ŝe osoby o zawodzie z tego przedziału naleŝy zaliczyć do zagroŝonych długotrwałym bezrobociem. Zawodów posiadających wskaźnik z przedziału od 0,5 do 1 było 29. Natomiast wskaźnik równy 0,5 oznacza, Ŝe liczba zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie elementarnej, pozostającej bez pracy powyŝej 12 miesięcy jest o połowę niŝsza od liczby bezrobotnych ogółem zarejestrowanych w danej grupie elementarnej. Zawodów o takim wskaźniku było 26. Wskaźnikiem długotrwałego bezrobocia o wartości poniŝej 0,5 charakteryzowało się 85 zawodów, natomiast dla 80 zawodów wskaźnik ten przybrał wartość równą 0. Oznacza to, Ŝe zawody z tej grupy nie generują długotrwałego bezrobocia. 15
Rozdział II Analiza ofert pracy wg zawodów Analiza ofert pracy Do analizy ofert pracy wybrano zawody, w których zgłoszono w 2006 roku powyŝej 30 ofert. Stanowiły one ponad 64 % wszystkich zgłoszonych ofert pracy. Tabela nr 14: Ranking ofert pracy według zawodów zgłoszonych w 2006 roku. L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Liczba ofert pracy 1 522107 Sprzedawca 418 2 419101 Pracownik biurowy 296 3 932190 Pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle 264 4 914103 Robotnik gospodarczy 263 5 743604 Szwaczka 164 6 931301 Robotnik budowlany 133 7 515902 Pracownik ochrony mienia i osób 127 8 832302 Kierowca samochodu cięŝarowego 126 9 732406 Zdobnik ceramiki 104 10 712102 Murarz 99 11 913207 Sprzątaczka 72 12 722204 Ślusarz 70 13 512201 Kucharz 68 14 721202 Spawacz ręczny gazowy 66 15 343101 Pracownik administracyjny 62 16 413103 Magazynier 52 17 421102 Kasjer handlowy 51 18 932104 Robotnicy pomocniczy w przemyśle przetwórczym 51 19 932103 Pakowacz 50 20 712204 Zbrojarz 49 21 712301 Cieśla 41 22 512302 Kelner 40 23 741203 Piekarz 33 24 713401 Monter izolacji budowlanych 31 25 713101 Dekarz 30 26 OGÓŁEM OFERT 2760 27 Pozostałe oferty 1541 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-3 Oferty pracy wg zawodów w powiecie bolesławieckim w 2006 roku W badanym okresie liczba ofert wyniosła 4301, największą liczbę ofert pracy skierowano do sprzedawców, a takŝe pracowników biurowych i pozostałych robotników przy pracach prostych w przemyśle, zajmujących kolejno drugie i trzecie miejsce rankingowe wśród zawód najbardziej poszukiwanych. Czwarte miejsce pod względem liczby zgłoszonych ofert pracy zajął zawód robotnika gospodarczego. W badanym okresie zgłoszonych było duŝo 16
ofert dla osób o niskich kwalifikacjach lub bez zawodu m.in. dla: robotników budowlanych, robotników pomocniczych w przemyśle przetwórczym, sprzątaczek i pakowaczy. Biorąc pod uwagę dane z lat ubiegłych skonstruowano ranking ofert pracy ogółem według zawodów, ustalając miejsca rankingowe zajmowane w poszczególnych półroczach 2005 i 2006 roku. Tabela nr 15: Ranking ofert pracy według zawodów w latach 2005 2006 MIEJSCE RANKINGOWE L.p. Nazwa zawodu I półrocze 2005 II półrocze 2005 I półrocze 2006 II półrocze 2006 1 Sprzedawca 1 1 2 1 2 Pracownik biurowy 2 2 3 2 3 Szwaczka 3 3 4 5 4 Pracownik administracyjny 4 4 9 15 5 Murarz 9 5 11 10 6 Kierowca samochodu 10 7 5 8 cięŝarowego 7 Robotnik gospodarczy 8 8 1 4 8 Pozostali robotnicy przy 7 9 13 3 pracach prostych w przemyśle 9 Zdobnik ceramiki 24 19 6 9 10 Pracownik ochrony osób 21 13 7 7 i mienia 11 Robotnik budowlany 11 12 8 6 12 Sprzątaczka 12 11 10 11 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych PUP Bolesławiec W powyŝszej tabeli moŝna zauwaŝyć, Ŝe zawody dominujące wśród zgłaszanych ofert pracy, to jest: sprzedawcy, pracownicy biurowi oraz szwaczki, tylko nieznacznie zmieniają swoje pozycje rankingowe. DuŜą zmianę odnotowano w zawodzie Pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle, który z pozycji 13 w I półroczu 2006 roku awansował na pozycję trzecią. Spowodowane to było zapewne zgłoszeniem większej ilości miejsc pracy przez firmę BADER, która poszukiwała niewykwalifikowanych pracowników do produkcji. Analizując strukturę ofert pracy według zawodów moŝna zauwaŝyć, Ŝe na 29 duŝych grup zawodowych w 16 z nich zgłoszono powyŝej 94,25 % ogółu wszystkich ofert. Z materiału przedstawionego w załączniku T-II/P-3A widać, Ŝe pracodawcy najczęściej poszukiwali osób z grup zawodowych: 93 Pracownicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie-14,25% 52 Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 9,87 % 91 Pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach 9,85 % 41 Pracownicy obsługi biurowej 9,64 % 71 Górnicy i robotnicy budowlani 9,13 % 51 Pracownicy usług osobistych i ochrony 7,62 % 17
74 Pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 6,97 % 72 Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 6,53 % Wykres nr 4: Struktura ofert pracy według grup zawodowych. Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-3a Struktura ofert pracy wg zawodów w powiecie bolesławieckim w 2006 roku W pozostałych grupach odsetek zgłoszonych ofert pracy wyniósł zdecydowanie poniŝej 5 %. Analiza struktury bezrobotnych i ofert pracy według sekcji PKD (załącznik T-II/P-9 i T-II/P-9a) wskazuje, Ŝe w 2006 roku pracodawcy reprezentujący 14 róŝnych sekcji PKD zgłosili do Urzędu Pracy 4301 ofert. Wolne miejsca pracy zgłaszane były przez pracodawców głównie z 3 sekcji klasyfikacji działalności: Przetwórstwo przemysłowe 25,92 % (1115 ofert) Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów uŝytku osobistego i domowego 16,81 % (723 ofert) Budownictwo 15,41 % (663 ofert) Oferty pracy pochodzące z powyŝszych sekcji stanowiły ponad 58 % ogółu wszystkich ofert pracy. W pozostałych sekcjach PKD zgłoszono zdecydowanie poniŝej 10 % ofert. Równocześnie w powyŝszych sekcjach PKD zarejestrowała się największa liczba bezrobotnych: Przetwórstwo przemysłowe 25,55 % (1524 osób) Handel hurtowy i detaliczny... 21,02 % (1254 osoby) Budownictwo 11,03 % (658 ofert) Nie zgłoszono ofert pracy z sekcji PKD: Rybactwo Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników 18
Organizacje i zespoły eksterytorialne Działalność nie zidentyfikowana Analiza zawodów zgłoszonych w ofertach pracy ze względu na wskaźnik szansy uzyskania oferty Analizując materiał z załącznika T-II/P-10 moŝna zauwaŝyć, iŝ wśród 29 duŝych grup zawodowych dwie z nich naleŝą do grup zawodów deficytowych (brak moŝliwości obliczenia wskaźnika z uwagi na brak bezrobotnych w tych zawodach). Spośród pozostałych grup zawodów w najlepszej sytuacji pozostają osoby zarejestrowane w grupie 12 Kierownicy duŝych i średnich organizacji wskaźnik szansy uzyskania oferty wyniósł 3,0000. Tabela nr 16: Ranking zawodów zgłoszonych w ofertach pracy ze względu na wskaźnik szansy uzyskania oferty. L.p. Kod grupy zawodów Nazwa grupy zawodów Wskaźnik szansy uzyskania oferty 1 72 Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 0,0163 2 34 Pracownicy pozostałych specjalności 0,0240 3 74 Pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 0,0309 4 71 Górnicy i robotnicy budowlani 0,0383 5 51 Pracownicy usług osobistych i ochrony 0,0516 6 52 Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 0,0521 7 83 Kierowcy i operatorzy pojazdów 0,0908 8 93 Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 0,0919 9 91 Pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach 0,1301 10 41 Pracownicy obsługi biurowej 0,2168 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-10 Ranking zawodów zgłoszonych w ofertach pracy w powiecie bolesławieckim w 2006 roku ze względu na wskaźnik szansy uzyskania oferty NaleŜy zwrócić uwagę, Ŝe oferty pracy w grupie 41 Pracownicy obsługi biurowej dotyczą w duŝej mierze staŝy organizowanych dla absolwentów, a nie zatrudnienia w ramach umowy o pracę. 19
Tabela nr 17: Ranking zawodów zgłoszonych w ofertach pracy ze względu na wskaźnik szansy uzyskania oferty. L.p. Kod grupy zawodów Nazwa grupy zawodów Wskaźnik szansy uzyskania oferty 1 7222 Ślusarze i pokrewni 0,0125 2 7121 Murarze i pokrewni 0,0191 3 5221 Sprzedawcy i demonstratorzy 0,0521 4 7436 Szwaczki, hafciarki i pokrewni 0,0589 5 9321 Robotnicy przy pracach prostych w przemyśle 0,0794 6 8323 Kierowcy samochodów cięŝarowych 0,1597 7 7212 Spawacze i pokrewni 0,1833 8 4191 Pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowani 0,3695 9 9141 Gospodarze budynków 0,8764 10 5159 Pracownicy usług ochrony gdzie indziej niesklasyfikowani 1,1000 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-11 Ranking zawodów zgłoszonych w ofertach pracy w powiecie bolesławieckim w 2006 roku ze względu na wskaźnik szansy uzyskania oferty. Analizując materiał z załącznika T-II/P-11 naleŝy zauwaŝyć, Ŝe dla 17 zawodów nie moŝna obliczyć wskaźnika szansy uzyskania oferty z uwagi na brak bezrobotnych w tych zawodach. Spośród pozostałych 260 zawodów 15 to zawody, dla których wskaźnik przybrał wartość z przedziału 2,0000 0,5000, co oznacza, iŝ osoby zarejestrowane w tych zawodach są w dobrej sytuacji na rynku pracy, poniewaŝ im wskaźnik bliŝszy 0, tym jest to gorsza sytuacja dla bezrobotnych posiadających dany zawód. W najlepszej sytuacji znajdują się osoby z grupy elementarnej 2111 Fizycy i astronomowie, 2413 Specjaliści do spraw zarządzania zasobami ludzkimi oraz 4213 Asystenci usług pocztowych i telekomunikacyjnych, dla których wskaźnik przybrał wartość 2,0000. W 109 zawodach wskaźnik szansy uzyskania oferty przybrał wartość równą 0, oznacza to, Ŝe średnia miesięczna liczba zgłoszonych ofert pracy w danym zawodzie wynosiła 0 lub była w znikomej ilości w stosunku do liczby zarejestrowanych bezrobotnej w danej grupie elementarnej. Przykładami grup o wskaźniku równym 0 są: 2411 Ekonomiści oraz 3213 Technicy technologii Ŝywności. 20
Rozdział III Analiza zawodów deficytowych i nadwyŝkowych Analizując dane dotyczące bezrobotnych oraz ofert pracy moŝna zauwaŝyć, iŝ wiele zawodów odznacza się niedopasowaniem popytu i podaŝy na rynku pracy. W 79 % zawodów wystąpiły rejestracje bezrobotnych, natomiast w 46 % zarejestrowano oferty pracy. Spośród 682 zidentyfikowanych zawodów wyodrębniono zawody deficytowe, nadwyŝkowe i zrównowaŝone, według wskaźnika intensywności, przyjmującego wartości: W k ni < 0,9 zawody nadwyŝkowe, k 0,9 W ni 1,1 zawody zrównowaŝone, k W ni > 1,1 zawody deficytowe. Wśród 682 zawodów 461 to zawody nadwyŝkowe, 197 to zawody deficytowe a tylko 24 to zawody zrównowaŝone, nie wpływające na zmiany na rynku pracy. Wykres nr 5: Struktura zawodów w powiecie bolesławieckim. Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-4 Zawody deficytowe i nadwyŝkowe w powiecie bolesławieckim w 2006 roku Ze względu na duŝą liczbę zawodów deficytowych i nadwyŝkowych do opracowania przyjęto zawody mające największy wpływ na rynek pracy pod względem liczby bezrobotnych i zgłoszonych ofert pracy. 21
Tabela nr 18: Ranking zawodów nadwyŝkowych według wskaźnika intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów równego 0 i średniej miesięcznej liczbie osób zarejestrowanych 3,0000 L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych Wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów 1 000000 Bez zawodu 0,0000 97,9167 0,0000 2 743304 Krawiec 0,0000 8,6667 0,0000 3 241102 Ekonomista 0,0000 8,3333 0,0000 4 723306 Mechnik-operator pojazdów i 0,0000 4,6667 0,0000 maszyn rolniczych 5 321208 Technik rolnik 0,0000 3,9167 0,0000 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-4 Zawody deficytowe i nadwyŝkowe w powiecie bolesławieckim w 2006 roku Zawody nadwyŝkowe stanowiły ponad 67 % ogólnej liczby zawodów. Oznacza to, Ŝe istnieje mniejsze zapotrzebowanie na pracowników o takich kwalifikacjach niŝ rzeczywista liczba osób posiadających je. Wśród nich największą grupą zarejestrowanych bezrobotnych była grupa bez zawodu. Tabela nr 19: Ranking zawodów nadwyŝkowych według wskaźnika intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów róŝnego od 0 i średniej miesięcznej liczbie osób zarejestrowanych 5,0000 L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych Wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów 1 522107 Sprzedawca 34,8333 53,4167 0,6521 2 341902 Asystent ekonomiczny 0,1667 37,0000 0,0045 3 311502 Technik mechanik 0,5833 24,9167 0,0234 4 722204 Ślusarz 5,8333 23,7500 0,2456 5 712102 Murarz 8,2500 18,1667 0,4541 6 512201 Kucharz 5,6667 16,0000 0,3542 7 341501 Handlowiec 0,4167 13,0000 0,0321 8 723190 Pozostali mechanicy pojazdów 0,0833 12,5000 0,0067 samochodowych 9 311204 Technik budownictwa 0,8333 11,5000 0,0725 10 714101 Malarz budowlany 0,8333 7,3333 0,1136 11 713604 Monter instalacji wodociągowych 0,5833 6,7500 0,0864 i kanalizacyjnych 12 722304 Tokarz 0,6667 6,6667 0,1000 F13 514102 Fryzjer 2,2500 6,0833 0,3699 14 512202 Kucharz małej gastronomii 0,4167 5,9167 0,0704 15 721303 Blacharz samochodowy 0,2500 5,4167 0,0462 16 741203 Piekarz 2,7500 5,3333 0,5156 17 311401 Technik elektronik 0,6667 5,2500 0,1270 18 321402 Technik Ŝywienia i gospodarstwa 0,0833 5,1667 0,0161 domowego Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-4 Zawody deficytowe i nadwyŝkowe w powiecie bolesławieckim w 2006 roku 22
Tabela nr 20: Ranking zawodów nadwyŝkowych według wskaźnika intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów róŝnego od 0 i średniej miesięcznej liczbie ofert pracy 2,0000 L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych Wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów 1 522107 Sprzedawca 34,8333 53,4167 0,6521 2 712102 Murarz 8,2500 18,1667 0,4541 3 722204 Ślusarz 5,8333 23,7500 0,2456 4 512201 Kucharz 5,6667 16,0000 0,3542 5 741203 Piekarz 2,7500 5,3333 0,5156 6 724201 Elektromonter (elektryk) zakładowy 2,3333 2,3333 0,7179 7 514102 Fryzjer 2,2500 6,0833 0,3699 8 712202 Betoniarz zbrojarz 2,0000 2,0000 0,5000 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-4 Zawody deficytowe i nadwyŝkowe w powiecie bolesławieckim w 2006 roku Zawody deficytowe występują na rynku zdecydowanie rzadziej niŝ zawody nadwyŝkowe. Stanowiły one ponad 28 % ogólnej liczby zawodów. W rankingu zawodów deficytowych czołowe miejsca zajmują zawody, które charakteryzują się brakiem rejestrujących się bezrobotnych lub znikomą ich ilością przy duŝym zapotrzebowaniu ze strony pracodawców. Tabela nr 21: Ranking zawodów deficytowych według wskaźnika intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów i średniej miesięcznej liczbie bezrobotnych 2,0000 L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych Wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów 1 913207 Sprzątaczka 6,0000 5,0000 1,2000 2 832302 Kierowca samochodu cięŝarowego 10,5000 4,3333 2,4231 3 419101 Pracownik biurowy 24,6667 4,0000 6,1667 4 931301 Robotnik budowlany 11,0833 4,0000 2,7708 5 732406 Zdobnik ceramiki 8,6667 3,5833 2,4186 6 343101 Pracownik administracyjny 5,1667 3,1667 1,6316 7 721202 Spawacz ręczny gazowy 5,5000 2,4167 2,2759 8 413103 Magazynier 4,3333 2,0000 2,1667 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-4 Zawody deficytowe i nadwyŝkowe w powiecie bolesławieckim w 2006 roku 23
Tabela nr 22: Ranking zawodów deficytowych według wskaźnika intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów 5,0000 L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych Wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów 1 932190 Pozostali robotnicy przy pracach 22,0000 0,5000 44,0000 prostych w przemyśle 2 832201 Kierowca autobusu 1,2500 0,0833 15,0000 3 422201 Recepcjonista 1,2500 0,0833 15,0000 4 921190 Pozostali robotnicy pomocniczy 2,3333 0,1667 14,0000 w rolnictwie i pokrewni 5 931205 Robotnik torowy 1,1667 0,0833 14,0000 6 914103 Robotnik gospodarczy 21,9167 1,6667 13,1500 7 742190 Pozostali robotnicy przygotowujący 1,0000 0,0833 12,0000 drewno i pokrewni 8 933104 Robotnik magazynowy 2,0000 0,1667 12,0000 9 712204 Zbrojarz 4,0833 0,4167 9,8000 10 515902 Pracownik ochrony mienia i osób 10,5833 1,0833 9,7692 11 932106 Sortowacz 2,2500 0,2500 9,0000 12 414101 Listonosz 2,0833 0,2500 8,3333 13 341503 Przedstawiciel handlowy 2,0833 0,2500 8,3333 14 829190 Pozostali operatorzy maszyn gdzie 0,6667 0,0833 8,0000 indziej niesklasyfikowani 15 515908 StraŜnik miejski 0,6667 0,0833 8,0000 16 713401 Monter izolacji budowlanych 2,5833 0,4167 6,2000 17 419101 Pracownik biurowy 24,6667 4,0000 6,1667 18 421201 Kasjer bankowy 1,0000 0,1667 6,0000 19 421301 Asystent usług pocztowych 0,5000 0,0833 6,0000 20 522190 Pozostali sprzedawcy i demonstratorzy 0,5000 0,0833 6,0000 21 421102 Kasjer handlowy 4,2500 0,7500 5,6667 22 241912 Specjalista do spraw marketingu i handlu 1,2500 0,2500 5,0000 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-4 Zawody deficytowe i nadwyŝkowe w powiecie bolesławieckim w 2006 roku NaleŜy zwrócić uwagę, Ŝe w grupie zawodów deficytowych znajdują się : pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle, robotnik gospodarczy, robotnik budowlany, sprzątaczka, pakowacz. Są to zawody, dla których zgłoszono najwięcej ofert pracy przy jednoczesnym niskim napływie osób bezrobotnych. Na te miejsca pracy mogą być pokierowane osoby bez zawodu i bez wykształcenia, poniewaŝ jest to praca, w której nie są wymagane specjalne kwalifikacje zawodowe. Niski napływ osób bezrobotnych w tych zawodach jest spowodowany brakiem szkół, które kształciłyby w zawodzie sprzątaczki czy robotnika gospodarczego. Najczęściej osoby bezrobotne pracujące w tych zawodach to osoby z wykształceniem gimnazjalnym i poniŝej, a więc w rzeczywistości bez zawodu. 24
Tabela nr 23: Ranking zawodów deficytowych według wskaźnika intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów i średniej miesięcznej liczbie ofert pracy 4,0000 L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych Wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów 1 419101 Pracownik biurowy 24,6667 4,0000 6,1667 2 932190 Pozostali robotnicy przy pracach 22,0000 0,5000 44,0000 prostych w przemyśle 3 914103 Robotnik gospodarczy 21,9167 1,6667 13,1500 4 931301 Robotnik budowlany 11,0833 4,0000 2,7708 5 515902 Pracownik ochrony osób i mienia 10,5833 1,0833 9,7692 6 832302 Kierowca samochodu cięŝarowego 10,5000 4,3333 2,4231 7 732406 Zdobnik ceramiki 8,6667 3,5833 2,4186 8 913207 Sprzątaczka 6,0000 5,0000 1,2000 9 721202 Spawacz ręczny gazowy 5,5000 2,4167 2,2759 10 343101 Pracownik administracyjny 5,1667 3,1667 1,6316 11 413103 Magazynier 4,3333 2,0000 2,1667 12 421102 Kasjer handlowy 4,2500 0,7500 5,6667 13 932103 Pakowacz 4,1667 1,7500 2,3810 14 712204 Zbrojarz 4,0833 0,4167 9,8000 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-4 Zawody deficytowe i nadwyŝkowe w powiecie bolesławieckim w 2006 roku Analizując zawody zrównowaŝone naleŝy zwrócić uwagę na fakt, Ŝe wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów przybiera wartość1,0000. Dzieje się tak dlatego, iŝ na ogół liczba ofert pracy zgłaszanych do urzędu jest równa liczbie osób bezrobotnych zarejestrowanych w tych zawodach. Tabela nr 24: Ranking zawodów zrównowaŝonych według wskaźnika intensywności nadwyŝki (deficytu) równego 1,0000 i średniej miesięcznej liczbie bezrobotnych 0,2500 L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych Wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów 1 512302 Kelner 3,3333 3,3333 1,0000 2 913204 Pomoc kuchenna 1,8333 1,8333 1,0000 3 241590 Pozostali inŝynierowie mechanicy 0,2500 0,2500 1,0000 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-4 Zawody deficytowe i nadwyŝkowe w powiecie bolesławieckim w 2006 roku W porównaniu do I półrocza 2006 roku sytuacja w zawodach zrównowaŝonych uległa zmianie, oprócz zawodu szwaczki, zrównowaŝeniem popytu i podaŝy charakteryzowały się równieŝ zawody: robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym, krojczy, formierz wyrobów ceramicznych. 25
Tabela nr 25: Ranking zawodów zrównowaŝonych o wskaźniku intensywności nadwyŝki (deficytu) róŝnym od 1,0000. L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych Wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów 1 743501 Krojczy 2,3333 2,1667 1,0769 2 743604 Szwaczka 13,6667 13,1667 1,0380 3 932104 Robotnik pomocniczy w przemyśle 4,2500 4,5000 0,9444 przetwórczym 4 732104 Formierz wyrobów ceramicznych 1,5833 1,7500 0,9048 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPiPS T-II/P-4 Zawody deficytowe i nadwyŝkowe w powiecie bolesławieckim w 2006 roku Z analizy powyŝszych tabel widać, Ŝe wśród zawodów deficytowych czołowe miejsce zajmują zawody, które charakteryzują się małą ilością zarejestrowanych bezrobotnych. Najbardziej deficytowy charakter ma zawód: pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle oraz kierowca autobusu, gdzie licznemu miesięcznemu napływowi ofert towarzyszy niski napływ bezrobocia, co daje wysoki wskaźnik deficytu. Natomiast najwyŝszy popyt na pracę charakteryzował osoby bezrobotne bez zawodu. Niektóre z zawodów nadwyŝkowych łączą się w pokrewne grupy, związane np. z budownictwem (murarz, malarz budowlany, technik budownictwa), z gastronomią (kucharz, piekarz, technik Ŝywienia i gospodarstwa domowego) i z handlem (sprzedawca, handlowiec), itp. Z analizy materiału zawartego w załączniku T-II/P-5 wynika, Ŝe na 29 duŝych grup zawodów 18 to grupy zawodów nadwyŝkowych, co stanowi ponad 62 % przy czym w dwóch z nich nie wystąpiły oferty pracy. Z kolei 10 grup to zawody deficytowe stanowiące 34 %, w dwóch z nich nie wystąpiły rejestracje osób bezrobotnych. Grupa zawodowa 73 Robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów galanteryjnych, robotnicy poligraficzni i pokrewni jako jedyna wykazała zrównowaŝenie popytu i podaŝy, stanowi ona ponad 3 % ogółu duŝych grup zawodowych. Analizując grupy elementarne (załącznik T-II/P-6) moŝna zauwaŝyć, Ŝe w 31 %, czyli w 86 z nich nie wystąpiły oferty pracy, 85 grup 4-cyfrowych wykazało nadwyŝkę siły roboczej w stosunku do ofert pracy, co stanowi 30 %. Zaledwie 12 grup elementarnych (4,3%) wykazało zrównowaŝenie popytu i podaŝy na rynku pracy, natomiast na 92 grupy elementarne, stanowiące 33,7 % wykazujących deficyt aŝ w 35 nie wystąpiły rejestracje bezrobotnych, co stanowi ponad 38 % zawodów pozostających w deficycie. 26
Rozdział IV Wyniki badania w zakładach pracy W listopadzie 2006 roku przeprowadzono badania sondaŝowe, dotyczące popytu i podaŝy na pracę, na wylosowanej przez Główny Urząd Statystyczny próbie zakładów pracy z terenu powiatu bolesławieckiego. Spośród 244 zakładów pracy z terenu powiatu objętych badaniem sondaŝowym, tylko 75 z nich poddało się badaniu i złoŝyło formularz. Analizując dane zawarte w załączniku MPiPS 3.1. Charakterystyka zakładów pracy objętych badaniem ankietowym ujawniono następujące tendencje: 14 zakładów pracy naleŝało do sektora publicznego, natomiast 61 do sektora prywatnego. Wykres nr 6: Struktura zakładów pracy według sektora własności. Źródło: opracowanie własne na podstawie badań sondaŝowych w zakładach pracy w powiecie bolesławieckim W sektorze publicznym w badanych zakładach pracy łącznie było zatrudnionych 1386 osób, natomiast w sektorze prywatnym pracowało 2055. W podziale na gminy najwięcej zostało przebadanych zakładów pracy z terenu miasta Bolesławiec (56 zakładów), na drugim miejscu uplasowała się gmina Nowogrodziec (7 zakładów). W mieście Bolesławiec zatrudnionych było 3186 osób natomiast w gminie Nowogrodzic 114 osób. Według sekcji PKD największa ilość zakładów działa w następujących branŝach: Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów uŝytku osobistego i domowego 26 zakładów Przetwórstwo przemysłowe 11 zakładów 27
Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 9 zakładów Edukacja 9 zakładów Najwięcej osób było zatrudnionych w sekcjach: Przetwórstwo przemysłowe 1760 osób Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 751 osób Edukacja 399 osób Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych i motocykli oraz artykułów uŝytku osobistego i domowego 238 osób. W 2007 roku przewiduje się przyjąć do pracy ogółem 251 osób, w tym 53 absolwentów, natomiast zwolnić 27 osób. W sektorze publicznym pracodawcy będą chcieli zatrudnić 57 osób (w tym 17 absolwentów), natomiast w sektorze prywatnym 194 osoby (w tym 36 absolwentów). Najwięcej osób planuje się zatrudnić w mieście Bolesławiec tj. 234 osoby, w tym 47 absolwentów, oraz w gminie Nowogrodziec 7 osób, w tym 4 absolwentów. W 2007 roku przewiduje się zwolnienie 21 osób z sektora publicznego oraz 6 osób z sektora prywatnego, najwięcej osób straci pracę w mieście Bolesławiec 24 osoby. Według sekcji PKD przewidywanych przyjęć do pracy najwięcej będzie w następujących sekcjach: Przetwórstwo przemysłowe 137 osób, w tym 12 absolwentów; Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 35 osób, w tym 9 absolwentów; Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 24 osoby, w tym 11 absolwentów; Edukacja 22 osoby, w tym 9 absolwentów. W 2007 roku aŝ 17 osób straci pracę w sekcji PKD: Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę. Według duŝych i średnich grup zawodowych największa ilość osób zostanie zatrudniona w grupach: 1. Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 119 osób, w tym: - robotnicy przy pracach prostych w przemyśle 104 osoby; 2. Specjaliści nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia 27 osób, w tym: - specjaliści ochrony zdrowia (z wyjątkiem pielęgniarek i połoŝnych) 17 osób; 28
3. Robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów galanteryjnych, robotnicy poligraficzni i pokrewni 23 osoby, w tym: - ceramicy, szklarze i pokrewni 23 osoby; 4. Średni personel techniczny 22 osoby, w tym: - techniczny personel obsługi komputerów i pokrewni 22 osoby; 5. Specjaliści szkolnictwa 18 osób, w tym: - nauczyciele szkół specjalnych 18 osób. W podziale na grupy zawodowe najwięcej osób straci pracę w następujących grupach: Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 12 osób, w tym: - operatorzy urządzeń energetycznych i pokrewni 11 osób; Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 5 osób, w tym: - formierze odlewniczy, spawacze, blacharze, monterzy konstrukcji metalowych i pokrewni 4 osoby. Spośród przewidywanych w 2007r. przyczyn zmian w zatrudnieniu, wpływających na zwiększenie stanu zatrudnienia najwięcej firm wskazywało: 1. tworzenie nowych działów i stanowisk 20 zakładów pracy; 2. wzrost produkcji 13 zakładów pracy; 3. zmiana profilu działalności wymagająca przyjęć do pracy 3 zakłady pracy; 4. wprowadzenie postępu technicznego i nowych technologii powodujących przyjęcia pracowników 2 zakłady pracy; 5. zmiany własnościowe w przedsiębiorstwie 2 zakłady pracy. Najczęściej wymieniane przyczyny zmian w zatrudnieniu wpływające na zmniejszenie zatrudnienia to: 1. likwidacja przerostów zatrudnienia 9 zakładów pracy; 2. likwidacja zakładu pracy 4 zakłady pracy; 3. zmniejszenie produkcji 3 zakłady pracy; 4. zmiany własnościowe w przedsiębiorstwie 3 zakłady pracy 5. wprowadzenie postępu technicznego i nowych technologii powodujących zwolnienia pracowników 1 zakład pracy. 37 zakładów pracy nie przewiduje Ŝadnych zmian w stanie zatrudnienia w 2007 roku. Analizując tabelę 3.5 Przewidywane przyjęcia i zwolnienia pracowników według zawodów ze względu na wskaźnik płynności kadr moŝna zauwaŝyć, Ŝe dla 30 zawodów nie moŝna obliczyć wskaźnika z uwagi na brak przewidywanych zwolnień w danym zawodzie. Dla 13 zawodów wskaźnik płynności kadr przybrał wartość równą 0, co 29
spowodowane było brakiem przewidywanych przyjęć do pracy w danym zawodzie. Wskaźnik róŝny od 0 oznacza, Ŝe pracodawcy przewidują zarówno przyjęcia, jak i zwolnienia pracowników w danym zawodzie. Zawodów o takim wskaźniku było 3 i są to: - specjalista do spraw wynagrodzeń; - sprzedawca; - robotnik budowlany. Analiza danych zawartych w formularzach badań sondaŝowych popytu i podaŝy na pracę pozwoliła wyodrębnić zawody deficytowe, nadwyŝkowe i zrównowaŝone mające wpływ na lokalny rynek pracy, ujęte w rozdziale III niniejszego opracowania. Wśród zawodów wymienianych przez pracodawców w badaniu wyodrębniono: 1. Zawody nadwyŝkowe: - kucharz - sprzedawca Przewiduje się zatrudnienie jednej osoby w zawodzie kucharza oraz 11 osób w zawodzie sprzedawcy, przy czym jeden sprzedawca zostanie zwolniony. 2. Zawody deficytowe: - zdobnik ceramiki - pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle - kierowca samochodu cięŝarowego - spawacz ręczny gazowy - robotnik budowlany Przewiduje się przyjąć do pracy 22 zdobników ceramiki oraz 4 robotników do prac prostych w przemyśle. Zatrudnionych zostanie równieŝ 10 robotników budowlanych, natomiast zwolnionych 2. Pracę stracą równieŝ 4 osoby z zawodem spawacza. 3. Zawody zrównowaŝone: - robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym planuje się zatrudnienie 100 osób przez firmę BADER 30
Rozdział V Wyniki badania sondaŝowego w szkołach Rozdział ten zawiera wyniki badania sondaŝowego dotyczącego podaŝy absolwentów, przeprowadzonego w szkołach na terenie powiatu bolesławieckiego, przedstawia sytuację bezrobotnych absolwentów na rynku pracy. W listopadzie 2006 roku przeprowadzono badania sondaŝowe w szkołach ponadgimnazjalnych, pomaturalnych i wyŝszych na terenie powiatu. Celem badania było uzyskanie informacji o liczbie absolwentów, którzy ukończyli szkołę w roku szkolnym 2005/2006 oraz o przewidywanej liczbie absolwentów w roku szkolnym 2006/2007.w badaniu wzięły udział następujące szkoły: szkoły wyŝsze Akademia Ekonomiczna im. O. Langego w Jelenie Górze Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Bolesławcu; szkoły policealne Powiatowa Szkoła Policealna nr 1, Powiatowa Szkoła Policealna nr 2, Powiatowa Szkoła Policealna nr 3, Studium Bezpieczeństwa i Higieny Pracy dla Dorosłych, Medyczne Studium Zawodowe im. Ludwika Hirszfelda, Policealna Szkoła Detektywów i Pracowników Ochrony oraz Policealna Szkoła MUR; szkoły średnie techniczne Technikum nr 1, Technikum nr 2, Technikum nr 3, Technikum nr 4, Technikum nr 5, Uzupełniające Technikum dla Dorosłych, Niepubliczne Technikum Wieczorowe, Zespół Szkół Mechanicznych im. Ludwika Waryńskiego, licea ogólnokształcące: I Liceum Profilowane, II Liceum Profilowane, III Liceum Ogólnokształcące, IV Liceum Ogólnokształcące, V Liceum Ogólnokształcące, Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla dorosłych, II Liceum Ogólnokształcące im. J. Korczaka, Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych MUR; zasadnicze szkoły zawodowe: Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 1, Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2, Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 3, Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 4, Zasadnicza Szkoła Zawodowa 5, Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 7. Według danych z badania sondaŝowego wyŝej wymienione szkoły w roku szkolnym 2005/2006 ukończyło 1455 absolwentów. Na dzień 31.12.2006 r. 165 osób pozostawało w ewidencji urzędu pracy jako absolwenci osoby bezrobotne zarejestrowane do 12 31