X. ESTAUBÉ, TROUMOUSE I BARROUDE Na wsch. od cyrku Gavarnie, po pn. stronie dzia³u wodnego, dwa inne wielkie górskie amfiteatry warte s¹ odwiedzenia. Pierwszy to Estaubé, po³o ony w górnej czêœci spokojnej, w¹skiej doliny Estaubé, drugim jest Troumouse, najwiêkszy z trzech cyrków powy ej osady Héas. aden z nich nie uzyska³ tak wiele rozg³osu jak ich znamienity s¹siad i dlatego omija je ogromna wiêkszoœæ odwiedzaj¹cych Cyrk Gavarnie co jest bezsprzecznie ich zalet¹. Oba bêdzie siê op³aca³o spenetrowaæ. DOJAZD I INFORMACJE PODSTAWOWE Po³o enie Na wsch. od Gavarnie, wzd³u grzbietu granicznego, rozci¹gaj¹c siê na pn. od niego. Cyrki Estaubé i Troumouse odwadniane s¹ przez potok Gave de Héas, wpadaj¹cy w Gèdre do potoku Gave de Gavarnie. Cyrk Barroude tworzy natomiast wsch. œcianê Cyrku Troumouse. Dojazd Do Cyrków Estaubé i Troumouse podrzêdn¹ drog¹ prowadz¹c¹ na pd. wsch. z Gèdre, dolin¹ Vallée de Héas. Nie ma bezpoœredniej drogi dojazdowej do Cyrku Barroude, do którego dociera siê albo odbywaj¹c d³ugi marsz z Aragnouet w dolinie Vallée d Aure albo wêdruj¹c na prze³aj z Héas. Mapy z serii IGN Carte de Randonnées arkusz nr 4 Bigorre w skali 1:50.000; z serii IGN TOP25 arkusze nr 1748OT Gavarnie, Luz St-Sauveur i 1748ET Néouvielle, Vallée d Aure, w skali 1:25.000 Bazy wypadowe Gèdre (1071 m), Héas (1500 m) dla Cyrków Estaubé i Troumouse; Barroude nie posiada adnej ród³a informacji Office de Tourisme (biuro informacji turystycznej), Gèdre (tel.0562924805) Cyrk Estaubé otacza górny koniec stosunkowo krótkiej, w¹skiej doliny, czêœciowo ukrytej przed ogólnym widokiem za zapor¹, która powstrzymuje jez. Lac des Gloriettes, po³o one w po³owie drogi wzd³u doliny Vallée de Héas. Cyrk Troumouse jest znacznie bardziej otwarty, le y na pd.-wsch. od ma³ej osady Héas i jest najwiêkszy w Pirenejach: ma 10 km od jednego koñca do drugiego. Jest to dzikie miejsce z nierównymi halami, malutkimi sadzawkami, strumieniami i skalnymi œcianami.
X. Estaubé, Troumouse i Barroude 233 Jest jeszcze jeden cyrk, który jest mniej znany nawet od dwóch poprzednich ma³y amfiteatr, odleg³y i odosobniony, posiadaj¹cy urok sam w sobie. Barroude odwiedzany jest przez wêdrowców, pod¹ aj¹cych Pirenejskim Szlakiem Wysokogórskim (HRP) i przez wspinaczy, których przyci¹ga jego dominuj¹ca œciana. Poza tym jest on przewa - nie pomijany. Jego g³ównym atrybutem jest rozleg³a œciana Barroude, która jest faktycznie wsch. bokiem Cyrku Troumouse. Poni ej skalnej œciany po- ³o one s¹ jeziorka, a na trawiastym pagórku znajduje siê schr. PNP, za którym le y nastêpny staw. Ku pn.-wsch. ledwie zarysowane doliny przebijaj¹ siê przez zbiegaj¹ce siê granie. Na pd., po drugiej stronie zbudowanej z ³upków prze³. Port de Barroude, le y Cyrk Barrosa w Hiszpanii, poni ej którego wij¹ca siê dolina Vallée de Barrosa wybiega poza ten teren, by po³¹czyæ siê z dolin¹ rzeki Cinca. Jest to rejon dla wêdrowców, ale stanowi równie wyzwanie dla wspinacza. Jest to tak e krajobraz dla marzyciela. Wysoko po³o ony zak¹tek, gdzie mo na zatrzymaæ czas, miejsce aby usi¹œæ i zostaæ poch³oniêtym przez odosobnienie i nieskaziteln¹ prostotê tego górskiego œwiata. Bazy wypadowe GÈDRE (1071 m) jest ostatni¹ wiosk¹ przy drodze D921, przed dotarciem do Gavarnie. Skupiona jest poni ej wylotu doliny Vallée de Héas, dociera do niej prywatny autobus, który kursuje do Gavarnie z Luz St-Sauveur. Znajduje siê w niej wybór miejsc noclegowych w hotelach, dwa schroniska gîte d étape: Granges de Saugué (tel. 05 62 92 48 73) i L Escapade (tel. 05 62 92 49 37, www.gite-escapade.com) oraz trzy pola namiotowe. Wioska posiada restauracjê, sklepy z podstawowym zaopatrzeniem i informacjê turystyczn¹. HÉAS (1500 m) to niewiele wiêcej ni zbiór wiejskich domów i ma³a kaplica, 8 km od Gèdre. Zakwaterowanie w prywatnych pokojach ze œniadaniem dostêpne jest w La Chaumière (jest przy nim tak e pole namiotowe, tel. 05 62 92 48 72) i w Auberge de la Munia (tel. 05 62 92 48 39). Znajduje siê tu tak e schr. gîte d étape Auberge Le Refuge (tel. 05 62 92 47 74). Za osad¹ droga skrêca ³ukiem na pd., prowadz¹c do budki, gdzie pobierana jest op³ata za przejazd. Nastêpnie biegnie
234 X. Estaubé, Troumouse i Barroude ³ukiem w górê zbocza, docieraj¹c do pensjonatu Auberge de Maillet (tel.0562924897),podrodzedocyrkutroumouse. adne zamieszka³e miejsce nie jest po³o one naprawdê wystarczaj¹co blisko, by stanowiæ efektywn¹ bazê dolinn¹ dla Cyrku Barroude. Najbli szymi wioskami s¹ te w dolinie Vallée d Aure, na pn. od tunelu Aragnouet-Bielsa. Z nich najwiêksz¹ jest St-Lary, ale potrzebny by³by zmotoryzowany transport, by dotrzeæ do Aragnouet-le-Plan, sk¹d rozpoczyna siê 3-godzinny marsz dolin¹ Vallon de la Géla do schr. Refuge de Barroude. Schronisko Refuge de Barroude (2373 m) zosta³o zbudowane przez w³adze PNP w 1974 r. Jest wygodnym schroniskiem, z miejscami w sumie dla 35 osób, na jednej wieloosobowej sali i w przybudówce namiotowej, z obs³ug¹ od lipca do po³owy wrzeœnia. Schronisko stoi na trawiastej stromiÿnie, pomiêdzy dwoma stawami, z widokiem na œcianê Barroude (tel. 05 62 39 61 10, www.parc-pyrenees.com). Cyrk Estaubé
TRASA 79 Barrage des Gloriettes (1668 m) Cabane d Estaubé (1755 m) Trasa 79 235 Stopieñ trudnoœci 1 Odleg³oœæ 4km Suma podejœæ 87 m Czas przejœcia 1godz. Ten krótki i ³atwy szlak proponowany jest jako wprowadzenie do dzikej, niezamieszkanej i piêknej doliny Vallée d Estaubé. Znajduje siê tu spiêtrzone tam¹ jezioro, us³ane g³azami hale, uroczy górski strumieñ i imponuj¹ca œciana zamykaj¹ca dolinê, po drugiej stronie której góruje Monte Perdido. To w³aœnie przez w¹sk¹ dolinê Estaubé i szczerbê Brèche de Tuquerouye, Ramond de Carbonnières podj¹³ próby wejœcia na Monte Perdido w 1797 i 1802 r., a teren na pd. od jez. Lac des Gloriettes od tego czasu bardzo ma³o siê zmieni³. By dotrzeæ do pocz¹tku szlaku idziemy w¹sk¹ drog¹ lokaln¹, która od³¹cza siê w kierunku pd. od drogi do Héas przy moœcie Pont de l Arraillé (1459 m, tablica informacyjna PNP), ok. 2 km poni ej Héas. Przy zaporze znajduje siê parking. Bez korzystania ze œrodka transportu, dojœcie tutaj z Héas zajmie ok. godziny. Id¹c od parkingu przechodzimy przez tamê, za któr¹ œcie ka rozwidla siê. Wybieramy lewe odga³êzienie i wêdrujemy wzd³u zach. brzegu jez., kieruj¹c siê na pd., z widokiem na Cyrk Estaubé, którego wybijaj¹cym siê elementem jest szczerba Brèche de Tuquerouye. Powy ej prze³êczy mo na zobaczyæ górn¹ czêœæ Monte Perdido (Mont Perdu) i ³atwo zrozumieæ, dlaczego Ramond da³ siê oszukaæ wierz¹c, e stanowi on fragment grzbietu granicznego. Gdy doszed³ na Brèche de Tuquerouye, odkry³ ku swojemu zaskoczeniu, e pomiêdzy grani¹ i Perdido le y jeszcze jedna dolina.
236 X. Estaubé, Troumouse i Barroude Port Neuf de Pinède jest od dawna wykorzystywan¹ prze³êcz¹. Kiedyœ przechodzili przez ni¹ przemytnicy zajmuj¹cy siê nielegalnym handlem miêdzy Francj¹ i Hiszpani¹. Prawy wariant wspina siê na prze³êcze Hourquette d Alans i Port Neuf de Pinède. Od pd. krañca jeziora œcie ka biegnie, przez hale usiane g³azami. Poniewa postêpujemy naprzód, widoki poszerzaj¹ siê i ukazuje siê coraz wiêksza czêœæ œciany cyrku, a do momentu gdy mo emy zobaczyæ prze³. Port Neuf de Pinède, znacznie na wsch. od Brèche de Tuquerouye. Œcie ka z ³atwoœci¹ wznosi siê w kierunku krañca pierwszej hali, by przecisn¹æ siê przez skalisty przesmyk, za którym le y drugi fragment hali. Gdy przejdziemy przez przewê enie, poni ej po ska³ach sp³ywa œliczna kaskada. W kilka minut póÿniej wchodzimy do Parku Narodowego. Zaraz za znakiem PNP œcie ka rozwidla siê. Do chaty Cabane d Estaubé idziemy lewym odga³êzieniem. Przechodzi ono przez hale, potem idzie pod górê wzniesienia po prawej stronie strumienia, który w tym miejscu przep³ywa, rozpryskuj¹c siê, przez wapienne rynny. Powy ej tego odcinka, przechodzimy przez strumieñ betonowym mostkiem dla pieszych, nastêpnie wêdrujemy przez kolejne hale, by dotrzeæ do prostej chaty pasterskiej Cabane d Estaubé, usytuowanej na niewielkim wzniesieniu, po wsch. stronie doliny, z uroczym, niezak³óconym widokiem na Cyrk Estaubé. Na powrót do zapory Barrage des Gloriettes trzeba przeznaczyæ 1 godz. Szlak przez prze³. Hourquette d Alans (2430 m) jest nieskomplikowany, prowadzi ca³y czas wygodn¹ œcie k¹ (2 godz. 15 min od skrzy owania przy znaku PNP). Oferuje on dojœcie do Gavarnie przez schr. Refuge des Espuguettes. Zamiast iœæ przez prze³. Hourquette d Alans do Gavarnie, mo na przejœæ przez grzbiet graniczny na prze³. Brèche de Tuquerouye
Trasa 80 237 (2666 m). Œcie ka od³¹cza siê od szlaku na Hourquette d Alans, tu poni ej tej prze³êczy. Uwaga! Jest to trasa wy³¹cznie dla doœwiadczonych górskich wêdrowców. Prze³. Port Neuf de Pinède (2466 m) oferuje ³atwiejsz¹ drogê do hiszpañskiej doliny Valle de Pineta, ni szlak przez Brèche de Tuquerouye. Do prze³êczy docieramy w 2½ godz. od skrzy owania przy znaku PNP. TRASA 80 Héas (1500 m) Lac des Aires (2099 m) Le Cot (2138 m) Stopieñ trudnoœci 2 3 Odleg³oœæ 7km Suma podejœæ 638 m Czas przejœcia 2 2½ godz. Naj³atwiejszym sposobem na dostanie siê do centrum rozleg³ego Cyrku Troumouse, jest pojechanie p³atn¹ drog¹, która prowadzi w górê za Héas i koñczy siê przy parkingu na wysokoœci 2090 m. 15-minutowy spacer na pn.-wsch. od parkingu prowadzi na urwisko Le Cot, zwieñczone pos¹giem Matki Boskiej. Jest to wspania³y punkt widokowy, znajduj¹cy siê prawie w œrodku cyrku. Nastêpne 15 min marszu doprowadzi nas do Lacs des Aires, zbioru stawów i sadzawek poni ej Pic de Troumouse. Trasa zaproponowana poni ej jest jednak d³u sza i bardziej wymagaj¹ca, poniewa prowadzi z dala od asfaltowej drogi, wchodz¹c w obrêb cyrku alternatywnym szlakiem. Z Héas idziemy przez krótki odcinek drog¹ w stronê budki, w której pobierana jest op³ata za przejazd. 100 metrów przed ni¹, po lewej stronie drogi, przy schr. Auberge Le Refuge, znajduje siê parking. W miejscu tym zaczyna siê znakowana œcie ka, która ju po chwili rozwidla siê. Wybieramy prawy wariant i idziemy z ³atwoœci¹ skosem przez zbocze, powy ej potoku Gave
238 X. Estaubé, Troumouse i Barroude Jest to alternatywny szlak z Héas przez dolinkê Vallon de l Aiguila. des Touyères. Trzymaj¹c siê lewej strony strumienia, wchodzimy do Parku Narodowego i przechodzimy w¹wozem, wznosz¹c siê jednostajnie, póÿniej bardziej stromo, w kierunku jego górnego koñca, podchodz¹c do chaty Cabane des Aires (2132 m). Dojœcie a do cabany nie jest konieczne, poniewa œcie ka rozwidla siê poni ej niej, ale dodatkowy wysi³ek op³aca siê ze wzglêdu na widoki. Z lewej strony do³¹cza inna œcie ka, my idziemy jednak ³ukiem w prawo (na pd.). Z przodu, powy ej i z ty³u rozci¹gaj¹ siê wapienne œciany cyrku, a my wkrótce dochodzimy do jeziorek Lacs des Aires. Idziemy wokó³ ich pd. krañca i odbijamy na zach. Na pagórku powy ej widoczny jest pos¹g Matki Boskiej. Gdy œcie ka rozwidla siê, wybieramy prawe odga³êzienie i podchodzimy pod górê do pos¹gu, sk¹d otwiera siê wspania³y panoramiczny widok na ca³y cyrk. Wracamy t¹ sam¹ œcie k¹ (2 godz.) albo idziemy szlakiem do parkingu przy koñcu drogi i nastêpnie wêdrujemy ni¹ w dó³ (istniej¹ skróty), obok pensjonatu Auberge de Maillet, z powrotem do Héas (1½ 2 godz.). Pic de Gabiétou i Cyrk Troumouse