Druk nr 8 WNIOSKODAWCA Główna Kwatera ZHP PROJEKT Strategia Związku Harcerstwa Polskiego na lata 2018-2025
40. ZJAZD ZHP DRUKI ZJAZDOWE D08-2/10 Wprowadzenie do Strategii ZHP 2025 40. Zjazd Związku Harcerstwa Polskiego uchwala Strategię Związku Harcerstwa Polskiego na lata 2018-2025, której celem jest realizacja Misji ZHP zawartej w Statucie ZHP. Strategia składa się z: Wizji ZHP 2025, która opisuje pożądany stan organizacji po zakończeniu realizacji strategii; 3 obszarów strategicznych: Skuteczni wychowawczo, Sprawni w działaniu, Odpowiedzialni społeczne, zawierających cele, które opisują to, na czym ZHP musi się skupić w drodze do realizacji Wizji ZHP 2025. Strategia ZHP 2025 jest strategią całej organizacji. Oznacza to, że dla osiągnięcia Wizji ZHP 2025 niezbędne jest wdrażanie strategii przez komendy i zespoły instruktorskie na wszystkich poziomach struktury organizacyjnej ZHP (ogólnopolskim, chorągwianym, hufcowym) oraz przez wszystkich instruktorów. Strategia to myślenie i działanie w perspektywie. Wizja ZHP 2025 pozwala zobaczyć przyszłość, w której chcielibyśmy się znaleźć, zaś odpowiednio dobrane cele strategiczne pokazują drogę, którą musi przebyć nasza organizacja. Strategia uwzględnia perspektywę długookresową, ale realizacja poszczególnych celów może być dzielona na etapy. Strategia ZHP 2025 to wybór tego, co najważniejsze dla spójności i rozwoju całego Związku Harcerstwa Polskiego. Jest swego rodzaju umową instruktorską, w której zgadzamy się na realizację wspólnych celów, ważnych dla wszystkich instruktorów razem oraz dla każdego z osobna. Wdrażając strategię, cała organizacja robi wyraźny krok w pożądanym i przemyślanym wcześniej kierunku. W harcerstwie, u którego podstaw leży dobrowolność i motywacja wewnętrzna, efektywność realizacji strategii uzależniona jest przede wszystkim od stopnia identyfikacji z nią każdego instruktora Związku Harcerstwa Polskiego. Przyjmując Strategię ZHP na lata 2018-2025 chcemy, aby stała się ona dokumentem: Inspirującym pracę wszystkich harcerskich komend, zespołów oraz poszczególnych instruktorów. Cele zapisane w strategii oraz ich uszczegółowienie w postaci Planów taktycznych przyjmowanych w kolejnych okresach przez Radę Naczelną ZHP odnosić się będą do pracy hufców, chorągwi i Głównej Kwatery ZHP. Spajającym pracę wszystkich szczebli struktury organizacyjnej. Zadaniem chorągwi będzie wspieranie realizacji strategii w hufcach, zaś zadaniem Głównej Kwatery wspieranie realizacji strategii w chorągwiach. Kierunkującym pracę wszystkich harcerskich komend, zespołów oraz poszczególnych instruktorów. Strategia wskazuje to, co jest ważne i powinno być realizowane w pierwszej kolejności. Po zaplanowaniu zadań wynikających wprost z Planu taktycznego, w miarę potrzeb i możliwości poszczególne komendy i zespoły mogą podejmować zadania uzupełniające.
40. ZJAZD ZHP DRUKI ZJAZDOWE D08-3/10 Misja ZHP Misja ZHP towarzyszy nam od 2005 roku i w sposób trwały opisuje cel naszej organizacji: Misją ZHP jest wychowywanie młodego człowieka, czyli wspieranie go we wszechstronnym rozwoju i kształtowaniu charakteru przez stawianie wyzwań. (por. 3.1 Statutu ZHP) Wizja ZHP 2025 W 2025 roku ZHP jest wiodącą organizacją wychowawczą dzieci i młodzieży w Polsce, która dzięki sprawności swojego działania jest skuteczna wychowawczo i odpowiedzialna społecznie. ZHP jest wspólnotą działającą w oparciu o jasno określone wartości, przekładające się na postawy widoczne w codziennym działaniu i traktowaniu drugiego człowieka. Wszystkie nasze działania cechują się wysoką jakością, a ich nadrzędnym celem jest realizacja Misji ZHP.
40. ZJAZD ZHP DRUKI ZJAZDOWE D08-4/10 Cele strategiczne ZHP 2018-2025 Skuteczni wychowawczo Odpowiedzialni społecznie Sprawni w działaniu Mamy wyrazistą i spójną tożsamość zbudowaną w oparciu o wspólne harcerskie wartości i wynikające z nich postawy. Służba jest kluczowym elementem harcerskiego programu. Powszechnie stosujemy system pracy z kadrą, uwzględniając dobre przygotowanie kadry, motywowanie jej do działania i tworzenie wspólnoty. Nasi instruktorzy jednakowo rozumieją funkcjonowanie harcerskiego systemu wychowawczego oraz zależności między jego elementami. Nasza organizacja stale, odważnie i odpowiedzialnie oddziałuje na otoczenie. Każdym działaniem zarządzamy przez wartości. Nasi drużynowi w każdym działaniu stosują harcerski system wychowawczy a drużyny pracują systemem małych grup. Kształtujemy i promujemy świadome postawy obywatelskie i patriotyczne. Efektywnie gospodarujemy finansami i majątkiem ZHP. W naszych drużynach stosujemy instrumenty metodyczne i formy pracy kształtujące każdą ze sfer rozwoju młodego człowieka.
40. ZJAZD ZHP DRUKI ZJAZDOWE D08-5/10 Skuteczni wychowawczo 1) Mamy wyrazistą i spójną tożsamość zbudowaną w oparciu o wspólne wartości harcerskie i wynikające z nich postawy. W ZHP istnieje wspólnie wypracowany i zapisany katalog wartości i postaw, który stanowi konkretną odpowiedź na pytanie do czego wychowujemy? Jest on podstawą spójnej i wyrazistej tożsamości członków ZHP. Katalog zawiera tylko te wartości i postawy, które są najistotniejsze oraz te, na które ZHP ma realne możliwości oddziaływania. Wszystkie dokumenty opisują ten obszar w jednolity sposób. 2) Nasi instruktorzy jednakowo rozumieją funkcjonowanie harcerskiego systemu wychowawczego oraz zależności między jego elementami. ZHP jest spójny nie tylko w tym do czego wychowuje, ale także jak wychowuje. Opis harcerskiego systemu wychowawczego, w tym przede wszystkim metody harcerskiej, umożliwia jego pełne zrozumienie i dzięki temu jednolite stosowanie w całej organizacji. 3) Nasi drużynowi w każdym działaniu stosują harcerski system wychowawczy a drużyny pracują systemem małych grup. Instruktorzy mają świadomość, że zarówno przykład własny wychowawcy, jak i jego umiejętności są kluczowe dla stosowania w gromadzie i drużynie harcerskiego systemu wychowawczego, rozumianego jako jedność zasad harcerskiego wychowania, metody i programu. Drużynowy zna, rozumie i utożsamia się z systemem wartości ZHP i wynikającymi z niego postawami, które powinien kształtować u swoich wychowanków. 4) W naszych drużynach stosujemy instrumenty metodyczne i formy pracy kształtujące każdą ze sfer rozwoju młodego człowieka. Harcerskie wychowanie traktuje człowieka całościowo, troszcząc się o adekwatny rozwój w każdej sferze. Oznacza to proporcjonalne oddziaływanie na każdą ze sfer rozwoju za pomocą właściwych instrumentów metodycznych i form pracy oraz takie planowanie i realizowanie programu, aby w pierwszej kolejności dbać o sfery, które są u wychowanków zaniedbane.
40. ZJAZD ZHP DRUKI ZJAZDOWE D08-6/10 Odpowiedzialni społecznie 1) Służba jest kluczowym elementem harcerskiego programu. ZHP wychowuje w taki sposób, aby wrażliwość na potrzeby innych pozostawała ważnym elementem wyborów życiowych i impulsem do codziennego działania. Pełniona służba jest zawsze wynikiem analizy potrzeb, co gwarantuje, że podjęte działanie będzie pożyteczne. Środowiska harcerskie rozwiązują realne problemy lokalnych społeczności, przyczyniając się do eliminowania zagrożeń wspólnych dla całej ludzkości. Podejmowana służba daje członkom ZHP możliwość nabywania i rozwijania kompetencji. 2) Nasza organizacja stale, odważnie i odpowiedzialnie oddziałuje na otoczenie. Jesteśmy aktywni i zaangażowani społecznie. Opierając się na wartościach i postawach, jakie kształtuje ZHP, odpowiedzialnie zmieniamy rzeczywistość. Nie chcemy tylko być, chcemy współtworzyć i współodpowiadać (w wymiarze globalnym, krajowym i lokalnym). Z odpowiedzialności za otoczenie wynika odwaga w działaniu i gotowość do podejmowania trudnych tematów. Jesteśmy partnerem rodziców, szkoły i samorządów, aktywnymi członkami wspólnot lokalnych. Na poziomie ogólnopolskim prowadzimy działalność rzeczniczą, inicjujemy partnerstwa w relacjach z instytucjami i organizacjami pozarządowymi oraz rządem. Zachęcamy do dialogu i budowania zaufania społecznego. 3) Kształtujemy i promujemy świadome postawy obywatelskie i patriotyczne. Wychowujemy młodych ludzi na aktywnych obywateli, którzy są zaangażowani w życie swoich społeczności lokalnych oraz uczestniczą w mechanizmach demokratycznych. Sprzyja to budowaniu porozumienia pomiędzy ludźmi i polepszeniu sytuacji całej wspólnoty. Budujemy ścisłe powiązanie między patriotyzmem a byciem odpowiedzialnym obywatelem świata. Codzienny patriotyzm realizowany jest poprzez służbę, umiłowanie historii i kultury naszego kraju oraz wspólnotowość. Najlepszą metodą promowania postaw obywatelskich jest osobisty przykład członków ZHP.
40. ZJAZD ZHP DRUKI ZJAZDOWE D08-7/10 Sprawni w działaniu 1) Powszechnie stosujemy system pracy z kadrą, uwzględniając dobre przygotowanie kadry, jej motywowanie do działania oraz budowanie wspólnoty. System pracy z kadrą w ZHP funkcjonuje prawidłowo na każdym szczeblu organizacji. Praca z kadrą rozpoczyna się w momencie jej pozyskania, uwzględnia przygotowanie do pełnienia funkcji, skuteczne wspieranie w działaniu, zarówno pod względem merytorycznym jak i organizacyjnym, oraz ewaluację. Kadra ma do dyspozycji narzędzia służące samokształceniu i pracy nad sobą. Harcerskie komendy i instruktorzy działają na rzecz tworzenia wspólnot i dbają o ich funkcjonowanie. Instruktorzy skupieni są przede wszystkim na pracy w drużynach i wspieraniu ich w działaniu. 2) Każdym działaniem zarządzamy przez wartości. Realizacja Misji ZHP zarówno w świadomości, jaki i działaniu kadry jest nadrzędnym celem, któremu podlegają wszystkie inne obszary funkcjonowania organizacji. Uwiarygodnieniem deklarowanego systemu wartości jest każde działanie w ramach organizacji oraz indywidualne działania poszczególnych członków ZHP, również poza organizacją. Wszystkie dokumenty oraz rozwiązania metodyczne, organizacyjne i finansowe są spójne z naszymi wartościami. 3) Efektywnie gospodarujemy finansami i majątkiem ZHP. ZHP jest organizacją efektywnie gospodarującą majątkiem i sprawnie pozyskującą środki na finansowanie działań służących realizacji Misji ZHP. Prowadzona działalność gospodarcza służy bezpośrednio lub pośrednio wspieraniu działalności wychowawczej i nie jest celem samym w sobie. Działalność w zakresie zarządzania majątkiem i finansami jest transparentna i zrozumiała dla wszystkich członków organizacji.
40. ZJAZD ZHP DRUKI ZJAZDOWE D08-8/10 Wdrażanie Strategii ZHP 2025 Plany taktyczne 1. Rada Naczelna ZHP co dwa lata przyjmuje Plany taktyczne. Na podstawie Planu taktycznego komendy hufców, chorągwi i Główna Kwatera ZHP co roku opracowują cele operacyjne i przyjmują je w Planach pracy. Cele taktyczne i operacyjne mogą mieć dłuższy czas realizacji niż same plany tj. czas realizacji celów taktycznych może przekraczać dwa lata, a celów operacyjnych rok. 2. Plan taktyczny przyjmowany przez Radę Naczelną ZHP zawiera: a. Cele taktyczne, zgrupowane w trzech obszarach strategicznych i wynikające z poszczególnych celów strategicznych. Cele taktyczne odnoszą się do poszczególnych poziomów struktury organizacyjnej ZHP (cel taktyczny dla hufców, chorągwi, GK ZHP); b. Mierniki realizacji każdego celu taktycznego, pozwalające w połowie okresu realizacji planu taktycznego oraz na jego zakończenie sprawdzić, w jakim stopniu dany cel taktyczny został osiągnięty; c. Zestaw jakościowych pytań diagnostycznych przeznaczonych dla hufców i chorągwi, których celem jest wsparcie hufców i chorągwi w dokonaniu analizy stanu obecnego. Odpowiedzi na pytania diagnostyczne stanowią punkt wyjścia do wyznaczenia celów operacyjnych i zaplanowania konkretnych działań służących realizacji Planu taktycznego. 3. Plany taktyczne przyjmowane są przez Radę Naczelną ZHP: a. do 30 kwietnia 2018 r. na okres do dnia 31.08.2020; b. do 30 kwietnia 2020 r. na okres 01.09.2020-31.08.2022, c. do 30 kwietnia 2022 r. na okres 01.09.2022-31.08.2024, d. do 30 kwietnia 2024 r. na okres 01.09.2024-31.12.2025. Praca ze strategią w hufcach 4. Komendy hufców organizują w wybranej przez siebie formie coroczne spotkania kadry hufca, poświęcone przeprowadzeniu diagnozy stanu hufca w oparciu o pytania diagnostyczne przygotowane przez Radę Naczelną. W wyniku diagnozy formułowane cele operacyjne, służące realizacji celów taktycznych przypisanych w Planie taktycznym do poziomu hufców. 5. Plan pracy hufca zawiera cele operacyjne i wynikające z nich działania służące realizacji Planu taktycznego oraz inne działania, podyktowane potrzebami środowiska. 6. Plan pracy hufca zatwierdza komenda hufca i przekazuje do komendy chorągwi do 30 września każdego roku. Odpowiedzi na pytania diagnostyczne stanowią część Planu pracy hufca. 7. Komenda hufca przedstawia zjazdowi zwykłemu hufca i zjazdowi sprawozdawczemu Sprawozdanie z realizacji planu pracy hufca w odniesieniu do realizacji celów operacyjnych. 8. Strategia ZHP 2025 stanowi program rozwoju hufca w rozumieniu Statutu ZHP. Hufiec może przyjąć na zjeździe zwykłym Uchwałę ws. programu rozwoju hufca, w której określi, że program rozwoju hufca stanowi Strategia ZHP 2025. Zjazd hufca może zdecydować się na przyjęcie odrębnego programu rozwoju hufca, o ile nie będzie on sprzeczny ze "Strategią ZHP 2025" oraz będzie uzupełniał ją o konkretne wyzwania dla danego hufca.
40. ZJAZD ZHP DRUKI ZJAZDOWE D08-9/10 Praca ze strategią w chorągwiach 9. Komendy chorągwi przeprowadzają diagnozę stanu chorągwi w oparciu o pytania diagnostyczne przygotowane przez Radę Naczelną. W wyniku diagnozy formułowane cele operacyjne, służące realizacji celów taktycznych przypisanych w Planie taktycznym do poziomu chorągwi. 10. Plan pracy chorągwi zawiera konkretne działania służące realizacji Planu taktycznego oraz inne działania, podyktowane potrzebami konkretnego środowiska (w tym szczególności związane ze wspieraniem hufców w realizacji Planu taktycznego). 11. Komendy chorągwi przekazują Plany pracy chorągwi do Głównej Kwatery ZHP do 31 października każdego roku. Odpowiedzi na pytania diagnostyczne stanowią część Planu pracy chorągwi. 12. Komenda chorągwi przedstawia co roku radzie chorągwi, a na koniec kadencji zjazdowi zwykłemu chorągwi Sprawozdanie z realizacji planu pracy chorągwi w odniesieniu do realizacji celów operacyjnych. 13. Strategia ZHP 2025 stanowi program rozwoju chorągwi w rozumieniu Statutu ZHP. Chorągiew może przyjąć na zjeździe zwykłym Uchwałę ws. programu rozwoju chorągwi, w której określi, że program rozwoju chorągwi stanowi Strategia ZHP 2025. Zjazd chorągwi może zdecydować się na przyjęcie odrębnego programu rozwoju chorągwi, który nie będzie sprzeczny ze Strategią ZHP oraz który będzie uzupełniał ją w odniesieniu do konkretnych wyzwań danej chorągwi. Praca ze strategią na szczeblu centralnym 14. Główna Kwatera ZHP przyjmuje roczne Plany Pracy, w których zawierają się cele operacyjne zrealizowaniu celów taktycznych przypisanych w Planie taktycznym do Głównej Kwatery ZHP. 15. Plan pracy Głównej Kwatery ZHP zawiera cele operacyjne i wynikające z nich działania służące realizacji Planu taktycznego oraz inne działania, podyktowane potrzebami ZHP (w tym w szczególności związane ze wspieraniem chorągwi w realizacji Planu taktycznego). Plan pracy przyjmowany jest na rok kalendarzowy. 16. Główna Kwatera ZHP uchwala swój plan pracy do 31 grudnia każdego roku. 17. Główna Kwatera ZHP przedstawia co roku Radzie Naczelnej ZHP, a na koniec kadencji zjazdowi zwykłemu ZHP Sprawozdanie z realizacji planu pracy Głównej Kwatery ZHP w odniesieniu do celów operacyjnych. Monitorowanie i ewaluacja strategii 18. Za zebranie danych odnośnie stopnia osiągnięcia mierników przypisanych poszczególnym celom taktycznym w poszczególnych hufcach i chorągwiach odpowiadają odpowiednio komendy hufców i komendy chorągwi. 19. Za monitorowanie realizacji strategii, czyli proces zbierania i porządkowania danych odnośnie stopnia osiągnięcia mierników przypisanych poszczególnym celom taktycznym, odpowiedzialna jest Główna Kwatera ZHP. Zebrane i uporządkowane zbiory danych odnośnie stopnia osiągnięcia mierników przypisanych poszczególnym celom taktycznym są
40. ZJAZD ZHP DRUKI ZJAZDOWE D08-10/10 publikowane w sposób dostępny dla wszystkich harcerskich władz i poszczególnych instruktorów. 20. Za ewaluację realizacji Planu taktycznego w danym hufcu odpowiedzialna jest komenda hufca: a. Komenda hufca przekazuje właściwej radzie chorągwi coroczny raport o stanie realizacji Planu taktycznego w danym hufcu, zawierający interpretację danych odnośnie stopnia osiągnięcia mierników przypisanych poszczególnym celom taktycznym w danym hufcu. b. Komenda hufca za pośrednictwem właściwej rady chorągwi przekazuje Radzie Naczelnej ZHP ewentualne rekomendacje co do kolejnego Planu taktycznego. c. Komenda hufca przedstawia zjazdowi zwykłemu hufca dokument obejmujący wszystkie coroczne raporty o stanie realizacji Planów taktycznych. 21. Za ewaluację realizacji Planu taktycznego w danej chorągwi odpowiedzialna jest rada chorągwi: a. Rada chorągwi przekazuje komendzie chorągwi coroczny raport o stanie realizacji Planu taktycznego, zawierający interpretację danych odnośnie stopnia osiągnięcia mierników przypisanych poszczególnym celom taktycznym w danej chorągwi wraz z rekomendacjami, co do wsparcia, którego należy udzielić hufcom w kolejnym roku. b. Rada chorągwi przekazuje Radzie Naczelnej ZHP coroczny raport o stanie realizacji Planu taktycznego w danej chorągwi oraz ewentualne rekomendacje co do kolejnego Planu taktycznego. c. Rada chorągwi przedstawia zjazdowi zwykłemu chorągwi dokument obejmujący wszystkie coroczne raporty o stanie realizacji Planów taktycznych. 22. Za ewaluację realizacji Planu taktycznego na poziomie centralnym odpowiedzialna jest Rada Naczelna ZHP: a. Rada Naczelna ZHP przekazuje Głównej Kwaterze ZHP coroczny raport o stanie realizacji Planu taktycznego, zawierający interpretację danych odnośnie stopnia osiągnięcia mierników przypisanych poszczególnym celom taktycznym wraz z rekomendacjami co do wsparcia, którego należy udzielić chorągwiom w kolejnym roku. Rekomendacje te Rada Naczelna ZHP ujmuje w uchwalanych dla Głównej Kwatery ZHP kierunkach pracy wychowawczej i pracy z kadrą na kolejny rok. b. Rada Naczelna ZHP przedstawia zjazdowi zwykłemu ZHP dokument obejmujący wszystkie coroczne raporty o stanie realizacji Planów taktycznych. 23. Za ewaluację realizacji Strategii ZHP 2025 odpowiedzialna jest Rada Naczelna ZHP, która planuje formy ewaluacji strategii oraz przyjmuje ich wyniki, 24. Przewodniczący ZHP powołuje Zespół ds. Opracowania projektu strategii ZHP na kolejny okres, w skład którego wchodzą przedstawiciele władz naczelnych ZHP oraz stosowna liczba instruktorów ZHP niebędących członkami władz naczelnych ZHP, mających odpowiednie doświadczenie i kwalifikacje.