PRODUKTY DEPARTAMENTU RYNKÓW FINANSOWYCH Warszawa, październik 2018 www.pekao.com.pl
Cechy ogólne dokumentu i zastrzeżenia prawne Cechy ogólne dokumentu Karta Produktu zawiera podstawowe informacje o instrumencie finansowym oraz ryzyku związanym z inwestowaniem w ten instrument finansowy. Karta Produktu udostępniania jest Klientom przez Bank Pekao S.A. ( Bank ) w celu ułatwienia Klientowi podjęcia świadomej decyzji inwestycyjnej. Karta Produktu opisuje politykę marżową stosowaną przez Bank przy zawieraniu transakcji Opcja Towarowa typu Call z Klientami Banku. Zastrzeżenia prawne Niniejsza karta produktu ma charakter marketingowy i nie stanowi oferty ani zaproszenia do rozpoczęcia rokowań w sprawie zakupu w rozumieniu art. 66 i art. 71 Kodeksu cywilnego. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie nie mają charakteru porady inwestycyjnej lub rekomendacji zawarcia określonej transakcji, przedmiotem której jest prezentowany instrument finansowy, co oznacza iż przekazując przedmiotowe informacje Bank nie świadczy na rzecz Klienta usługi doradztwa inwestycyjnego. Ostateczna decyzja zawarcia transakcji należy wyłącznie do Klienta. Przed zawarciem transakcji Klient powinien, nie opierając się wyłącznie na informacjach przekazanych przez Bank, rozważyć ryzyko transakcji, potencjalne korzyści oraz straty z nią związane, charakterystykę i ryzyko rynkowe, konsekwencje prawne, księgowe i podatkowe, oraz w sposób niezależny ocenić, czy jest w stanie podjąć ryzyko transakcyjne. Bank nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji inwestycyjnych Klienta oraz ewentualne szkody związane z zawarciem transakcji. Inwestowanie w instrumenty finansowe może wiązać się z ryzykiem utraty części lub całości zainwestowanego kapitału, a w przypadku instrumentów pochodnych poniesienia niekiedy strat finansowych znacznie przekraczających pierwotną wartość inwestycji. Przedstawione w treści Karty Produktu scenariusze rozliczenia oraz przykłady nie bazują na wynikach historycznych, ani na symulacji przyszłych wyników, a stanowią wyłącznie informacje pozwalające Klientowi zapoznać się z istotą prezentowanego instrumentu finansowego. Bank nie gwarantuje osiągnięcia podobnych wyników w przypadku inwestowania w instrumenty finansowe. Na stronie https://www.pekao.com.pl/corporate/produkty_skarbowe/priip/, Bank prezentuje "Dokumenty zawierające kluczowe informacje" odnośnie produktów skarbowych podzielone na poszczególne kategorie. Dokumenty te pomagają zrozumieć charakter danego produktu oraz ryzyka, koszty, potencjalne zyski i straty z nim związane. Przed zawarciem każdej transakcji, Klient detaliczny jest zobowiązany do zapoznania się z aktualnymi dokumentami dotyczącymi produktów skarbowych w ramach regulacji PRIIP. Szczegółowe informacje dotyczące zasad współpracy Banku i Klienta w zakresie świadczonych usług inwestycyjnych, w szczególności zawierania transakcji oraz wykonywanie zleceń w zakresie instrumentów finansowych określone są w odpowiednich umowach i regulaminach Banku. Podjęto wszelkie możliwe działania, w celu zapewnienia, aby informacje zawarte w tej publikacji były rzetelne, niebudzące wątpliwości i nie wprowadzające w błąd, jednakże Bank nie gwarantuje ich dokładności i kompletności. Niniejszy dokument stanowi własność Banku Powielanie bądź publikowanie niniejszego opracowania lub jego części bez zgody Banku jest zabronione. 1
Opis i zastosowanie produktu Opis produktu Opcja towarowa typu Call daje jej nabywcy prawo do otrzymania w oznaczonym dniu w przyszłości kwoty rozliczenia netto będącej iloczynem ilości nominalnej towaru i nadwyżki ceny zmiennej nad ceną wykonania, przy czym cena zmienna może być ustalona jako: określona cena towaru w dniu wyceny w przypadku opcji towarowej Call, albo: średnia (zwykle arytmetyczna) określonych cen towaru w okresie obliczeniowym w przypadku opcji towarowej azjatyckiej typu Call. W transakcji opcji towarowej nie dochodzi do fizycznej wymiany towaru a rozliczenie instrumentu ma charakter wyłącznie finansowy. Cena nabycia opcji towarowej typu Call jest ustalana w momencie zawierania transakcji i jest płacona przez nabywcę opcji jej sprzedawcy (wystawcy) w ustalonej dacie płatności premii (zwykle w dacie zawarcia transakcji). Premia opcyjna zależy między innymi od wybranej ceny wykonania, cen terminowych, zmienności cen towaru, daty wygaśnięcia opcji oraz płynności rynku. Nabywca opcji towarowej typu Call ma prawo do jej odsprzedaży wystawcy opcji towarowej w dowolnym dniu przed terminem jej wygaśnięcia. Cena odkupu opcji towarowej typu Call jest uzgadniana pomiędzy Klientem a Bankiem w oparciu o bieżące parametry rynkowe (analogicznie jak dla ceny sprzedaży). 2 Zastosowanie (zakup opcji) Kupujący opcję towarową typu Call nabywa prawo do otrzymania kwoty rozliczenia, jeżeli w dacie wygaśnięcia opcji towarowej cena zmienna jest wyższa od ceny wykonania. Za nabyte prawo kupujący opcję towarową płaci sprzedającemu premię opcyjną. W sytuacji, w której cena zmienna w dacie wygaśnięcia jest niższa od ceny wykonania, to opcja towarowa typu Call wygasa bez realizacji. Zakup opcji towarowej typu Call zabezpiecza Klientów kupujących dany towar przed ryzykiem związanym ze wzrostem ceny towaru powyżej ceny wykonania zapewniając: możliwość oszacowania maksymalnego kosztu nabycia towaru, pełną informację o cenie nabycia zabezpieczenia (premia) oraz możliwość skorzystania z pozytywnej dla nich zmiany ceny referencyjnej towaru, czyli spadku ceny towaru. Zastosowanie (sprzedaż opcji) Sprzedający opcję towarową typu Call (wystawca opcji towarowej typu Call) podejmuje zobowiązanie do zapłacenia kwoty rozliczenia, jeżeli w dacie wygaśnięcia opcji towarowej cena zmienna jest wyższa od ceny wykonania. Za sprzedane prawo wystawca opcji towarowej otrzymuje od sprzedającego premię opcyjną. Klienci sprzedający opcję towarową typu Call muszą mieć jednak świadomość, że w przypadku wzrostu ceny zmiennej powyżej ceny wykonania, kwota rozliczenia netto transakcji wypłacana nabywcy opcji może być znacząca. Sprzedana opcja towarowa typu Call może stanowić składową zabezpieczających strategii opcyjnych, w których Klient jednocześnie dokonuje zakupu i sprzedaży opcji towarowych.
Sposób rozliczenia Scenariusz rozliczenia netto (zakup opcji) Zakup opcji towarowej typu Call: Jeżeli w dacie wygaśnięcia cena zmienna jest wyższa od ceny wykonania opcji towarowej typu Call, to w dacie rozliczenia Klient otrzymuje od Banku kwotę rozliczenia netto wedle następującego wzoru: Ilość nominalna * (cena zmienna cena wykonania) Jeżeli w dacie wygaśnięcia cena zmienna jest równa lub niższa od ceny wykonania opcji towarowej typu Call, to opcja towarowa wygasa a rozliczenie netto nie odbywa się. Scenariusz rozliczenia netto (sprzedaż opcji) Sprzedaż opcji towarowej typu Call: Jeżeli w dacie wygaśnięcia cena zmienna jest wyższa od ceny wykonania opcji towarowej typu Call, to w dacie rozliczenia Klient płaci Bankowi kwotę rozliczenia netto wedle następującego wzoru: Ilość nominalna * (cena zmienna cena wykonania) Jeżeli w dacie wygaśnięcia cena zmienna jest równa lub niższa od ceny wykonania opcji towarowej typu Call, to opcja towarowa wygasa a rozliczenie netto nie odbywa się. 3 * Data płatności premii może być różna od daty rozliczenia transakcji. Wartość pieniądza w czasie została pominięta.
Przykładowe rozliczenie opcji towarowej Call Przykład (zakup opcji) W dniu 19 listopada 20X8 Klient kupuje od Banku opcję towarową Call na pszenicę spożywczą na następujących warunkach: Dzień wyceny: Data wygaśnięcia: Data rozliczenia: Ilość nominalna: Cena wykonania: Cena zmienna: Giełda / źródło ceny: Premia zapłacona przez Klienta: Data płatności premii: 15 listopada 20X9 15 listopada 20X9 19 listopada 20X9 1000 ton 190 EUR/tonę cena rozliczeniowa w dniu wyceny kontraktu Milling Wheat Futures z datą dostawy w grudniu 20X9 Euronext Paris 11.400 EUR (6% wartości nominalnej) 19 listopada 20X8 W dniu 19 listopada 20X8 Klient sprzedaje Bankowi opcję towarową Call na pszenicę spożywczą na następujących warunkach: Dzień wyceny: Data wygaśnięcia: Data rozliczenia: Ilość nominalna: Cena wykonania: Cena zmienna: Giełda / źródło ceny: Premia otrzymana przez Klienta: Data płatności premii: Przykład (sprzedaż opcji) 15 listopada 20X9 15 listopada 20X9 19 listopada 20X9 1000 ton 190 EUR/tonę cena rozliczeniowa w dniu wyceny kontraktu Milling Wheat Futures z datą dostawy w grudniu 20X9 Euronext Paris 9.500 EUR (5% wartości nominalnej) 19 listopada 20X8 Przykładowe rozliczenie Scenariusz 1: W dniu 15 listopada 20X9 cena rozliczeniowa kontraktu Milling Wheat Futures z datą dostawy w grudniu 20X9 na giełdzie Euronext Paris wynosi 210 EUR/tonę. Klient w dniu 19 listopada 20X9 otrzymuje od Banku kwotę rozliczenia 1000 ton * (210 EUR/t 190 EUR/t) = 20.000 EUR Scenariusz 2: W dniu 15 listopada 20X9 cena rozliczeniowa kontraktu Milling Wheat Futures z datą dostawy w grudniu 20X9 na giełdzie Euronext Paris wynosi 170 EUR/tonę. Opcja towarowa Call wygasa bez realizacji. Przykładowe rozliczenie Scenariusz 1: W dniu 15 listopada 20X9 cena rozliczeniowa kontraktu Milling Wheat Futures z datą dostawy w grudniu 20X9 na giełdzie Euronext Paris wynosi 210 EUR/tonę. Klient w dniu 19 listopada 20X9 płaci Bankowi kwotę rozliczenia 1000 ton * (210 EUR/t 190 EUR/t) = 20.000 EUR Scenariusz 2: W dniu 15 listopada 20X9 cena rozliczeniowa kontraktu Milling Wheat Futures z datą dostawy w grudniu 20X9 na giełdzie Euronext Paris wynosi 170 EUR/tonę. Opcja towarowa Call wygasa bez realizacji. 4
Przykładowe rozliczenie opcji towarowej azjatyckiej typu Call Przykład (zakup opcji) W dniu 19 listopada 20X8 Klient kupuje od Banku opcję towarową azjatycką typu Call na olej napędowy o małej zawartości siarki (ULSD 10PPM CIF NWE Cargo) na następujących warunkach: Dni wyceny: Data wygaśnięcia: Data rozliczenia: Ilość nominalna: Cena wykonania: Cena zmienna: Źródło ceny: Premia zapłacona przez Klienta: Data płatności premii: 1-30 listopada 20X9 (dni robocze Platts) 30 listopada 20X9 6 grudnia 20X9 1000 ton 675 USD/tonę średnia arytmetyczna cen oleju napędowego ULSD 10PPM CIF NWE Cargo z listopada 20X9 Platts 67.500 USD (10% wartości nominalnej) 19 listopada 20X8 W dniu 19 listopada 20X8 Klient sprzedaje Bankowi opcję towarową azjatycką typu Call na olej napędowy o małej zawartości siarki (ULSD 10PPM CIF NWE Cargo) na następujących warunkach: Dni wyceny: Data wygaśnięcia: Data rozliczenia: Ilość nominalna: Cena wykonania: Cena zmienna: Źródło ceny: Premia otrzymana przez Klienta: Data płatności premii: Przykład (sprzedaż opcji) 1-30 listopada 20X9 (dni robocze Platts) 30 listopada 20X9 6 grudnia 20X9 1000 ton 675 USD/tonę średnia arytmetyczna cen oleju napędowego ULSD 10PPM CIF NWE Cargo z listopada 20X9 Platts 60.750 USD (9% wartości nominalnej) 19 listopada 20X8 Przykładowe rozliczenie Scenariusz 1: Obliczona w dniu 30 listopada 20X9 cena zmienna jako średnia arytmetyczna cen oleju napędowego ULSD 10PPM CIF NWE Cargo publikowanych przez Platts wynosi 775 USD/tonę. Klient w dniu 6 grudnia 20X9 otrzymuje od Banku kwotę rozliczenia 1000 ton * (775 USD/t 675 USD/t) = 100.000 USD Scenariusz 2: Obliczona w dniu 30 listopada 20X9 cena zmienna jako średnia arytmetyczna cen oleju napędowego ULSD 10PPM CIF NWE Cargo publikowanych przez Platts wynosi 575 USD/tonę. Opcja towarowa azjatycka typu Call wygasa bez realizacji. Przykładowe rozliczenie Scenariusz 1: Obliczona w dniu 30 listopada 20X9 cena zmienna jako średnia arytmetyczna cen oleju napędowego ULSD 10PPM CIF NWE Cargo publikowanych przez Platts wynosi 775 USD/tonę. Klient w dniu 6 grudnia 20X9 płaci Bankowi kwotę rozliczenia 1000 ton * (775 USD/t 675 USD/t) = 100.000 USD Scenariusz 2: Obliczona w dniu 30 listopada 20X9 cena zmienna jako średnia arytmetyczna cen oleju napędowego ULSD 10PPM CIF NWE Cargo publikowanych przez Platts wynosi 575 USD/tonę. Opcja towarowa azjatycka typu Call wygasa bez realizacji. 5
Wpływ kosztów oraz wahań cen na kwotę rozliczenia netto Ryzyko rozliczenia netto Dla Klienta kupującego opcję towarową typu Call, w przypadku wzrostu ceny zmiennej powyżej ceny wykonania opcji, kwota płacona przez Bank na rzecz Klienta będzie rosnąć wraz ze wzrostem różnicy pomiędzy ceną zmienną a ceną wykonania opcji. Dla Klienta sprzedającego opcję towarową typu Call, w przypadku wzrostu ceny zmiennej powyżej ceny wykonania opcji, kwota płacona przez Klienta na rzecz Banku będzie rosnąć wraz ze wzrostem różnicy pomiędzy ceną zmienną a ceną wykonania opcji. Bank zawierając z klientami transakcje opcji towarowych stosuje marżę określoną w Informacji o kosztach i powiązanych opłatach związanych ze świadczoną Usługą Inwestycyjną, czyli maksymalnie 4% kwoty transakcji (wartość nominalna opcji towarowej) dla transakcji z terminem rozliczenia do 12 miesięcy od dnia zawarcia transakcji i 5% powyżej 12 miesięcy. Przykładowe rozliczenie (zakup opcji) Klient kupuje opcję towarową Call na 1000 ton pszenicy konsumpcyjnej z ceną wykonania 190 EUR/t (wartość nominalna opcji 190.000 EUR), dla której rynkowa wartość premii wynosi 11.400 EUR wówczas: Marża Banku dla opcji towarowej Call o terminie rozliczenia do 12 miesięcy wynosi maksymalnie 4%, czyli 7.600 EUR. Całkowita premia do zapłacenia przez Klienta wyniesie zatem 19.000 EUR. Marża Banku nie wpływa na kwotę rozliczenia netto transakcji w podanym przykładzie. Wpływa natomiast bezpośrednio na wysokość premii płaconej Klienta i łączny wynik finansowy na transakcji, co prezentuje umieszczona obok tabela: Cena zmienna Milling Wheat Futures w dniu wyceny (EUR/tonę) kupującego opcję Call bez uwzględnienia premii pomniejszona o zapłaconą premię 11.400 EUR* pomniejszona o zapłaconą premię 19.000 EUR* 140 0 EUR -11 400 EUR -19 000 EUR 150 0 EUR -11 400 EUR -19 000 EUR 160 0 EUR -11 400 EUR -19 000 EUR 170 0 EUR -11 400 EUR -19 000 EUR 180 0 EUR -11 400 EUR -19 000 EUR 190 0 EUR -11 400 EUR -19 000 EUR 200 10 000 EUR -1 400 EUR -9 000 EUR 210 20 000 EUR 8 600 EUR 1 000 EUR 220 30 000 EUR 18 600 EUR 11 000 EUR 230 40 000 EUR 28 600 EUR 21 000 EUR 240 50 000 EUR 38 600 EUR 31 000 EUR * Data rozliczenia płatności premii może być różna od daty rozliczenia transakcji. Wartość pieniądza w czasie została pominięta w niniejszym materiale. 6
Wpływ kosztów oraz wahań cen na kwotę rozliczenia netto c.d. Przykładowe rozliczenie (sprzedaż opcji) Klient sprzedaje opcję towarową Call na 1000 ton pszenicy konsumpcyjnej z ceną wykonania 190 EUR/t (wartość nominalna opcji 190.000 EUR), dla której rynkowa wartość premii wynosi 9.500 EUR wówczas: Marża Banku dla opcji towarowej Call o terminie rozliczenia do 12 miesięcy wynosi maksymalnie 4%, czyli 7.600 EUR. Całkowita premia do otrzymania przez Klienta wyniesie zatem 1.900 EUR. Marża Banku nie wpływa na kwotę rozliczenia netto transakcji w podanym przykładzie. Wpływa natomiast bezpośrednio na wysokość premii otrzymywanej przez Klienta i łączny wynik finansowy na transakcji, co prezentuje umieszczona obok tabela: Cena zmienna Milling Wheat Futures w dniu wyceny (EUR/tonę) sprzedającego opcję Call bez uwzględnienia premii pomniejszona o otrzymaną premię 9.500 EUR* pomniejszona o otrzymaną premię 1.900 EUR* 140 0 EUR 9 500 EUR 1 900 EUR 150 0 EUR 9 500 EUR 1 900 EUR 160 0 EUR 9 500 EUR 1 900 EUR 170 0 EUR 9 500 EUR 1 900 EUR 180 0 EUR 9 500 EUR 1 900 EUR 190 0 EUR 9 500 EUR 1 900 EUR 200-10 000 EUR -500 EUR -8 100 EUR 210-20 000 EUR -10 500 EUR -18 100 EUR 220-30 000 EUR -20 500 EUR -28 100 EUR 230-40 000 EUR -30 500 EUR -38 100 EUR 240-50 000 EUR -40 500 EUR -48 100 EUR * Data rozliczenia płatności premii może być różna od daty rozliczenia transakcji. Wartość pieniądza w czasie została pominięta w niniejszym materiale. Przedstawione wyżej dane ilustrują zależność wyniku uzyskanego przez Klienta od poziomu ceny rynkowej. Przedstawione symulacje zostały sporządzone w celu zilustrowania wpływu zmian cen rynkowych na wynik rozliczenia netto transakcji opcja towarowa typu Call dla przyjętej ilości nominalnej transakcji. Zakres cen użytych w powyższych symulacjach ma charakter wyłącznie poglądowy, a rzeczywiste poziomy cen pszenicy konsumpcyjnej w przyszłości mogą być zarówno niższe, jak i wyższe od przedstawionych w tabeli. Symulacja pokazuje również wpływ kosztów (maksymalnej marży Banku) na wynik uzyskany przez Klienta. 7
Ryzyka produktu i zabezpieczenie rozliczenia Ryzyka produktu Ryzyka związane z transakcją Opcja Towarowa opis ryzyk związanych z zawarciem przez Klienta transakcji Opcja Towarowa został przedstawiony w dokumencie Informacje o instrumentach finansowych i ryzyku. Produkty skarbowe Banku Pekao S.A.. Zabezpieczenie rozliczenia Zabezpieczenie rozliczenia nie jest stosowane w przypadku zakupu opcji towarowej przez Klienta od Banku z datą płatności premii w dniu zawarcia transakcji. Zabezpieczenie rozliczenia jest stosowane w przypadku sprzedaży opcji towarowej przez Klienta Bankowi. Ze względu na możliwość powstania po stronie Klienta zobowiązania do zapłaty Bankowi kwoty wynikającej z tytułu rozliczenia netto opcji towarowej, Bank umożliwia sprzedaż (wystawianie) opcji towarowej jedynie Klientom o zweryfikowanym standingu finansowym, posiadającym limit przedrozliczeniowy przyznawany przez Bank w celu zawierania transakcji pochodnych. Bank, na podstawie oceny zdolności kredytowej Klienta oraz ekspozycji na poszczególne rodzaje ryzyk rynkowych, określa wysokość limitu oraz maksymalny czas trwania oferowanych transakcji terminowych. W przypadku, gdy wartość wykorzystania limitu przedrozliczeniowego (obliczona zgodnie z warunkami zawartej umowy ramowej) przekroczy kwotę przyznanego limitu Bank może wezwać Klienta do ustanowienia dodatkowego zabezpieczenia do poziomu pokrywającego wartość przekroczenia w trybie wskazanym w umowie ramowej. Ustanowione zabezpieczenie może mieć formę pieniężną. W przypadku spadku wykorzystania limitu przedrozliczeniowego, Bank dokona korekty wysokości wymaganego zabezpieczenia i zwrotu Klientowi nadwyżki środków. Kluczowe pojęcia Cena wykonania ustalona w dniu zawierania transakcji cena towaru, względem której ustala się kwotę rozliczenia netto. Cena zmienna cena / średnia z cen z danej giełdy towarowej lub innego źródła ceny ustalonego przez strony transakcji na dzień / dni wyceny. Dzień wyceny dzień ustalenia ceny towaru na potrzeby ceny zmiennej. Premia kwota płacona sprzedawcy opcji towarowej przez nabywcę opcji towarowej w dacie płatności premii, czyli zwyczajowo w dniu zawarcia transakcji. Towar metal, kruszec, tworzywo sztuczne, produkt spożywczy lub rolny, surowiec energetyczny, uprawnienie do emisji gazów cieplarnianych lub inny surowiec, którego cena jest wyrażona w jednostkach zgodnych ze specyfikacją wskazanej giełdy towarowej lub innego źródła ceny. 8 Bank Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Grzybowska 53/57, 00-950 Warszawa, wpisany do rejestru przedsiębiorców w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, KRS: 0000014843, NIP: 526-00-06-841, REGON: 000010205, wysokość kapitału zakładowego i kapitału wpłaconego: 262 470 034 zł.