SPOŁECZEŃSTWO WIEDZY (czyli co będzie po kapitalizmie) Andrzej Blikle 4 listopada 2010 Niniejsza prezentacja i książka Doktryna jakości do pobrania na www.firmyrodzinne.pl
TO SOWIECI WYMYŚLILI KAPITALIZM ŻEBY SOCJALIZM BYŁ LEPSZY! Stanisław Tym
NOWOŻYTNE REWOLUCJE GOSPODARCZE wg Petera Druckera 1. rewolucja feudalna feudalizm, 2. rewolucja przemysłowa kapitalizm, 3. rewolucja produktywności kapitalizm 4. rewolucja wiedzy postkapitalizm 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 3
REWOLUCJA FEUDALNA A.D. 700 1000 aktorzy sceny gospodarczej: właściciele środków produkcji feudał i rzemieślnik wynaleziono strzemię, koło wodne i wiatrak minimalny obrót handlowy środkami produkcji zmiana właściciela głównie przez dziedziczenie wiedza rzemieślnicza wiedzą tajemną partacz rzemieślnik spoza cechu nauki ogólnie dostępne: medycyna, gramatyka, matematyka, logika, muzyka, retoryka,... 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 4
REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA KAPITALIZM aktorzy sceny gospodarczej: właściciele kapitału założenie pierwszej politechniki Ecole de Pont et Chaussée w Lyonie AD 1747 --- wiedza tajemna staje się powszechnie dostępna wynalezienie maszyny parowej i elektryczności powszechny obrót handlowy środkami produkcji technologia zostaje włączona do grupy ogólnie dostępnych nauk 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 5
REWOLUCJA PRODUKTYWNOŚCI aktorzy sceny gospodarczej: nadal właściciele kapitału WSPÓLNA OBSERWACJA EKONOMISTÓW XIX WIEKU: bogaci coraz bogatsi, biedni coraz biedniejsi jeżeli nic się nie zmieni, nastąpi wybuch społeczny 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 6
DWIE KONCEPCJE ROZWIĄZANIA PROBLEMU KAPITALIZM MARKSISTOWSKI (ZSSR) Odebrać wszystkim i dać państwu niech dzieli równo. Państwo jedynym kapitalistą (socjalizm). KAPITALIZM TAYLOROWSKI (USA) Radykalnie zwiększyć wydajność pracy 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 7
Realizacja koncepcji marksistowskiej nagie haki 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 8
KONCEPCJA TYLORA Frederick Winslow Taylor (1856 1915) każdą złożoną operację produkcyjną rozłożyć na operacje proste (produkcja strzelb w czasie wojny secesyjnej 1861-65), opisać każdą operację prostą, opis konsultować z wykonawcą, opisać kolejność wykonywania operacji prostych (procedura), jeden pracownik wykonuje jedną operację, ceniona jest dokładność wykonania, wszelkie odstępstwo od opisu czynności jest karane; surowa dyscyplina, o pozycji w hierarchii zarządzania decyduje wiedza, wydajność pracownika można podnieść jedynie przez szkolenie, przy właściwie zorganizowanym szkoleniu czas nauki rzemiosła można skrócić z kilku lat do kilku tygodni 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 9
STRUKTURA CHIERARCHICZNA FIRMY struktura armii prezes dyrektorzy dyrektorzy wykonawcy wykonawcy wykonawcy 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 10
EFEKTY REWOLUCJI TYLOROWSKIEJ 50-krotny wzrost produktywności w ciągu 80 lat, zwiększenie siły nabywczej klasy robotniczej; proletariat staje się burżuazją, prowadzenie produktów dotychczas uznawanych za luksusowe jako masowych, np. FORD T za 750$ w roku 1907, obrócenie części produktu narodowego na cele społeczne ubezpieczenia, edukacja, wyrównanie dostępu do dóbr konsumpcyjnych: mieszkania, samochody, podróże, energia, edukacja,... zwycięski udział USA w II Wojnie Światowej; przemysły stoczniowy i optyczny 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 11
REWOLUCJA SPOŁECZEŃSTWA WIEDZY aktorzy sceny gospodarczej: menadżerowie Każdy amerykański weteran II Wojny Światowej może podjąć studia wyższe na koszt państwa American General Issue Bill of Rights USA (TQM) W. Edwards Demming Peter F. Drucker Walter Shewhart i inni JAPONIA (kaizen) Kaoru Ishikawa (rybia ość) Noriaki Kano (relacje międzyludzkie) Genichi Taguchi (zmienność procesów) i inni 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 12
POSTKAPITALISTYCZNE SPOŁECZEŃSTWO WIEDZY wiedza pracowników jest podstawowym i trudnym do nabycia zasobem przedsiębiorstwa, wiedza odnosi się nie tylko do technologii i ekonomii, ale też do zarządzania, innowacyjność firmy (jej pracowników) jest warunkiem koniecznym przetrwania firmy na rynku, wiedza pracownika staje się coraz bardziej kosztownym elementem wyposażenia warsztatu pracy, menadżer jest odpowiedzialny za tworzenie i wykorzystanie zasobów wiedzy w przedsiębiorstwie zarządzanie wiedzą, dzięki swojej wiedzy pracownik coraz bardziej uniezależnia się od firmy, aktorami sceny gospodarczej stają się wielcy menedżerowie, np. Tomas Watson Senior i Junior twórcy potęgi IBM, dostawcami kapitału stają się bezimienni posiadacze kont w funduszach powierniczych i emerytalnych; w roku 1992 połowa udziałów firm amerykańskich należała do funduszy emerytalnych 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 13
POSTKAPITALISTYCZNA FIRMA WIEDZY 1. wiedza staje się podstawowym zasobem przedsiębiorstwa, 2. wykonywane czynności wymagają coraz bardziej specjalistycznej wiedzy, 3. każdy pracownik wykonuje poza czynnościami dla niego podstawowymi również czynności należące do obszarów wiedzy odległych od jego obszaru podstawowego, 4. wobec uniwersalizacji pracy pracownika rodzi się potrzeba powstania grupy nauczycieli i trenerów związanych nie z zespołami, ale z obszarami wiedzy, 5. obok hierarchicznej jednostki organizacyjnej zespół pojawia się ponad-wydziałowa jednostka proces związana z określonym obszarem wiedzy i rodzajem wykonywanych czynności, 6. relacje pomiędzy procesami nie dotyczą przekazywania poleceń, ale odpowiadają takim zjawiskom jak przesyłanie produktu do dalszej obróbki, dostarczanie narzędzi, wspomaganie, szkolenie, 7. pojawiają się pojęcia wewnętrznego klienta i wewnętrznego dostawcy stanowiące ogniwa w łańcuchu jakości wiodącym od zewnętrznego dostawcy do zewnętrznego klienta. 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 14
STRUKTURA PROCESOWA FIRMY dostawcy produkcja sprzedaż klienci technologia marketing plastyka informatyka biuro finanse kadry 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 15
Proces to zbiór czynności tworzących produkty i odwołujących się do wspólnego obszaru wiedzy właściciel wiedza ATRYBUTY PROCESU wykonawcy dostawcy składników czynności i produkty odbiorcy produktów jakość składników jakość narzędzi dostawcy narzędzi jakość produktów Andrzej Blikle Procesy w firmie A.Blikle 16
PEŁNA MAPA PROCESÓW FIRMY A.BLIKLE 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 17
EDUKACJA W EPOCE SPOŁECZEŃSTWA WIEDZY Dzisiejsi licealiści w swojej pracy zawodowej będą musieli rozwiązywać problemy z zakresu nieznanych jeszcze obszarów wiedzy. W SZKOLE TRADYCYJNEJ: WIEDZA W SZKOLE JUTRA: ZADANIE Operator maszyny ZADANIE WIEDZA 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 18
Źródła [1] Peter F. Drucker, Post-capitalist society, Butterworth-Heineman Ltd. 1993, ISBN 0-7506-0921-4 [2] Peter F. Drucker, Społeczeństwo post-kapitalistyczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999 [3] Peter F. Drucker, Zarządzanie w czasach burzliwych, Nowoczesność, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Czytelnik 1995 [4] Peter F. Drucker, Menedżer skuteczny, Nowoczesność, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Czytelnik 1995 [5] Peter F. Drucker, Praktyka zarządzania, Nowoczesność, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Czytelnik 1995 [6] Peter F. Drucker, Zarządzanie XXI wieku, Muza SA, 2000 [7] Thomas J. Watson Jr., Peter Petre, Ojciec i syn, tak powstał IBM, Iskry, Warszawa 1994, ISBN 83-207-1457-5 4 listopada 2010 A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy 19