Departament Koordynacji Strategii i Polityk Rozwoju Monitorowanie rozwoju regionalnego - rola KOT i ROT - Agnieszka Dawydzik Dyrektor Departamentu Koordynacji Strategii i Polityk Rozwoju Zielona Góra, 29 maja 2015 r.
System monitorowania polityk publicznych w ujęciu terytorialnym - główne przesłanki Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020 (KSRR) wskazała na konieczność wzmocnienia strategicznego wymiaru polityki rozwoju, tworzenia warunków instytucjonalnych dla kształtowania i rozwijania strategicznego myślenia na poziomie krajowym, regionalnym i subregionalnym; Znaczna decentralizacja zasad funkcjonowania systemu - nie wskazano jednoznacznie ram instytucjonalnych systemu na poziomie regionalnym wyjście naprzeciw oczekiwaniom instytucji funkcjonujących na poziomie regionalnym; Konieczność budowy systemu wynikała z doświadczeń nad przygotowaniem dokumentów strategicznych dla polityki spójności brak jednolitych ram współpracy z partnerami na szczeblu regionalnym, czy też budowy systemu na poziomie subregionalnym, lokalnym; Działania związane z budową systemu równolegle z projektami regionalnymi projekty dot. budowy potencjału analitycznego na poziomie regionalnym 2
System monitorowania rozwoju regionalnego Powstały system, którego zadaniem jest zbieranie, gromadzenie oraz analiza danych w celu generowania i dostarczania informacji o charakterze diagnostycznym i ewaluacyjnym służy do weryfikacji podjętej polityki rozwoju i jej modyfikacji. Ustanowiono nowe instytucje w systemie realizacji polityki regionalnej pozwalające na umieszczenie realizowanych strategii i polityk w kontekście obiektywnych faktów, danych i ekonomiczno-społecznych teorii naukowych (evidence based policy). Należą do nich: Krajowe i Regionalne Fora Terytorialne odpowiedzialne za kreowanie debaty strategicznej, Obserwatoria rozwoju terytorialnego (krajowe i regionalne) zasilające wynikami prac badawczych i analitycznych fora terytorialne oraz opracowujące rekomendacje dotyczące zmian w politykach publicznych 3
Cele wprowadzenia systemu instytucjonalnego KOT-ROT-KFT-RFT poprawa jakości planowania strategicznego i działalności operacyjnej; stworzenie elastycznego systemu pozyskiwania i agregowania danych; wypracowanie standardów i ich wymiana pomiędzy rządem i samorządem; upowszechnienie wiedzy na temat rozwoju regionalnego; stworzenie systemu szybkiego i sprawnego przepływu informacji pomiędzy podmiotami odpowiedzialnymi za prowadzenie polityki rozwoju; wzrost zainteresowania strategicznym myśleniem o rozwoju na poziomie krajowym regionalnym i subregionalnym; inicjowanie debat na temat strategicznych kierunków rozwoju regionalnego. 4
Budowa potencjału analitycznego zarządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego (22 maja 2013 r.) stworzyło ramy prawne funkcjonowania Krajowego Obserwatorium Terytorialnego jako podmiotu opiniodawczo-doradczego; rozszerzono model funkcjonowania jednostek analitycznych ROT na wszystkie województwa. Przed utworzeniem obserwatorium krajowego istniały oddolne inicjatywy tj. projekty powstałe w oparciu o wsparcie z PO Kapitał Ludzki lub w ramach własnych rozwiązań RPO; stworzono sieć: obserwatoria regionalne obserwatorium krajowe wymiana informacji nt. badań, prezentacje, spotkania; zapewniono dodatkowe wsparcie procesu tworzenia jednostek na poziomie regionalnym w oparciu o środki dostępne w ramach działania 5.2.1 PO Kapitał Ludzki; 5
Budowa potencjału analitycznego doświadczenia z wdrażania projektów PO KL wykorzystano jako pilotaż do stworzenia systemu obejmującego jednostki monitorowania polityk publicznych we wszystkich województwach; obserwatoria zainicjowały debaty eksperckie w ramach forów terytorialnych na temat strategicznych kierunków rozwoju regionu; obserwatoria wspierały aktywnie proces programowania polityki spójności oraz negocjacje programów na perspektywę finansową 2014-2020; stworzono system sprawnego przepływu informacji pomiędzy podmiotami odpowiedzialnymi za prowadzenie polityki rozwoju (KOT-ROT) regularne spotkania co najmniej raz na kwartał; 6
Krajowe Obserwatorium Terytorialne efekty dotychczasowych prac WYBRANE GŁÓWNE PRACE ANALITYCZNE W 2014 r. Wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej i realizowanie polityki spójności na rozwój kraju. Badanie dotyczyło przedstawienia sytuacji społecznogospodarczej Polski na tle Unii Europejskiej oraz NMS12 w ramach podsumowania dziesięciolecia akcesji. W opracowaniu dokonano analizy znaczenia członkostwa w UE dla rozwoju kraju, zestawienia środków przekazanych przez UE i wykorzystanych w Polsce w latach 2004-2013 oraz omówiono kwestie wpływu polityki spójności na procesy gospodarcze i społeczne na poziomie kraju i regionów. 7
Krajowe Obserwatorium Terytorialne realizowane prace WYBRANE GŁÓWNE PRACE ANALITYCZNE W 2015 r. Wpływ polityki spójności na rozwój społeczno-gospodarczy Polski i regionów w latach 2004-2014 Materiał prezentujący najnowsze wyniki badań na temat wpływu polityki spójności na kształtowanie się wybranych wskaźników makroekonomicznych na poziomie krajowym i regionalnym, w oparciu o cykliczne badania przeprowadzane na zlecenie MIiR za pomocą ilościowych modeli ekonomicznych. Dotychczasowe wyniki badań wskazują na jednoznacznie pozytywny wpływ polityki spójności na rozwój społeczno-gospodarczy Polski. 8
Krajowe Obserwatorium Terytorialne realizowane prace WYBRANE GŁÓWNE PRACE ANALITYCZNE W 2015 r. Przegląd regionalny Polski Przedstawienie we współpracy z Regionalnymi Obserwatoriami Terytorialnymi istotnych zmian w sytuacji społeczno-gospodarczej kraju i województw na tle lat poprzednich oraz na tle tendencji w Unii Europejskiej. Podsumowanie procesów społeczno-gospodarczych zachodzących w celu formułowania wniosków i rekomendacji dla polityki rozwoju na szczeblu krajowym i regionalnym, tak aby była ona zorientowana terytorialnie. W roku 2015 kontynuacja badania wspólnie z ROTami. 9
Krajowe Obserwatorium Terytorialne realizowane prace WYBRANE GŁÓWNE PRACE ANALITYCZNE W 2015 r. Doing Business in Poland Regionalne raporty Doing Business mają na celu identyfikację różnic pomiędzy regulacjami w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej oraz ich egzekwowania na różnych obszarach tego samego kraju lub regionu. Raporty prezentują dane odnośnie warunków prowadzenia działalności gospodarczej na wybranych obszarach, zawierają także ranking poszczególnych lokalizacji oraz rekomendacje odnośnie reform, które na każdym z wybranych obszarów pozwoliłyby na poprawę wyników na poziomie lokalnym. 10
Krajowe Obserwatorium Terytorialne realizowane prace WYBRANE GŁÓWNE PRACE ANALITYCZNE W 2015 r. Raport o rozwoju społeczno-gospodarczym, regionalnym i przestrzennym Opracowanie cyklicznego raportu (co 4 lata) o rozwoju jest wymagane przepisami Ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Celem raportu jest analiza procesów rozwojowych w kraju i regionach w odniesieniu do dziedzin i obszarów tematycznych określonych w dokumentach strategicznych, ocena realizacji wyznaczonych celów strategicznych ze wskazaniem na osiągnięcia oraz obszary wymagające wzmocnionej interwencji publicznej, a na tej podstawie opracowanie rekomendacji dla polityki rozwoju i systemu jej wdrażania. 11
Rozwój statystyki publicznej dla potrzeb monitorowania i ewaluacji W dniu 18 grudnia 2012 r. został podpisany List Intencyjny w sprawie współpracy pomiędzy Ministrem Rozwoju Regionalnego i Prezesem Głównego Urzędu Statystycznego. W 2013 r. uzgodniono Plan Działań służący realizacji postanowień Listu, zawierający obszary badawcze i szczegółowe tematy współpracy bilateralnej. Zadania realizowane przez GUS dotyczą m.in. opracowania Wspólnej Listy Wskaźników Kluczowych (zadanie zrealizowane), wprowadzenia nowej definicji Internetu szerokopasmowego do badań statystycznych (w realizacji), budowy bazy wskaźników monitorujących strategie rozwojowe kraju i województw - tzw. systemu STRATEG (I etap zrealizowany, trwa rozbudowa zasobów informacyjnych systemu), opiniowania dokumentów strategicznych polityki spójności (realizowane na bieżąco). 12
System STRATEG Oddany do użytkowania w 2013 r. system STRATEG jest systemem monitorowania polityki rozwoju, sfinansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach projektu systemowego Programu Kapitał Ludzki Zarządzania strategiczne rozwojem poprawa jakości rządzenia w Polsce. Zasoby systemu są ogólnie dostępne za pośrednictwem strony internetowej http://strateg.stat.gov.pl. System STRATEG zawiera informacje na temat dokumentów strategicznych rozwoju Polski i regionów oraz bazę wskaźników służących monitorowaniu programów i polityk. System podlega ciągłej aktualizacji i rozwojowi - zasilany jest kolejnymi dokumentami i szeregami danych, opracowywane są nowe funkcjonalności i formy prezentacji danych. Udostępniona została anglojęzyczna wersja systemu oraz interaktywny podręcznik użytkownika. W przygotowaniu jest opracowanie ułatwiające analizę i interpretację kluczowych wskaźników monitorowania celów polityki spójności. Do 2015 r. opracowane zostaną zautomatyzowane mechanizmy zasilania systemu danymi. 13
Koordynacja systemu współpraca z GUS Badania statystyczne dostosowane do potrzeb informacyjnych polityki spójności polegające na opracowaniu nowych mierników, definicji wskaźników i metodologii badań, w tym np.: dostępność usług publicznych w obszarze planowania przestrzennego, budownictwa mieszkaniowego, e-administracji, bezpieczeństwa publicznego, partycypacji społecznej, kultury, ochrony zdrowia; dezagregacja wskaźników Europa 2020 na poziom NUTS2; rozszerzenie badania BAEL na poziomie NUTS 3; zapewnienie danych w zakresie B+R i innowacji w podregionach; poprawa jakości rachunków narodowych (ESA 2010); wdrożenie regionalnych rachunków publicznych; źródła danych dla ewaluacji kontrfaktycznych w obszarze przedsiębiorczości; infrastruktury i aparatury badawczej; transportu pasażerskiego; monitorowania obszarów specjalnych; identyfikacji obszarów o cechach miejskich i wiejskich; itp. Wyniki badań dostępne na stronie: http://stat.gov.pl/statystyka-regionalna/statystyka-dla-polityki-spojnosci/ 14
Dziękuję za uwagę Departament Koordynacji Strategii i Polityk Rozwoju www.mir.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl