Propozycje Francuskiej Izby Przemysłowo- Handlowej w zakresie nowelizacji Ustawy o Finansach Publicznych Marcin Wawrzyniak, IPPP, współpracujący z Hogan Lovells Platforma PPP, Warszawa, 20.09.2012
N O W E L I Z A C J A P O C O? brak przepisów wskazujących jednoznacznie, czy zobowiązania z umów o PPP mają wpływ na poziom państwowego długu publicznego, formalno-prawne przeszkody do zastosowania decyzji EUROSTAT nr 18/2004 z dnia 11 lutego 2004 r. do ustalenia wpływu zobowiązań j.s.f.p. na państwowy dług publiczny różne definicje długu, brak narzędzi pozwalających na analizę ryzyk w przedsięwzięciu PPP kontekście decyzji EUROSTAT nr 18/2004, w brak jasności co do sposobu klasyfikacji wydatków JST z tytułu umowy o PPP: wydatki bieżące czy majątkowe?
N O W E L I Z A C J A Z A Ł O Ż E N I A implementacja do prawa polskiego decyzji EUROSTAT nr 18/2004 w zakresie ustalania, kiedy zobowiązania z umów o PPP będą zaliczane do państwowego długu publicznego, określenie narzędzi metodologicznych służących ocenie sposobu podziału ryzyk w umowie o PPP ze względu na wymogi EUROSTAT, ustalenie, które wydatki z umowy o PPP mają charakter wydatków majątkowych.
N O W E L I Z A C J A Z A Ł O Ż E N I A Na potrzeby wymogów Europejskiego Systemu Rachunków Narodowych i Regionalnych (ESA95), EUROSTAT w decyzji nr 18/2004 z dnia 11 lutego 2004 r. oraz w podręczniku Manual on Goverment Deficit and Debt, Implementation of ESA95 2012 edition określił sposób kwalifikacji aktywów, o których mowa w umowie typu PPP jako aktywów sektora instytucji rządowych i samorządowych, (co ma tym samym natychmiastowy wpływ na deficyt i dług sektora) lub jako aktywów partnera prywatnego, (co powoduje rozłożenie wpływu na deficyt sektora na czas obowiązywania umowy). Aktywa wytworzone w ramach PPP będą klasyfikowane jako aktywa niebędące aktywami sektora instytucji rządowych i samorządowych, jeżeli występują łącznie dwa następujące uwarunkowania: 1) partner prywatny ponosi ryzyko konstrukcyjne (budowy) oraz 2) partner prywatny ponosi co najmniej ryzyko dostępności lub ryzyko popytu.
P R O J E K T C C I F P A P R O J E K T M I N I S T E R S T W A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O CCIFP wypracowała zestaw zmian przepisów, dotyczących implementacji decyzji EUROSTAT nr 18/2004 do prawa polskiego, tj. zmiany w: ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.), dalej UFP ; rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego (Dz.U. 2011 r. Nr 298, poz. 1767), rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia z dnia 3 lutego 2010 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 20, poz. 103), rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia z dnia 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz.U. 2010 r. Nr 43, poz. 247), Oraz opracowała projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie ryzyk związanych z realizacją długoterminowych umów zawieranych z podmiotami nie będącymi jednostkami sektora finansów publicznych.
Z M I A N Y W U F P Przeniesienie art. 17 i 18 UPPP do UFP (zasady finansowania projektów PPP ze środków budżetu państwa, zgoda Ministra Finansów); Dodanie w art. 72 UFP (tytuły dłużne zaliczane do państwowego długu publicznego) nowego tytułu dłużnego w postaci zobowiązań z umowy typu PPP, tj. długoterminowej umowy wymagającej poniesienia nakładów inwestycyjnych, zawieranej przez jednostkę sektora finansów publicznych z podmiotem niebędącym jednostką sektora finansów publicznych, polegającej na wytworzeniu środka trwałego i świadczeniu usług z jego wykorzystaniem, których jedynym albo głównym nabywcą jest ta jednostka sektora finansów publicznych.
Z M I A N Y W U F P Zobowiązania z umowy typu PPP nie mają wpływu na poziom państwowego długu publicznego, jeżeli strona prywatna: ponosi większość ryzyk związanych z budową oraz ponosi większość ryzyk związanych z dostępnością lub większość ryzyk związanych z popytem. Szczegółową metodologię oceny stopnia obciążenia ryzykami związanymi z budową, ryzykami związanymi z dostępnością oraz ryzykami związanymi z popytem stron umowy typu PPP określi rozporządzenie Ministra Finansów wydane w porozumieniu z Prezesem GUS i Ministrem Gospodarki.
Z M I A N Y W U F P Zmianę art. 132 ust. 3 pkt 3 UPF poprzez umożliwienie udzielania dotacji ze środków budżetu państwa na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji nie tylko partnerowi prywatnemu, ale również koncesjonariuszowi, lub partnerowi wybranemu w trybie PZP, jeżeli umowa nie jest umową PPP. Zmianę o charakterze porządkującym w art. art. 226 ust. 4 lit. b (ujednolicenie nazewnictwa).
Z M I A N Y W U F P Zmianę art. 236 ust. 4 UGP (definicja wydatków majątkowych budżetu JST) poprzez zmianę pkt. 1 i nadanie mu brzmienia: 1) inwestycje i zakupy inwestycyjne, w tym na programy finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, w części związanej z realizacją zadań jednostki samorządu terytorialnego, a także na zakup nakładów poniesionych przez podmiot niebędący jednostką sektora finansów publicznych na wytworzenie środków trwałych, w tym wniesienie pieniężnych wkładów własnych, w wykonaniu umowy, o której mowa w art. 72 ust. 1a, jeżeli zobowiązania z tytułu tej umowy nie mają wpływu na poziom państwowego długu publicznego. ;
Z M I A N Y W R O Z P O R Z Ą D Z E N I A C H rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego (Dz.U. 2011 r. Nr 298, poz. 1767), zobowiązania z umowy typu o PPP, które wpływają na poziom państwowego długu publicznego w rozumieniu projektowanego art. 72 ust. 1a UFP zaliczane są do kategorii kredyty i pożyczki, rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia z dnia 3 lutego 2010 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 20, poz. 103) zmiany natury porządkującej, rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia z dnia 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz.U. 2010 r. Nr 43, poz. 247) zmiany natury porządkującej
R O Z P O R Z Ą D Z E N I E W S. R Y Z Y K Nowe rozporządzenie MF określające : rodzaje ryzyk związanych z realizacją długoterminowych umów wymagających poniesienia nakładów inwestycyjnych, zawieranych z podmiotami nie będącymi jednostkami sektora finansów publicznych, polegających na wytworzeniu środka trwałego i świadczeniu usług mających na celu jego wykorzystanie, których jedynym albo głównym nabywcą są jednostki sektora finansów publicznych, w szczególności umów o partnerstwie publiczno-prywatnym; metodologię oceny stopnia obciążenia ryzykami związanymi z budową, ryzykami związanymi z dostępnością oraz ryzykami związanymi z popytem stron umowy, o której mowa w pkt. 1; metodologię wykonywania analizy wartościowej ryzyk, - stanowiące implementację szczegółowej metodologii EUROSTAT.
P R O J E K T C C I F P A P R O J E K T M I N I S T E R S T W A G O S P O D A R K I 12 czerwca 2012 r. MG zaprezentowało Projekt założeń do projektu ustawy o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce. Pkt. 1.7. Założeniem Projektu jest implementacja do prawa polskiego decyzji EUROSTAT 18/2004 z dnia 11 lutego 2004. Projektu przewiduje zmianę art. 72 UFP, polegającą na określeniu, że zobowiązania wynikające z umów z tytułu umów o PPP będą wpływały na poziom państwowego długu publicznego tylko w sytuacji, gdy podmiot publiczny w rozumieniu UPPP ponosił będzie większość ryzyk związanych z budową albo większość ryzyk związanych z dostępnością oraz większość ryzyk związanych z popytem z uwzględnieniem wpływu na wymienione ryzyka czynników takich jak gwarancje i finansowanie przez partnera publicznego oraz alokacja aktywów po zakończeniu trwania umowy. Projekt jest w fazie uzgodnień.
P R O J E K T C C I F P A P R O J E K T M I N I S T E R S T W A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O 29 czerwca 2012 r. MRR zaprezentowało na Platformie PPP projekt nowelizacji UFP w zakresie problematyki PPP. Istotne propozycje: definicja opłaty za dostępność, jako płatności przekazywanej przez podmiot publiczny w formie wynagrodzenia na rzecz partnera prywatnego jako kwota stanowiąca ekwiwalent wkładu partnera prywatnego w realizację określonego wspólnego przedsięwzięcia publiczno-prywatnego ; przeniesienie art. 17 i 18 UPPP do UFP (zasady finansowania projektów PPP ze środków budżetu państwa);
P R O J E K T C C I F P A P R O J E K T M I N I S T E R S T W A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O Istotne propozycje: dodanie ust. 1a do art. 72 UFP stanowiącego, że: zobowiązania z umów typu PPP, wymagających poniesienia nakładów inwestycyjnych, polegającej na wytworzeniu środka trwałego lub znaczącej modernizacji środka trwałego oraz świadczeniu usług z jego wykorzystaniem, których jedynym albo głównym nabywcą jest ten podmiot publiczny, w szczególności zobowiązania wynikające z umów o PPP, nie mają wpływu na poziom państwowego długu publicznego, o ile spełnione zostaną spełnione łącznie obydwa poniższe warunki: a) partner prywatny ponosi całość lub większość ryzyk związanych z budową oraz b) partner prywatny ponosi całość lub większość ryzyk związanych z dostępnością albo całość lub większość ryzyk związanych z popytem lub w niektórych przypadkach partner prywatny łącznie ponosi całość lub większość ryzyk związanych z dostępnością i całość lub większość ryzyk związanych z popytem.
P R O J E K T C C I F P A P R O J E K T M I N I S T E R S T W A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O Przy ocenie zobowiązań należy również rozpatrzyć inne mechanizmy, wynikające z umowy o PPP (takich jak kary, gwarancje, finansowanie przez sektor publiczny oraz zapisy dotyczące zakończenia umowy i zmiany jej charakteru), na skutek zastosowania których nastąpi przejęcie przez podmiot publiczny większości kategorii ryzyk. Szczegółowe zasady oceny ww. zobowiązań określone zostały przez Eurostat w Podręczniku deficytu i długu sektora instytucji rządowych i samorządowych (Implementacja ESA95) wraz z późniejszymi zmianami.
P R O J E K T C C I F P A P R O J E K T M I N I S T E R S T W A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O Istotne propozycje: dodanie pkt. 7 do art. 236 ust. 3 UFP, w świetle którego w planie wydatków bieżących budżetu JST wyodrębnia się planowane kwoty wydatków bieżących na: część opłaty za dostępność stanowiącej ekwiwalent wszelkich nakładów poniesionych przez partnera prywatnego w trakcie świadczenia usług z wykorzystaniem wytworzonego lub znacząco zmodernizowanego środka trwałego. Do tej kategorii wydatków w szczególności powinny być zaliczone bieżące wydatki związane w szczególności z: a) utrzymaniem środka trwałego, b) finansowaniem i ubezpieczeniem partnera prywatnego, c) kosztami administracyjnymi, d) zyskiem partnera prywatnego.
P R O J E K T C C I F P A P R O J E K T M I N I S T E R S T W A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O Istotne propozycje: dodanie pkt. 4 i 5 do art. 236 ust. 4 UFP, w świetle którego w planie wydatków majątkowych budżetu JST wyodrębnia się planowane kwoty wydatków majątkowych na: 4) wniesienie wkładów własnych do przedsięwzięć realizowanych na podstawie umowy, o której mowa w art. 72 ust. 1a, jeżeli zobowiązania z tytułu tej umowy nie mają wpływu na poziom państwowego długu publicznego,
P R O J E K T C C I F P A P R O J E K T M I N I S T E R S T W A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O 5) część opłaty za dostępność stanowiącej ekwiwalent wszelkich nakładów poniesionych przez partnera prywatnego na wytworzenie środka trwałego lub znaczącej modernizacji tegoż środka trwałego. Do tej kategorii wydatków w szczególności powinny być zaliczone wydatki związane z: a) przygotowaniem dokumentacji projektowej budowy, b) przygotowaniem gruntu pod budowę, c) nabyciem gruntu oraz opłatami za jego nabycie, d) zakupem maszyn i urządzeń oraz ich montażem, e) naprawą maszyn i urządzeń przed przekazaniem środka trwałego do używania, f) nadzorem budowlanym, g) robotami budowlanymi,
P R O J E K T C C I F P A P R O J E K T M I N I S T E R S T W A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O h) przebudową, rozbudową, rekonstrukcją, adaptacją i modernizacją istniejącego środka trwałego, które powodują wzrost wartości użytkowej danego środka trwałego, i) odsetkami naliczonymi metodą zamortyzowanego kosztu za czas trwania budowy od pożyczek i kredytów, j) różnicami kursowymi związanymi z obsługą zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania inwestycji, w tym również od zobowiązań inwestycyjnych, k) niepodlegającym odliczeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym.
P R O J E K T C C I F P A P R O J E K T M I N I S T E R S T W A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O Podsumowanie: Propozycja MRR uwzględnia bardzo zbliżone podejście do sposobu implementacji decyzji EUROSTAT nr 18/2004 r. do prawa polskiego, co projekt CCIFP, w ślad za zmianą art. 72 UFP przewiduje się odpowiednie zmiany w trzech rozporządzeniach analogicznie do propozycji CCIFP, o w zakresie szczegółowej metodologii podziału ryzyk Projekt MRR odsyła do Podręcznika ESA 95, a nie do nowego rozporządzenia, o propozycja MRR wprowadza definicję opłaty za dostępność,