MAŁOPOLSKI URZĄD WOJEWÓDZKI w Krakowie Wydział Polityki Społecznej WP-IV.431.1.22.2012 Protokół z kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Mędrzechowie, 33-221 Mędrzechów 434, przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie starszego inspektora Teresę Marynowicz oraz inspektora wojewódzkiego Katarzynę Łach, na podstawie art. 7 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r., Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.) oraz Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 czerwca 2011 r. w sprawie nadzoru i kontroli w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie i upoważnienia do kontroli z dnia 22 czerwca 2012 r. (znak: WP- IV.431.1.22.2012) wydanego z up. Wojewody Małopolskiego przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie. Klasyfikacja wg budżetu zadaniowego: Funkcja 13. Zabezpieczenie społeczne i wspieranie rodziny; zadanie 13.1. Pomoc i integracja społeczna; podzadanie 13.1.1. Wspieranie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym; działanie 13.1.1.9. Przeciwdziałanie Przemocy w Rodzinie. Okres objęty kontrolą: od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. Czynności kontrolne przeprowadzono 25 czerwca 2012 roku w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Mędrzechowie, który odpowiada za prowadzenie całości zadań związanych z realizacją zapisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Kontrolę przeprowadzono w oparciu o analizę zastanej dokumentacji, wyjaśnienia Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej Pani Wiesławy Czupryny oraz Przewodniczącej Zespołu Interdyscyplinarnego Pani Władysławy Zawady. Zakres kontroli obejmował: Ocenę realizacji zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych działalność Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mędrzechowie w zakresie objętym kontrolą oceniam: pozytywnie z nieprawidłowościami i uchybieniami. Ocena powyższa wynika z faktu, iż Ośrodek w 2011 roku podjął działania w kontrolowanym zakresie, jednak nie realizował prawidłowo dwóch z czterech zadań rozpisanych w ustawie z dnia 25 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r., Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.), przypisanych do realizacji jako zadania własne gminy, tj. zadania wynikającego z zapisów art. 6 ust. 2 pkt 2 i pkt 3. Ponadto stwierdzono uchybienia: - w realizacji zapisów art. 6 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy polegające na nie rozpisaniu szczegółowych celów gminnego programu na konkretne zadania, działania, terminy i osoby odpowiedzialne, - w postaci braku porozumień o współpracy zawartych ze wszystkimi instytucjami, których przedstawiciele wchodzą w skład Zespołu Interdyscyplinarnego. Do Protokołu dołącza się: 1. Uchwałę Nr VIII/33/11 Rady Gminy Mędrzechów z dnia 18 maja 2011 roku w sprawie przyjęcia Gminnego programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na terenie Gminy Mędrzechów na lata 2011 2014;
2. Uchwałę Nr VIII/34/11 Rady Gminy w Mędrzechowie z dnia 18 maja 2011 roku w sprawie określenia trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania; 3. Uchwałę Nr IX/35/11 Rady Gminy w Mędrzechowie z dnia 13 czerwca 2011 roku zmieniającą uchwałę w sprawie trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania; 4. Zarządzenie Nr 91/2011 Wójta Gminy Mędrzechów z dnia 27 września 2011 r. w sprawie powołania Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (i ochrony ofiar przemocy) w gminie Mędrzechów; 5. Ustalenia w zakresie sposobu realizacji art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie; 6. Listę kontrolną - dane identyfikujące; 7. Wyjaśnienia Kierownika Ośrodka w zakresie sposobu realizacji art. 6 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Ustalenia kontroli: W 2011 roku Gmina Mędrzechów realizowała zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie rozpisane w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie wyłącznie ze środków własnych. Zadaniami z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie zajmuje się dwóch wyznaczonych pracowników zatrudnionych w Ośrodku Pomocy Społecznej Pani Władysława Zawada, pracownik socjalny, pełniąca funkcję Przewodniczącej Zespołu Interdyscyplinarnego oraz Pani Anna Kmiecik- Czupryna, pracownik socjalny (zatrudniona w ramach projektu POKL do 31 grudnia 2012 r.), Przewodnicząca Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Z dokumentacji przedłożonej osobom kontrolującym wynika, że Przewodnicząca Zespołu Interdyscyplinarnego posiada stosowny zapis w swoim zakresie czynności, dotyczący wykonywania zadań wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. 1. Program przeciwdziałania przemocy w rodzinie Art. 6 ust. 2 pkt 1 W Gminie Mędrzechów w 2011 roku opracowano Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie) na terenie Gminy Mędrzechów na lata 2011-2014 zatwierdzony Uchwałą Nr VIII/33/11 Rady Gminy Mędrzechów z dnia 18 maja 2011 r. Program został sporządzony przez pracowników Ośrodka Pomocy Społecznej zajmujących się problemem przemocy w rodzinie w oparciu o diagnozę społeczną oraz dane statystyczne z zakresu problemu przemocy na terenie Gminy Mędrzechów. Dokument składa się z kilku części: wprowadzenia teoretycznego (definicje przemocy, krótki opis zjawiska), ogólnej diagnozy zjawiska przemocy na terenie Gminy, bardzo ogólnie określonych celów programu (rozpisanych na działania), założeń Programu, podstaw prawnych oraz określonych zasobów Gminy. Program nie zawiera konkretnych zadań rozpisanych na działania, terminów ich realizacji oraz określenia podmiotów odpowiedzialnych za ich realizację. Monitorowanie realizacji Programu ograniczono do sprawozdawczości podmiotów zaangażowanych. W trakcie kontroli poinformowano Kierownika Ośrodka i Przewodniczącą Zespołu Interdyscyplinarnego o konieczności rozbudowania Programu w części metodycznej, doprecyzowania celów i rozpisania ich na konkretne zadania, działania, terminy i osoby odpowiedzialne (realizatorów). 2. Zespól Interdyscyplinarny Art. 6 ust. 2 pkt 4 W Gminie działa Zespół Interdyscyplinarny powołany Uchwałą Nr VIII/34/11 Rady Gminy w Mędrzechowie z dnia 18 maja 2011 roku w sprawie określenia trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie 2
oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania i Zarządzeniem Nr 91/2011 Wójta Gminy Mędrzechów z dnia 27 września 2011 r. w sprawie powołania Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (i ochrony ofiar przemocy) w gminie Mędrzechów. W latach wcześniejszych Zarządzeniem Nr 76/2007 Wójta Gminy Mędrzechów z dnia 31.12.2007 r. powołano co prawda Zespół Interdyscyplinarny, jednak działania tego Zespołu ograniczały się do pracy dwóch pracowników Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej (jeden z pracowników jako przedstawiciel Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych). W skład Zespołu Interdyscyplinarnego (zgodnie z przywołanym wyżej aktualnym Zarządzeniem) wchodzą: dwaj pracownicy socjalni GOPS w Mędrzechowie (w tym jeden z pracowników pełni funkcję Przewodniczącej Zespołu Interdyscyplinarnego, a drugi funkcję Przewodniczącej Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych); pielęgniarka GZOZ w Mędrzechowie; dwaj nauczyciele z Zespołu Szkół w Mędrzechowie; policjant/dzielnicowy z Komisariatu Policji w Szczucinie. Dnia 19 lipca 2011 r. podpisano porozumienia o współpracy w Zespole Interdyscyplinarnym pomiędzy Wójtem Gminy Mędrzechów a Zespołem Szkół w Mędrzechowie, Gminnym Zakładem Opieki Zdrowotnej w Mędrzechowie oraz Komendą Powiatową Policji w Dąbrowie Tarnowskiej. W trakcie kontroli poinformowano Kierownika Ośrodka o konieczności uzupełnienia pozostałej dokumentacji dotyczącej zawieranych porozumień. Zespół. pracuje w oparciu o Regulamin Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego zatwierdzony Zarządzeniem Nr 36/12 Wójta Gminy Mędrzechów z dnia 12 czerwca 2012 r. Regulamin zawiera postanowienia ogólne, określa cele, zadania i organizację pracy Zespołu oraz zadania i organizację pracy grup roboczych. Wszyscy członkowie Zespołu podpisali stosowne oświadczenia o zachowaniu poufności zgodnie z treścią art. 9c ust. 1-3 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.. W okresie kontrolowanym - 2011 roku, odbyły się 2 spotkania Zespołu - 27 października oraz 9 grudnia 2011 roku. Dnia 27 października 2011 r. odbyło się spotkanie Zespołu, które miało charakter organizacyjny, dokonano wyboru Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego, a Członkowie Zespołu zapoznali się z rozporządzeniem dot. procedury Niebieskie Karty. Posiedzenia Zespołu Interdyscyplinarnego są protokołowane, a protokoły ze spotkań zebrane są w jednej teczce, w której także znajdują się oświadczenia członków Zespołu o ochronie danych osobowych. a) Szkolenia Zespołu Interdyscyplinarnego i pracowników Ośrodka Pomocy Społecznej. W 2011 roku członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego i pracownicy Ośrodka Pomocy Społecznej nie uczestniczyli w szkoleniach z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. b) Procedura Niebieskie Karty W 2011 roku na terenie Gminy nie wypełniono i nie wdrożono procedury Niebieskie Karty. Na spotkaniu Zespołu Interdyscyplinarnego 9 grudnia 2012 r., omówiono sprawy czterech rodzin, w których istniało podejrzenie występowania przemocy domowej. W wyniku prac Zespołu przemocy nie stwierdzono, w związku z powyższym nie podjęto działań w ramach procedury Niebieskie Karty, natomiast zaplanowano wizyty kontrolne w tych rodzinach. 3. Prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie Art. 6 ust. 2 pkt 2 3
Na terenie Gminy Mędrzechów pomocy, porad i wsparcia w zakresie przemocy domowej udzielają pracownicy Ośrodka Pomocy Społecznej zajmujący się problematyką przemocy członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego. Ponadto w ramach projektu POKL uruchomiono Punkt Konsultacji Rodzin współfinansowany przez Unię Europejską. Punkt znajduje się na terenie Urzędu Gminy/Ośrodka Pomocy Społecznej i dyżurują w nim: psycholog, logopeda i doradca zawodowy. Z porad specjalistów mogą korzystać również osoby uwikłane w przemoc domową. Akcja informacyjno-edukacyjna Gmina prowadzi działania informacyjno-edukacyjne w bardzo wąskim zakresie, w zasadzie ogranicza się jedynie do dystrybucji materiałów informacyjnych (plakatów, ulotek o ogólnopolskim zasięgu) otrzymywanych nieodpłatnie podczas kwartalnych spotkań w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Dąbrowie Tarnowskiej. Zgodnie z informacjami Kierownika Ośrodka: brak jest środków finansowych na powyższe działania. ( ) Wszelkie spotkania edukacyjne i profilaktyczne są prowadzone w ramach Gminnej Komisji Rozwiązywania problemów Alkoholowych gdyż współpraca Zespołu Interdyscyplinarnego i członków GKRPA układa się pomyślnie ( ) Wyjaśnienia Kierownika Ośrodka w zakresie sposobu realizacji ww. zapisów ustawy stanowią załącznik nr 7 do Protokołu. 5. Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia Art. 6 ust. 2 pkt 3 W 2011 r. nie funkcjonował ośrodek wsparcia, nie podpisane zostało porozumienie z żadną instytucją w sprawie zapewnienia schronienia osobom dotkniętym przemocą, ani też nie opracowano procedury postępowania w sytuacji konieczności zapewnienia schronienia. Zgodnie z wyjaśnieniami Kierownika, w 2011 r. w Gminie Mędrzechów nie wystąpił przypadek konieczności umieszczenia osób dotkniętych przemocą w ośrodku wsparcia. Ponadto, zgodnie z pisemnymi wyjaśnieniami Kierownika Ośrodka: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Mędrzechowie ( ) podjął rozmowy z Ośrodkiem Interwencji kryzysowej w Tarnowie w celu zapewnienia miejsc osobom dotkniętym przemocą oraz jest w trakcie opracowywania procedury postępowania w sytuacji konieczności zapewnienia miejsca w ośrodku wsparcia ( ). Wyjaśnienia Kierownika Ośrodka w zakresie sposobu realizacji ww. zapisów ustawy stanowią załącznik nr 7 do Protokołu. 6. Przegląd dokumentacji finansowej. W 2011 roku Gmina Mędrzechów realizowała zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie wyłącznie ze środków własnych. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Mędrzechowie nie przystąpił do programu dotacji Wojewody Małopolskiego i nie realizował zadań rozpisanych w kryteriach podziału środków dla gmin. Wnioski: W trakcie czynności kontrolnych stwierdzono, iż Gmina Mędrzechów w okresie objętym kontrolą realizowała zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie rozpisane w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w ograniczonym zakresie. Nie realizowała zapisów art. 6 ust. 2 pkt 3 ww. ustawy tj. zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia natomiast w 2012 roku podjęła działania w celu prawidłowej realizacji zapisów tego artykułu. Stwierdzono nieprawidłowości merytoryczne i formalne w realizacji zapisów art. 6 ust. 2 pkt 2 tj. prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w zasadzie Gmina nie prowadzi akcji 4
informacyjno-edukacyjnej, a działania edukacyjne dla rodziców prowadzone są w bardzo ograniczonym zakresie. Pracownicy Ośrodka ani członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego nie biorą udziału w szkoleniach oraz nie podnoszą swoich kwalifikacji i umiejętności w zakresie przeciwdziałania zjawisku przemocy w rodzinie oraz udzielania profesjonalnej pomocy zarówno osobie doświadczającej przemocy jak i sprawcy przemocy domowej. Dokumentacja dot. podejmowanych przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Mędrzechowie działań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie prowadzona jest prawidłowo i w sposób dający możliwość szybkiego zorientowania się w całości działań prowadzonych przez GOPS w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, a przede wszystkim w zakresie bezpośrednich działań podejmowanych na rzecz osób doświadczających przemocy. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami i uchybieniami zostaną wystosowane zalecenia pokontrolne. Na tym protokół zakończono. Inspektorzy kontrolujący dokonali wpisu w książce kontroli na temat zakresu i terminu przeprowadzonej kontroli. Pouczenie Zgodnie z 17 ust. 2 pkt 7 w związku z 18 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 czerwca 2011 r. w sprawie nadzoru i kontroli nad realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2011 r. Nr 126, poz. 718) kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo zgłoszenia przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole w terminie 7 dni od dnia otrzymania protokołu do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Ponadto zgodnie z 18 ust. 1 ww. rozporządzenia kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo do odmowy podpisania protokołu z podaniem w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania pisemnych wyjaśnień przyczyn tej odmowy. Do protokołu nie wniesiono (wniesiono) zastrzeżenia. Po przeczytaniu, niniejszy protokół zaparafowano na każdej stronie. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, jeden egzemplarz otrzymuje Kierownik jednostki podlegającej kontroli, drugi włącza się do akt kontroli. Data otrzymania protokołu: 14.08.2012 r. Data i miejsce podpisania protokołu: 14.08.2012 r. Podpis Kierownika jednostki kontrolowanej Z up. Wójta Podpisy inspektorów kontrolujących Inspektor Wojewódzki (-) Wiesława Czupryna (-) mgr Katarzyna Łach Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Starszy Inspektor (-) mgr Teresa Marynowicz 5