Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej. Wykład VI Polityka konkurencji

Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej Wykład VI Polityka konkurencji

Polityka konkurencji Polityka konkurencji ma zapewniać, Ŝe bariery zniesione w handlu wewnętrznym nie zostaną zastąpione innymi działaniami prowadzącymi do zniekształcenia konkurencji Prawo konkurencji WE ma pierwszeństwo w stosunku do prawa narodowego 2

Obszary polityki konkurencji Polityka antymonopolowa Fuzje i przejęcia Liberalizacja Pomoc publiczna 3

Obszary polityki konkurencji Polityka antymonopolowa NaduŜywanie pozycji dominującej Antykonkurencyjne porozumienia między przedsiębiorstwami Fuzje i przejęcia Liberalizacja Pomoc publiczna 4

Określanie pozycji dominującej O pozycji dominującej decyduje Siła ekonomiczna na danym rynku MoŜliwości zapobiegania efektywnej konkurencji, MoŜliwości (do pewnego stopnia) niezaleŝnego postępowania Wskaźniki udział w rynku, koncentracja, siła finansowa, dostęp do rynków zakupu i sprzedaŝy, powiązania, bariery wejścia/wyjścia, 5

Procedery naduŝywania pozycji dominującej Narzucanie cen zakupu lub sprzedaŝy (kontrola marŝy zysku), dyskryminacja cenowa Ograniczanie produkcji, rynków lub rozwoju technologii ze szkodą dla konsumenta Stosowanie nierównych warunków dla partnerów handlowych Stosowanie uciąŝliwych warunków handlu (np. narzucanie dostawcom wyjątkowo długich terminów płatności) UzaleŜnianie kontraktów od przyjęcia zobowiązań dodatkowych 6

Antykonkurencyjne porozumienia między przedsiębiorstwami Zakaz wszelkich porozumień między przedsiębiorstwami, decyzji związków przedsiębiorstw oraz uzgodnionych praktyk, których celem lub skutkiem jest zapobieganie, ograniczanie lub zniekształcanie konkurencji w obrębie wspólnego rynku. ustalanie cen zakupu i sprzedaŝy ograniczanie lub kontrola produkcji oraz podziału rynku ograniczanie inwestycji i rozwoju technicznego Selektywna dystrybucja: producentowi nie wolno dawać wyłączności niektórym sprzedawcom i hurtownikom (wyjątek: handel towarami wymagającymi duŝej specjalizacji wśród sprzedawców; dotyczy to zwłaszcza branŝy elektronicznej i samochodowej) 7

Umowy nienaruszające konkurencji umowy franchisingu umowy o specjalizacji w produkcji konkretnych towarów licencje patentowe licencje know-how 8

Fuzje i przejęcia Fuzje horyzontalne oznaczają łączenie się konkurentów, którzy działają na tym samym rynku. Tego typu fuzja moŝe budzić wątpliwości z dwóch powodów: efektów unilateralnych (opanowanie rynku przez przedsiębiorstwo powstałe w wyniku fuzji) efektów koordynacji (powstanie zbiorowej pozycji dominującej) Fuzje wertykalne i konglomeratowe dotyczą łączenia się przedsiębiorstw, których działalność zawiera się w łańcuchu wytwarzania danego produktu. nie mają per se skutków ograniczających konkurencję, mogą wzmocnić pozycję rynkową biorących w nich udział przedsiębiorstw efekty portfelowe (rozszerzenia portfela (gamy) produktów) wzrost siły finansowej zwiększenie symetrii pomiędzy przedsiębiorstwami (np. zrównanie pod względem oferowanego portfela produktów, co sprzyja to koordynacji zachowań rynkowych) 10

Nadzorowanie fuzji i przejęć Wspólnota Europejska kontroluje fuzje i przejęcia, w których: całkowity obrót łączących się firm przekracza na całym świecie 5 mld Euro rocznie, całkowity obrót przypadający na Wspólnotę co najmniej dwóch zaangaŝowanych przedsiębiorstw wynosi więcej niŝ 250 mln Euro, chyba Ŝe kaŝde z zaangaŝowanych przedsiębiorstw uzyskuje więcej niŝ dwie trzecie swoich obrotów całkowitych przypadających na Wspólnotę w jednym i tym samym Państwie Członkowskim. Komisja moŝe zakazać sfinalizowania transakcji, jeśli uzna, Ŝe łączące się firmy osiągną lub wzmocnią pozycję dominującą na rynku 11

Liberalizacja Istota liberalizacji - koncepcja rozdzielenia infrastruktury od działalności komercyjnej Zasada TPA Sektory objęte liberalizacją: Usługi telekomunikacyjne Gaz Elektryczność Usługi pocztowe Transport kolejowy 13

Pomoc publiczna Jakakolwiek pomoc udzielona przez państwo członkowskie lub z zasobów państwa w jakiejkolwiek formie, co zakłóca lub zagraŝa zakłóceniem konkurencji (...) będzie, o ile wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi, uznana za niezgodną ze wspólnym rynkiem art. 87(1) Traktatu o WE 15

Obszary dopuszczalnej pomocy publicznej wsparcie socjalne dla konsumentów, pod warunkiem, Ŝe nie faworyzuje sięŝadnego z dostawców towarów lub usług przekazywanych potrzebującym, pomoc w likwidacji klęsk Ŝywiołowych, pomoc w rozwoju gospodarczym regionów o niskim poziomie Ŝycia lub niedostatecznym zatrudnieniu (pomoc regionalna) projekty o ogólnoeuropejskim znaczeniu lub zapobiegające powaŝnym zakłóceniom w gospodarce państw UE, ułatwiania rozwoju pewnych form działalności, jeŝeli nie zmienia to warunków handlu w ramach UE (pomoc horyzontalna) wsparcia kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego 16

Formy pomocy publicznej stosowane w UE dotacje pienięŝne lub rzeczowe - bezpośrednie wydatki z budŝetu państwa, władz regionalnych lub lokalnych preferencje kredytowe gwarancje kredytowe preferencje podatkowe zakup akcji firmy z funduszy państwowych przy dywidendzie dla państwa poniŝej poziomu rynkowego umorzenia naleŝności zamówienia rządowe po cenie wyŝszej od rynkowej; sprzedaŝ towarów poniŝej ceny rynkowej jako pomoc dla odbiorcy 17

Kategorie pomocy publicznej Pomoc regionalna Inne przepisy horyzontalne Pomoc sektorowa 18

Pomoc horyzontalna Cechą pomocy horyzontalnej jest powszechność. Pomoc tę moŝe uzyskać kaŝde przedsiębiorstwo, niezaleŝnie od sektora w jakim działa, wielkości, formy własności. Obszary pomocy horyzontalnej Pomoc dla MSP Badania i rozwój Ochrona środowiska Ratowanie i restrukturyzację Zatrudnienie i szkolenia Usługi w interesie ogólnym Pomoc de minimis 19

Pomoc sektorowa Sektory objęte pomocą Sektory o specyficznych cechach (górnictwo węgla kamiennego, elektryczność, usługi pocztowe, przemysł stoczniowy, przemysł włókienniczy) Rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo Transport 20

Pomoc publiczna w liczbach (UE 27) Pomoc publiczna jako % PKB 21

Pomoc publiczna w liczbach (UE 27) Pomoc publiczna w 2007 r. jako %PKB 22

Pomoc sektorowa w liczbach (UE 27) Pomoc sektorowa dla przemysłu i usług jako %PKB Źródło: Komisja Europejska Źródło: Komisja Europejska 23

Pomoc publiczna w liczbach (PL, 2007) Źródło: UOKiK Źródło: UOKiK 24

CASE polskie stocznie KE wydała decyzję o wszczęciu formalnej procedury wyjaśniającej 1. czerwca 2005 r. Zgłoszone wątpliwości: czy przeprowadzone dotychczas oraz planowane działania restrukturyzacyjne doprowadzą do odzyskania przez stocznie trwałej zdolności do konkurowania na rynku, czy udział własny w kosztach restrukturyzacji jest znaczący, czy zastosowane zostały właściweśrodki wyrównawcze, czy wielkość pomocy została ograniczona do niezbędnego minimum 27

CASE polskie stocznie 28

Dziękuję za uwagę 29