AUDYT ENERGETYCZNY BUDYNKU

AUDYT ENERGETYCZNY BUDYNKU Dla przedsięwzięcia termomodernizacyjnego przewidzianego do realizacji w trybie Ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Adres budynku Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu ulica: Piekary 17 kod: 61-823 miejscowość: Poznań powiat: poznański województwo: wielkopolskie Wykonawca audytu imię i nazwisko : Piotr Bryzek tytuł zawodowy: mgr inż. nr opracowania 2014-01-1 korekta 06.06.2015

Strona 2 TABELA 1. STRONA TYTUŁOWA AUDYTU ENERGETYCZNEGO BUDYNKU 1. DANE INDENTYFIKACYJNE BUDYNKU Budynek użyteczności publicznej 1.1 Rodzaj budynku budynek administracyjno - biurowy 1.2. Rok budowy 1968 Wielkopolski Zarząd Melioracji 1.3. Inwestor i Urządzeń Wodnych w Poznaniu 1.4. Adres budynku ul. Piekary 17 ul. Piekary 17 kod 61-823 Poznań kod 61-823 Poznań powiat poznański tel. 61 64-75-400 woj. wielkopolskie NIP 777-00-06-120 2. Nazwa, nr. REGON i adres podmiotu wykonującego audyt TWOJA ENERGIA REGON: 142 599 076 NIP 532 113 38 59 05-400 Otwock, ul. Wyspiańskiego 8/24 3. Imię i nazwisko, nr. PESEL oraz adres audytora koordynującego wykonanie audytu, posiadane kwalifikacje, podpis mgr inż. Piotr Bryzek 63032908632, 05-400 Otwock, ul. Wyspiańskiego 8/24 Świadectwo ukończenia studiów podyplomowych "Ciepłownictwo, ogrzewnictwo z audytingiem energetycznym" oraz Zaświadczenie FPE nr 99/06, wpis do rejestru MI 2092 podpis 4. Współautorzy audytu: imiona, nazwiska, zakres prac, posiadane kwalifikacje; podpis Lp. 1 2 3 4 Imię i nazwisko - - - - Zakres udziału w opracowaniu audytu 5. Miejscowość Otwock Data wykonania opracowania 06.06.2014 6. Spis treści str. 1. Strona tytulowa 2 2. Karta audytu energetycznego 3-4 3. Dokumenty i dane źródlowe wykorzystywane przy opracowaniu audytu oraz wytyczne i uwagi inwestora budowlanego budynku 5 4. Inwentaryzacja techniczno-budowlana budynku 6-10 5. Ocena stanu technicznego budynku 11-12 6. Wykaz usprawnień i przedsięwzięć termomodernizacyjnych 13 7. Określenie optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego 14-30 8. Opis wariantu optymalnego 31-32 9. Efekt ekologiczny termomodernizacji 33-34 10. Podsumowanie 35 11. Załączniki 36

Strona 3 TABELA 2. KARTA AUDYTU ENERGETYCZNEGO BUDYNKU *) 1.Dane ogólne 1. Konstrukcja/technologia budynku 2. Liczba kondygnacji 3. Kubatura części ogrzewanej [m 3 ] 4. Powierzchnia budynku netto [m 2 ] 5. Powierzchnia użytkowa części mieszkalnej [m 2 ] Powierzchnia użytkowa lokali użytkowych oraz innych pomieszczeń 6. niemieszkalnych [m 2 ] 7. Liczba lokali mieszkalnych 8. Liczba osób użytkujących budynek 9. Sposób przygotowania ciepłej wody 10. Rodzaj systemu grzewczego na budynku 11. Współczynnik kształtu A/V [m 3 /m 2 ] 12. Inne dane charakteryzujące budynek 2. Współczynniki przenikania ciepła przez przegrody budowlane 1) [W/m 2 K] konstrukcja żelbetowa 16 13 776 3 453 0 0 235 elektryczne podgrzewacze akum. miejska sieć ciepłownicza 0,30 - Stan przed termomodernizacją 3 453 Stan po termomodernizacji 1. Ściany zewnętrzne 1,053 0,234 3. Stropodach wentylowany 0,662 0,196 4. Stropodach niewentylowany 0,694 0,197 5. Okna 2,6 1,3 6. Drzwi zewnętrzne 2,6 1,3 7. Inne - strop zewnętrzny podcienia 1,111 0,194 3. Sprawności składowe systemu ogrzewania 2) 1. Sprawność wytwarzania 0,95 0,99 2. Sprawność przesyłania 0,96 0,98 3. Sprawność regulacji i wykorzystania 0,75 0,93 4. Sprawność akumulacji 1,00 1,00 5. Uwzględnienie przerwy na ogrzewania w okresie tygodnia 1,00 0,85 6. Uwzględnienie przerw na ogrzewanie w ciągu doby 1,00 0,88 4. Charakterystyka systemu wentylacji 3) 1. Rodzaj wentylacji (naturalna, mechaniczna) naturalna naturalna 2. Sposób doprowadzenia i odprowadzenia powietrza okna/kanały okna/kanały 3. Strumień powietrza wentylacyjnego [m 3 /h] 10 032 10 032 4. Liczba wymian [l/h] 0,73 0,73 5. Charakterystyka energetyczna budynku 1. Obliczeniowa moc cieplna systemu grzewczego 4) [kw] 372,8 233,0 2. Obliczeniowa moc cieplna na przygotowanie cwu 5) [kw] 11,7 7,0 3. Roczne zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania budynku bez uwzględnienia sprawności systemu grzewczego i przerw w ogrzewaniu 4) 2230,1 1082,0 [GJ/rok] 4. Sezonowe zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania budynku z uwzględnieniem sprawności systemu grzewczego i przerw w ogrzewaniu 3260,3 899,7 [GJ/rok] 5. Obliczeniowe zapotrzebowanie na ciepło do przygotowania cwu 5) [GJ/rok] 277,9 165,0 6. Zmierzone zużycie ciepła na ogrzewanie przeliczone na warunki sezonu standardowego i na przygotowanie cwu (służące do weryfikacji przyjętych składowych danych obliczeniowych bilansu ciepła) brak danych - [GJ/rok] *) dla budynku o mieszalnej funkcji należy podać wszystkie dane oddzielnie dla każdej części budynku

Strona 4 Wskaźnik sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynku w 7. standardowym sezonie grzewczym bez uwzględnienia sprawności systemu grzewczego i przerw w ogrzewaniu 179,4 87,1 [kwh/m 2 rok] Wskaźnik sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynku w 8. standardowym sezonie grzewczym z uwzględnieniem sprawności systemu grzewczego i przerw w ogrzewaniu 262,3 72,4 [kwh/m 2 rok] Wskaźnik sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynku w 9. standardowym sezonie grzewczym z uwzględnieniem sprawności systemu grzewczego i przerw w ogrzewaniu 65,74 18,14 [kwh/m 3 rok] 6. Opłaty jednostkowe (obowiązujące w dniu sporządzania audytu) 6) 1. Opłata za 1 GJ energii na ogrzewanie **) [zł] 43,14 43,14 2. Opłata za 1 MW mocy zamówionej na ogrzewanie na miesiąc ***) [zł] 0 0 3. Opłata za podgrzanie 1 m 3 wody użytkowej **) [zł] 19,71 11,86 4. Opłata za 1 MW mocy zamówionej na podgrzanie cwu na miesiąc***) [zł] 1,31 0,00 5. Opłata za ogrzanie 1 m 2 powierzchni użytkowej miesięcznie [zł] 4,47 2,01 6. Inne - opłata abonamentowa [zł] 3707,26 3707,26 7. Inne - opłata za 1 GJ za podgrzanie wody użytkowej [zł] 38,44 43,14 7. Charakterystyka ekonomiczna optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego Roczne zmniejszenie zapotrzebowania na energię Planowana suma kredytu [zł] 2 147 851,67 [%] 69,9% Planowane koszty całkowite 2 147 851,67 Premia termomodernizacyjna 343 656,27 Roczna oszczędność kosztów energii [zł/rok] 105398,09 **) opłata zmienna związana z dystrybucją i przesyłem jednostki energii ***) opłata stała związana z dystrybucja i przesyłem energii 1) Obliczenie współczynników przenikania ciepła poszczególnych przegród przed i po termomodernizacji - załącznik 2 2) Omówienie przyjętych składowych systemu sprawności systemu ogrzewania podano w pkt.7.3 3) Obliczenie strumienia powietrza wentylacyjnego zamieszczono w załączniku 3 4) Zestawienie obliczeniowej mocy cieplnej i zużycie ciepła przed i po termomodernizacji budynku zamieszczone w załączniku 5 (uwaga - przy tym załączniku znajdują się wydruki z programu komputerowego z pełnymi obliczeniami) 5) 6) Obliczenie mocy cieplnej i zużycie ciepła na przygotowanie cwu zamieszczono w załączniku 4 Wyliczenie opłat jednostkowych zamieszczono w załączniku 1

Strona 5 3. Dokumenty i dane źródłowe wykorzystane przy opracowaniu audytu oraz wytyczne i uwagi inwestora 3.1. Dokumentacja projektowa: - Projekt budowlany budynku administracyjno - biurowego w Poznaniu, ul. Piekary 17 3.2. Inne dokumenty Umowa z dostawcą energii elektrycznej ENEA S.A. ul. Górecka 1, 60-201 Poznań Normy i rozporządzenia: Ustawa z dnia 21 listopada 2008r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów Dz.U.Nr.223,poz 1459, ze zmianami. Dalej zwana Ustawą termomodernizacyjną. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmów oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. Dalej zwane Rozporządzeniem dot. audytów termomodernizacyjnych. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008r. w sprawie metodologii obliczenia charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej. Dalej zwane Rozporządzeniem dot. świadectw energetycznych. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. (wraz z późniejszymi zmianami) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz.690); ostatnia zmiana z dnia 13 sierpnia 2013 r. Dalej zwane Warunkami Technicznymi. Polska Norma PN-EN ISO 6946:2008 Elementy budowlane i części budynku. Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła. Metoda obliczeń. Polska Norma PN-EN ISO 13370 Właściwości cieplne budynków Wymiana ciepła przez grunt Metody obliczania Polska Norma PN-EN ISO 14683 Mostki cieplne w budynkach Liniowy współczynnik przenikania ciepła Metody uproszczone i wartości orientacyjne. Polska Norma PN-EN 12831:2006 Instalacje ogrzewcze w budynkach. Metoda obliczania projektowego obciążenia cieplnego. 3.3. Osoby udzielające informacji - Marek Brzeziński - Zastępca Kierownika Działu Organizacyjno - Administracyjnego 3.4. Data wizji lokalnej 09.01.2014 3.5. Wytyczne, sugestie, ograniczenia i uwagi inwestora (zleceniodawcy) - Obniżenie kosztów ogrzewania budynku. - Dofinansowanie na warunkach określonych w programie funduszu unijnego - W ramach audytu dokonanie oceny efektywności następujących usprawnień: docieplenie ścian zewnętrznych docieplenie stropodachów, i stropów zewnętrznych modernizacja c.o. modernizacja c.w.u. wymiana okien wymiana drzwi zewnętrznych 3.6. Wielkość środków własnych inwestora przeznaczonych na pokrycie kosztów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego oraz wysokość kredytu możliwego do zaciągnięcia Wielkość środków własnych inwestora przeznaczonych na pokrycie kosztów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego Kwota dofinansowania możliwego do zaciągnięcia przez inwestora 0,00 zł 2 147 851,67 zł

Strona 6 4. Inwentaryzacja techniczno-budowlana budynku 4a. Ogólne dane o budynku Własność Przeznaczenie budynku Adres Budynek prywatna państwowa X komunalna mieszkalny mieszk-usługowy inny X Poznań, ul. Piekary 17 wolnostojący X segment w zabudowie szeregowej bliźniak blok mieszkalny, wielorodzinny Rok budowy 1968 Rok zasiedlenia 1968 Technologia budynku UW-2Ż-cegła żerańska RWB BSK RBM-73 RWP-75 PBU-59 PBU-62 UW 2-J WUF-62 WUF-T OWT-67 OWT-75 "Szczecin" W-70 Wk-70 SBM-75 ZSBO "Stolica" monolit tradycyjna ramowa szkieletowa inna, jaka: X 1 Powierzchnia zabudowana [m 2 ] 377 10 Budynek podpiwniczony tak 2 Kubatura części ogrzewanej [m 3 ] 13776 11 Liczba klatek schodowych 1 Kubatura ogrzewanej części budynku powiększona o kubaturę ogrzewanych 3 pomieszczeń na poddaszu użytkowym lub w piwnicy i pomniejszona o kubaturę [m 3 ] 13776 12 Liczba kondygnacji 16 wydzielonych klatek schodowych, szybów, wind, otwartych wnęk, loggii i galerii 4 Powierzchnia użytkowa mieszkań [m 2 ] - 13 Wysokość kondygnacji w świetle [m] 2,84 Powierzchnia użytkowa pomieszczeń 5 [m 3271 podstawowych i pomocniczych 2 ] 14 Liczba użytkowników 235 Powierzchnia użytkowa pomieszczeń 6 [m 2 ] 0 15 Liczba pomieszczeń 1978 ogrzewanych w piwnicy Powierzchnia korytarzy i klatek 7 [m 2 ] 182 16 Liczba mieszkań z WC w łazience - schodowych Powierzchnia ogrzewana budynku 8 [m 2 ] 3453 17 Liczba WC 14 [4+5+6+7] 1) wg PN-70/B-02365 Powierzchnia budynków.podział, określenia i zasady obmiaru 2) wg PN-69/B-02360 Kubatura budynków. Zasady obliczania.

Strona 7 4.b. Uproszczona dokumentacja techniczna Elewacja wschodnia Elewacja północna Elewacja południowa Rysunki techniczne w załączeniu - Załacznik nr 9

Strona 8 4.c. Opis techniczny podstawowych elementów budynku Budynek administracyjno - biurowy - na parterze znajduje się hall wejściowy z portiernią. Od 1 do 11 piętra pomieszczenia biurowei komunikacyjne. Od 12 do 13 piętra pomieszczenia techniczne, gospodarcze oraz zaplecza. Pomieszczenia sanitarne w budynkuwydzielone w osobny pion znajdujący się na półpiętrach przy klatce schodowej głównej. Pomiędzy parterem, a 1 piętrem, usytuowano antresolę techniczną z pomieszczeniami technicznymi i zaplecza. Budynek wolnostojący, wysoki (46,7 m od poziomu gruntu), całkowicie podpiwniczony, o konstrukcji żelbetowej, z płyt i ram szkieletowych prefabrykowanych o układzie poprzecznym, z wypełnieniem ścian zewnętrznych i wewnętrznych murami z pustaków prefabrykowanych (pianobetonu i tepeksu). Fundamenty płytowo - żebrowe, wylewane na mokro, stropy prefabrykowane żelbetowe i wylewane na mokro oraz ceramiczne. Stropodach wentylowany z płyt korytkowych, żelbetowych ułożonych na ściankach ażurowych, ocieplone tepeksem, kryte papą termozgrzewalną. Nad pomieszczeniami technicznymi ostatniej kondygnacji stropodach niewentylowany, z płyt prefabrykowanych. Drzwi zewnętrzne budynku metalowe, aluminiowe, witrynowe, nieszczelne, o współczynniku przenikania ciepła U=2,6 W/(m 2 K). Okna - dwudzielne, z PCV oraz metalowe, aluminiowe (na parterze), o współczynniku przenikania ciepła U=2,6 W/(m 2 K), nieszczelne, powodujące nadmierną infiltrację powietrzna. Zestawienie danych dotyczących przegród budowlanych L.p. Opis Położenie Pow. netto m 2 U K W/(m 2 *K) Pow. okien m 2 U okna W/(m 2 *K) Pow. drzwi zew. m 2 U drzwi zew. W/(m 2 *K) E 917,87 1,053 606,04 2,60 6,66 2,60 1 Ściany zewnętrzne S 345,50 1,053 W 502,85 1,053 151,06 421,63 2,60 2,60 - - - - N 287,41 1,053 248,44 2,60 - - 2 Stropodach wentylowany - 235,35 0,662 3 Stropodach niewentylowany - 110,00 0,694 Strop zewnętrzny 4-25,28 1,111 podcienia - - - - - - - - - - - -

Strona 9 4.d. Charakterystyka energetyczna budynku Lp. Rodzaj danych 1. Zamówiona moc cieplna na co [kw] 2. Zamówiona moc cieplna na cwu (q śr ) [kw] 3. Zapotrzebowania na moc cieplną za co [kw] 4. Zapotrzebowanie na moc cieplną na cwu [kw] 5. Roczne zapotrzebowanie na ciepło w standardowym sezonie grzewczym bez uwzględnienia sprawności systemu ogrzewania [GJ] 6 Roczne zapotrzebowanie na ciepło w standardowym sezonie grzewczym z uwzględnieniem sprawności systemu ogrzewania [GJ] Taryfa opłat (z VAT) 7 opłata stała (za moc zamówioną + przesył) miesięcznie zł/mw opłata zmienna (za ciepło + przesył) wg licznika zł/gj opłata abonamentowa miesięcznie zł Dane w stanie istniejącym 335,0-372,8 11,7 2 230,1 3 260,3 0,0 43,1 3 707,3 4e. Charakterystyka systemu ogrzewania Lp. 1. Typ instalacji Rodzaj danych Dane w stanie istniejącym Ciepło dostarczane z miejskiej cieci ciepłowniczej poprzez węzeł cieplny zlokalizowany w piwnicy budynku. Instalacja dwururowa z rozdziałem dolnym, systemu zamkniętego pompowa. 2. Parametry pracy instalacji 80/60 0 C 3. Przewody w instalacji Piony stalowe, poziomy stalowe 4. 5. 6. Rodzaje grzejników Osłonięcie grzejników Zawory termostatyczne grzejniki płytowe Brak Wyeksploatowane, nie działające właściwie 7. 8. 8. 9. Zabezpieczenie Odpowietrzenie Liczba dni ogrzewania w tygodniu /liczba godzin na dobę Modernizacja instalacji po roku 1984 Naczynie wzbiorcze typu zamkniętego Odpowietrzniki przy grzejnikach 7 / 24 nie przeprowadzano

Strona 10 Wartości współczynników systemu ogrzewania dla stanu sprzed termomodernizacji Lp Opis Wartość współczynników sprawności węzeł cieplny 1 Wytwarzanie ciepła η g 0,95 2 Przesyłanie ciepła η d 0,96 3 Regulacja i wykorzystania η e 0,75 4 Akumulacja ciepła η s 1,00 5 Sprawność całkowita systemu η g *η d *η c *η s = η tot 0,68 6 Uwzględnienie przerw na ogrzewanie w okresie tygodnia w t 1,00 7 Uwzględnienie przerw na ogrzewanie w ciągu doby w d 1,00 4.f. Charakterystyka instalacji cieplnej wody użytkowej Lp. 1. 2. Rodzaj instalacji Piony i ich izolacja Rodzaj danych Dane w stanie istniejącym Ciepła woda dostarczana z elektrycznych podgrzewaczy akumulacyjnych - 2 bojlery po 100 l. Piony stalowe, poziomy stalowe 3. 4. Opomiarowanie (wodomierze indywidualne) Zbiornik akumulacyjny Brak zasobniki w systemie wg standardów z lat 1995-2000 4.g. Charakterystyka węzła cieplnego lub kotłowni w budynku Węzeł cieplny wymiennikowy z ciepłomierzem, usytuowany w piwnicy budynku - wyeksploatowany technicznie - wymaga wymiany. 4.h. Charakterystyka systemu wentylacji Lp. Rodzaj danych Dane w stanie istniejącym 1. 2. Rodzaj wentylacji Strumień powietrza wentylacyjnego m 3 /h grawitacyjna. 10 032

Strona 11 5. Ocena aktualnego stanu technicznego budynku 5.1 Przegrody zewnętrzne przegroda U [W/m 2 *K] istniejące R [m 2 *K/W] wymagane ściany zewnętrzne 1,053 0,950 4,0 stropodach wentylowany 0,662 1,511 5,0 stropodach niewentylowany 0,694 1,441 5,0 strop zewnętrzny podcienia 1,111 0,900 5,0 Ściany zewnętrzne budynku w dostatecznym stanie technicznym - minimalne miejscowe rysy, zawilgocenia i drobne spękania. Ściany zewnętrzne docieplone niewystarczająco - współczynniki przenikania za wysokie, nie odpowiadają obowiązującym normom. Stropodachy, stropy zewnętrzne - docieplone niewłaściwie - współczynniki przenikania za wysokie, nie odpowiadają obowiązującym normom. W audycie proponuje się docieplenie ścian zewnetrznych, docieplenie stropodachu wentylowanego i stropodachu niewenrtylowanego oraz stropu zewnętrznego podcienia.. 5.2. Okna i drzwi przegroda drzwi zewnętrzne okna U [W/m 2 *K] istniejące wymagane 2,6 1,7 2,6 1,3 Stan techniczny okien i drzwi zewnętrznych jest niedostateczny, są nieszczelne, o współczynniku przenikania U=2,6 W/m 2 *K, powodują nadmierną infiltrację powietrza - wymagają wymiany. Należy wymienić okna, na nowe PCV (wyposażone w nawiewniki okienne), o współczynniku przenikania ciepła minimum U=1,3 W/m 2 *K. Również drzwi wymagają wymiany na nowe o współczynniku minimum U=1,7 W/m 2 *K 5.3 System grzewczy Budynek ogrzewany z miejskiej sieci ciepłowniczej, poprzez węzeł cieplny wymiennikowy, wyeksploatowany technicznie - wymaga wymiany. Instalacja grzewcza wewnętrzna - grzejniki stalowe, płytowe, w złym stanie technicznym, zamontowane stare zawory termostatyczne. Istniejąca instalacja wewnętrzna centralnego ogrzewania jest w złym stanie technicznym: rury są zarośnięte kamieniem kotłowym, występują awarie, przewody stalowe skorodowane 5.4 System zaopatrzenia w ciepła wodę Ciepła woda przygotowywana centralnie, z elektrycznych podgrzewaczy akumulacyjnych (z zasobnikami 2 x 100 l) 5.5 Wentylacja Wentylacja pomieszczeń realizowana jest grawitacyjnie poprzez kratki wywiewne. Świeże powietrze infiltruje do środka przez otwory wentylacyjne, nieszczelności drzwi i okien.

Strona 12 Zbiorcze zestawienie oceny stanu istniejącego budynku i możliwości poprawy zawiera poniższa tabela Lp. 1 1 Charakterystyka stanu istniejącego 2 Przegrody zewnętrzne Przegrody zewnętrzne: ściany mają za wysoką wartości współczynnika przenikania ciepła, stropodachy, strop zewnętrzny jest niedocieplony. Możliwości i sposób poprawy 3 Należy docieplić ściany zewnętrzne, warstwą wełny mineralnej zapewniając opór cieplny powyżej 4,0 (m 2 *K)/W Należy docieplić stropodach wentylowany warstwą granulatu z wełny mineralnej metodą mechanicznego nadmuchiwania, stropodach niewentylowany, strop zewnętrzny warstwą wełny mineralnej. Minimalna wartość oporu cieplnego dla stropodachów i stropów zewnętrznych, po termomodernizacji musi wynosić co najmniej 5,0 (m 2 *K)/W. 2 3 Okna, drzwi: okna, drzwi zewnętrzne są w stanie technicznym niedostatecznym, o wysokim współczynniku przenikania ciepła U [W/(m 2 K)]. Wentylacja grawitacyjna. Nie stwierdza się zbyt małego przewietrzania. Należy wymienić stare okna i drzwi zewnętrzne. Minimalna wartość współczynnika przenikania ciepła musi wynosić co najmniej U=1,3 W/(m 2 *K) dla okien i U=1,7 W/(m 2 *K) dla drzwi zewnętrznych. Nie przewiduje się przedsięwzięć termomodernizacyjnych. 4 5 Instalacja ciepłej wody użytkowej Ciepła woda użytkowa dostarczana z elektrycznych podgrzewaczy akumulacyjnych. Stan instalacji dobry. System grzewczy Ogrzewanie z miejskiej sieci ciepłowniczej. Instalacja c.o. w złym stanie technicznym. Przewiduje się zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło do podgrzania ciepłej wody (zwiększenie sprawności systemu zaopatrywania w c.w.u.) przez zmianę źródła zasilania - podłączenie systemu do miejskiej sieci ciepłowniczej poprzez węzeł cieplny wymiennikowy. Przewiduje się wymianę węzła cieplnego, wymianę instalacji wewnętrznej, montaż grzejników z zaworami termostatycznymi oraz regulację systemu. Dodatkowo planuje się wprowadzenie systemu zarządzania energią. * * System zarządzania energią służy do monitorowania zużycia energii oraz optymalizacji parametrów pracy instalacji w celu zminimalizowania strat, a przez to zwiększenia oszczędności przy zachowaniu normowych parametrów pracy instalacji i obiektów. Zarządzanie energią obejmuje wszystkie czynności mające wpływ na optymalizację zużycia energii cieplnej i elektrycznej w budynku, a w szczególności kontrolę i zmiany nastaw parametrów takich jak temperatury, harmonogramy pracy instalacji grzewczych i chłodniczych oraz reakcję na stany awaryjne. System zarządzania energią składa się z dwóch podstawowych elementów: - systemu monitorowania energii, obejmującego liczniki ciepła i chłodu, liczniki gazu, liczniki energii elektrycznej i wodomierze, - systemu indywidualnej regulacji temperatury w poszczególnych pomieszczeniach (tzw. system pomieszczeniowy) ze zdalnym dostępem oraz, opcjonalnie, zdalne sterowanie źródłem ciepła. System automatyki pomieszczeniowej obejmuje: regulatory temperatury zainstalowane w poszczególnych pomieszczeniach; czujniki temperatury (zintegrowane w regulatorach); sterowniki swobodnie programowalne, sterujące działaniem systemu; elementami wykonawczymi są siłowniki elektryczne zamontowane na zaworach przygrzejnikowych.

Strona 13 6. Wykaz rodzajów usprawnień i przedsięwzięć termomodernizacyjnych wybranych na podstawie oceny stanu technicznego L.p. 1 1 Rodzaj usprawnień lub przedsięwzięć Sposób realizacji 2 3 Zmniejszenie strat przez przenikanie przez ściany zewnętrzne Dociepenie ścian zewnętrznych warstwą wełny mineralnej metodą lekka mokrą. 2 Zmniejszenie strat przez przenikanie przez stropodachy Docieplenie stropodachu wentylowanego warstwą wełny mineralnej granulowanej, metodą mechanicznego nadmuchiwania. 3 Zmniejszenie strat przez przenikanie przez stropodachy Docieplenie stropodachu niewentylowanego warstwą wełny mineralnej. 4 Zmniejszenie strat przez przenikanie przez strop zewnętrzny podcienia Docieplenie stropu zewnętrznego podcienia warstwą wełny mineralnej. 5 Zmniejszenie strat przez przenikanie przez okna i drzwi zewnętrzne oraz zmniejszenie strat na podgrzanie powietrza wentylacyjnego Okna i drzwi zewnętrzne będą wymienione na nowe, z PCV. 6 Zmniejszenie strat na podgrzewanie c.w.u. Podłączenie instalacji c.w.u. do miejskiej sieci ciepłowniczej poprzez węzeł cieplny wymiennikowy. 7 Modernizacja c.o. Przewiduje się wymianę instalacji wewnętrznej, montaż grzejników z zaworami termostatycznymi oraz regulację systemu.

Strona 14 7. Określenie optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego 7.1. Wskazanie rodzajów usprawnień termomodernizacyjnych dotyczących zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło L.p. 1 Rodzaj usprawnień lub przedsięwzięć Sposób realizacji 2 3 Docieplenie ścian zewnętrznych 1 Usprawnienie dotyczące zmniejszenia strat przez przenikanie przez przegrody budowlane oraz na ogrzewanie powietrza wentylacyjnego Docieplenie stropodachu wentylowanego Docieplenie stropodachu niewentylowanego Docieplenie stropu podcienia 2 3 4 Usprawnienia dotyczące zmniejszenie strat przez przenikanie przez okna i drzwi zewnętrzne oraz zmniejszenie strat na podgrzanie powietrza wentylacyjnego Usprawnienia dotyczące zmniejszenia zapotrzebowania ciepła do przygotowania c.w.u. oraz zwiększenia sprawności jego uzyskania Usprawnienia dotyczące zmniejszenia zapotrzebowania ciepła układu c.o. oraz zwiększenie jego sprawności Wymiana okien Wymiana drzwi zewnętrznych Wymiana źródła zasilania ciepłej wody użytkowej: podłączenie systemu c.w.u. do sieci ciepłowniczej Wymiana węzła cieplnego, wymiana instalacji wewnętrznej c.o. z montażem grzejników i zaworów termostatycznych oraz wprowadzenie systemu zarządzania energią.

Strona 15 7.2. Ocena opłacalności i wyboru usprawnień dot. zmniejszenia strat przez przenikanie przez przegrody i zapotrzebowania na ciepło na ogrzanie powietrza wentylacyjnego a) Oceny opłacalności i wyboru optymalnych usprawnień prowadzących do zmniejszenia strat ciepła przez przenikanie przez przegrody zewnętrzne b) Oceny opłacalności i wyboru optymalnego wariantu przedsięwzięcia polegającego na wymianie okien i/lub drzwi oraz zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło na ogrzewanie powietrza wentylacyjnego c) Oceny opłacalności i wyboru optymalnego wariantu przedsięwzięcia dotyczącego zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło na przygotowanie ciepłej wody użytkowej d) Zestawienie optymalnych usprawnień i przedsięwzięć w kolejności rosnącej wartości prostego czasu zwrotu nakładów (SPBT) charakteryzującego każde usprawnienie W obliczeniach przyjęto następujące dane: Wyszczególnienie t wo t zo W stanie Po termoobecnym modernizacji 20,00 20,00-18,0-18,0 jedn. 0 C 0 C S d dla przegród zewnętrznych przy t wo 3 672 3 672 dzień. K. a O 0m, O lm, miejska sieć 0,00 0,00 zł/(mw. mc) ciepłownicza O 0z, O lz, (c.o. przed i po modernizacji + 43,14 43,14 zł/gj A b0, A b1, c.w.u. po modernizacji) 3707,26 3707,26 zł/m-c O 0m, O lm, 1,31 1,31 zł/(mw. mc) O 0z, O lz, energia elektryczna 38,44 38,44 zł/gj A b0, A b1, (c.w.u. przed modernizacją) 80,74 80,74 zł/m-c Ceny ciepła według taryfy E/SW1 DALKIA S.A. Poznań, z podatkiem 23% VAT z dnia sporządzania audytu. Wyliczenie opłat w załączniku 1A. Ceny i stawki opłat za energię elektryczną wg taryfy (grupa tryfowa C21) ENEA S.A., Poznań (z podatkiem 23% VAT). Wyliczenie opłat w załączniku 1B.

Strona 16 7.2.1. Ocena opłacalności i wybór wariantu zmniejszającego straty ciepła przez przenikanie Przegroda ściany zewnętrzne Dane: powierzchnia przegrody do obliczania strat A = 2053,6 m 2 powierzchnia przegrody do obliczania kosztu usprawnienia A kosz = 2259,0 m 2 Opis wariantów usprawnienia Należy docieplić ściany zewnetrzne metodą bezspoinową z użyciem wełny mineralnej o współczynniku przewodzenia ciepła λ= 0,036 W/mK. Rozpatruje się 3 warianty różniące się grubością warstwy izolacji termicznej: wariant 1: o grubości warstwy izolacji, przy której nie będzie spełnione wymaganie wielkości oporu cieplnego R 4,0 (m 2. K)/W wariant 2: o grubości warstwy izolacji, przy której będzie spełnione wymaganie wielkości oporu cieplnego R 4,0 (m 2. K)/W wariant 3: o grubości 2 cm większej niż w wariancie 2 Lp. Omówienie Jedn. Stan Warianty istniejący 1 2 3 1 Grubość dodatkowej warstwy izolacji termicznej; g= m 0,10 0,12 0,14 2 Zwiększenie oporu cieplnego ΔR m 2. K/W 2,78 3,33 3,89 3 Opór cieplny R m 2. K/W 0,949 3,727 4,283 4,838 4 Q 0U, Q 1u = 8,64. 10-5. Sd. A/R GJ/a 686,3 174,8 152,1 134,7 5 q ou, q 1U = 10-6. A*(t w0 -t z0 )/R MW 0,0822 0,0209 0,0182 0,0161 6 Roczna oszczędność kosztów ΔO ru = (Q 0U -Q 1U )O z +12(q ou -q 1U )O m zł/a 22066,11 23045,39 23796,02 7 Cena jednostkowa usprawnienia zł/m 2 165,00 180,00 220,00 8 Koszt realizacji usprawnienia N U zł 372733,85 406618,74 496978,46 9 SPBT= N U /ΔO ru lata 16,89 17,64 20,88 10 U W/m 2. 0, U 1 K 1,053 0,268 0,234 0,207 Podstawa przyjętych wartości N U Przyjęto ceny jednostkowe wg ofert rynku lokalnego. Koszt stanowi iloczyn ceny jednostkowej i całkowitej powierzchni ścian zewnętrznych z odliczeniem powierzchni okien i drzwi (A koszt ). Wybrany wariant : 2 Koszt : 406 618,74 zł SPBT= 17,64 lat

Strona 17 7.2.2. Ocena opłacalności i wybór wariantu zmniejszającego straty ciepła przez przenikanie Przegroda Stropodach wentylowany Dane: powierzchnia przegrody do obliczania strat A = 235,4 m 2 powierzchnia przegrody do obliczania kosztu usprawnienia A kosz = 258,9 m 2 Opis wariantów usprawnienia Przewiduje się docieplenie stropodachu warstwą wełny mineralnej granulowanej metodę mechanicznego nadmuchiwania. Współczynnik przewodzenia ciepła wełny mineralnej wynosi: 0,039 W/mK. Rozpatruje się 3 warianty różniące się grubością: wariant 1: o grubości warstwy izolacji, przy której nie będzie spełnione wymaganie wielkości oporu cieplnego R 5,0 (m 2. K)/W wariant 2: o grubości warstwy izolacji, przy której będzie spełnione wymaganie wielkości oporu cieplnego R 5,0 (m 2. K)/W wariant 3: o grubości 2 cm większej niż w wariancie 2 Stan Warianty Lp. Omówienie Jedn. istniejący 1 2 3 Grubość dodatkowej warstwy izolacji termicznej; 1 m 0,12 0,14 0,16 g= 2 Zwiększenie oporu cieplnego ΔR m 2. K/W 3,08 3,59 4,10 3 Opór cieplny R m 2. K/W 1,511 4,588 5,101 5,614 4 Q 0U, Q 1u = 8,64. 10-5. Sd. A/R GJ/a 49,4 16,3 14,6 13,3 5 q ou, q 1U = 10-6. A*(t w0 -t z0 )/R MW 0,0059 0,0019 0,0018 0,0016 Roczna oszczędność kosztów 6 zł/a 1 428 1 501 1 557 ΔO ru = (Q 0U -Q 1U )O z +12(q ou -q 1U )O m 7 Cena jednostkowa usprawnienia zł/m 2 105,00 125,00 143,00 8 Koszt realizacji usprawnienia N U zł 27184,50 32362,50 37022,70 9 SPBT= N U /ΔO ru lata 19,04 21,56 23,77 10 U W/m 2. 0, U 1 K 0,662 0,218 0,196 0,178 Podstawa przyjętych wartości N U Przyjęto ceny jednostkowe wg ofert rynku lokalnego. Koszt obejmuje robociznę, materiał. Wybrany wariant : 2 Koszt : 32 362,50 zł SPBT= 21,56 lat

Strona 18 7.2.3. Ocena opłacalności i wybór wariantu zmniejszającego straty ciepła przez przenikanie Przegroda Stropodach niewentylowany Dane: powierzchnia przegrody do obliczania strat A = 110,0 m 2 powierzchnia przegrody do obliczania kosztu usprawnienia A kosz = 121,0 m 2 Opis wariantów usprawnienia Przewiduje się docieplenie stropodachu warstwą wełny mineralnej oraz pokrycie papą termozgrzewalną Współczynnik przewodzenia ciepła wełny mineralnej wynosi: 0,033 W/mK. Rozpatruje się 3 warianty różniące się grubością: wariant 1: o grubości warstwy izolacji, przy której nie będzie spełnione wymaganie wielkości oporu cieplnego R 5,0 (m 2. K)/W wariant 2: o grubości warstwy izolacji, przy której będzie spełnione wymaganie wielkości oporu cieplnego R 5,0 (m 2. K)/W wariant 3: o grubości 2 cm większej niż w wariancie 2 Stan Warianty Lp. Omówienie Jedn. istniejący 1 2 3 Grubość dodatkowej warstwy izolacji termicznej; 1 m 0,10 0,12 0,14 g= 2 Zwiększenie oporu cieplnego ΔR m 2. K/W 3,03 3,64 4,24 3 Opór cieplny R m 2. K/W 1,440 4,470 5,077 5,683 4 Q 0U, Q 1u = 8,64. 10-5. Sd. A/R GJ/a 24,2 7,8 6,9 6,1 5 q ou, q 1U = 10-6. A*(t w0 -t z0 )/R MW 0,0029 0,0009 0,0008 0,0007 Roczna oszczędność kosztów 6 zł/a 707 746 781 ΔO ru = (Q 0U -Q 1U )O z +12(q ou -q 1U )O m 7 Cena jednostkowa usprawnienia zł/m 2 120,00 130,00 160,00 8 Koszt realizacji usprawnienia N U zł 14520,00 15730,00 19360,00 9 SPBT= N U /ΔO ru lata 20,52 21,08 24,79 10 U W/m 2. 0, U 1 K 0,694 0,224 0,197 0,176 Podstawa przyjętych wartości N U Przyjęto ceny jednostkowe wg ofert rynku lokalnego. Koszt obejmuje robociznę, materiał. Wybrany wariant : 2 Koszt : 15 730,00 zł SPBT= 21,08 lat

Strona 19 7.2.4. Ocena opłacalności i wybór wariantu zmniejszającego straty ciepła przez przenikanie Przegroda Strop zewnętrzny podcienia Dane: powierzchnia przegrody do obliczania strat A = 25,3 m 2 powierzchnia przegrody do obliczania kosztu usprawnienia A kosz = 27,8 m 2 Opis wariantów usprawnienia Przewiduje się docieplenie stropu warstwą wełny mineralnej Współczynnik przewodzenia ciepła wełny mineralnej wynosi: 0,033 W/mK. Rozpatruje się 3 warianty różniące się grubością: wariant 1: o grubości warstwy izolacji, przy której nie będzie spełnione wymaganie wielkości oporu cieplnego R 5,0 (m 2. K)/W wariant 2: o grubości warstwy izolacji, przy której będzie spełnione wymaganie wielkości oporu cieplnego R 5,0 (m 2. K)/W wariant 3: o grubości 2 cm większej niż w wariancie 2 Stan Warianty Lp. Omówienie Jedn. istniejący 1 2 3 Grubość dodatkowej warstwy izolacji termicznej; 1 m 0,12 0,14 0,16 g= 2 Zwiększenie oporu cieplnego ΔR m 2. K/W 3,64 4,24 4,85 3 Opór cieplny R m 2. K/W 0,900 4,537 5,143 5,749 4 Q 0U, Q 1u = 8,64. 10-5. Sd. A/R GJ/a 8,9 1,8 1,6 1,4 5 q ou, q 1U = 10-6. A*(t w0 -t z0 )/R MW 0,0011 0,0002 0,0002 0,0002 Roczna oszczędność kosztów 6 zł/a 306 315 324 ΔO ru = (Q 0U -Q 1U )O z +12(q ou -q 1U )O m 7 Cena jednostkowa usprawnienia zł/m 2 110,00 135,00 150,00 8 Koszt realizacji usprawnienia N U zł 3058,00 3753,00 4170,00 9 SPBT= N U /ΔO ru lata 9,98 11,92 12,89 10 U W/m 2. 0, U 1 K 1,111 0,220 0,194 0,174 Podstawa przyjętych wartości N U Przyjęto ceny jednostkowe wg ofert rynku lokalnego. Koszt obejmuje robociznę, materiał. Wybrany wariant : 2 Koszt : 3 753,00 zł SPBT= 11,92 lat

Strona 20 7.2.5. Ocena opłacalności i wybór wariantu przedsięwzięcia polegającego na wymianie okien oraz poprawie systemu wentylacji Przedsięwzięcie Wymiana okien i drzwi Dane: powierzchnia okien i drzwi Aok = 1433,83 m 2 Opis wariantów usprawnienia l = 2628,26 mb Ld= 212 dni C w = 1,0 Należy wymienić okna drewniane na nowe PCV z nawiewnikami, szczelne, o lepszych współczynnikach U wariant 1 : okna i drzwi o wspólczynniku U= 1,3 W/m 2 *K a<0,3 wariant 2 : okna i drzwi o wspólczynniku U= 1,2 W/m 2 *K a<0,3 Lp. Omówienie Jedn. Stan istniejący Warianty 1 2 1 Współczynnik przenikania okien U W/m 2. K 5,1 1,3 1,2 2 Współczynniki przepływu "a" a - 4,00 0,30 0,30 3 8,64*10-5 *Sd*A ok *U GJ/a 2319,73 591,30 545,82 4 Q inf GJ/a 55,20 4,14 4,14 5 Q 0, Q 1 = (3) + (4) GJ/a 2374,9249 595,4429 549,9580 6 10-6 *A ok *(t w0 -t z0 )*U MW 0,2779 0,0708 0,0654 7 0,0000000165*a*l*(t wo -t zo ) 5/3 MW 0,07450 0,00559 0,00559 8 q 0, q 1 = (6) + (7) MW 0,3524 0,0764 0,0710 9 Roczna oszczędność kosztów ΔO ru = (Q 0U -Q 1U )O z +12(q ou -q 1U )O m zł/rok 76 766,85 78 729,07 10 Koszt wymiany okien Nok zł 747 025,43 936 290,99 11 Koszt modernizacji wentylacji N w zł 0 0 12 SPBT = (N ok +N w )/ΔO ru lata 9,73 11,89 Podstawa przyjętych wartości N U Przyjęto ceny jednostkowe dla 1m 2 wg średnich cen rynku lokalnego z montażem Wartość uśredniona dla okien i drzwi aluminiowych oraz okien PCV z nawiewnikami. Podane ceny są cenami brutto. wariant 1: wymiana 521,00 zł/m 2 wariant 2: wymiana 653,00 zł/m 2 Wybrany wariant : 1 Koszt 747 025,43 zł SPBT= 9,7 lat

Strona 21 7.2.6. Ocena i wybór przedsięwzięcia termomodernizacyjnego prowadzącego do zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło na przygotowanie ciepłej wody użytkowej Dane: Q ocw = 277,88 GJ q ocw = 11,7000 MW Opis: Ciepła woda użytkowa wytwarzana z elektrycznych podgrzewaczy akumulacyjnych z zasobnikami 100 l. Przewiduje się podłączenie systemu c.w.u. do miejskiej sieci ciepłowniczej poprzez istniejący węzeł cieplnywymiennikowy dla c.w.u. Lp. Jedn. Stan istniejący Stan po modernizacji 1 Średnia moc cwu q cwuśr MW 11,7000 7,0000 2 Roczne zapotrzebowanie ciepła końcowego Q 0,1 cw GJ/rok 277,88 165,03 3 Roczne opłata zmienna O 0,1z zł/a 10681,01 7119,39 4 Roczna opłata stała O 0,1m zł/a 183,40 0,00 5 Roczny abonament A b0,1 zł/a 968,85 0,00 6 Roczny koszt przygotowania ciepłej wody O 0,1 zł/a 11833,26 7119,39 7 Różnica zł/a 4713,86 8 Koszt zł 20000,00 9 SPBT lat 4,24 Przyjęto koszty, które należy ponieść w związku z dostosowaniem istniejącego układu c.w.u. do węzła cieplego. KOSZT 20 000 zł SPBT 4,2 lat

Strona 22 7.2.7. Zestawienie optymalnych usprawnień i przedsięwzięć w kolejności rosnącej wartości SPBT Lp. 1 1 2 3 4 5 6 Rodzaj i zakres usprawnienia termomodernizacyjnego Koszty robót (ceny z VAT), zł SPBT lata 2 3 4 Modernizacja c.w.u. 20 000,00 4,2 Wymiana okien i drzwi zewnętrznych 747 025,43 9,7 Docieplenie stropu zewnętrznego podcienia 3 753,00 11,9 Docieplenie ścian zewnętrznych 406 618,74 17,6 Docieplenie stropodachu niewentylowanego 15 730,00 21,1 Docieplenie stropodachu wentylowanego 32 362,50 21,6

Strona 23 7.3. Ocena i wybór wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego poprawiającego sprawność systemu grzewczego. Planuje się następujące usprawnienia poprawiające sprawność systemu grzewczego i dostosowujące instalację do wymagań technicznych: lp. opis ilość (szt., m 2 ) cena jedn. koszt 1 wymiana węzła cieplnego 1 100 000,00 100 000,00 1 wymiana grzejników 237 625,00 148 125,00 2 zawory grzejnikowe i odcinające 361 95,00 34 295,00 3 głowice termostatyczne 237 66,00 15 642,00 5 instalacja c.o. rurociągi z rur polipropylenowych [m] 7880 35,00 275 800,00 6 prace montażowe, montaż rynien osłonowych 1 95 000,00 95 000,00 7 próba szczelności 1 3 500,00 3 500,00 8 wprowadzenie systemu zarządzania energią 1 250 000,00 250 000,00 koszt zł 922 362,00 W tabeli poniżej zestawiono zmiany współczynników sprawności związane z wprowadzeniem proponowanych usprawnień. Lp. Rodzaj usprawnienia Współczynniki sprawności przed po - rodzaj systemu zasilania węzeł cieplny węzeł cieplny 1 sprawność wytwarzania η w = 0,95 η w = 0,99 2 sprawność przesyłu η p = 0,96 η p = 0,98 3 sprawność regulacji i wykorzystania η r = 0,75 η r = 0,93 4 sprawność akumulacji η e = 1,00 η e = 1,00 5 sprawność całkowita systemu η tot = 0,68 η = 0,90 6 uwzględnienie przerw na ogrzewanie w okresie tygodnia w t = 1,00 w t = 0,85 uwzględnienie przerw na ogrzewanie w ciągu 7 w d = 1,00 w d = 0,88 doby

Strona 24 Uzasadnienie przyjętych sprawności Opis sprawność wytwarzania ciepła η H,g Wartości dla budynku - stan istniejący miejska sieć ciepłownicza Wartości dla budynku - stan po modernizacji wymiana węzła cieplnego na nowy komplaktowy w obudowie sprawność przesyłu η H,d przewody poziome nieizolowane w ogrzewanym pomieszczeniu wymiana, płukanie instalacji c.o. sprawność regulacji i wykorzystania η H,e regulacja centralna i miejscowa regulacja centralna adaptacyjna i miejscowa, system zarządzania energią sprawność akumulacji η w,s brak zbiornika buforowego bez zmian uwzględnienie przerw na ogrzewanie w okresie tygodnia praca 5 dni w tygodniu wprowadzenie systemu zarządzania energią uwzględnienie przerw na ogrzewanie w ciągu doby w d przerwa 4 godziny w ciągu doby wprowadzenie systemu zarządzania energią

Strona 25 7.3.1 Ocena proponowanego przedsięwzięcia l.p. Omówienie jedn. Stan istn. Stan po modern. 1 Obliczeniowa moc cieplna CO * MW 0,372755 0,372755 2 Roczne zapotrzebowanie na ciepło na potrzeby CO w standardowym sezonie grzewczym bez uwzględnienia sprawności systemu * GJ/rok 2230,06 2230,06 3 Ogólna sprawność systemu ogrzewania η tot - 0,68 0,90 4 Obniżenie nocne - 1,00 0,88 5 Obniżenie tygodniowe - 1,00 0,85 6 Sezonowe zapotrzebowanie na ciepło na potrzeby CO z uwzględnieniem sprawności systemu i przerwami w ogrzewaniu GJ/rok 3260 1849 7 Roczna opłata zmienna zł/rok 140636,40 79765,86 8 Roczna opłata stała zł/rok 0,00 0,00 9 Roczny abonament zł/rok 44487,08 44487,08 10 Roczny koszt ogrzewania w sezonie standardowym zł/rok 185123,48 124252,94 11 Różnica zł/rok 60 870,54 12 Koszt zł 922 362,00 13 SPBT lat 15,2 * policzone programem komputerowym

Strona 26 7.4. Wybór optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego Niniejszy rozdział obejmuje: a. określenie wariantów przedsięwzięć termomodernizacyjnych b. ocenę wariantów przedsięwzięć termomodernizacyjnych pod względem spełnienia wymagań ustawowych c. wskazanie optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego 7.4.1. Określenie wariantów przedsięwzięć termomodernizacyjnych Do analizy przyjęto następujące warianty przedsięwzięć termomodernizacyjnych: Lp Ulepszenie termomodernizacyjne Nr wariantu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 Modernizacja c.o. X X X X X X X 2 Modernizacja c.w.u. X X X X X X 3 Wymiana okien i drzwi zewnętrznych X X X X X 4 Docieplenie stropu zewnętrznego podcienia X X X X 5 Docieplenie ścian zewnętrznych X X X 6 Docieplenie stropodachu niewentylowanego X X 7 Docieplenie stropodachu wentylowanego X 7.4.2. Zestawienie kosztu poszczególnych wariantów termomodernizacyjnych z uwzględnieniem kosztu wykonania audytu termomodernizacyjnego Lp. Zakres ulepszeń wchodzących w skład wariantu termomodernizacyjnego 1 1+2+3+4+5+6+7 Koszt wariantu [zł] Koszt audytu [zł] Koszt całkowity [zł] 2 147 851,67 3 690,00 2 151 541,67 2 1+2+3+4+5+6 2 115 489,17 3 690,00 2 119 179,17 3 1+2+3+4+5 2 099 759,17 3 690,00 2 103 449,17 4 1+2+3+4 1 693 140,43 3 690,00 1 696 830,43 5 1+2+3 1 689 387,43 3 690,00 1 693 077,43 6 1+2 942 362,00 3 690,00 946 052,00 7 1 922 362,00 3 690,00 926 052,00

Strona 27 7.4.3. Obliczenie oszczędności kosztów dla wariantów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego c.o. c.w.u. c.o. + c.w.u. Zmiana warianty q co 1) Q co Q co* w d*w wg obl. 1) t / η w d *w t η Opłata c.o. q cwu 2) Q cwu 2) Opłata c.w.u. q co + q cwu Q co + Q cwu Opłata c.o.+c.w.u. Q co+cwu Oszczędn. MW GJ/rok GJ/rok zł/rok MW GJ/rok zł/rok MW GJ/rok zł/rok GJ/rok zł 1 0,2330 1 082,0 0,902 0,75 899,7 83 300,14 0,0070 165,0 7 119,39 0,2400 1 065 90 419,53 2 473 105 398,09 2 0,2361 1 112,4 0,902 0,75 925,0 84 391,58 0,0070 165,0 7 119,39 0,2431 1 090 91 510,97 2 448 104 306,64 3 0,2379 1 125,1 0,902 0,75 935,5 84 844,55 0,0070 165,0 7 119,39 0,2449 1 101 91 963,94 2 438 103 853,67 4 0,3008 1 616,9 0,902 0,75 1 344,5 102 488,81 0,0070 165,0 7 119,39 0,3078 1 510 109 608,20 2 029 86 209,41 5 0,3026 1 629,9 0,902 0,75 1 355,2 102 950,41 0,0070 165,0 7 119,39 0,3096 1 520 110 069,80 2 018 85 747,82 6 0,3728 2 230,1 0,902 0,75 1 854,3 124 481,58 0,0070 165,0 7 119,39 0,3798 2 019 131 600,98 1 519 64 216,64 7 0,3728 2 230,1 0,902 0,75 1 854,3 124 481,58 0,0070 277,9 10 681,12 0,3798 2 132 135 162,70 1 406 60 654,91 0-stan istniejący 0,3728 2 230,1 0,684 1,00 3 260,3 185 136,42 0,0117 277,9 10 681,20 0,3845 3 538 195 817,62 1 wariant wybrany do realizacji 1) - wyniki - załącznik 5 2) - moc i zużycie energii na cwu - załącznik 4

Strona 28 7.4.4. Dokumentacja wyboru optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego Lp. Wariant przedsięwzięcia termomodernizacyjnego Planowane koszty całkowite Roczna oszczędność kosztów energii Procentowa oszczędność zapotrzebowania na energię Optymalna kwota kredytu (kwota środków własnych / kwota dofinansowania) [zł,%] [zł,%] Premia termomodernizacyjna [zł] Dwukrotność 20% kredytu 16% kosztów rocznej całkowitych oszczędności zł zł % kosztów energii 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 wariant I 1 804 195,40 84,0% 2147851,67 105398,09 69,9% 343 656,27 16,0% wariant II 1 777 010,90 84,0% 2115489,17 104306,64 69,2% 338 478,27 16,0% wariant III 1 763 797,70 84,0% 2099759,17 103853,67 68,9% 335 961,47 16,0% wariant IV 1 422 237,96 84,0% 1693140,43 86209,41 57,3% 270 902,47 16,0% wariant V 1 419 085,44 84,0% 1689387,43 85747,82 57,0% 270 301,99 16,0% wariant VI 791 584,08 84,0% 942362,00 64216,64 42,9% 150 777,92 16,0% wariant VII 774 784,08 84,0% 922362,00 60654,91 39,7% 147 577,92 16,0% 429 570,33 423 097,83 419 951,83 338 628,09 337 877,49 188 472,40 184 472,40 343 656,27 338 478,27 335 961,47 270 902,47 270 301,99 150 777,92 147 577,92 210 796,17 208 613,29 207 707,35 172 418,83 171 495,63 128 433,28 121 309,83

Strona 29 Opis przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych wariantach: wariant I 1 Modernizacja c.o. 2 Modernizacja c.w.u. 3 Wymiana okien i drzwi zewnętrznych 4 Docieplenie stropu zewnętrznego podcienia 5 Docieplenie ścian zewnętrznych 6 Docieplenie stropodachu niewentylowanego 7 Docieplenie stropodachu wentylowanego wariant II 1 Modernizacja c.o. 2 Modernizacja c.w.u. 3 Wymiana okien i drzwi zewnętrznych 4 Docieplenie stropu zewnętrznego podcienia 5 Docieplenie ścian zewnętrznych 6 Docieplenie stropodachu niewentylowanego wariant III 1 Modernizacja c.o. 2 Modernizacja c.w.u. 3 Wymiana okien i drzwi zewnętrznych 4 Docieplenie stropu zewnętrznego podcienia 5 Docieplenie ścian zewnętrznych wariant IV 1 Modernizacja c.o. 2 Modernizacja c.w.u. 3 Wymiana okien i drzwi zewnętrznych 4 Docieplenie stropu zewnętrznego podcienia wariant V 1 Modernizacja c.o. 2 Modernizacja c.w.u. 3 Wymiana okien i drzwi zewnętrznych wariant VI 1 Modernizacja c.o. 2 Modernizacja c.w.u. wariant VII 1 Modernizacja c.o.

Strona 30 7.4.5. Wskazanie optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego Na podstawie dokonanej oceny, jako optymalny wariant przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w rozpatrywanym budynku ocenia się wariant nr 1 obejmujący usprawnienia: Modernizacja c.o. Modernizacja c.w.u. Wymiana okien i drzwi zewnętrznych Docieplenie stropu zewnętrznego podcienia Docieplenie ścian zewnętrznych Docieplenie stropodachu niewentylowanego Docieplenie stropodachu wentylowanego Przedsięwzięcie to spełnia warunki programu: 1. oszczędność zapotrzebowania ciepła wyniesie 69,9% czyli powyżej 30% 2. planowane dofinansowanie nie przekracza wartości możliwej do otrzymania przez inwestora

Strona 31 8. Opis techniczny optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego przewidzianego do realizacji 8.1. Opis robót W ramach wskazanego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego należy wykonać następujące prace: 1. Modernizacja instalacji c.o. polegająca na następujących przedsięwzięciach: - wymiana grzejników - zawory grzejnikowe i odcinające - głowice termostatyczne - instalacja c.o. rurociągi z rur polipropylenowych [m] - prace montażowe, montaż rynien osłonowych - próba szczelności - wprowadzenie systemu zarządzania energią 2. Modernizacja instalacji c.w.u. polegająca na podłączeniu instalacji do miejskiej sieci ciepłowniczej 3. Wymiana okien i drzwi zewnętrznych na nowe okna PCV i aluminiowe oraz drzwi aluminiowe o współczynniku przenikania ciepła U=1,30 W/(m 2 *K) 4. Docieplenie stropu zewnętrznego podcienia warstwą wełny mineralnej (o współczynniku przewodzenia ciepła λ= 0,033 W/(m K)), o grubości 14 cm. Współczynnik przenikania ciepła przegrody po dociepleniu wyniesie U=0,187 W/(m2*K) 5. Docieplenie ścian zewnętrznych warstwą wełny mineralnej (o współczynniku przewodzenia ciepła λ= 0,036 W/(m K)), o grubości 12 cm. Współczynnik przenikania ciepła przegrody po dociepleniu wyniesie U=0,223 W/(m 2 *K) 6. Docieplenie stropodachu niewentylowanego warstwą wełny mineralnej (o współczynniku przewodzenia ciepła λ= 0,033 W/(m K)), o grubości 12 cm oraz położenie papy termozgrzewalnej. Współczynnik przenikania ciepła przegrody po dociepleniu wyniesie U=0,185 W/(m 2 *K) 7. Docieplenie stropodachu wentylowanego warstwą wełny mineralnej w granulacie metodą mechanicznego nadmuchiwania (o współczynniku przewodzenia ciepła λ= 0,039 W/(m K)), o grubości 14 cm. Współczynnik przenikania ciepła przegrody po dociepleniu wyniesie U=0,181 W/(m 2 *K)

Strona 32 8.2. Uproszczony przedmiar robót optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego Lp. Opis Obmiar m 2 / szt. Cena jedn. zł/m 2, zł/szt. Koszt całkowity zł 1 Modernizacja c.o. - - 922 362,00 2 Modernizacja c.w.u. - - 20 000,00 3 Wymiana okien i drzwi zewnętrznych 1433,83 521,00 747 025,43 4 Docieplenie stropu zewnętrznego podcienia 27,80 135,00 3 753,00 5 Docieplenie ścian zewnętrznych 2258,99 180,00 406 618,74 6 Docieplenie stropodachu niewentylowanego 121,00 130,00 15 730,00 7 Docieplenie stropodachu wentylowanego 258,90 125,00 32 362,50 SUMA 2 147 851,67 8.3. Charakterystyka finansowa wybranego wariantu Wartość projektu brutto Udział środków własnych inwestora: Kredyt bankowy: Przewidywana dotacja: Czas zwrotu nakładów SPBT 2 147 851,67 zł 0,00 zł - zł 2 147 851,67 zł 20,38 lat 8.4 Dalsze działania Dalsze działania inwestora obejmują: 1 Złożenie wniosku o dofinansowanie; 2 Realizacja robót i odbiór techniczny; 3 Zmiana umowy z dostawcą ciepła w związku ze zmniejszonym zapotrzebowaniem ciepła i mocy; 4 Ocena rezultatów przedsięwzięcia (po pierwszym sezonie grzewczym).

Strona 33 9. Ekologiczny efekt termomodernizacji 9.1. Wskaźniki emisji zanieczyczeń Efekt ekologiczny osiągnięty zostanie poprzez wykonanie przedsięwzięć termomodernizacyjnych prowadzących do zmniejszenia zużycia energii cieplnej niezbędnej do ogrzewania i wentylacji budynku Poprzez wykonane przedsięwzięcia termomodernizacyjne uzyskano polepszenie charakterystyki energetycznej budynku i zmniejszono emisję zanieczyszczeń do atmosfery. Wyniki obliczeń Sezonowe zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania budynku z uwzględnieniem sprawności [GJ/rok] Sezonowe zapotrzebowanie na ciepło do przygotowania c.w.u. [GJ/rok] Roczne zapotrzebowanie na energię pomocniczą dla systemu ogrzewania, wentylacji i przygotowania c.w.u. [MWh/rok] Roczne zapotrzebowanie na energię końcową na oświetlenie [MWh/rok] Przed termomodernizacją Po termomodernizacji Bilans cieplny 3260,30 899,70 2360,60 0,8 277,88 165,03 112,85 3,0 / 0,8 6,35 6,35 0,00 3,0 113,02 21,97 91,05 3,0 w i Budynek jest ogrzewany z miejskiej sieci ciepłowniczej. Każda ilość energii pochodzącej ze źródeł nieodnawialnych związana jest z emisją dwutlenku węgla do atmosfery. Efekt ekologiczny obliczany jest jako różnica w rocznej emisji CO 2 przed i po termomodernizacji. Do obliczeń zastosowano wskaźniki w zestawieniach wartości opałowych i wskaźników emisji CO 2 do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Usprawnieniami do Emisji, publikowanymi przez Krajowego Administratora Systemu Handlu Usprawnieniami do Emisji za rok 2013 E CO2y = E chy *W e* w i + E ely *W ey E CO2y E chy W e E ely W ely w i - roczna wielkość emisji CO2 [Mg] - roczne zużycie energii chemicznej zawartej w danym nośniku [GJ/rok] - wskaźnik emisji wyrażony w Mg CO 2 / GJ dla danego nośnika energii - roczne zużycie energii elektrycznej [MWh/rok] - wskaźnik emisji wyrażony w Mg CO 2 / MWh podany przez KOSZI/NFOŚIGW za 2013 r. - współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej dla danego nośnika energii (należy zastosować w przypadku sieci ciepłowniczej) E CO2y = Q k przed termomodernizacją: E CO2y E chy W e E ely W ely 412 3260,30 0,09124 196,56 0,89 Mg/rok GJ/rok Mg/GJ MWh/rok Mg/MWh Końcowy efekt redukcji po termomodernizacji: emisji E CO2y 102 Mg/rok 310 Mg CO 2 /rok E chy W e E ely 1064,73 0,09124 28,32 0,89 GJ/rok Mg/GJ MWh/rok Mg/MWh 75,24% W ely

Strona 34 9.2. Obliczanie wskaźnika emisji Obliczenie wskaźnika emisji dla elektrociepłowni Poznań (kogeneracja) (dane źródłowe według informacji ze strony internetowej DALKIA Poznań: http://www.dalkia.pl/csr/srodowisko/) WSKAŹNIK EMISJI kgco 2 /GJ WSKAŹNIK EMISJI kgco 2 /GJ lp Źródło energi Udział procentowy (%) średniważony 1 Węgiel kamienny+inne 92,50% 94,19 2 Gaz ziemny 2,90% 55,82 91,24 3 Biomasa 4,60% 54,33

Strona 35 10. Podsumowanie Projekt polegający na termomodernizacji: budynku administracyjno - biurowego WZMiUW w Poznaniu, ul. Piekary 17 w zakresie: Modernizacja c.o. Modernizacja c.w.u. Wymiana okien i drzwi zewnętrznych Docieplenie stropu zewnętrznego podcienia Docieplenie ścian zewnętrznych Docieplenie stropodachu niewentylowanego Docieplenie stropodachu wentylowanego której całkowity koszt z uwzględnieniem kosztu wykonania audytu energetycznego wyniesie 2 151 541,67 zaś bez uwzględnienia kosztu audytu - 2 147 851,67 brutto, charakteryzuje się następującymi cachami: 1 Zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię o: 69,91% 2 Ilość zaoszczędzonej energii 2 473 GJ/rok 3 Roczne oszczędności kosztów energii 105 398,09 zł 4 Prosty czas zwrotu (SPBT) całej inwestycji 20,38 lata 5 Ograniczenie emisji CO 2 do atmosfery 310,00 Mg CO2/rok 6 Redukcja emisjii CO 2 do atmosfery 75,24%