PL 215725 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 215725 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 394160 (22) Data zgłoszenia: 09.03.2011 (51) Int.Cl. A01C 23/00 (2006.01) A01C 15/00 (2006.01) A01C 17/00 (2006.01) (54) Dozownik nawozu (43) Zgłoszenie ogłoszono: 10.09.2012 BUP 19/12 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.01.2014 WUP 01/14 (73) Uprawniony z patentu: ŁUCZAK STANISŁAW, Bartochów, PL (72) Twórca(y) wynalazku: STANISŁAW ŁUCZAK, Bartochów, PL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Bożydar Piotrowski
2 PL 215 725 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest dozownik nawozu do wysiewu rzędowego, korzystnie pielnika roślin z funkcją bezpośredniego zasilania uprawy granulatem nawozowym bądź środkiem ochrony roślin. Znane dozowniki nawozu do wysiewu rzędowego są instalowane wymiennie lub zamocowane na stałe w maszynach rolniczych, takich jak na przykład pielniki roślin, sadzarki warzyw, sadzarki ziemniaków, siewniki nasion, agregaty uprawowe i w innych maszynach. Znana z polskiego opisu wzoru użytkowego Ru 53760 sadzarka do ziemniaków jest wyposażona w dozownik granulatu, zamocowany do przedniej belki ramy nośnej, połączony poprzez przekładnię z kół zębatych i przekładnię paskową z osią napędową kół jezdnych sadzarki. Środkowa komora dozownika zawiera wałek z trzpieniami, który poprzez przekładnię z kół zębatych połączony jest z wałkiem dolnej komory, dozującym tarczkami granulat, zasypując go do rur spustowych. Rury spustowe granulatu mają rozgałęzienia, końce dłuższych ramion rur spustowych są usytuowane wewnątrz redlić, a końce krótszych ramion rur spustowych znajdują się bezpośrednio obok redlić. Znany z polskiego zgłoszenia patentowego P-370237 dozownik zbudowany jest z belki mocującej, służącej do połączenia z wozem asenizacyjnym, do której od dołu przymocowane są wsporniki w gniazdach, w których umieszczony jest obrotowo wał, mający mimośrodowe ramiona, połączone z cylindrami hydraulicznymi. Wał utworzony jest z części środkowej i dwóch części zewnętrznych, złączonych na swych końcach z częścią środkową. Do wału przymocowane są redlice, za pomocą poprzecznie położonych sworzni, osadzonych w uchach, wystających z nasady redlić. Każda redlica zawiera monolityczne ramię z trójkątnym ostrzem w części pionowej. Rozdzielacz zamocowany jest do trójnika wyprowadzonego ze zbiornika wozu asenizacyjnego i stanowi wielokanałowy kolektor. Znane z opisu patentowego PL 167418 urządzenie do upraw międzyrzędowych roślin umożliwia dowolne kierowanie strugi mieszaniny powietrza i nawozu. Urządzenie ma siewnik wyposażony w układ trójpunktowego zawieszenia, belkę łączną do podłączenia pielnika bądź obsypnika, zespół tarczowego rozsiewania nawozu mineralnego, do którego podłączone są rozłącznie obudowa tarczy lub osłona tarczy. Obudowa tarczy jest połączona rozłącznie z przystawką do rzędowego wgłębnego wsiewania, bądź z przystawką rozdziału strugi do rzędowego powierzchniowego wsiewania, bądź z przystawką do bocznego wsiewania. Osłona tarczy ma kierownice regulacji szerokości rozsiewu. Przystawka do rzędowego wgłębnego wsiewania ma jedną lub kilka przesłon rozdziału strugi, połączonych z dźwignią, zaś przystawka do bocznego wsiewania zakończona jest kierownicą do regulacji odległości bocznego wysiewu. Celem wynalazku było zmniejszenie gabarytowo komory dozującej dozownika nawozu oraz umożliwienie dokładnego wysiewu nawozów lub środków ochrony roślin, przy użyciu takich maszyn rolniczych jak pielnik, sadzarka do ziemniaków albo inne maszyny rolnicze. Zadaniem technicznym postawionym do rozwiązania była konstrukcja dozownika nawozów, nadającego się do zastosowania na różnych maszynach rolniczych, zajmującego mniej miejsca w wyposażeniu maszyny, dla pozostawienia więcej miejsca na inne elementy maszyn i lepszy dostęp do tych elementów. Dozownik nawozu, zawierający zamocowany w stojaku nawozowy zbiornik, z nałożoną pokrywą, w dolnej części zwężający się w postaci leja, połączony z układem do rozdziału i transportu nawozu, pod którym znajdują się elastyczne rurowe przewody, doprowadzające nawóz do gleby, zainstalowany korzystnie na współpracującej z nim maszynie rolniczej, połączonej rozłącznie z ciągnikiem rolniczym, wyposażonej w ramę, osadzoną na kołach, odznacza się tym, że wysiewacz nawozu ma pionową komorę z usytuowanym w górnej części rusztem, który kontroluje kształtowa dwuramienna dźwignia, ułożyskowana w zewnętrznej pionowej ścianie pionowej komory, z połączonymi z nią sworzniami, rozdrabniającymi zbrylony nawóz. Naprzeciw nich znajduje się ukośna przegroda, zamocowana nierozłącznie do pionowej komory i poziomego tulejowego korpusu, połączonego nierozłącznie z pionową komorą. Tulejowy korpus ma wzdłużny wlotowy otwór nawozu, łączący puste wewnętrzne przestrzenie tulejowego korpusu i pionowej komory, zakryte od dołu serwisową pokrywką, połączoną rozłącznie śrubą ze ścianą pionowej komory. Poziomy tulejowy korpus jest z dwóch stron zamknięty ślizgowymi panewkami, w których ułożyskowany jest obrotowy wałek, połączony z kołem maszyny rolniczej paskową przekładnią, albo z innym obrotowym wałkiem maszyny rolniczej, a na obrotowym wałku osadzona jest kształtowa turbinka Po przeciwnej stronie wzdłużnego wlotowego otworu nawozu znajduje się pionowa ścianka z otworami wylotowymi nawozu, a powyżej pionowa ścianka z regulacyjnymi śrubami, którymi połączona jest ścianka z otworami, szeroka szczelinowa zasłona i wąska szczelinowa zasłona. Do dolnej części poziomego tulejowego korpusu zamocowany
PL 215 725 B1 3 jest rozłącznie śrubą kolektor rozdzielający nawóz, który jest połączony elastycznymi rurowymi przewodami z nawozowymi redlicami maszyny rolniczej. Korzystnie jeżeli wewnątrz poziomego tulejowego korpusu obrotowy wałek ma kwadratowy przekrój, a osadzona na nim turbinka ma osiowy kwadratowy otwór, przy czym turbinka składa się z czterech wspólnie połączonych nierozłącznie prostokątnych płaskowników, usytuowanych wzajemnie prostopadle. Korzystnie jeżeli kolektor rozdzielający nawóz składa się z kilku segmentów, a każdy z nich ma w dolnej części parzyste leje. Korzystnie jeżeli nawozowa redlica maszyny rolniczej w górnej części jest wygięta w kształcie odwróconej litery U, jest połączona z kształtowym kwadratowym profilem maszyny rolniczej tylko jedną wewnętrzną częścią i ma do śruby grota doprowadzony rurowy elastyczny przewód. Korzystnie jeżeli nawozowy zbiornik wraz z mocującą obudową, wysiewaczem nawozu oraz kolektorem rozdzielającym nawóz ma osadzone rozłącznie w taki sposób, że jest możliwy ich obrót wokół osi symetrii, dla kontroli wysiewaj nawozu przez kierowcę ciągnika lub nadzorującego operatora. Przedmiot wynalazku umożliwia dokładny rozdział i wysiew nawozów albo środków ochrony roślin do gleby we właściwych miejscach i w potrzebnych ilościach. Odpowiednia łatwo rozbieralna konstrukcja tulejowego korpusu, prosta budowa dozownika i możliwość jego obrotu wokół osi symetrii, umożliwiają łatwe czyszczenie turbinki i regulacji trzech do sześciu rozgałęzień dozujących nawóz oraz dogodny nadzór nad prawidłowością nawożenia. Przedmiot wynalazku jest dokładnie objaśniony na przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia dozownik nawozu w przekroju w widoku z boku, fig. 2 - dozownik nawozu w półprzekroju i półwidoku od strony wylotu nawozu, fig. 3 - dozownik nawozu w półwidoku i półprzekroju w widoku z góry, a fig. 4 - dozownik nawozu zainstalowany na maszynie rolniczej w widoku z boku. Dozownik nawozu, w przykładowym wykonaniu według wynalazku, przeznaczony jest do wysiewu rzędowego i może być instalowany wymiennie, lub zamocowany na stałe, w maszynach rolniczych, takich jak pielniki roślin, sadzarki warzyw, sadzarki ziemniaków, siewniki nasion, agregaty uprawowe i inne, połączonych rozłącznie z ciągnikami rolniczymi, mającymi ramę, osadzoną na kołach. Z ramą maszyny rolniczej jest połączony nierozłącznie stojak, w którym jest umieszczony zbiornik 1 nawozowy, mający w górnej części pokrywę, w dolnej części zwężający się w postaci leja. Do nawozowego zbiornika 1 przymocowany jest wysiewacz nawozu, zawierający pionową komorę 2, mającą w górnej części ruszt 3, z którym współpracuje kształtowa dwuramienna dźwignia, ułożyskowana w ścianie pionowej komory 2, wyposażona w sworznie 4, rozdrabniające zbrylony nawóz. Naprzeciw nich znajduje się ukośna przegroda 5, odchodząca od ściany pionowej komory 2 i połączona z poziomym tulejowym korpusem 6, połączonym na stałe od dołu z pionową komorą 2. Tulejowy korpus 6 ma wzdłużny wlotowy otwór 7 nawozu, łączący puste wewnętrzne przestrzenie tulejowego korpusu 6 i pionowej komory 2, zakryte od dołu serwisową pokrywką 8, połączoną rozłącznie śrubą 9 ze ścianą pionowej komory 2. Tulejowy korpus 6 dozownika nawozu jest zamknięty z obu stron nieruchomymi okrągłymi ślizgowymi panewkami 10. Okrągłe ślizgowe panewki 10 są osadzone rozłącznie, tak że w razie potrzeby jest łatwy dostęp do wnętrza tulejowego korpusu 6 dozownika i do kształtowej turbinki 12. Wewnątrz tulejowego korpusu 6 porusza się obrotowy wałek 11, ułożyskowany w ślizgowych panewkach 10, napędzany od jezdnego koła maszyny rolniczej, za pośrednictwem przekładni 25 z klinowym paskiem. Napęd obrotowego wałka 11 może odbywać się od innego obrotowego wałka maszyny rolniczej. Wewnątrz tulejowego korpusu 6 dozownika nawozu napędowy wałek 11 ma kwadratowy przekrój, a na nim nałożona kształtowa turbinka 12, obracająca się wraz z wałkiem 11 transportująca nawóz dostarczany z pionowej komory 2, ma kwadratowy osiowy przelotowy otwór. Kształtowa turbinka 12 składa się z czterech wspólnie połączonych nierozłącznie prostokątnych płaskowników, usytuowanych wzajemnie prostopadle. Po przeciwnej stronie wzdłużnego wlotowego otworu 7 nawozu znajduje się pionowa ścianka 17 z wylotowymi otworami 14 nawozu, a powyżej pionowa ścianka 15 z regulacyjnymi śrubami 16, którymi połączona jest ścianka 17 z otworami 14, szeroka szczelinowa zasłona 18 i wąska szczelinowa zasłona 19. Szeroka szczelinowa zasłona 18 ma taki kształt, że umożliwia zasłanianie równoczesne dwóch zewnętrznych otworów J4, a wąska szczelinowa zasłona 19 umożliwia zasłanianie środkowego otworu 14 ścianki 17 z wylotowymi otworami 14. Do dolnej części poziomego tulejowego korpusu 6 zamocowany jest rozłącznie śrubą 24 kolektor 20, rozdzielający nawóz, do którego jest on wypychany przez turbinkę 12 otworami 14 w zewnętrznej ściance 17. Kolektor 20 jest połączony elastycznymi rurowymi przewodami 21 z nawozowymi
4 PL 215 725 B1 sprężynowymi redlicami 22 maszyny rolniczej. Kolektor 20 rozdzielający nawóz składa się z kilku segmentów, a każdy z nich ma w dolnej części parzyste leje 23. Nawozowa redlica 22 maszyny rolniczej w górnej części jest wygięta w kształcie odwróconej litery U, jest połączona z kształtowym kwadratowym profilem maszyny rolniczej tylko jedną wewnętrzną częścią, w wyniku czego podczas pracy sprężynuje. Nawóz rozprowadzany przez kolektor 20 jest dostarczany do gleby trzema do sześciu elastycznymi rurowymi przewodami 21, połączonymi z kolektorem 20 i ze sprężystymi nawozowymi redlicami 22. Elastyczne rurowe przewody 21 są doprowadzone do śrub grotów nawozowych redlić 22. Dozownik nawozu, nawozowy zbiornik 1 wraz ze stojakiem, wysiewaczem nawozu oraz kolektorem (20) rozdzielającym nawóz, ma osadzone rozłącznie, w taki sposób, że jest możliwy ich obrót wokół osi symetrii, dla kontroli wysiewaj nawozu przez kierowcę ciągnika lub nadzorującego operatora. Wykaz oznaczeń części konstrukcyjnych 1 - nawozowy zbiornik 2 - pionowa komora wysiewacza nawozu 3 - ruszt 4 - rozdrabniający sworzeń kształtowej dźwigni 5 - ukośna przegroda 6 - poziomy tulejowy korpus 7 - wzdłużny otwór tulejowego korpusu 8 - serwisowa przykrywka 9 - śruba 10 - ślizgowa panewka 11 - obrotowy wałek 12 - turbinka 13 - przekładnia paskowa 14 - otwór wylotowy nawozu 15 - pionowa ścianka 16 - śruba 17 - ścianka z wylotowymi otworami nawozu 18 - szeroka szczelinowa zasłona 19 - wąska szczelinowa zasłona 20 - kolektor rozdzielający nawóz 21- elastyczny rurowy przewód 22 - redlica nawozowa 23 - parzysty lej 24 - śruba 25 - paskowa przekładnia Zastrzeżenia patentowe 1. Dozownik nawozu, zawierający zamocowany w stojaku nawozowy zbiornik, z nałożoną pokrywą, w dolnej części zwężający się w postaci leja, połączony z układem, do rozdziału i transportu nawozu, pod którym znajdują się elastyczne rurowe przewody, doprowadzające nawóz do gleby, zainstalowany korzystnie na współpracującej z nim maszynie rolniczej, połączonej rozłącznie z ciągnikiem rolniczym, wyposażonej w ramę, osadzoną na kołach, znamienny tym, że wysiewacz nawozu ma pionową komorę (2) z usytuowanym w górnej części rusztem (3), który kontroluje kształtowa dwuramienna dźwignia, ułożyskowana w zewnętrznej pionowej ścianie pionowej komory (2), z połączonymi z nią sworzniami (4), rozdrabniającymi zbrylony nawóz, a naprzeciw nich znajduje się ukośna przegroda (5), zamocowana nierozłącznie do pionowej komory (2) i poziomego tulejowego korpusu (6), połączonego nierozłącznie z pionową komorą (2), przy czym tulejowy korpus (6) ma wzdłużny wlotowy otwór (7) nawozu, łączący puste wewnętrzne przestrzenie tulejowego korpusu (6) i pionowej komory (2), zakryte od dołu serwisową pokrywką (8), połączoną rozłącznie śrubą (9) ze ścianą pionowej komory (2), natomiast poziomy tulejowy korpus (6) jest z dwóch stron zamknięty ślizgowymi panewkami (10), w których ułożyskowany jest obrotowy wałek (11), połączony z kołem maszyny rolniczej paskową przekładnią (25), albo z innym obrotowym wałkiem maszyny rolniczej, a na obrotowym wałku (11) osadzona jest kształtowa turbinka (12), przy czym po przeciwnej stronie wzdłużnego wlo-
PL 215 725 B1 5 towego otworu (7) nawozu znajduje się pionowa ścianka (17) z otworami (14) wylotowymi nawozu, a powyżej pionowa ścianka (15) z regulacyjnymi śrubami (16), którymi połączona jest ścianka (17) z otworami (14), szeroka szczelinowa zasłona (18) i wąska szczelinowa zasłona (19), natomiast do dolnej części poziomego tulejowego korpusu (6) zamocowany jest rozłącznie śrubą (24) kolektor (20) rozdzielający nawóz, który jest połączony elastycznymi rurowymi przewodami (21) z nawozowymi redlicami (22) maszyny rolniczej. 2. Dozownik nawozu, według zastrz. 1, znamienny tym, że wewnątrz poziomego tulejowego korpusu (6) obrotowy wałek (11) ma kwadratowy przekrój, a osadzona na nim turbinka (12) ma osiowy kwadratowy otwór, przy czym turbinka (12) składa się z czterech wspólnie połączonych nierozłącznie prostokątnych płaskowników, usytuowanych wzajemnie prostopadle. 3. Dozownik nawozu, według zastrz. 1, znamienny tym, że kolektor (20) rozdzielający nawóz składa się z kilku segmentów, a każdy z nich ma w dolnej części parzyste leje (23). 4. Dozownik nawozu, według zastrz. 1, znamienny tym, że nawozowa redlica (22) maszyny rolniczej w górnej części jest wygięta w kształcie odwróconej litery U, jest połączona z kształtowym kwadratowym profilem maszyny rolniczej tylko jedną wewnętrzną częścią i ma do śruby grota doprowadzony rurowy elastyczny przewód (21). 5. Dozownik nawozu, według zastrz. 1, znamienny tym, że nawozowy zbiornik (1) wraz ze stojakiem, wysiewaczem nawozu oraz kolektorem (20) rozdzielającym nawóz ma osadzone rozłącznie w taki sposób, że jest możliwy ich obrót wokół osi symetrii, dla kontroli wysiewu nawozu przez kierowcę ciągnika lub nadzorującego operatora.
6 PL 215 725 B1 Rysunki
PL 215 725 B1 7
8 PL 215 725 B1
PL 215 725 B1 9
10 PL 215 725 B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)