WILK
SYSTEMATYKA Wilk - Canis lupus Rząd: Mięsożerne Carnivorae Rodzina: Psowate - Canidae
ODMIANY WILKA WILK SZARY (Canis lupus lupus) - występujący w lasach i na stepach Eurazji (głównie w Hiszpani, we Włoszech, na terenach byłej Jugosławii i Grecji, na półwyspie Skandynawskim oraz na terenach krajów byłego związku socjalistycznego). W Polsce, objęty całkowitą ochroną gatunkową.
Canis lupus OCCIDENTALIS - Jest masywniejszy od wilka europejskiego zamieszkuje Amerykę Północną.
Canis lupus NUBILUS - błędnie nazywany wilkiem białym, nazwę tą zdobył dzięki bardzo jasnemu umaszczeniu. Zamieszkuje Amerykę Północną.
WYGLĄD Z wyglądu wilk przypomina psa owczarka alzackiego, ale ma bardziej wydłużony tułów i wyższą, lecz węższą klatkę piersiową. Kończyny przednie zakończone pięcioma palcami, zdają się być wciśnięte w klatkę piersiową z łokciami skierowanymi do wewnątrz.
Głowa wyróżnia się szerokim czołem, skośnie osadzonymi oczami i krótszymi niż u psa owczarka uszami. Ogon jest puszysty, długości około jednej trzeciej tułowia.
Na zewnętrznej stronie ogona, około 10 cm od nasady znajduje się gruczoł zapachowy, odznaczający się ciemniejszymi od reszty sierści włosami. Ubarwienie wilka jest z wierzchu buropłowe, od spodu jaśniejsze.
Jedne osobniki mają na grzbiecie ciemną pręgę lub siodełko, u innych plam tych brak. Spód ciała od białego, szarożółtego do różowego. Samica posiada pięć par sutek. Formuła zębowa jest następująca: 3 1 4 2 / 3 1 4 3.
Długość ciała wynosi około 1,15m, zaś puszystego ogona 45cm, wysokość w kłębie osiąga 85cm, ciężar zaś 35-60 kg (największe osobniki osiągają do 1,5m, ogon 50cm a masa 75kg).
WYSTĘPOWANIE Jeszcze w obecnych czasach wilk jest rozpowszechniony, chociaż zamieszkiwany przezeń obszar został wskutek zaciekłego tępienia tych zwierząt silnie ograniczony. Zwierzę to występuje po dziś dzień w części Europy, ale zniknęło prawie całkowicie z okolic gęsto zaludnionych, przede wszystkim ze środkowej Europy.
Z wyjątkiem Niemiec, Szwajcarii, Danii, Holandii i Wielkiej Brytanii można go spotkać prawie w każdym kraju, zdarza się nawet na Sycylii, a w północnej i wschodniej Europie oraz w przyległych do niej częściach Azji można natrafić na większe jego ilości. W Polsce spotykany jest głównie na południowym wschodzie kraju.
BIOTOP Biotopem wilka są wielkie lasy górskie i nizinne z preferencją bagnistych, jak również tundra i stepy. W górach dochodzi do wysokości 3400 m n.p.m.
POKARM W Polsce pokarm tych drapieżników stanowią przede wszystkim cielęta i łanie jeleni, sarny oraz młode dziki. Poza tym wilki chwytają wszystko, co uda się im upolować, a więc gryzonie, zające i ptaki; zjadają też owoce leśne.
Niekiedy ofiarami bywają także niektóre zwierzęta domowe. Zabija głównie osobniki stare, młode i chore, które stanowią łatwiejszy łup, ofiarami są również zwierzęta w sile wieku i zdrowe. Może nie jeść nic przez tydzień, a potem jednorazowo 10-15 kg. Dzienne zapotrzebowanie pokarmu obliczono na 3-5 kg.
Latem wilki za dnia drzemią, a nocą wyruszają w poszukiwaniu pożywienia, zdarza się że za dnia także wędrują. Zimą mogą być aktywne całą dobę zależnie od sytuacji.
W okresie letnim gdy żyją mniejszymi watahami polują raczej na zwierzynę mniejszą taką jak myszy czy zające, sporadycznie na zwierzynę płową, ale wówczas tylko na osobniki nie nadążające za stadem - młode, stare, czy chore.
ROZRÓD I ROZWÓJ Rozwój godowy wilka (cieczka) zaczyna się zależnie od pogody w końcu grudnia i trwa do lutego. Kopulacja kończy się "zawieszeniem" partnerów, jak u psów domowych, trwającym 15-30 minut.
Wilczyca ma jeden miot rocznie, ciąża trwa 63-65 dni, młode w liczbie 2-6 rodzą się w marcu, kwietniu. Okres laktacji trwa 6 tygodni. Samodzielność uzyskują po 2 latach.
Samice osiągają dojrzałość płciową po 22 miesiącach, samce zaś w trzecim roku życia. Linka następuje raz w roku, zaczyna się po cieczce w końcu marca a kończy się w maju. W jesieni nie ma pełnej zmiany sierści, tylko włosy intensywnie rosną, tworząc gęstą okrywę zimową.
Młodymi wilkami opiekują się nie tylko rodzice, ale również inni członkowie stada. Gdy tylko młode zaczynają opuszczać norę i pobierają pokarm stały, zostają pod opieką piastuna, reszta watahy udaje się na łowy.
Piastun taki bawi się z nimi i broni przed ewentualną napaści. Młode wilki karmione są nadtrawionym mięsem, które dorosłe osobniki wymiotują przed nimi. Zarówno młode jak i stare wilki bardzo lubią się bawić.
Dla młodych zabawy te stanowią zaprawę do przyszłych łowów. Same muszą się nauczyć łowienia małych ofiar, jak mysz czy zając, natomiast duże ofiary dopiero później w towarzystwie starszych. Ma to miejsce w jesieni, gdy są już tak silne i duże, że mogą towarzyszyć watasze w wyprawach. Długość życia wilka wynosi około 10 lat.
BEHAWIOR Wilk jest zwierzęciem bardzo inteligentnym o dobrej pamięci, szybkiej orientacji kojarzenia wypadków, np. zagrożenia, i łatwej adaptacji do nowych warunków. Prowadzi życie stadne. Stado wilków zwane watahą, ma bardzo wysoce rozwiniętą organizację i dyscyplinę, które są możliwe do utrzymania dzięki wielu sposobom porozumiewania się ze sobą.
Liczebność watah zależy od zagęszczenia wilków w terenie oraz liczby ofiar i wynosi około 6-11 sztuk.
Ruchy wilka są szybkie i zgrabne, a chody dzięki specjalnej proporcji kończyn i tułowia pozwalają mu na szybkie i trwałe pokonywanie długich przestrzeni. Wilki spędzają w ruchu średnio 10 godzin na dobę.
Pływają bardzo dobrze bez względu na temperaturę wody. Spośród zmysłów wilka najlepiej rozwinięty jest węch i słuch, wzrok jest słabszy. Wilk ma duży wachlarz sposobów porozumiewania się między osobnikami: wizualne, zapachowe i głosowe.
Do wizualnych należy np. postawa - wyrażania władczości w ruchach głowy, wyrazie pyska czy sposobie trzymania ogona, innych u dominantów niż u osobników niżej stojących w hierarchii socjalnej.
Do najbardziej znanego sposobu komunikacji głosowej wilków należy wycie, człowiek słyszy je z odległości około 8 km, wilki z pewnością z większej odległości. Wilki wyją pojedynczo i gromadnie, w postawie siedzącej, stojącej i leżącej, przez cały rok.
Wycie oznacza porozumiewanie się, a także informację o liczebności, bo każdy osobnik wydaje inny ton. Wilki wyją przed rozpoczęciem łowów, po ich zakończeniu a także dla przyjemności.
ZNACZENIE GATUNKU Wilk jako jedyny z dużych drapieżników zwierzyny płowej i czarnej utrzymuje równowagę biologiczną tych gatunków w przyrodzie.
PRZYSŁOWIA Wilk zmienia sierść, ale nie zmienia natury. (armeńskie) Wilk żałuje tego, co zostawił, pasterztego, co wilk porwał. (armeńskie) Kto przebywa z wilkami, nauczy się wyć. (angielskie)
Choćbyś życie swe włożył w wilka wychowanie, szkoda trudu; wilk wilkiem i tak pozostanie. (perskie) Ten, kto ma wilka i lisa sąsiada, nie zawsze z czasem sypia i dojada. (polskie)
Póki świat światem, wilk owcy nie będzie bratem. (polskie) Nie wywołuj wilka z lasu. Wilk syty i owca cała. Nie taki wilk straszny jak go malują. Gdy w Nowy Rok skwar i upał, baran wilka będzie chrupał. Ciągnie wilka do lasu.
WILK W SZTUCE
CIEKAWOSTKA: WILK W FILATELISTYCE