Badanie zwi zków korelacyjnych parametrów zag szczenia nasypu budowlanego w warunkach in situ



Podobne dokumenty
WYBRANE ZWIĄZKI KORELACYJNE PARAMETRÓW ZAGĘSZCZENIA OKREŚLONE METODAMI VSS I LFG

D Wykonywanie nasypów

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA STI ZASYPANIE WYKOPÓW WRAZ Z ZAGĘSZCZENIEM Kod według Wspólnego Słownika Zamówień

OPINIA GEOTECHNICZNA

POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY. PN-EN :2008/Ap2. Dotyczy PN-EN :2008 Eurokod 7 Projektowanie geotechniczne Część 1: Zasady ogólne

SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D ROBOTY ZIEMNE. WYMAGANIA OGÓLNE. Kod CPV

HYDRO4Tech PROJEKTY, OPINIE, EKSPERTYZY, DOKUMENTACJE BADANIA GRUNTU, SPECJALISTYCZNE ROBOTY GEOTECHNICZNE, ODWODNIENIA

D WYKONANIE NASYPÓW

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT. Podłoża pod posadzki ST 12

ODBUDOWA NAWIERZCHNI JEZDNI ULICE OSIEDLE RYBNO GMINA KISZKOWO D

D TYMCZASOWE NAWIERZCHNIE Z ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH

D WYKONANIE WYKOPÓW 1. WSTĘP Przedmiot SST

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D.02 PODBUDOWA Z KRUSZYWA ŁAMANEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D PODBUDOWA Z KRUSZYWA NATURALNEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA DLA PROJEKTOWANEGO BUDYNKU MIESZKALNEGO W CIECHOCINKU PRZY ULICY NIESZAWSKIEJ

D Roboty ziemne. Wymagania ogólne.

ZAKŁAD PROJEKTOWO HANDLOWY OPINIA GEOTECHNICZNA

WARUNKI WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH. D f

D WYKONANIE NASYPÓW

Utwardzenie terenu dz. nr 126 i 127. Roboty ziemne. Wymagania ogólne. D

Wymagania nośności wzmocnionego podłoża gruntowego nawierzchni Konsekwencje braku spójności Katalogu i Normy

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH. D h.

Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa kwiecień 2012r.

ORLIK 2012 KOMPLEKS BOISK SPORTOWYCH W SNOWIDZY

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA

12. Wyznaczenie relacji diagnostycznej oceny stanu wytrzymało ci badanych materiałów kompozytowych

SPECYFIKACJE TECHNICZNE D ROBOTY ZIEMNE. WYMAGANIA OGÓLNE

WP YW ZAG SZCZENIA I NAWODNIENIA NA WYTRZYMA O NA CINANIE MIESZANINY POPIO OWO- U LOWEJ I STATECZNO WYKONANEGO Z NIEJ NASYPU. 1.

Korelacje parametrów zagęszczenia podbudowy drogowej z kruszywa łamanego

D ROBOTY ZIEMNE. WYMAGANIA OGÓLNE

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D WYKONANIE NASYPÓW

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA

ROZWIĄZANIA PRZYKŁADOWYCH ZADAŃ. KORELACJA zmiennych jakościowych (niemierzalnych)

STA T T A YSTYKA Korelacja

tel/fax lub NIP Regon

OGÓLNE SPECYFIKACJE TECHNICZNE. Odwodnienie korpusu drogowego drogi krajowej nr 3 od km do km (długość 324m) D

Statystyczna analiza danych w programie STATISTICA. Dariusz Gozdowski. Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW

SPECYFIKACJA TECHNICZNA D ROBOTY ZIEMNE WYMAGANIA OGÓLNE

D POBOCZA UMOCNIONE

1.2. Zakres stosowania z podaniem ograniczeń Badaniu nośności można poddać każdy pal, który spełnia wymogi normy PN-83/B

PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów

SPECYFIKACJA TECHNICZNA D GEODEZYJNA OBSŁUGA BUDOWY

Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem

Badania skuteczności działania filtrów piaskowych o przepływie pionowym z dodatkiem węgla aktywowanego w przydomowych oczyszczalniach ścieków

D ROBOTY ZIEMNE WYKONANIE WYKOPÓW W GRUNTACH I-III KATEGORII

Prac dedykuj najbli szej rodzinie

Przebudowa drogi gminnej od drogi krajowej nr 58 do miejscowości Osiniak

Aneks nr 8 z dnia r. do Regulaminu Świadczenia Krajowych Usług Przewozu Drogowego Przesyłek Towarowych przez Raben Polska sp. z o.o.

P PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH P DOKUMENTACJA GEOLOGICZNO-INŻYNIERSKA P DOKUMENTACJA HYDROGEOLOGICZNA

Uchwała Nr 3/2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata z dnia 29 kwietnia 2015 r.

OPINIA GEOTECHNICZNA Z DOKUMENTACJĄ BADAŃ PODŁOŻA GRUNTOWEGO dla projektu przebudowy drogi ROKITY - ROKICINY pow. bytowski, gm.

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE SST RECYKLING

SPECYFIKACJA TECHNICZNA 2. PRACE GEODEZYJNE

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA

OLCZAK GEOL DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA REMONT ULICY KOŚCIELNEJ MIEJSCOWOŚĆ: WOŁOMIN WOJEWÓDZTWO: MAZOWIECKIE. opracowanie: GRUDZIEŃ, 2013r

6. Projektowanie składu chemicznego stali szybkotn cych o wymaganej twardo ci i odporno ci na p kanie

Opinia geotechniczna, projekt geotechniczny

D ROBOTY ZIEMNE

OPINIA GEOTECHNICZNA

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D WYKONANIE PROFILOWANIA I ZAGĘSZCZENIA PODŁOŻA

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA

D ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH

OPINIA GEOTECHNICZNA

D PARKINGI I ZATOKI

SPECYFIKACJA TECHNICZNA D PODBUDOWA Z CHUDEGO BETONU

Pracownia Bada i Ekspertyz GEOSERWIS

OPINIA GEOTECHNICZNA

11.1. Zale no ć pr dko ci propagacji fali ultrad wi kowej od czasu starzenia

SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D PRZEPUSTY SKRZYNKOWE

Cz. X. MAKRONIWELACJA TERENU. Spis zawarto ci

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA BADAŃ PODŁOŻA GRUNTOWEGO na terenie działki nr 20/9 obręb 19 w Siedlcach, ul. Kazimierzowska

Organizator badania biegłości ma wdrożony system zarządzania wg normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005.

OPINIA GEOTECHNICZNA

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D ROBOTY ZIEMNE. NASYPY Z GRUNTÓW MINERALNYCH D ROBOTY ZIEMNE. WYKOPY W GRUNTACH MINERALNYCH

Zagęszczanie gruntów niespoistych i kontrola zagęszczenia w budownictwie drogowym

BADANIE MODU U ODKSZTA CENIA POD O A GRUNTOWEGO W NASYPIE KONTROLOWANYM ZA POMOC P YTY STATYCZNEJ I LEKKIEJ P YTY DYNAMICZNEJ

USTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity)

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"

Temat: Co to jest optymalizacja? Maksymalizacja objętości naczynia prostopadłościennego za pomocą arkusza kalkulacyjngo.

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D

D FREZOWANIE NAWIERZCHNI ASFALTOWYCH NA ZIMNO 1. WST P MATERIA Y SPRZ T TRANSPORT WYKONANIE ROBÓT...

PROGRAM PRZEBUDOWY (dane wyjściowe do projektowania)

Oznaczenie granicy plastyczno ci 1. Wykonanie badania: 2. Obliczenie wyników Oznaczenie granicy płynno

Tom V - WYCI G ZE SZCZEGÓ OWEJ DOKUMENTACJI. Uk ady torowe z podtorzem, robotami oko otorowymi i odwodnieniem. Uk ady torowe.

OGÓLNOPOLSKIE STOWARZYSZENIE KONSULTANTÓW ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH Warszawa, ul. Trębacka 4 l: biuro@oskzp.pl

SPECYFIKACJA TECHNICZNA

Sterowanie maszyn i urządzeń

POLITYKA GWARANCJI GRUPY TELE-FONIKA KABLE. 1. Definicje

TEORETYCZNA FORMUŁA WYZNACZANIA ODPORNO CI TEKTURY NA ZGNIATANIE KRAW DZIOWE

3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ

KATALOG KONSTRUKCJI NAWIERZCHNI PODATNYCH. z podbudową zasadniczą stabilizowaną dodatkami trwale zwiększającymi odporność na absorpcję kapilarną wody

Umowa - wzór. Zawarta w dniu roku w Świątkach pomiędzy :

Opracowanie materiałów do decyzji środowiskowej, projektu budowlanego i wykonawczego oraz dokumentacji przetargowej dla budowy obwodnicy miasta Lipna

PROGRAM ZAPEWNIENIA I POPRAWY JAKOŚCI AUDYTU WEWNĘTRZNEGO

D A NAWIERZCHNIA Z AŻUROWYCH PŁYT BETONOWYCH MEBA

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA

D ULEPSZONE PODŁOśE Z KRUSZYWA STABILIZOWANEGO CEMENTEM 1. WSTĘP

ZAANGA OWANIE PRACOWNIKÓW W PROJEKTY INFORMATYCZNE

Transkrypt:

Budownictwo i Architektura 12(3) (2013) 97-104 Badanie zwi zków korelacyjnych parametrów zag szczenia nasypu budowlanego w warunkach in situ Maciej Kordian Kumor 1, Łukasz Aleksander Kumor 1, Joanna Farmas 2 1 Katedra Geotechniki, Wydział Budownictwa, In ynierii rodowiska i Architektury Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy; e-mail: mkkumor@utp.edu.pl; lukasz.kumor@engeo.com.pl 2 e-mail: joannafarmas@gmail.com; Streszczenie: Geotechniczna ocena poprawno ci wykonania korpusu drogowego obejmuje szereg zagadnie, w ród których istotne s dobór i kontrola jako ci wykonywanych robót ziemnych. W artykule przedstawiono wyniki bada in situ nad okre leniem zale no ci korelacyjnych pomi dzy parametrami okre lonymi przy pomocy bada płyt sztywn VSS E 1 i E 2, a uzyskanymi z badania lekk płyt dynamiczn LFG. Badania wskazuj, i okre lenie zwi zków korelacyjnych pomi dzy parametrami charakteryzuj cymi uziarnienie (C c, C u, D 10, D 20, D 30, D 60 ), a parametrami odkształceniowymi uzyskanymi podczas sprawdzania stanu zag szczenia piasku redniego równoziarnistego nasypu (E vd, E 1, E 2, I 0 ) jest aktualnie praktycznie trudne lub fizycznie zło one. Słowa kluczowe: zag szczanie nasypów, moduł dynamiczny, moduł statyczny, wska niki zag szczenia 1. Wprowadzenie Geotechniczna ocena poprawno ci wykonania ka dego nasypu budowlanego obejmuje szereg zagadnie, w ród których szczególnie istotne s dobór stosowanego materiału oraz kontrola jako ci wykonywanych robót ziemnych. Jak wiadomo, materiał gruntowy powinien charakteryzowa si odpowiednim składem granulometrycznym i mineralnym, wilgotno ci, itp.., zapewniaj cych uzyskanie wymaganych wła ciwo ci mechanicznych konstrukcji ziemnej. W przypadku nasypu drogowego nale y uzyska warto ci liczbowe parametrów geotechnicznych zapewniaj ce zaprojektowan no no, odkształcalno, trwało i bezpiecze stwo konstrukcji [2]. Zgodnie z zaleceniami normy PN-S-02205:1998, podstawowymi parametrami gruntów, umo liwiaj cymi poprawny dobór i ocen przydatno ci materiału s : wska nik jednorodno ci uziarnienia C u oraz wska nik krzywizny C c. Ocen stanu zag szczenia dokonuje si zwykle na podstawie warto ci umownych parametrów tj. wska nika zag szczenia I S lub stopnia zag szczenia I D. Alternatywnie mo na ocenia stan gruntów w nasypie na podstawie warto ci wska nika odkształcenia - I 0, który jest zdefiniowany jako stosunek modułów: odkształcenia wtórnego - E 2 do pierwotnego - E 1, otrzymanych podczas badania płyt sztywn VSS [2]. Badanie kontrolne wykonywane płyt statyczn VSS jest stosunkowo czasochłonne i kłopotliwe w praktycznych warunkach utrzymania wysokiego tempa robót ziemnych. Z praktycznych wzgl dów istnieje potrzeba skrócenia czasochłonno ci, w tym szczególnie oczekiwania na wynik zag szczenia. Wymaga to przeprowadzenia bada w celu uzyskania oczekiwanego wyniku, najlepiej ju w trakcie sprawdzaj cych bada kontrolnych lub zastosowania empirycznych zwi zków korelacyjnych. W celu okre lenia istnienia mo liwych zwi zków fizycznych pomi dzy parametrami materiałowymi i kontrolowanymi parametrami mechanicznymi zag szczania nasypu w celu znalezienia sformalizowanej postaci, wykonano serie bada na poligonie do wiadczalnym podczas realizacji du ego nasypu drogowego, rys. 1.

98 Maciej Kordian Kumor, Łukasz Aleksander Kumor, Joanna Farmas Rys. 1. Widok badanych warstw nasypu drogowego. Rys. 2. Konstrukcja nasypu drogowego. W niniejszej pracy przedstawiono wyniki bada in situ nad poszukiwaniem prostych zale no ci korelacyjnych pomi dzy podstawowymi parametrami materiałowymi, które w sposób jednoznacznie wiarygodny i prosty pozwoliłyby okre li jako zag szczenia warstwy gruntu. 2. Charakterystyka wykonanych bada 2.1. Poligon badawczy Poligonu badawczego stanowił nowo realizowany nasyp obejmuj cy odcinek ponad 700 metrowy drogi miejskiej. Nasyp korpusu drogowego zaprojektowano jako konstrukcj zbrojon. Odcinek badawczy składał si z 6 warstw (od G1do G6) wzmocnionych siatk geosyntetyczn oraz technicznych warstw wyrównuj cych, rys. 2. W projekcie nasypu drogowego [5], okre lono szczegółowe specyfikacje i wytyczne geotechniczne odno nie do wymaganych warto ci liczbowych parametrów zag szczenia poszczególnych warstw. W analizowanym nasypie referencyjne warto ci liczbowe parametrów geotechnicznych wynosiły: platforma robocza 30 cm, na podło u korpusu drogowego wzmocnionym kolumnami CMC wymagany wska nik zag szczenia I S > 0.98; kolejne warstwy konstrukcyjne korpusu drogowego (G1 - G6) formowane kolejno i zag szczane, wymagany wska nik zag szczenia I S > 1,00; przykrycie geomateraca dwie warstwy po 25 cm, zag szczane wibracyjnie wska nik zag szczenia I S > 1,03. W celu kontroli stanu zag szczenia poszczególnych warstw gruntów, w projekcie okre lono minimalne warto ci modułów odkształcenia, które stanowiły warunki progowe dla oceny poprawno ci zag szczenia płyt sztywn VSS. Parametry progowe uznane za spełniaj ce wymogi projektowe obj te kontrol jako ci to: moduł pierwotny odkształcenia podło a o warto ci E 1 60,0 MPa, moduł wtórny E 2 120,0 MPa, oraz wska nik odkształcenia I 0 3,0, [5]. 2.2. Charakterystyka materiału zasypowego W programie bada przeprowadzono szczegółowe analizy geotechniczne identyfikuj ce cechy fizyczne i mechaniczne gruntów niespoistych zastosowanych do wbudowania w konstrukcj nasypu. Materiał gruntowy zastosowany do wykonania nasypów był wybrany z trzech ró nych złó i charakteryzował si : uziarnieniem, rys. 3, umo liwiaj cym poprawne zag szczenie i uzyskanie wymaganych wła ciwo ci mechanicznych nasypu, przy czym szczególne znaczenie w doborze materiału miały wytrzymało, odkształcalno, mrozoodporno, wysadzinowo, odpowiedni wodoprzepuszczalno ci, uniemo liwiaj c podpi trzanie wody

Geotechnika Badanie związków korelacyjnych parametrów... 99 rzecznej w korpusie konstrukcji, brakiem zanieczyszcze chemicznych i zwi zków rozpuszczalnych w wodzie, maj cych szkodliwy wpływ na długotrwał wytrzymało i odkształcalno zbrojenia syntetycznego. Rys. 3. Przykładowe krzywe granulometryczne gruntów badanego nasypu budowlanego. Uziarnienie gruntu jest podstawow cech fizyczn determinuj c warunki jego zag szczenia oraz uzyskanie odpowiednich wła ciwo ciach mechanicznych i hydraulicznych nasypu [10]. Oczekiwanym ko cowym efektem zag szczania nasypu jest uzyskanie g sto ci obj to ciowej szkieletu gruntowego ρ d, przy stałej wilgotno ci optymalnej [8] i nieprzekroczenie stanu równowagi dla maksymalnie zag szczonego materiału w fazie zag szczenia, przy wymaganej liczbie przejazdów maszyny zag szczaj cej. W poszukiwaniu zwi zków i zale no ci korelacyjnych wykonano podstawowe analizy obejmuj ce wyj ciowe grunty, tj. oznaczenie składu granulometrycznego oraz wilgotno ci optymalnej standardow metod Proctora [7]. Badania powtarzano w trakcie realizacji nasypu dla próbek kontrolnych z ka dej nowo wbudowywanej warstwy. Grunt pobierano z ró nych, rozproszonych punktów warstwy, tak aby prób mo na było uzna jako reprezentatywn. Badaniu poddano warstwy we wszystkich 5 geomateracach (G1-G5) oraz warstw wyrównuj c, rys. 2. Na podstawie analizy granulometrycznej sporz dzono krzywe uziarnienia dla ka dej badanej warstwy (Rys. 3) oraz wyznaczono warto ci rednic zast pczych i wska nika jednorodno ci uziarnienia C u oraz wska nika krzywizny C c, współczynnika filtracji. Wyniki bada przedstawiono w Tabeli 1. Wyniki bada geotechnicznych polowych i laboratoryjnych poddano analizie matematycznej. Poszukiwano u ytecznej, mo liwie prostej formuły w postaci liniowej zale no ci funkcyjnej, dla potrzeby oceny skuteczno ci zag szczenia wbudowywanego materiału gruntowego. Oczekiwaniem badawczym, najbardziej przydatnym z praktycznego punktu widzenia, byłoby ustalenie, zale no ci korelacyjnej pomi dzy modułem odkształcenia badanym płyt statyczn i modułem dynamicznym okre lonym przy pomocy płyty dynamicznej. Ponadto, poszukiwano innych zwi zków formalnych pomi dzy zbadanymi parametrami geotechnicznymi gruntu.

100 Maciej Kordian Kumor, Łukasz Aleksander Kumor, Joanna Farmas Tabela 1. Wyniki (warto ci rednie) geotechnicznych bada gruntów poszczególnych warstw nasypu Warstwa ds V( ds)* w opt V( w opt) C c V(C c) C u V(C u) (Mg/m 3 ) (%) (%) (%) (1) (%) (1) (%) G5 2,059 1,82 9,83 12,74 0,942 2,10 2,815 4,27 G4 2,036 2,85 9,79 3,20 1,031 49,00 3,432 30,83 G3 1,956 0,32 10,27 1,04 1,766 10,37 4,685 1,96 G2 2,019 0,53 9,61 2,71 1,563 34,23 4,660 26,43 G1 1,979 0,44 9,63 4,31 1,042 55,60 4,990 6,80 WW 1,968 0,67 9,88 6,38 1,322 3,00 3,595 6,10 Warstwa D 10 V(D 10) D 20 V(D 20) D 30 V(D 30) D 60 V(D 60) mm (%) mm (%) mm (%) mm (%) G5 0,215 3,29 0,28 0,00 0,35 0,00 0,605 1,17 G4 0,160 39,73 0,237 28,10 0,290 32,49 0,555 58,58 G3 0,080 0,00 0,170 8,32 0,230 6,15 0,375 1,89 G2 0,117 42,76 0,230 15,97 0,293 14,42 0,517 28,48 G1 0,150 66,00 0,220 38,57 0,305 44,05 0,765 71,17 WW 0,085 8,32 0,145 14,63 0,185 3,82 0,305 2,32 V* współczynnik zmienno ci 2.3. Wyniki bada polowych parametrów zag szczania 2.3.1. Badania modułów płyt VSS W trakcie zag szczania warstwy wykonywano, po ka dym przeje dzie walca, kontrolne badania sprawdzaj ce płyt dynamiczn LFG oraz pobrano próbki typu A1, w celu oznaczenia wska nika zag szczenia. Odbiór ko cowy warstwy odbywał si na podstawie pozytywnych wyników bada uzyskanych płyt sztywn VSS, rys. 4. Rys. 4. Badania modułów odkształcenia Rys. 5. Przykładowy wykres zale no ci odkształce podło a płyt VSS. od zadanych obci e gruntu VSS, warstwa G1. Przykładowy wynik bada płyt VSS przedstawiono na rysunku 5. Badanie stopnia zag szczenia warstw metod sondowania dynamicznego DPL, nie było mo liwe ze wzgl du na zbrojnie korpusu geosyntetykami. W przypadku, gdy stwierdzono niedostateczny stan, dog szczano warstw i ponownie kontrolowano zag szczenie gruntu. Badanie płyt sztywn wciskan statycznie słu y do okre lenia pierwotnego modułu odkształcenia podło a E 1 oznaczonego w pierwszym obci eniu warstwy oraz wtórnego modułu odkształcenia podło a E 2 wyznaczonego analogicznie w powtórnym obci eniu warstwy, [2]. 2.3.2. Badania modułów lekk płyt dynamiczn LFG Lekka płyta dynamiczna LFG przeznaczona jest do wyznaczenia dynamicznego modułu odkształcenia (warto E vd ) warstwy podło a gruntowego w budownictwie

Geotechnika Badanie związków korelacyjnych parametrów... 101 drogowym, [7]. Zestawienie wyników ko cowych bada zag szczenia płyt dynamiczn LFG płyt VSS dla poszczególnych testowanych warstw przestawiono w tablicy 2. Tablica 2. Wyniki bada (u rednionych) parametrów zag szczenia wybranych warstw. Wyniki bada płyt VSS: Wyniki bada płyt dynamiczn LFG: WARSTWA III E 1 = 33,09 MPa E 2 = 118,42 MPa I 0 = 3,58 E 1 = 25,86 MPa E 2 = 132,35 MPa I 0 = 5,12 E vd1 = 53,32 MPa E vd2 = 49,45 MPa E vd3 = 49,78 MPa E 1 = 30,81 MPa E 2 = 150,00 MPa I 0 = 4,87 E 1 = 31,69 MPa E 2 = 204,55 MPa I 0 = 6,45 WARSTWA I E vd1 = 61,48 MPa E vd2 = 57,69 MPa E vd3 = 47,97 MPa Jak wiadomo, badanie płyt sztywn VSS wymaga ka dorazowo kłopotliwego monta u urz dzenia pomiarowego na nowym miejscu. W warunkach placu budowy jest wi c badaniem czasochłonnym. Nale y zapewni odpowiedni przeciwwag przez co niewykonalne s badania w wykopach. Utrudnieniem znacz cym w post pie prac jest praktyczna konieczno zatrzymania zag szczenia dynamicznego odcinka na czas pomiaru. Istnieje wysokie ryzyko popełnienia w warunkach rzeczywistych szeregu bł dów podczas badania, takich jak np.: bł d odczytu z czujników zegarowych lub bł dy oblicze, odczytu i zapisu wyników ci nienia. Wymienione utrudnienia skłaniaj nadzór budowlany w kierunku mniej uci liwego oznaczania zag szczenia gruntów, mi dzy innymi z wykorzystaniem płyty dynamicznej. Badanie płyt LFG jest badaniem wzgl dnie szybkim w odniesieniu do badania VSS. Wyniki otrzymuje si bezpo rednio po pomiarze płyt LFG i mo na je zapisa wygodnie w rejestratorze współpracuj cym z płyt. Ponadto badanie mo na wykona w niemal ka dych warunkach, np. w w skich gł bokich wykopach, gdzie ustawienie pojazdu obci aj cego płyt VSS byłoby niemo liwe. W zwi zku z rzeczywist potrzeb podj to prób poszukania korelacji w warunkach realizacji in situ sze ciowarstwowego nasypu pod korpus drogowy. Na podstawie otrzymanych wyników bada wykonano analiz matematyczn parametrów zag szczenia otrzymanych lekk płyt dynamiczn i płyt statyczn z innymi parametrami fizycznymi charakteryzuj cymi materiał gruntowy. 2.4. Analiza statystyczna W analizie uwzgl dniono ł czne wyniki bada parametrów zag szczenia 6 warstw nasypu, które okre lono w punktach pomiarowych oddalonych od siebie o około 1,0 m. Najpierw wykonywano badanie płyt LFG, nast pnie badanie płyt VSS. Dla ka dej badanej warstwy nasypu wykonano po 5 bada VSS i 20 bada LFG. Ł cznie dysponowano wystarczaj c z punktu widzenia statystycznego liczno ci populacji charakteryzuj c zag szczenie, w tym dla płyty LFG 100 wyników i 55 wyników VSS. Wyniki poddano analizie matematycznej, szukaj c zwi zków korelacyjnych pomi dzy parametrami odkształceniowymi uzyskanymi metod VSS a modułem dynamicznym z badania płyt dynamiczn LFG, i charakteryzuj cymi cechy fizyczne (uziarnienie). Wynikiem analizy statystycznej było uzyskanie informacji o funkcjach odpowiedzi, które mo na zapisa ogólnie nast puj cymi wyra eniami: zale no ci pomi dzy cechami fizycznymi a parametrami odkształceniowymi w nasypie: E vd = E vd (w opt, ds, C u, C c, D 10, D 20, D 30, D 60 ) (1) E 1 = E 1 (w opt, ds, C u, C c, D 10, D 20, D 30, D 60 ) (2) E 2 = E 2 (w opt, ds, C u, C c, D 10, D 20, D 30, D 6060 ) (3) I 0 = I 0 (w opt, ds, C u, C c, D 10, D 20, D 30, D 60 ) (4)

102 Maciej Kordian Kumor, Łukasz Aleksander Kumor, Joanna Farmas I S = I S (w opt, ds, C u, C c, D 10, D 20, D 30, D 60 ) (5) zale no ci pomi dzy parametrami zag szczenia badanymi metod VSS a modułem dynamicznym otrzymanym płyt dynamiczn LFG: E vd = E vd (E 1, E 2, I o, I S ) (6) E 1 = E 1 (E 2, I 0, E vd, I S ) (7) E 2 = E 2 (E 1, I 0, E vd, I S ) (8) I 0 = I 0 (E 1, E 2, E vd, I S ) (9) gdzie:w opt wilgotno optymalna [%], ds maksymalna g sto obj to ciowa szkieletu gruntowego [Mg/m 3 ], C u wska nik ró noziarnisto ci gruntu [1], C c wska nik krzywizny uziarnienia [1], E vd dynamiczny moduł odkształcenia, E 1 pierwotny moduł odkształcenia [MPa], E 2 wtórny moduł odkształcenia [MPa], I o wska nik odkształcenia [1], D 10,D 20,D 30, D 60 rednice zast pcze [mm], oraz okre lenie, czy pomi dzy rozwa anymi zmiennymi istnieje istotna, w sensie statystycznym, zale no korelacyjna. Analizowano wykresy rozrzutu. W prostok tnym układzie współrz dnych na osi odci tych zaznaczono warto ci zmiennej niezale nej (zmiennej obja niaj cej), a na osi rz dnych warto ci zmiennej zale nej (zmiennej obja nianej). Pomi dzy badanymi zmiennymi poszukiwano w pierwszym przybli eniu zale no ci liniowej w postaci funkcji, jako najbardziej u ytecznej: y = a + b x (10) gdzie: y zmienna zale na, x zmienna niezale na. Zale no uznano za znacz c w sensie statystycznym, gdy współczynnik 2 determinacji przyj ł warto rxy 0,5 lub współczynnik korelacji przyj ł warto rxy 0,7. Otrzymane postaci funkcji rozrzutu oraz warto współczynnika korelacji dla badanych funkcji przedstawiono w Tablicy 3 oraz na wybranych wykresach, rys.6. Tablica 3. Parametry charakteryzuj ce korelacyjne wykresy rozrzutu dla zale no ci pomi dzy cechami fizycznymi a parametrami odkształceniowymi. Lp. Badana zale no Posta funkcji liniowej r xy 1. E vd = f( ds) E vd =267,288-108.295*( ds) - 0,7512 2. E 1 = f( ds) E 1=-130,895+83,541*( ds) 0.6908 3. E 1 = f(c u) E 1=49,943-3,263*(C u) - 0,7126 4. E 1 = f(i S) y=246,731-220,169*(i S) - 0,6998 5. I 0 = f(e vd) y=1,652+0,057*(e vd) 0,4201 6. I 0 = f(i S) y=-39,519+46,184*(i S) 0,6939 Z przeprowadzonej analizy statystycznej rezultatów bada zag szczenia nasypu budowlanego wykonanego z równoziarnistych piasków rednich (C u =2,8 do 4,9) otrzymano zale no ci pomi dzy badanymi parametrami o słabej korelacji (Bobrowski 1980) lub dla cz ci zwi zków nie uzyskano spodziewanej zale no ci. Wyniki analizy statystycznej wskazuj, e poszukiwane zwi zki sformalizowane, przydatne praktycznie, nie potwierdzone zostały wynikami z bada na rzeczywistym obiekcie. Wyj tek stanowi oczywista zale no mi dzy modułami odkształcenia pierwotnym i wtórnym a wska nikiem odkształcenia. Poza tymi zale no ciami najwy sz warto współczynnika r xy otrzymano dla I 0 w funkcji wska nika zag szczenia I S, gdzie współczynnik korelacji liniowej wynosi 0,6939, co i tak nie jest warto ci, jak mo na uzna za cisł. Zwłaszcza, e wielko wska nika zag szczenia otrzymano na podstawie badania laboratoryjnego z u yciem cylindra, które mo e by obarczone szeregiem bł dów Spo ród sporz dzonych wykresów rozrzutu szczególn uwag zwrócono na dane

Geotechnika Badanie związków korelacyjnych parametrów... 103 otrzymane dla poszukiwanych zale no ci pomi dzy statycznymi parametrami zag szczenia badanymi metod VSS a modułem dynamicznym otrzymanym płyt LFG. E 2 210 200 190 180 170 160 150 140 130 120 Wykres rozrzutu E 2 = f ( I S ) E2 = -506,7358+697,7847*x 110 0,935 0,940 0,945 0,950 0,955 0,960 0,965 0,970 0,975 0,980 0,985 E vd Wykres rozrzutu E vd = f ( I S ) Evd = -146,3845+207,4964*x 64 62 60 58 56 54 52 50 48 46 44 42 40 38 36 0,935 0,940 0,945 0,950 0,955 0,960 0,965 0,970 0,975 0,980 0,985 I s I S I s : E 2: r 2 = 0,1043; r = 0,3230, p = 0,0033; y = -506,735803 + 697,784672*x Rys. 6. Przykładowe wykresy rozrzutu wybranych zale no ci. I S : E vd : r 2 = 0,1513; r = 0,3890, p = 0,0003; y = -146,384477 + 207,49635*x 7,0 Wykres rozrzutu I 0 = f ( I S ) I 0 = -39,0837+45,7328*x 6,5 6,0 5,5 I 0 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 0,935 0,940 0,945 0,950 0,955 0,960 0,965 0,970 0,975 0,980 0,985 I S : I 0 : r 2 = 0,3517; r = 0,5930, p = 0,000000005; y = -39,083708 + 45,7328467*x Rys. 7. Przykładowe wykresy rozrzutu wybranych zale no ci. Współczynnik korelacji osi gał w tym przypadku niskie warto ci r xy < 0,5, co mo na uzna za nieistotn praktycznie zale no lub obarczon du ym bł dem identyfikacji. 3. Podsumowanie Przeprowadzone badania wskazuj, i okre lenie zwi zków korelacyjnych pomi dzy parametrami charakteryzuj cymi uziarnienie (C c, C u, D 10, D 20, D 30, D 60 ), a parametrami odkształceniowymi uzyskanymi podczas sprawdzania stanu zag szczenia piasku redniego równoziarnistego nasypu (E vd, E 1, E 2, I 0 ) jest w warunkach rzeczywistych praktycznie trudne lub fizycznie bardziej zło one. Ma to miejsce tak e w przypadku poszukiwania zale no ci pomi dzy parametrami zag szczenia otrzymanymi metod VSS (E 1, E 2, I 0 ), a modułem dynamicznym (E vd ) z badania płyt dynamiczn LFG, rys. 6. W przypadku poszukiwania zwi zków korelacyjnych pomi dzy parametrami odkształceniowymi, modułami statycznymi i dynamicznymi, dodatkowo nale ałoby uwzgl dni zale no i zło ono zwi zków fizycznych pomi dzy ró nymi warunkami pomiaru oraz rodzaj gruntu. Warto ci parametrów charakteryzuj cych skład granulometryczny gruntu s zró nicowane, obarczone szeregiem addytywnych bł dów, trudnych do wyeliminowania, współczynnik zmienno ci okre lony dla tych parametrów jest bardzo wysoki, tablica 1. Potwierdzaj te wnioski stwierdzone fakty podczas ostatecznej kontroli i odbioru nasypu (Farmas i Wernitz, 2010; Kumor i in., 2008), gdzie uzyskano wymagane warto ci parametrów zag szczenia dla ka dej z warstw, mimo, i parametry C u i C c nie osi gały referencyjnych warto ci liczbowych. Podobne wyniki uzyskano w praktyce dla niesortu wapiennego (Kumor, 2006). I S

104 Maciej Kordian Kumor, Łukasz Aleksander Kumor, Joanna Farmas Na tej podstawie mo na wysnu wniosek, i poszukiwanie niektórych zale no ci mi dzy parametrami charakteryzuj cymi skład granulometryczny gruntu, a parametrami charakteryzuj cymi jego zag szczenie, jak wykazały analizy, funkcje od 3 do 11, tablica 3 i 4, nale y uzna za nieistotne, rys. 7, równie dyskusyjne z punktu widzenia zwi zków fizycznych. W wietle przeprowadzonych bada wst pnych na obiektach rzeczywistych (Farmas i Wernitz, 2010; Kumor, 2006; Kumor i in., 2008), powstało wiele nowych w tpliwo ci natury merytorycznej, (Meyer 2012, Sulewska 2009) zwi zanych z brakiem wiarygodnego modelu fizycznego przy poszukiwaniu teoretycznego uzasadnienia szukanych zwi zków. Literatura 1 PN-B-04452:2002 Geotechnika. Badania polowe. 2 PN-S-02205: stycze 1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania. 3 Bobrowski D.: Probabilistyka w zastosowaniach technicznych, Wydawnictwo Naukowo- Techniczne Warszawa 1980. 4 Farmas, J., Wernitz K. Geotechniczna ocena budowy korpusu drogowego wci gu ulicy.., Praca magisterska pod kierunkiem M. K. Kumor UTP, Bydgoszcz 2010. 5 Kumor Ł. A. Badanie zag szczalno ci wybranych kruszyw dla potrzeb budowy poduszki kompensacyjnej fundamentu silosu. Pracownia In ynieryjno-geologiczna, Bydgoszcz, 2006, materiał niepublikowany. 6 Kumor, M.K., Kumor Ł.A., Wierzycka, E. Przebudowa ulicy wraz z mostem na rzece., Pracownia In ynieryjno-geologiczna, Bydgoszcz. 2008 s. 150. Praca niepublikowana. 7 Meyer Zygmunt, Obliczenia in ynierskie osiadania fundamentów. Zapol Szczecin 2012. 8 Pisarczyk, S. Badania laboratoryjne i polowe gruntów. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1993a. 9 Pisarczyk, S. Grunty nasypowe. Wła ciwo ci geotechniczne i metody ich bada. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1993b. 10 Sulewska M. J.: Sztuczne sieci neuronowe w ocenie parametrów zag szczenia gruntów niespoistych. Studia z Zakresu In ynierii, nr 64, IPPT PAN Warszawa-Białystok 2009. 11 Wiłun Z. Zarys Geotechniki. Wydawnictwo Komunikacji i Ł czno ci, Wydanie 7, Warszawa 2007. 12 Wysoki ski L., Kotlicki W. Projektowanie konstrukcji oporowych, stromych skarp i nasypów z gruntu zbrojonego geosyntetykami. Nr 429/2007 ITB, Warszawa 2007. The analysis on the correlation parameters of the embankment compaction under in situ conditions Maciej Kordian Kumor 1, Łukasz Aleksander Kumor 1, Joanna Farmas 2 1 Geotechnical Department, Faculty of Civil Engineering Architecture and Environment Engineering University Technology and Life Science;, e-mail: mkkumor@utp.edu.pl, lukasz.kumor@engeo.com.pl 2 e-mail: joannafarmas@gmail.com; Abstract: Geotechnical assessment of the implementation correctness of a road embankment wide range of issues, among which important selection and control of the quality of the earthworks are extremely significant. The article presents results of in situ tests determining correlations between the depending parameters defined by a static plate VSS test E 1 and E 2, and obtained from the study LFG Dynamic Load Plate. Studies indicate that the determination of the correlation between the parameters characterizing the particle size distribution (C c, C u, D 10, D 20, D 30, D 60 ), and the compaction parameters obtained by examining the compaction of sand embankment (E vd, E 1, E 2, I 0 ) is physically complex and hence extremely difficult. Keywords: embankment, compaction parameters, correlation