ZADANIE 1.4.1. KONCEPCJA ORGANIZACJI BADAO PILOTAŻOWYCH

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ZADANIE 1.4.1. KONCEPCJA ORGANIZACJI BADAO PILOTAŻOWYCH Projekt B2.2 Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców Radom Warszawa, 05 września 2012 r. BIURO PROJEKTU 02-087 WARSZAWA Al. Gen. W. Sikorskiego 11/110 tel. (48) 22 446 91 82 fax: (48) 22 446 91 83

Koncepcja organizacji badao pilotażowych Autorzy: dr hab. Henryk Bednarczyk dr inż. Ireneusz Woźniak dr inż. Zbigniew Kramek dr inż. Dorota Koprowska dr inż. Tomasz Kupidura Konsultacje partnerów społecznych Jolanta Kosakowska Związek Rzemiosła Polskiego Bogdan Grzybowski Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych Wojciech Jabłooski Związek Pracodawców Warszawy i Mazowsza Jacek Szydłowski Stowarzyszenie Elektryków Polskich, Federacja Stowarzyszeo Naukowo-Technicznych NOT Elżbieta Gołacka Powiatowy Urząd Pracy w Radomiu Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 2

Metryka Dokumentu Nazwa i numer usługi Projekt systemowy PO KL Modyfikacja metodologii opracowywania opisów standardów kompetencji zawodowych i jej przetestowanie, opracowanie 300 opisów standardów kompetencji zawodowych oraz wprowadzenie opisów standardów kompetencji zawodowych do bazy danych ZPC/93/B2.2/2011 Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców Nr projektu B2.2 Priorytet PO KL Nazwa produktu Zadanie Podzadanie I. Zatrudnienie i integracja społeczna Koncepcja organizacji badao pilotażowych Zadanie 1. Modyfikacja metodologii opracowywania opisów standardów kompetencji zawodowych i jej przetestowanie Przetestowanie w badaniach pilotażowych skorygowanej metodologii (na przykładzie 10 standardów kompetencji zawodowych) Nr wewn. produktu 1.4.1 Termin zgodnie z umową 05 września 2012 r. Wykonawca Zarządzający Projektem Osoba odpowiedzialna za produkt Konsorcjum: Doradca Consultants Ltd., Instytut Technologii Eksploatacji PIB, WYG International, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego Małgorzata Hunin Koordynator ds. metodologii opracowywania standardów kompetencji zawodowych prof. dr hab. Stefan M. Kwiatkowski Podpis osoby odpowiedzialnej za produkt Akceptacja merytoryczna Departament Rynku Pracy MPiPS Data Podpis Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 3

SPIS TREŚCI 1 WSTĘP... 5 2 OPRACOWANIE KRYTERIÓW I SPOSOBU DOBORU ZAWODÓW DO BADAO PILOTAŻOWYCH... 6 3 REKRUTACJA KANDYDATÓW DO ZESPOŁÓW EKSPERCKICH DO OPRACOWANIA OPISÓW STANDARDÓW KOMPETENCJI ZAWODOWYCH... 8 4 PRZYGOTOWANIE I REALIZACJA SZKOLEO ZESPOŁÓW EKSPERCKICH... 12 5 PRZEPROWADZENIE PRAC BADAWCZO-ANALITYCZNYCH W TERENIE... 20 6 OPRACOWANIE SPRAWOZDAO Z PRZEBIEGU BADAO KOMPETENCJI WYMAGANYCH PRZEZ PRACODAWCÓW... 25 7 OPRACOWANIE OPISÓW STANDARDÓW KOMPETENCJI ZAWODOWYCH I ICH EWALUACJA... 25 8 RECENZJE I WERYFIKACJE OPISÓW STANDARDÓW KOMPETENCJI ZAWODOWYCH... 36 9 EKSPERTYZY ODBIORU 10 OPISÓW STANDARDÓW I OPRACOWANIE OSTATECZNEJ ICH WERSJI... 47 10 MONITORING, ANALIZA WYNIKÓW BADAO PILOTAŻOWYCH OPRACOWANIE REKOMENDACJI... 47 11 ZAŁĄCZNIKI....47 1. Słownik terminów 2. Uzasadnienie wyboru zawodów do badao pilotażowych 3. Schemat procedury opracowywania standardu kompetencji zawodowych w badaniach pilotażowych Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 4

1 Wstęp Zgodnie z założeniami organizacyjnymi realizacji projektu B2.2 Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców przedstawiamy kluczowe elementy koncepcji organizacji badao pilotażowych. Pilotażowe opracowanie opisów standardów kompetencji zawodowych będzie odbywad się z uwzględnieniem raportów akceptowanych przez Zamawiającego: Wstępny projekt modelu struktury standardu kompetencji zawodowych (Zadanie 1.2.) Wstępny projekt metodologii opracowywania standardów kompetencji zawodowych (Zadanie 1.3.) Badania pilotażowe mają na celu testowanie skorygowanej i zaakceptowanej przez Zamawiającego struktury oraz metodologii opracowywania standardów kompetencji zawodowych. Zgodnie z założeniami organizacyjnymi realizacji projektu B2.2, na podstawie wyników badao kompetencji wymaganych przez pracodawców, zostaną sporządzone opisy standardów kompetencji zawodowych dla minimum 10 zawodów (zadanie 1.4.2). Badania pilotażowe w przedkładanej koncepcji zawierają sprawdzenie pełnej procedury opracowania opisów standardów kompetencji zawodowych i powinny pozwolid na modyfikację wstępnej metodologii, struktury standardów oraz praktyczne przygotowanie zespołów Wykonawcy do realizacji podstawowych zadao projektu ( Załącznik 3). Koncepcja badao pilotażowych (Zadanie 1.4.1) uwzględnia następujące zadania: Opracowanie kryteriów i sposobu doboru zawodów do badao pilotażowych; Powołanie zespołów eksperckich do opracowania opisów standardów kompetencji zawodowych; Przygotowanie i realizacja szkoleo zespołów eksperckich; Przeprowadzenie prac badawczo-analitycznych w terenie; Opracowanie sprawozdao z przebiegu badao kompetencji wymaganych przez pracodawców; Opracowanie opisów standardów kompetencji zawodowych (wchodzi w zakres zadania 1.4.2); Ewaluacja opisów standardów kompetencji zawodowych (wchodzi w zakres zadania 1.4.2); Recenzje opisów standardów kompetencji zawodowych (wchodzi w zakres zadania 1.4.2); Weryfikacje i zatwierdzenie opisów standardów kompetencji zawodowych przez Komisje Branżowe (wchodzi w zakres zadania 2.5.2); Ekspertyzy odbioru 10 opisów standardów i opracowanie ostatecznej ich wersji (wchodzi w zakres zadania 2.6.1). Powyższe etapy koncepcji badao pilotażowych zawierają zakresy zadao spoza zadania 1.4.1 z uwagi na to, że Wykonawca zakłada sprawdzenie pełnej procedury opracowywania, oceniania i zatwierdzania standardów kompetencji zawodowych. Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 5

2 Opracowanie kryteriów i sposobu doboru zawodów do badao pilotażowych Zaakceptowana przez Zamawiającego lista zawodów wytypowanych do badao pilotażowych znacznie usprawni realizację bardzo złożonych zadao zgodnie z sugestią Komitetu Sterującego z 26 kwietnia 2012 r. Zastosowane kryteria i sposoby doboru zawodów umożliwiły przedłożenie listy zawodów, która była również wynikiem analizy propozycji złożonych przez 9 partnerów społecznych, którzy zgłosili zapotrzebowanie w sumie na 172 zawody. Wykonawca, przygotowując się do przetestowania w badaniach pilotażowych skorygowanej metodologii, wystąpił do Zamawiającego o akceptację listy 14 zawodów, dołączając do niej uzasadnienie wyboru zawodów (Załącznik 2). Wykonawca uzyskał akceptację ze strony Zamawiającego przedłożonej listy. Wykonawca, dysponując listą 14 zawodów przeznaczonych do badao pilotażowych, nawiąże współpracę z odpowiednimi organizacjami branżowymi i zawodowymi zainteresowanymi rozwijaniem standardów kompetencji zawodowych w Polsce. Wśród zaproszonych do współpracy znajdą się w pierwszej kolejności: - Forum Związków Zawodowych, 85-719 Bydgoszcz, ul. Fordooska 55; - Komisja Krajowa NSZZ Solidarnośd", 80-855 Gdaosk, ul. Wały Piastowskie 24; - Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, 00-924 Warszawa, ul. Kopernika 36/40; - Business Centre Club, 00-136 Warszawa, Pl. Żelaznej Bramy 10; - Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej, 03-973 Warszawa, ul. Brukselska 3; - Krajowa Izba Gospodarcza, 00-074 Warszawa, ul. Trębacka 4; - Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych, 00-591 Warszawa, ul. Klonowa 6; - Związek Rzemiosła Polskiego, 00-246 Warszawa, ul. Miodowa 14. Do współpracy w projektowaniu standardów zostaną zaproszeni przedstawiciele właściwych dla wybranych zawodów organizacji branżowych. Współpraca z organizacjami zrzeszającymi pracodawców, pracobiorców, organizacjami branżowymi, stowarzyszeniami zawodowymi oraz innymi jednostkami samorządu gospodarczego ma kluczowe znaczenie dla jakości standardów kompetencji zawodowych. Wykonawca, w ramach realizacji badao pilotażowych, zapewni współpracę z organizacjami branżowymi i zawodowymi, w szczególności podczas: - powołania Zespołów Eksperckich ds. opracowania opisów standardów kompetencji zawodowych; - przeprowadzania prac badawczo-analitycznych w terenie i zbierania danych źródłowych o kompetencjach wymaganych do wykonywania zawodów objętych standaryzacją cenna pomoc doradcza dotyczyd będzie wyłonienia i pozyskania do współpracy określonych przedsiębiorstw (podmiotów/instytucji); - naboru ewaluatorów i zewnętrznych recenzentów opisów standardów kompetencji zawodowych; - powołania Komisji Branżowych ds. analizy i zatwierdzania opisów standardów kompetencji zawodowych. Podstawowe kryteria wyboru zawodów do standaryzacji: Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 6

- deficytowe na rynku pracy, w których występuje najwięcej ofert pracy i jednocześnie brak jest osób kompetentnych do jej podjęcia; - w których urzędy pracy organizują największą liczbę szkoleo; - w których odbywa się kształcenie pracowników młodocianych; - charakteryzujące się wysoką dynamiką wzrostu zapotrzebowania na pracowników w Polsce i na europejskim rynku pracy; - rozwojowe - pochodzące z obszarów intensywnego rozwoju technologicznego; - masowe, zatrudniające duże zbiorowości pracowników; - wrażliwe społecznie, na usługi świadczone w tych zawodach istnieje duże zapotrzebowanie społeczne, a niekontrolowana działalnośd prowadzona przez osoby nieposiadające odpowiednich kompetencji może zagrażad zdrowiu fizycznemu i/lub psychicznemu). Zawody do standaryzacji były zgłaszane przez partnerów społecznych i instytucje w postaci pism skierowanych do Departamentu Rynku Pracy MPiPS. Partnerami zgłaszającymi zawody byli: Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości w Warszawie, Ogólnopolska Izba Gospodarki Nieruchomościami w Gdaosku, Związek Rzemiosła Polskiego w Warszawie, Polskie Stowarzyszenie Gipsu w Warszawie, Instytut Techniki Górniczej w Gliwicach, Polskie Towarzystwo Galwanotechniczne w Warszawie, Instytut Technologii Eksploatacji w Radomiu, Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie). W analizie uwzględniono wszystkie propozycje 172 zgłoszonych zawodów. Na podstawie ustaleo z Zamawiającym podjętych na spotkaniu roboczym w dniu 11.07.2012 r. oraz analizy dokumentów, zaproponowano listę 14 zawodów do badao pilotażowych wraz z uzasadnieniem (Załącznik 2). Zawody do badao pilotażowych będą wchodziły w skład 300 zawodów, dla których opracowane zostaną standardy kompetencji zawodowych. Lista zawodów wytypowanych do badao pilotażowych (zaakceptowana przez Zamawiającego) 1 213201 Doradca rolniczy 2 243103 Menedżer produktu 3 312103 Mistrz produkcji w górnictwie podziemnym 4 411001 Administrator nieruchomości 5 514202 Kosmetyczka 6 711101 Konserwator budynku 7 712902 Monter suchej zabudowy 8 712404 Termoizoler 9 731101 Grawer 10 751401 Młynarz 11 753604 Obuwnik ortopedyczny 12 814104 Wulkanizator 13 814204 Operator maszyn i urządzeo do produkcji okien z tworzyw sztucznych 14 833202 Kierowca ciągnika siodłowego W celu zapewnienia wysokiej jakości prac w badaniach pilotażowych i przygotowania zespołów realizujących usługę ustalono podział odpowiedzialności za przygotowanie opisów standardów kompetencji zawodowych: Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 7

Instytut Technologii Eksploatacji Paostwowy Instytut Badawczy 1. 213201 Doradca rolniczy 2. 243103 Menedżer produktu 3. 312103 Mistrz produkcji w górnictwie podziemnym 4. 514202 Kosmetyczka 5. 711101 Konserwator budynku 6. 712902 Monter suchej zabudowy 7. 712404 Termoizoler 8. 751401 Młynarz 9. 753604 Obuwnik ortopedyczny 10. 833202 Kierowca ciągnika siodłowego Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego 1. 731101 Grawer 2. 814204 Operator maszyn i urządzeo do produkcji okien z tworzyw sztucznych WYG International 1. 411001 Administrator nieruchomości 2. 814104 Wulkanizator 3 Rekrutacja kandydatów do zespołów eksperckich do opracowania opisów standardów kompetencji zawodowych Zakładamy następujące etapy prac rekrutacyjnych i powołania Zespołów Eksperckich: ogłoszenie rekrutacji i nabór kandydatów, weryfikacja kandydatów przez Komisję Rekrutacyjną, szkolenie kandydatów, powołanie Zespołów Eksperckich. Rekrutacja autorów (ekspertów), ewaluatorów, recenzentów i członków komisji branżowych do badao pilotażowych opracowania standardów kompetencji zawodowych będzie prowadzona przez instytucje członków Konsorcjum, opracowujących standardy w określonych zawodach. W celu dotarcia z informacją o prowadzonym naborze na członków Zespołów Eksperckich do jak największej grupy zainteresowanych, zostaną wykorzystane różnorodne kanały informacyjne (bezpośrednie, telefoniczne, internetowe). Niżej zamieszczamy treśd ogłoszenia o rekrutacji, która jest dostępna na stronie internetowej http://www.standardykompetencji.pl/ Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 8

Rekrutacja: autorów (ekspertów), ewaluatorów, recenzentów i członków komisji branżowych do badao pilotażowych opracowania standardów kompetencji zawodowych Ośrodek Pedagogiki Pracy Innowacyjnej Gospodarki Instytut Technologii Eksploatacji - Paostwowy Instytut Badawczy w Radomiu w imieniu Konsorcjum (Doradca Consultants Ltd. Sp. z o.o. z Gdyni, WYG International Sp. z o.o. z Warszawy, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych z Warszawy oraz Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego) realizującym Projekt B2.2. Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców rozpoczyna rekrutację kandydatów na autorów standardów kompetencji zawodowych. Projekt jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i stanowi szósty etap rozwoju systemu standaryzacji kwalifikacji/kompetencji zawodowych w Polsce. Zapraszamy do współpracy autorów (ekspertów), ewaluatorów, recenzentów, którzy spełniają niżej wymienione wymagania: A. Wymagania kwalifikacyjne dla zespołu eksperckiego: autor (lider zespołu) wyższe wykształcenie oraz co najmniej 5-letnie doświadczenie w zawodzie objętym standaryzacją lub pokrewnym. Atutem dodatkowym będzie doświadczenie w projektowaniu dokumentacji zawodoznawczej, jak: standardy kwalifikacji lub kompetencji zawodowych, opisy lub charakterystyki zawodów, podstawy programowe kształcenia w zawodzie, programy nauczania lub szkolenia w zawodzie, standardy wymagao egzaminacyjnych, testy egzaminacyjne; autor (ekspert merytoryczny 2 osoby) wyższe lub średnie wykształcenie, co najmniej 2-letnie doświadczenie w zawodzie objętym standaryzacją lub pokrewnym. ekspert metodologiczny wyższe wykształcenie, doświadczenie w projektowaniu dokumentacji zawodoznawczej m.in.: wyodrębnianiu wiedzy, umiejętności oraz kompetencji personalnych i społecznych, tworzeniu standardów edukacyjnych oraz standardów kwalifikacji zawodowych. B. Wymagania kwalifikacyjne dla ewaluatorów: ewaluator metodologiczny wyższe wykształcenie oraz doświadczenie w projektowaniu dokumentacji zawodoznawczej, jak np.: standardy kwalifikacji lub kompetencji zawodowych, opisy lub charakterystyki zawodów, podstawy programowe kształcenia w zawodzie, programy nauczania lub szkolenia w zawodzie, standardy wymagao egzaminacyjnych, testy egzaminacyjne; ewaluator merytoryczny wyższe lub średnie wykształcenie, co najmniej 2-letnie doświadczenie w zawodzie objętym standaryzacją. C. Wymagania kwalifikacyjne dla recenzentów: recenzent metodologiczny powinien posiadad wyższe wykształcenie i dorobek naukowy w zawodzie lub w dziedzinie kształcenia zawodowego w zawodzie będącym przedmiotem standaryzacji lub pokrewnym; recenzent merytoryczny powinien legitymowad się wyższym wykształceniem oraz co najmniej 2-letnim doświadczeniem w zawodzie objętym standaryzacją lub pokrewnym. Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 9

D. Wymagania dla Przewodniczącego i członków Komisji Branżowych: rekomendacje organizacji pracodawców branży właściwej dla zawodu objętego standaryzacją, rekomendacje organizacji związkowej zrzeszającej pracowników branży właściwej dla zawodu objętego standaryzacją. Komisja rekrutacyjna dokona kwalifikacji autorów (ekspertów), ewaluatorów, recenzentów i członków Komisji Branżowych do opracowania standardów kompetencji zawodowych na podstawie: analizy noty biograficznej kandydata, potwierdzającej wymagania kwalifikacyjne, rekomendacji organizacji pracodawców, organizacji pracobiorców, stowarzyszeo naukowych i technicznych, potwierdzonej pracy nad projektowaniem standardów kwalifikacji zawodowych, opisów zawodów (programy modułowe, pakiety edukacyjne) w ramach projektów Phare 2000, SPO RZL. Z wybranymi osobami zostanie podpisana umowa o dzieło. Kandydatów spełniających powyższe kryteria prosimy o przesłanie w nieprzekraczalnym terminie do 30.08. 2012 r. wypełnionego formularza noty biograficznej zgodnie z wzorem na adres mailowy: tomasz.kupidura@itee.radom.pl z tematem w mailu: Rekrutacja Konsultacje: dr Tomasz Kupidura, tel. (48)3649224; dr Zbigniew Kramek, tel. (48)3649327 Wzór Noty Biograficznej zamieszczony jest poniżej. Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 10

NOTA BIOGRAFICZNA KANDYDATA Nazwisko i imię... Deklaracja pełnienia funkcji w projekcie: (proszę zaznaczyć) Autor standardu kompetencji zawodowych Recenzent standardów kompetencji zawodowych Ewaluator standardów kompetencji zawodowych Członek Komisji zatwierdzającej standardy kompetencji zawodowych w zawodzie/zawodach lub obszarze zawodowym (proszę wpisać)......... Wykształcenie, tytuł, stopień zawodowy i/lub naukowy: Miejsce pracy (nazwa i adres zakładu pracy): Stanowisko w pracy lub pełniona funkcja Doświadczenie i kwalifikacje potwierdzające spełnienie kryteriów 1.... 2.... 3.... 4.... Dane do korespondencji i komunikacji Adres do korespondencji: E-mail: Telefon kontaktowy (praca): Telefon kontaktowy (dom): Telefon komórkowy: Ja niżej podpisany(a), oświadczam, że wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zgodnie z ustawą z 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 roku nr 109, poz. 926). Data:.. Przesłać: tomasz.kupidura@itee.radom.pl z tematem w mailu: Rekrutacja Podpis:... Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 11

W celu sprawnego przebiegu tworzenia Zespołów Eksperckich, poprzedzonego procesem rekrutacji i selekcji kandydatów na członków Zespołów Eksperckich, powołane zostaną Komisje Rekrutacyjne (KR) pod przewodnictwem przedstawicieli poszczególnych członków Konsorcjum (pełnomocników, koordynatorów zadao lub koordynatorów grup zawodów z udziałem organizacji branżowych i zawodowych). Zadaniem KR będzie dokonanie weryfikacji i selekcji kandydatów w oparciu o dostarczone przez kandydatów rekomendacje organizacji pracodawców, organizacje branżowe i stowarzyszenia zawodowe oraz o przyjęte w procesie rekrutacji źródła informacji o kandydacie (nota biograficzna). Powołanie Komisji Rekrutacyjnej przyczyni się do sprawnego i efektywnego pozyskania właściwych członków Zespołów Eksperckich. Zgodnie ze wstępnym projektem metodologii opracowywania standardów kompetencji zawodowych wprowadzono wyższe wymagania kwalifikacyjne i kompetencyjne dla osób tworzących Zespoły Eksperckie, projektujące standardy, osób będących ewaluatorami, recenzentami i członkami Komisji Branżowych zatwierdzających standardy kompetencji zawodowych. W wyniku rekrutacji i weryfikacji kandydatów zostaną powołani kandydaci do Zespołów Eksperckich do opracowania opisów 14 standardów kompetencji zawodowych w porozumieniu z branżowymi organizacjami pracodawców, stowarzyszeniami zawodowymi oraz innymi jednostkami samorządu gospodarczego. Kandydaci na członków Zespołów Eksperckich podpiszą Deklarację przystąpienia do projektu, obejmującą m.in. zobowiązania ekspertów do udziału w szkoleniu instruktażowym, wypełnienia treścią kwestionariuszy badawczych, przeprowadzenia badao w przedsiębiorstwach, analizy kwestionariuszy i dokonania opisu standardu kwalifikacji zawodowych według ustalonej struktury. Podpisane dokumenty uregulują zasady współpracy stron umowy w ramach projektu i będą gwarancją jakości realizowanych działao. Członkowie Zespołów Eksperckich zostaną skierowani do odbycia szkolenia. Na stronie internetowej http://www.standardykompetencji.pl/ zamieszczone zostały szczegółowe informacje o rekrutacji autorów, ewaluatorów, recenzentów i członków Komisji Branżowych. W organizowanych Zespołach Eksperckich uwzględniona zostanie zasada równego traktowania mężczyzn i kobiet oraz dostępu dla osób niepełnosprawnych z możliwością pomocy na czas pracy w projekcie. 4 Przygotowanie i realizacja szkoleo zespołów eksperckich Przed szkoleniem Zespołów Eksperckich Wykonawca przeprowadzi 4-godzinne warsztaty instruktażowe dla trenerów, koordynatorów i pracowników merytorycznych zespołów Wykonawcy. Warsztaty instruktażowe zapoznają uczestników z zadaniami projektu, narzędziami zbierania i analizowania danych źródłowych, strukturą i metodologią opracowania standardów. Warsztaty instruktażowe, głównie dwiczenia, praca z dokumentacją, narzędziami badawczymi będą prowadzone przez autorów metodologii (tabela 1.1). Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 12

Tabela1.1. Program warsztatów instruktażowych trenerów, koordynatorów i pracowników merytorycznych zespołów Wykonawcy Lp. Temat Liczba godzin dydaktycznych wykład ćwiczenia łącznie 1 Zadania projektu i oczekiwane rezultaty 1 1 2 Metodologia projektowania standardu kompetencji - 1 1 zawodowych, narzędzia zbierania i analizowania danych źródłowych analiza przypadku 3 Sporządzanie sprawozdań z przebiegu prac badawczoanalitycznych 1 1 i ustalenia opisów standardów kompetencji 4 Ewaluacja projektu założenia, procedury 1 1 Razem godzin: 4 Przystępując do realizacji szkoleo przygotowany zostanie program szkoleo Zespołów Eksperckich oraz ankieterów, a także materiały szkoleniowe oparte na metodologii opracowywania standardów kompetencji zawodowych. Program szkolenia ekspertów będzie miał charakter instruktażu, a jego tematyka uwzględni metodologię opracowywania standardów kompetencji zawodowych. Materiały instruktażowe dotyczyd będą standardu kompetencji: informacja o metodologii projektowania standardu kompetencji zawodowych i szczegółowy opis modelu struktury standardu, wskazówki do analizy danych źródłowych i ustalania opisu standardu kompetencji, wskazówki do współpracy z Komisjami Branżowymi w zakresie ewaluacji opisów standardów kompetencji przygotowanych przez zespoły ekspertów, wskazówki do sporządzenia sprawozdao z przebiegu prac badawczo-analitycznych i ustalenia opisów standardów kompetencji. Szkolenie zrealizowane będzie z podziałem na grupy. Wykonawca przygotuje programy szkoleo uwzględniające potrzeby: liderów zespołów eksperckich, ekspertów, członków zespołów eksperckich, ankieterów. Program pilotażowy szkolenia liderów zespołów eksperckich. Cel: przygotowanie liderów do kierowania zespołami eksperckimi, przygotowującymi standardy kompetencji oraz dokonywania analizy danych źródłowych i opracowania opisu standardu kompetencji według ustalonego modelu (tabela 1.2). Tabela 1.2. Program pilotażowy szkolenia liderów zespołów eksperckich Lp. Temat Liczba godzin dydaktycznych wykład ćwiczenia łącznie 1. Metodologia projektowania standardu kompetencji zawodowych 2 2 2. Sporządzanie opisu standardu 2 2 3. Narzędzia do zbierania danych źródłowych i zadania ankieterów 1 1 2 4. Analiza danych źródłowych i ustalanie opisu standardu 1 1 2 kompetencji 5. Sporządzanie sprawozdań z przebiegu prac 2 2 badawczo-analitycznych Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 13

6. Współpraca z komisjami branżowymi, recenzowanie, zatwierdzanie standardów kompetencji, (e-konsultacje) 1 1 2 Razem godzin: 12 Program pilotażowy szkolenia ekspertów, członków zespołów eksperckich i ankieterów. Cel: przygotowanie ekspertów do analizy danych źródłowych i opracowania opisu standardu kompetencji według ustalonego modelu (tabela 1.3). Tabela 1.3. Program pilotażowy szkolenia ekspertów, członków zespołów eksperckich i ankieterów Lp. Temat Liczba godzin dydaktycznych E A wykład ćwiczenia łącznie 1. Metodologia projektowania standardu kompetencji zawodowych 2 2 2 2. Sporządzanie opisu standardu 1 2 3 3 3. Narzędzia do zbierania danych źródłowych i zadania ankieterów 1 1 2 2 2 4. Analiza danych źródłowych i ustalania opisu standardu kompetencji 1 2 3 3 5. Procedura weryfikacji i zatwierdzania opisów standardów kompetencji zawodowych 1 1 2 2 Razem godzin: 12 2 Objaśnienia: E Blok tematyczny dla członków zespołów eksperckich A Blok tematyczny dla ankieterów W tematyce szkoleo uwzględnione zostaną także problemy równości szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy w kontekście standardów kompetencji zawodowych (problemy poziomej segregacji na rynku pracy i stereotypów płci w uprawianiu zawodów). Dla zespołów autorskich uczestniczących w szkoleniu przygotowane zostaną materiały dydaktyczne, zawierające koncepcję organizacji badao pilotażowych, uzupełnione o ogólne informacje o projekcie, planowane rezultaty. Docelowo trenerzy zostaną wyposażeni w materiał metodyczny (książka: Standardy kompetencji zawodowych projektowanie i wykorzystanie, objętośd 120-160 str., format B5; broszura informacyjna). Wykonawca zakłada, że eksperci (liderzy zespołów eksperckich) mogą byd ankieterami, ale mogą także, w miarę potrzeb, pozyskiwad odpowiednią (w odniesieniu do liczby zawodów opisywanych przez poszczególne zespoły eksperckie) liczbę ankieterów, z którymi zobowiązani są przeprowadzid stosowny instruktaż, w szczególności w zakresie posługiwania się narzędziami do zbierania danych źródłowych. Szkolenia realizowane będą w trzech etapach: Etap I: Samokształcenie. Trwad będzie maksymalnie dwa tygodnie. W tym czasie eksperci samodzielnie zapoznają się z produktami projektu wypracowanymi w ramach realizowanych prac, tj.: raportem z analizy porównawczej modeli standardów kompetencji zawodowych, stosowanych w kraju oraz w wybranych krajach UE, wstępnym projektem modelu struktury standardu kompetencji zawodowych, wstępnym projektem metodologii opracowywania standardów kompetencji zawodowych. Etap II: Zajęcia grupowe. Trwad będą 1,5 dnia (12 godzin dydaktycznych) i zostaną zrealizowane pod kierunkiem trenera. Źródłem wiedzy będzie zarówno trener, jak i sami eksperci, gdyż będą oni już po zrealizowaniu I etapu szkolenia. Etap II zakłada następujące cele szkolenia: Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 14

opanowanie przez ekspertów wiedzy i umiejętności niezbędnych do prowadzenia prac związanych z opracowywaniem opisów standardów kompetencji zawodowych na bazie danych o wymaganiach pracodawców, weryfikacja nabytych umiejętności w oparciu o obserwację dwiczeo realizowanych przez ekspertów i pomiar sprawdzający wyniki szkolenia. Zajęcia będą miały charakter praktyczny. W szkoleniu zostaną wykorzystane różnorodne metody nauczania, ze szczególnym uwzględnieniem metod aktywizujących. Wykłady będą uzupełniane pokazami. Warsztaty dwiczeniowe służyd będą trenowaniu indywidualnie umiejętności praktycznych. Wspólne warsztaty metodyczne są niezbędne dla prawidłowego zapoczątkowania efektywnej pracy zespołowej. W trakcie ich trwania stosowane metody zapewnią największą efektywnośd przyswajania wiedzy przez słuchaczy. Etap III: Konsultacje. Wykonawca zapewni w trakcie badao analitycznych, opracowania i zatwierdzania standardów 2 godziny tygodniowo konsultacji za pomocą komunikatora internetowego Skype. W dniu rozpoczęcia szkolenia każdy uczestnik podpisze Regulamin uczestnictwa w projekcie. Po zakooczeniu szkolenia zostanie przeprowadzona ewaluacja (wzory ankiet ewaluacyjnych przedstawiamy poniżej). Ocena efektów szkolenia odbywad się będzie na różnych etapach realizacji, w tym w trakcie zajęd (ocena dnia pracy), dzięki czemu możliwe będzie weryfikowanie i dostosowywanie programu do potrzeb uczestników. Podczas prowadzenia ewaluacji zastosowane zostaną następujące kryteria: zgodnośd realizacji materiału z założonymi celami w programie, stopieo przygotowania do realizacji zadania związanego z opracowywaniem opisów standardów kompetencji zawodowych (samoocena), sposób, dobór środków i metody prowadzenia zajęd, efektywnośd działao, nowe umiejętności (kompetencje) uzyskane przez uczestników. Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 15

Ocena efektów szkolenia: EWALUACJA PODSUMOWUJĄCA dla liderów zespołów ds. standardów kompetencji Organizator szkolenia:... Miejsce:... Data:... Instrukcja: To nie jest test. Twoje odpowiedzi dostarczą nam cennych informacji, które pomogą nam w dalszym doskonaleniu szkoleń instruktażowych dla specjalistów opracowujących standardy kompetencji zawodowych. Jeśli coś nie jest jasne, proszę pytać. W odpowiednich kratkach wstaw znak X lub przedstaw komentarz w formie pisemnej. W pytaniach ocenianych zastosowana jest skala 4 1. Wstaw znak X posługując się przyjętą skalą ocen: 4 zdecydowanie tak; 3 tak; 2 raczej nie; 1 zdecydowanie nie. Realizacja szkolenia: 1. Czy zakres treści w programie szkolenia był właściwy biorąc pod uwagę cele szkolenia? 2 Czy wszystkie prezentowane treści były jasne i zrozumiałe? 3 Czy właściwy był dobór metod realizacji zajęć? 4. Czy właściwie został zaplanowany czas trwania szkolenia? Materiały szkoleniowe: 1. Czy ilość przekazanych podczas szkolenia materiałów za mało dydaktycznych była właściwa? 4 3 2 1 wystarczająco za dużo 2. Jak użyteczne były materiały dydaktyczne, przekazane mało użyteczne Ci podczas szkolenia? Wyniki szkolenia: 1. Czy po przejściu szkolenia masz poczucie, że jesteś przygotowany/a do opracowywania opisów standardów kompetencji zawodowych? użyteczne bardzo użyteczne 4 3 2 1 2. Które z nowych umiejętności nabytych podczas szkolenia powinieneś/aś, Twoim zdaniem, lepiej opanować? 3. Co chciałbyś/łabyś zmienić? w programie szkolenia:...... w metodyce opracowania standardów?...... 4. Czy jesteś zainteresowany/a e-konsultacjami w trakcie opracowywania opisów standardów kompetencji zawodowych? TAK NIE 5. Jeśli tak, to w jakim zakresie?...... Dziękujemy za pomoc Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 16

EWALUACJA PODSUMOWUJĄCA dla ekspertów członków Zespołów Eksperckich Dane o uczestniku 1. Imię i nazwisko (można nie wpisywać) 2. Wykształcenie:... 3. Czy jesteś zadowolony(a) ze szkolenia? zdecydowanie tak Ocena ogólna szkolenia raczej tak raczej nie zdecydowanie nie trudno powiedzieć 4. Jaka jest Twoja ogólna ocena szkolenia? bardzo słaby dostateczny średni dobry bardzo dobry 5. Jak oceniasz czas trwania szkolenia? za krótko wystarczająco za długo 6. Jak oceniasz warunki pobytu? bardzo słabe dostateczne średnie dobre Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 17

bardzo dobre Ocena programu szkolenia 7. Jak oceniasz trudność programu: bardzo łatwy łatwy średni trudny bardzo trudny 8. Czy wszystkie części programu uważasz za niezbędne? TAK 9. Które części programu lub tematy uważasz za szczególnie cenne ze względu na ich użyteczność praktyczną?......... 10. Czy uzyskałeś nowe umiejętności praktyczne w trakcie szkolenia? Jeśli tak to jakie? TAK NIE NIE 11. Jakie zmiany (skreślenia, uzupełnienia, przestawienia) wprowadziłbyś w programie? więcej teorii więcej ćwiczeń w grupie więcej ćwiczeń samodzielnych 12. Czy program szkolenia spełnił Twoje oczekiwania? TAK NIE CZĘŚCIOWO Ocena realizacji 13. Która z metod prowadzenia zajęć była Twoim zdaniem najbardziej efektywna? wykłady ćwiczenia w grupie Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 18

ćwiczenia samodzielne inne jakie 14. Czy materiał prezentowany był w sposób czytelny? TAK NIE CZĘŚCIOWO 15. Czy materiały pomocnicze opracowane były prawidłowo? TAK NIE CZĘŚCIOWO 16. Czy szkolenie spełniło Twoje oczekiwania? TAK NIE CZĘŚCIOWO 17. Czy było w trakcie realizacji szkolenia coś, co Ci się nie podobało i należałoby zmienić? TAK NIE CZĘŚCIOWO Jeśli tak, to co... 18. Czy opanowane w trakcie szkolenia umiejętności wykorzystasz w praktyce? TAK NIE CZĘŚCIOWO Inne uwagi Przeszkoleni członkowie Zespołów Eksperckich oraz ankieterzy otrzymają od Wykonawcy zaświadczenia potwierdzające udział w szkoleniu i zdobycie odpowiednich umiejętności. Po zakooczeniu szkolenia ekspertów ustalony zostanie ostateczny skład Zespołów Eksperckich dla opracowania każdego z 14 standardów kompetencji. Opracowany zostanie raport z przygotowania Zespołów Eksperckich do tworzenia standardów kompetencji zawodowych wg nowej metodologii. Będzie on zawierał w szczególności: krótką informację o rekrutacji kandydatów na szkolenia członków Zespołów Eksperckich do tworzenia standardów kompetencji zawodowych, listę i notki biograficzne trenerów prowadzących szkolenia zespołów eksperckich, programy szkoleo zespołów eksperckich i liderów zespołów, sprawozdanie z przebiegu szkoleo ekspertów, w układzie: termin i lokalizacja szkolenia, nazwisko trenera, nazwiska uczestników szkolenia, informację o przygotowaniu ankieterów do zbierania danych źródłowych. Do raportu załączona zostanie lista utworzonych po szkoleniu Zespołów Eksperckich, z uwzględnieniem danych: nazwa Zespołu Eksperckiego ze wskazaniem standaryzowanego zawodu lub grupy zawodów, które będą przedmiotem pracy Zespołu Eksperckiego, imię, nazwisko, zakład pracy, zawód, telefon/e-mail lidera zespołu i członków zespołu oraz ew. nazwę organizacji pracodawców/branżowej/zawodowej, którą ekspert reprezentuje. Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 19

5 Przeprowadzenie prac badawczo-analitycznych w terenie Celem prac badawczo-analitycznych w terenie jest określenie kompetencji wymaganych do wykonywania zawodów objętych standaryzacją, na podstawie danych źródłowych zebranych od pracodawców. Badania ankietowe przeprowadzone zostaną w co najmniej 5 przedsiębiorstwach (podmiotach/instytucjach) dla każdego standardu. Jeżeli taki poziom próby badawczej okaże się wystarczający, to Zespół Ekspercki na tym poprzestanie. Jeżeli jednak niejasności i wątpliwości pozostaną, wówczas Zespół Ekspercki będzie mógł zwiększyd liczbę badanych przedsiębiorstw (podmiotów/instytucji) stosownie do potrzeb. Zgodnie z zasadą, że badania terenowe prowadzone będą w celowo wybranych przedsiębiorstwach (podmiotach/instytucjach), Wykonawca zwróci się o pomoc w ich dobraniu do współpracujących organizacji branżowych i zawodowych. Podjęty zostanie kontakt bezpośredni z kierownictwem przedsiębiorstwa (podmiotu/instytucji) oraz wystosowane pismo z prośbą o współpracę. Kierownictwo przedsiębiorstwa (podmiotu/instytucji) wyznaczy co najmniej 3 pracowników jako respondentów do wywiadów kwestionariuszowych: 1 spośród kierowników średniego szczebla, sprawującego nadzór nad pracownikami w badanym zawodzie oraz 2 pracowników w badanym zawodzie. Przed przystąpieniem do prac badawczo-analitycznych w terenie zostanie sporządzony plan zbierania danych źródłowych nt. wymagao pracodawców w zakresie kompetencji zawodowych, który uwzględniad będzie: nazwę standaryzowanych zawodów, listę i adresy pracodawców, wśród których będą zbierane dane źródłowe, wraz z ramowym harmonogramem prac/ kontaktów z pracodawcami, opis zadao Zespołów Eksperckich, zbierających i analizujących dane źródłowe od pracodawców i przygotowujących wstępne opisy standardów kompetencji zawodowych, ramowy harmonogram spotkao zespołów eksperckich, dane ekspertów zbierających dane źródłowe. Zbieranie danych źródłowych od pracodawców spełniad będzie wymagania nowej metodologii projektowania standardów kompetencji zawodowych. Zostaną zastosowane narzędzia badawcze, opracowane w ramach tej metodologii. Poniżej przedstawiono wzór podstawowego kwestionariusza ankiety dla nowego modelu standardu kompetencji zawodowych. Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 20

NAZWA I KOD ZAWODU:. I. WYKAZ ZADAO ZAWODOWYCH Proszę ocenid ważnośd zadao zawodowych wstawiając znak X w odpowiedniej kolumnie. Lp. Kategoria zadania Bardzo ważne Ważne Mało ważne Zbędne A. ZADANIA TECHNOLOGICZNO WYKONAWCZE Z 1 (A) Z 2 (A) Z 3 (A) Z 4 (A) Z 5 (A) ( ) Z i (A) Inne (napisz swoją propozycję) B. ZADANIA ORGANIZACYJNE, KIEROWANIA I KONTROLI Z i+1 (B) Z i+2 (B) Z i+3 (B) Z i+4 (B) Z i+5 (B) ( ) Z j (B) Inne (napisz swoją propozycję) C. ZADANIA WSPÓŁPRACY I KOMUNIKACJI Z j+1 (C) Z j+2 (C) Z j+3 (C) Z j+4 (C) Z j+5 (C) ( ) Z k (C) Inne (napisz swoją propozycję) Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 21

W dalszej części kwestionariusza proszę odnieśd się jedynie do tych zadao zawodowych, które zostały wskazane jako ważne lub bardzo ważne. II. WYKAZ ZADAO ZAWODOWYCH ZE ZBIORAMI: WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI ORAZ KOMPETENCJI PERSONALNYCH I SPOŁECZNYCH W zadaniu, które wcześniej wskazano jako ważne lub bardzo ważne, proszę ocenid ważnośd: wiedzy, umiejętności oraz kompetencji personalnych i społecznych, wstawiając znak X w odpowiedniej kolumnie. ZADANIE ZAWODOWE Z 1 (A):...... Lp. WIEDZA Bardzo ważne Ważne Mało ważne Zbędne 1. 2. 3. itd. Inne (napisz swoje propozycje) UMIEJĘTNOŚCI Bardzo ważne Ważne Mało ważne Zbędne 1. 2. 3. itd. Inne (napisz swoje propozycje) Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 22

Lp. KOMPETENCJE PERSONALNE I SPOŁECZNE Bardzo ważne Ważne Mało ważne Zbędne 1. 2. 3. itd. Inne (napisz swoje propozycje) (Itd...) III. DANE RESPONDENTA 1. PŁED: kobieta mężczyzna 2. WIEK: a) 18 25... b) 26 39... c) 40 i więcej... 3. WYKSZTAŁCENIE: a) podstawowe... b) zasadnicze zawodowe... c) średnie zawodowe... d) średnie ogólnokształcące... e) wyższe licencjackie, inżynierskie... f) wyższe magisterskie... g) inne... 4. AKTUALNIE ZAJMOWANE STANOWISKO:... a) Staż pracy ogółem:... b) Staż pracy na aktualnie zajmowanym stanowisku:... IV. DANE PRZEDSIĘBIORSTWA (PODMIOTU/INSTYTUCJI) 1. Rodzaj działalności (np. według PKD): a) produkcyjna... b) usługowa... c) handlowa... d) administracyjna... e) inna (proszę wpisad):... Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 23

2. Liczba osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie (podmiocie/instytucji): a) 1 9 osób... b) 10 50 osób... c) 51-250 osób... d) 251-500 osób... e) powyżej 500 osób...... data wypełnienia kwestionariusza Praca zespołów eksperckich zostanie podzielona na etapy zgodnie z koncepcją metodologii opracowywania standardów. Pierwszym etapem uzgadniania i zatwierdzania opisu standardu kompetencji zawodowych jest praca własna Zespołu Eksperckiego, projektującego standard oraz wyniki badao terenowych. Zespół Ekspercki, na podstawie własnej wiedzy i doświadczenia zawodowego, wypełniając wzór podstawowego kwestionariusza ankiety treścią adekwatną dla badanego zawodu, w postaci wykazów zadao zawodowych i skojarzonymi z nimi zbiorami: wiedzy, umiejętności oraz kompetencji personalnych i społecznych, podejmuje pierwsze ważne decyzje na drodze do opisania i zatwierdzenia standardu kompetencji zawodowych. Drugim etapem jest ewaluacja opisu standardu. Wykonawca, w porozumieniu z organizacjami branżowymi/zawodowymi, zorganizuje nabór ewaluatorów zewnętrznych opisów standardów kompetencji. Zgodnie z wymaganiami Zamawiającego każdy standard zostanie oceniony przez dwóch ewaluatorów: metodologicznego oraz merytorycznego. Trzeci etap to początek pracy Komisji Branżowych do spraw oceny i zatwierdzenia standardów kompetencji zawodowych. Wykonawca, w porozumieniu z organizacjami branżowymi/zawodowymi, powoła Komisje Branżowe do oceny i zatwierdzenia opisów standardów w składzie co najmniej trzyosobowym: przewodniczący i dwóch członków. Komisje Branżowe dokonywad będą: analizy i wstępnej akceptacji opisu standardu kompetencji zawodowych po fazie ewaluacji, ostatecznego zatwierdzenia opisu standardu kompetencji zawodowych po fazie recenzowania i weryfikacji opisów standardów. Komisje spotkają się co najmniej dwukrotnie. Pierwsze spotkanie będzie miało miejsce po fazie ewaluacji, drugie po fazie recenzji. Komisja sprawdzi, czy Zespół Ekspercki poprawił opis standardu zgodnie z zaleceniami ewaluatorów. Spotkanie pierwsze może byd zastąpione uzgodnieniami prowadzonymi na odległośd, z wykorzystaniem komunikatorów tradycyjnych i sieciowych on-line. W razie kontrowersji Komisja zaprosi na posiedzenie ewaluatorów oraz członków Zespołu Eksperckiego celem rozstrzygnięcia sporu. W przypadku braku konsensusu Komisja będzie mogła skorzystad z opinii niezależnych, specjalnie w tym celu powołanych ekspertów zewnętrznych. Uzgodniony po ewaluacji opis standardu stanie się przedmiotem recenzji. Przebieg prac komisji branżowych nad analizą opisów standardów będzie udokumentowany w formie Protokołów z posiedzenia Komisji Branżowej ds. zatwierdzenia standardu kompetencji zawodowych. Podział prac projektowych na etapy zagwarantuje przeprowadzenie prac badawczo-analitycznych na wysokim poziomie jakości, przede wszystkim poprzez weryfikację narzędzia badawczego oraz zapewni skuteczną realizację tego zadania i monitoring, umożliwiający wczesne ostrzeganie o ewentualnych trudnościach. Dzięki temu możliwe stanie się podjęcie działao zapobiegawczych i weryfikujących dotychczasowe ustalenia/działania. Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 24

Prace prowadzone przez Zespoły Eksperckie będą dokumentowane w formie Protokołów z posiedzeo zespołów eksperckich zawierających w szczególności: nazwę zawodu objętego standaryzacją, datę i miejsce posiedzenia Zespołu Eksperckiego, imiona i nazwiska członków Zespołu Eksperckiego, biorących udział w posiedzeniu, przedmiot posiedzenia, czyli opracowywaną wstępną wersję opisu standardu kompetencji, wnioski i ustalenia, podpisy członków Zespołu Eksperckiego, biorących udział w posiedzeniu. 6 Opracowanie sprawozdao z przebiegu badao kompetencji wymaganych przez pracodawców Zostaną przygotowane sprawozdania eksperckie z przebiegu prac badawczo-analitycznych nad tworzeniem 14 standardów kompetencji zawodowych, tj. odrębne sprawozdanie dla każdego zawodu objętego standaryzacją. Każde sprawozdanie eksperckie będzie zawierad: informację nt. członków zespołu badawczego, informację o badanych pracodawcach (nazwy i adresy), charakterystykę respondentów w układzie: liczba, płed, wiek, wykształcenie, stanowisko, wyniki badao wypełnione kwestionariusze ankiet. Wyniki badao uzyskane za pomocą kwestionariuszy ankiet oraz wzbogacone w uzasadnionych przypadkach wywiadami pogłębionymi i grupowymi, poddane zostaną analizie jakościowej i ilościowej przez członków Zespołów Eksperckich. Uzyskany materiał stanie się podstawą sporządzenia opisu standardu kompetencji zawodowych w zakresie wykazu: jednostek kompetencji zawodowych, zadao zawodowych, wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. Do sprawozdao dołączone będą notatki z posiedzeo zespołów eksperckich, poświęconych analizie jakościowej wyników badao wśród pracodawców (danych źródłowych na temat wymaganych przez pracodawców kompetencji zawodowych) i opracowaniu wstępnych opisów standardów kompetencji, udokumentowanych w formie Protokołów z posiedzeo zespołów eksperckich. 7 Opracowanie opisów standardów kompetencji zawodowych i ich ewaluacja Proponowane opisy standardów kompetencji zawodowych składają się z trzech części: Częśd I: Metryczka zawierająca nazwę i kod zawodu oraz dane o zespole autorskim i komisji zatwierdzającej. Częśd II: Opis zawodu zawierający syntetyczny opis zawodu i listę zadao zawodowych z podziałem na zadania technologiczno-wykonawcze, organizacyjne, kierowania i kontroli, współpracy i komunikacji. Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 25

Częśd III: Opisy kompetencji zawodowych z przyporządkowaniem do poszczególnych zadao zawodowych zbiorów: wiedzy, umiejętności oraz kompetencji personalnych i społecznych. (rys.1) Wymienione elementy nowej struktury standardu są istotne gdyż, dzięki opisaniu kompetencji w postaci wydzielonych zadao zawodowych ze zbiorami wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, radykalnie rośnie przejrzystośd struktury standardu, zrozumiałośd, a tym samym jego przydatnośd dla potencjalnych beneficjentów. Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 26

Rys. 1. Model struktury standardu kompetencji zawodowych STANDARD KOMPETENCJI ZAWODOWYCH DLA ZAWODU.. CZĘŚD I: Metryczka 1. Nazwa i kod zawodu 2. Zespół autorski 3. Komisja zatwierdzająca 4. Data zatwierdzenia 5. Słownik standardów kompetencji zawodowych CZĘŚD II: Opis zawodu 6. Syntetyczny opis zawodu 7. Lista zadao zawodowych z podziałem na: A. Zadania technologiczno-wykonawcze [Z 1 (A); Z 2 (A); Z 3 (A) Z i (A)] B. Zadania organizacyjne, kierowania i kontroli [Z i+1 (B); Z i+2 (B); Z i+3 (B) Z j (B)] C. Zadania współpracy i komunikacji [Z j+1 (C); Z j+2 (C); Z j+3 (C) Z k (C)] CZĘŚD III: Opisy kompetencji zawodowych (przyporządkowanie do poszczególnych zadao zawodowych zbiorów: wiedzy, umiejętności oraz kompetencji personalnych i społecznych) A. Kompetencje technologiczno wykonawcze Zadanie Z 1(A) Z 2(A) Z i(a) Wiedza Umiejętności Kompetencje personalne i społeczne B. Kompetencje organizacyjne, kierowania i kontroli Zadanie Z i+1(b) Z i+2(b) Z j(b) Wiedza Umiejętności Kompetencje personalne i społeczne C. Kompetencje współpracy i komunikacji Zadanie Z j+1(c) Z j+2(c) Z k(c) Wiedza Umiejętności Kompetencje personalne i społeczne Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 27

Zespoły Eksperckie zorganizują posiedzenia w celu przygotowania opisów standardów kompetencji zawodowych. Zakładamy następujące etapy ewaluacji, recenzowania, weryfikacji i zatwierdzania opisów standardów kompetencji zawodowych: ewaluacja propozycji opisów standardów kompetencji zawodowych, modyfikacja opisów przez Zespół Ekspercki, analiza opisów przez Komisję Branżową, modyfikacja opisów przez Zespół Ekspercki, recenzowanie opisów, modyfikacja opisów przez Zespół Ekspercki, zatwierdzenie opisów przez Komisję Branżową, ocena eksperta zewnętrznego, odbiór opisów standardów kompetencji zawodowych przez Zamawiającego. Ewaluacja. Dla każdego opisu standardu zostanie wyznaczonych dwóch ewaluatorów: ewaluator metodologiczny, który dokona ewaluacji standardu pod względem metodologicznym, tj. zgodności przyjętej procedury projektowania opisu standardu z zatwierdzoną metodologią, ewaluator merytoryczny, który dokona ewaluacji standardu pod względem merytorycznym, tj. działao służących wyspecyfikowaniu kompetencji w zawodzie, będącym przedmiotem standaryzacji, w szczególności właściwego doboru pracodawców. Ewaluatorzy będą spełniad następujące wymagania kwalifikacyjne: ewaluator metodologiczny wyższe wykształcenie oraz doświadczenie w projektowaniu dokumentacji zawodoznawczej, jak np.: standardy kwalifikacji lub kompetencji zawodowych, opisy lub charakterystyki zawodów, podstawy programowe kształcenia w zawodzie, programy nauczania lub szkolenia w zawodzie, standardy wymagao egzaminacyjnych, testy egzaminacyjne; ewaluator merytoryczny wyższe lub średnie wykształcenie, co najmniej 2-letnie doświadczenie w zawodzie objętym standaryzacją. Nabór ewaluatorów opisów standardów kompetencji zawodowych zostanie przeprowadzony w porozumieniu z organizacjami branżowym, w tym stowarzyszeniami zawodowymi, właściwymi dla zawodu będącego przedmiotem standaryzacji. Przy doborze kandydatów na ewaluatorów uwzględni się ekspertów zaangażowanych w proces modyfikacji metodologii projektowania standardów w ramach obecnie realizowanego projektu oraz w proces tworzenia standardów zawodowych w ramach zakooczonych wcześniej projektów. Ustalone zostaną z ewaluatorami szczegółowe zasady przeprowadzania i dokumentowania ewaluacji standardów kompetencji zawodowych, które będą spójne z metodologią projektowania standardów kompetencji zawodowych. Proces ewaluacji standardu będzie udokumentowany na piśmie w formie notatki z przebiegu ewaluacji, zawierającej konkluzję w postaci pozytywnej oceny standardu lub propozycję zmian opisu standardu wraz z uzasadnieniem. Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 28

Wzór Notatki z przebiegu ewaluacji opisu standardu kompetencji zawodowych Notatka z przebiegu ewaluacji opisu standardu kompetencji zawodowych Zespół ekspertów: Zespół ewaluatorów: 1. 2. 3. 4. Imię, nazwisko, stopnie, tytuły naukowe, zawodowe 1. 2. Imię, nazwisko, stopnie i tytuły naukowe, zawodowe NOTATKA z przebiegu ewaluacji opisu standardu kompetencji zawodowych dla zawodu: Nazwa zawodu ( ) kod Miejsce spotkania:... Data:... Notatkę opracował:... Czytelny podpis Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 29

Instrukcja: 1) Spotkaniu przewodniczy lider Zespołu Eksperckiego. Lider sporządza notatkę ze spotkania. 2) Notatka musi być podpisana przez wszystkich członków zespołu eksperckiego i zespołu ewaluatorów biorących udział w spotkaniu. 3) Celem spotkania ewaluacyjnego jest dokonanie przez zespół ekspertów zewnętrznych oceny roboczej wersji standardu i zaproponowanie zmian podnoszących jego jakość, a także wsparcie zespołu autorskiego w przygotowaniu ostatecznej wersji standardu. 4) Praca powinna być zorganizowana na wzór warsztatów, na których, drogą pytań problemowych, dyskusji i wyjaśnień, dochodzi się do wspólnych ustaleń dotyczących treści standardu. W przypadku różnic opinii w notatce należy opisać stanowiska osób zgłaszających zdanie odrębne, z podaniem imienia i nazwiska. 5) Ponieważ spotkanie ewaluacyjne ma przede wszystkim służyć pomocą zespołowi autorskiemu, zespół autorski ma prawo do podjęcia ostatecznej decyzji o zmianie poszczególnych treści standardu lub pozostawieniu ich w dotychczasowym brzmieniu. 6) Notatka ma formę kwestionariusza składającego się z trzech części: ocena w skali: TAK, NIE dokonana przez poszczególnych ewaluatorów zewnętrznych; komentarz do oceny, który należy zamieścić w przypadku, gdy ewaluator udziela odpowiedzi NIE na określony punkt opisu standardu; wnioski końcowe. 7) W pierwszej części ewaluatorzy dokonują oceny poszczególnych punktów standardu w skali: TAK, NIE, MAM UWAGI. Należy zadbać, aby Opinia ewaluatora nr 1 oraz Opinia ewaluatora nr 2 dotyczyły nazwisk ewaluatorów według numeracji na liście w nagłówku kwestionariusza. 8) W drugiej części zamieszczane są komentarze ewaluatorów do poszczególnych punktów standardu należy pamiętać o podaniu numeru punktu i podpunktu z pierwszej części kwestionariusza, do którego odnosi się komentarz, a także numeru ewaluatora zgłaszającego zastrzeżenia. Uwaga! Nie należy pozostawiać oceny negatywnej NIE bez komentarza. 9) W trzeciej części lider zespołu autorskiego formułuje wniosek końcowy stawiając znak X w jednym z dwóch kwadratów oznaczających możliwe opcje. W przypadku wybrania opcji nr 3 wpisać należy numery punktów z pierwszej części kwestionariusza, co do których zespół autorski podjął decyzję o ich poprawieniu zgodnie z sugestiami ewaluatorów zewnętrznych. CZĘŚĆ I: PYTANIA ZAMKNIĘTE OPINIA EWALUATORA nr 1 (metodologicznego) TAK NIE MAM UWAGI 1. Czy język opisu standardu jest zrozumiały dla czytelnika niezwiązanego z zawodem?... 1 2 3 2. Czy zapis zadań zawodowych spełnia wymagania definicyjne (patrz słownik terminów)?... 1 2 3 3. Czy syntetyczny opis zawodu zawiera wymagane treści (opis zadań zawodowych, opis środowiska pracy, wymagane/pożądane kwalifikacje i kompetencje, wymagania psychofizyczne i zdrowotne)?... 1 2 3 4. Czy prawidłowo przyporządkowano zadania zawodowe do grup: zadania technologicznowykonawcze; zadania organizacyjne, kierowania i kontroli; zadania współpracy i komunikacji?... 1 2 3 5. Czy prawidłowo przyporządkowano do poszczególnych zadań zawodowych zbiory: wiedzy, umiejętności oraz kompetencji personalnych i społecznych?... 1 2 3 Doradca Consultants Instytut Technologii Eksploatacji PIB WYG International IPiSS ŁCDNiKP 30