Informacje dla uczniów, którzy w roku szkolnym 2017/18 przystępują do egzaminu maturalnego POZIOM PODSTAWOWY Uwagi dotyczące pierwszej części egzaminu maturalnego, czyli testu. Pytania do testu obejmują między innymi zagadnienia z gramatyki opisowej j. polskiego (części mowy, składnia zdania pojedynczego i złożonego), komunikację językową, rodzaje stylów, dialekty, gwary, zapożyczenia językowe, archaizmy, elementy skutecznego mówienia (zabiegi erystyczne, elementy ironii, manipulacja językowa), zagadnienia z poetyki ( określanie funkcji środków obrazowych, rodzaje i gatunki literackie, wyznaczniki kompozycyjne, typy systemów wersyfikacyjnych i rymy itd). Warto zapamiętać następujące pojęcia: innowacja, błąd językowy, archaizacja, nazwy wszystkich środków obrazowych i zabiegów językowych, np. stylizacje (ich rodzaje), antonimy, synonimy, homonimy, ironia, groteska, erystyka, retoryka itd. 1 / 7
Przykładowe typy zadań testowych: a. odróżnianie faktu od opinii, b. rozpoznawanie funkcji tekstu i charakterystycznych dla niej środków (np. funkcja ekspresyjna), c. działania na tekście, np. zastępowanie archaizmów wyrazami współczesnymi, d. wskazywanie słów kluczowych w tekście i dopasowanie ich do poszczególnych akapitów, e. określanie funkcji środków stylistycznych, f. określanie tematu tekstu, g. rozpoznawanie nadawcy i adresata tekstu, h. definiowanie znaczenia pojęć, i. określanie stosunku autora do poruszanych przez niego zagadnień, j. wskazywanie tezy i argumentu, 2 / 7
k. wyjaśnianie zagadnień gramatycznych na konkretnych przykładach, l. odczytywanie sensów symbolicznych m. rozumienie celu stosowania zabiegów stylizacyjnych, n. odróżnianie słownictwa neutralnego od nacechowanego emocjonalnie, o. wyciąganie poprawnych wniosków, p. wskazywanie poprawnych definicji pojęć, r. objaśnianie znaczeń, np. tytułów, s. streszczanie tekstu. Uwagi dotyczące drugiej części egzaminu maturalnego (pisanie tekstu własnego rozprawki i interpretacji wiersza). O czym należy pamiętać, pisząc rozprawkę? Uwagi dla uczniów! 1. Dokładnie przeanalizuj i zinterpretuj tekst. 3 / 7
2. Postaw tezę interpretacyjną i sformułuj własne stanowisko wobec problemu poruszonego w tezie. 3. Rzeczowo uzasadnij swoje stanowisko w oparciu o podany tekst. 4. Odwołaj się do innych tekstów kultury, niezbędnych do realizacji zagadnienia zawartego w temacie. 5. Wypracowanie pisz zgodnie z zasadami logiki i wyznacznikami takich form wypowiedzi jak rozprawka i interpretacja wiersza. 6. Pamiętaj, że interpretację wiersza rozpoczynamy od sformułowania wstępnej tezy interpretacyjnej, a następnie analizując utwór przytaczamy argumenty, które ją potwierdzają. 7. Koniecznie odwołaj się do innych tekstów kultury, aby pogłębić problem zawarty w temacie. 8. Nie zapominaj o różnorodności kontekstów interpretacyjnych (np. odwołaj się do filozofii, psychologii, biografii autora lub realiów epoki, z której pochodzi tekst literacki). 9. Przed napisaniem rozprawki lub interpretacji wiersza przygotuj plan pracy. 10. Pamiętaj o poprawnej kompozycji i spójności tekstu (każde zdanie powinno logicznie wynikać z poprzedniego). 11. Twoja praca musi zawierać minimum 250 słów. 4 / 7
12. Pamiętaj, jeśli wybierzesz tekst kultury z gwiazdką( obowiązkowy) to nie możesz popełnić błędu rzeczowego. 13. W tematach rozprawek, opartych na lekturach obowiązkowych, odwołaj się do całości tekstu. 14. Pamiętaj o różnicach w analizie i interpretacji utworów prozaicznych i dramatycznych. POZIOM ROZSZERZONY Uwagi dotyczące poziomu rozszerzonego egzaminu maturalnego. O czym należy pamiętać, wybierając język polski na tym poziomie? Uwagi dla uczniów! 1. Podczas egzaminu otrzymujesz arkusz zawierający 2 tematy. Wybierasz jeden. 2. Pierwszy temat dotyczy interpretacji porównawczej utworów literackich, drugi tworzenia wypowiedzi argumentacyjnej wymagającej odniesienia się do tekstu historycznoliterackiego, teoretycznoliterackiego lub krytycznoliterackiego. 3. Twoja praca musi zawierać minimum 300 słów. 5 / 7
4. Przed napisaniem wypracowania przygotuj plan pracy. 5. Pamiętaj, aby dokładnie przemyśleć proponowane teksty, które musisz interpretować. 6. Określ główny problem przedstawiony w tekście, to bardzo ważne. Odnieś się do niego. 7. Postaw tezę interpretacyjną i sformułuj własne stanowisko wobec problemu poruszonego w tezie. 8. Odwołaj się do innych tekstów kultury, niezbędnych do realizacji zagadnienia zawartego w temacie. 9. Wypracowanie pisz zgodnie z zasadami logiki i wyznacznikami takich form wypowiedzi jak rozprawka i interpretacja porównawcza wierszy. 10. Unikaj błędów językowych, ortograficznych i interpunkcyjnych, ich obecność znacząco wpływa na ocenę. 11. Unikaj błędów rzeczowych, mogą one zaważyć na zdaniu egzaminu maturalnego. Opracowały: Dorota Szymecka i Alicja Jabłońska 6 / 7
7 / 7