F&F Filipowski sp.j. ul. Konstantynowska 79/81 95 200 Pabianice tel/fax 42 2152383, 2270971 e mail: fif@fif.com.pl www.fif.com.pl Programowanie sterowników serii H za pomocą programu narzędziowego MAX LadderSOFT wersja 1.23 Wersja dokumentu L1.1 przeznaczona dla hardware: wersja 4.0; 5.1 firmware: 01.10 (B) dla H01 01.10(G) i 01.10(GII) dla H02 01.10(D) dla H03 od 04.31 dla H04
Sterowniki programowalne MAX Logic Ze względu na brak danych dotyczących aplikacji i użycia sterownika przez użytkownika firma F&F nie ponosi odpowiedzialności za projekty użytkownika. W związku z możliwością budowania nieskończonej liczby kombinacji elementów i układów schematu przez użytkownika firma F&F nie jest w stanie przetestować wszystkich kombinacji elementów programu. W związku z tym mogą pojawić się nieoczekiwane błędy, o których użytkownik niezwłocznie powinien poinformować firmę F&F. Program MAX LadderSOFT jest ciągle modyfikowany i udoskonalany, dlatego firma F&F zastrzega sobie prawo do wprowadzania zmian w warstwie graficznej, programowej i funkcjonalnej. www.plcmax.pl 2
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT SPIS TREŚCI 1. WSTĘP... 4 2. INSTALACJA PROGRAMU... 4 3. OBSŁUGA PROGRAMU... 4 3.1 OKNO PROGRAMU... 4 3.2 MENU PROGRAMU [OBSZAR A]... 5 3.3 PASEK NARZĘDZI PROGRAMOWYCH [OBSZAR B]... 6 3.4 POLE PROJEKTU [OBSZAR C]... 8 4.5 OBSZAR KOMUNIKATÓW [OBSZAR D]... 10 4. KOMUNIKACJA... 10 4.1 POŁĄCZENIE ZE STEROWNIKIEM... 10 4.2 WGRANIE APLIKACJI DO STEROWNIKA... 11 5. PROJEKT... 12 5.1 WSTĘP... 12 5.2 OTWARCIE PROJEKTU... 13 5.3 ELEMENTY SCHEMATU... 13 5.3.1 Wejścia i wyjścia... 13 5.3.2 Zbocza narastające i opadające... 17 5.3.3 Timery (przekaźniki czasowe)... 19 5.3.4 Liczniki i komparatory... 23 5.3.5 Funkcje GSM... 29 5.3.6 Wyświetlacz... 32 3
Sterowniki programowalne MAX Logic 1. WSTĘP Program MAX LadderSOFT jest programem służącym do programowania sterowników MAX Logic serii H. Tworzony program za pomocą narzędzi programowych zastępuje układy automatyki sterowania realizowanych za pomocą przekaźników i styczników. Pozwala w prosty sposób na zamianę schematu przekaźnikowego na język programowania sterownika. Działa w systemie Microsoft Windows XP i Microsoft Windows VISTA. Program umożliwia: tworzenie i edycję aplikacji za pomocą języka schematów drabinkowych [LAD]; sprawdzenie poprawności konstrukcji schematu pod względem połączeń elektrycznych elementów programowych; bezpośrednią komunikacje sterownika z komputerem; wgrywanie aplikacji do pamięci sterownika; kompilację kodu języka tekstowego ForthLogic z możliwością jego podglądu i kopiowania; wybór języka pracy programu: polski, angielski, rosyjski, ukraiński. 2. INSTALACJA PROGRAMU Uruchomić plik instalacyjny MAXLadderSetup.exe. Plik ten znajduje się na załączonej do sterownika płycie CD w katalogu prog pomoc w podkatalogu MAXLadderSOFT. Również do pobranie ze strony internetowej www.plcmax.pl [Centrum pobierania]. Po uruchomieniu pliku instalacyjnego stosować się do instrukcji pojawiających się w oknie kreatora instalacji. Ikona uruchamiająca program: 3. OBSŁUGA PROGRAMU 3.1 Okno programu 4
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT A obszar menu programu B obszar narzędzi programowych C obszar projektu D obszar komunikatów 3.2 Menu programu [obszar A] Zakładki paska menu programowego: Plik Edycja Nowy otwiera nowy projekt. Otwórz otwiera istniejący plik z podanej lokalizacji. Ustawienia schematu zmiana liczby pól obszaru projektu (kolumn i linii) oraz czasu głównego cyklu. Zapisz dokonuje zapisu wniesionych zmian w otwartym projekcie. Zapisz jako zapisuje projekt jako nowy plik w nowej lokalizacji. Drukuj drukuje schemat otwartego projektu. Zamknij zamyka otwarty projekt. Zamknij wszystkie zamyka wszystkie otwarte projekty. Wyjście zamyka program. Cofnij cofa ostatnią dokonana operację [pamięć do 100 operacji]. Ponów ponawia cofniętą operację [pamięć do 100 operacji]. Kopiuj kopiuje zaznaczony element schematu. Wklej wkleja skopiowany element schematu. Usuń usuwa zaznaczony element schematu. Widok Komunikacja Pokaż forth kod otwiera okno podglądu kodu języka ForthLogic otwartego projektu. Port COM wybór portu przypisanego sterownikowi. Otwiera listę portów wszystkich podłączonych urządzeń do komputera. Otwórz port otwiera połączenie ze sterownikiem przez wybrany port. Zamknij port zamyka połączenie ze sterownikiem. Zmień ustawienia portu otwiera okno ustawień parametrów wybranego portu. Transfer kody do urządzenia przesyła kod schematu otwartego projektu do sterownika 5
Sterowniki programowalne MAX Logic Pomoc Informacje otwiera okno informacji o programie [wersja, kontakt, prawa, programiści] Ikony i okna wyboru paska menu programowego: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1. Otwiera nowy projekt. 2. Otwiera istniejący plik z podanej lokalizacji. 3. Dokonuje zapisu wniesionych zmian w otwartym projekcie. 4. Drukuje schemat otwartego projektu. 5. Cofa ostatnią dokonana operację. Znak otwiera listę do 100 ostatnich operacji. 6. Ponawia cofniętą operację. Znak otwiera listę do 100 ostatnich operacji. 7. Okno wybory wielkości widoku obszaru projektu. W oknie należy podać wartość procentową wielkości obszaru. Wartość minimalna 10%; wartość maksymalna 1000%. Znak otwiera listę podstawowych wartości procentowych do wyboru. 8. Zwiększa widok obszaru projektu o 50%. 9. Zmniejsza widok obszaru projektu o 33%. 10. Przywraca widok obszaru projektu do 100%. 11. Okno wyboru języka pracy programu [polski, angielski, rosyjski, ukraiński]. Znak otwiera listę języków. 3.3 Pasek narzędzi programowych [obszar B] Zbiór graficznych symboli reprezentujących określone wejścia i wyjścia sterownika oraz funkcje programowe, będących odpowiednikami elementów elektrycznych, za pomocą których buduje się schemat pracy sterownika. Zastosowanie narzędzia polega na najechaniu na niego kursorem, chwyceniu go prawym klawiszem myszy, przeciągnięciu na pole projektu i położeniu w żądanym kwadracie pola puszczając prawy klawisz myszy. [drug and drop] Narzędzie możliwe do zastosowania w budowanym schemacie zostaje wyróżnione kolorem. Narzędzie niedostępne dla danego typu sterownika jest nieaktywne jego symbol jest niewyraźny (rozmyty). narzędzia aktywne narzędzia nieaktywne 6
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT Każde zastosowane z narzędzi posiada punkty łączeniowe, które pozwalają łączyć je ze sobą liniami prostymi lub łamanymi, tworząc w ten sposób graficzne odwzorowanie połączenia elektrycznego danych elementów. Wyróżniamy trzy typy punktów łączeniowych: punkt podstawowy łączy w sensie elektrycznym dwa punkty różnych elementów. punkt wartości całkowitych łączy dwa punkty różnych narzędzi, które wymieniają między sobą liczbową wartość całkowitą, np. wartość stanu licznika. punkt wartości analogowych łączy dwa punkty różnych narzędzi, które wymieniają między sobą liczbową wartość zmiennoprzecinkową, np. wartość wejścia analogowego lub napięcie zasilania. UWAGA! Łączenia miedzy poszczególnymi elementami są możliwe tylko między tymi samymi punktami. Niewłaściwe połączenie będzie automatycznie odrzucone. Ustawienie kursora na wybranym elemencie i pojedyncze klikniecie myszą powoduje ustawienie elementu w stan edycji. Element podświetlony jest na niebiesko. stan normalny stan edycji W stanie edycji możemy dokonać przemieszczenia elementu na wybrane pole. W przypadku elementu połączonego przemieszczenie go powoduje ciągniecie za sobą linii. Nie powoduje to zerwania połączenia miedzy elementami. W szczególnych przypadkach linie łączeń elementów mogą na siebie nachodzić lub plątać się. Jednakże nie zakłóca to połączenia i schemat jest czytany prawidłowo ( w sensie elektrycznym). 7
Sterowniki programowalne MAX Logic Dwukrotne szybkie klikniecie prawym klawiszem myszy otwiera w dolnej części pola schematu pasek parametryzacji elementu. Służy on do ustawiania atrybutów elementu, takich jak: numer wejścia, nazwa, wartość, itp. Po dokonaniu właściwych ustawień klikniecie na pole projektu powoduje automatyczne zapisanie zmian i zamkniecie paska parametryzacji. 3.4 Pole projektu [obszar C] Pole projektu to miejsce służące do tworzenia programu za pomocą graficznych elementów zawartych na pasku narzędzi programowych. Składa się w wyznaczonej ilości kwadratów, które stanowią pola lokalizacji elementów i wyznaczają kolejne linie budowanego schematu. Z lewej strony pola znajduje się tzw. listwa START z punktami przyłączeniowymi do podłączenia elementów wyznaczających początek linii programowych [odpowiednik punktu zasilania, np. faza L]. Analogicznie z prawej strony znajduje się tzw. Listwa END z punktami przyłączeniowymi do podłączenia elementów będącymi ostatnimi w linii programowej [odpowiednik punktu GND]. Pole projektu może mieć maksymalny rozmiar 100 100 pól. Ustawień rozmiaru pola dokonujemy każdorazowo przy otwarciu nowego projektu. W każdej chwili możemy zmodyfikować rozmiar pola wchodząc w zakładkę Plik Ustawienia schematu. 8
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT Otworzy się okno ustawień rozmiaru pola projektu. Dokonać nowych ustawień wierszy i kolumn. Przycisk OK akceptuje zmiany. Przycisk Anuluj ignoruje nowe ustawienia i zachowuje poprzednie. UWAGA! Pole projektu poszerzane jest o kolumny dostawiane zawsze z prawej strony pola i wiersze dostawiane do spodu pola. Zawężanie pola projektu odbywa się analogicznie, poprzez odejmowanie prawych kolumn i spodnich wierszy. Poszerzenie pola projektu nie powoduje zerwania połączeń elementów z listwą END. W przypadku próby zawężenia pola projektu o kolumny lub wiersze, w których występują elementy próba taka zostanie automatycznie odrzucona, a pole zostanie zawężone do kolumny lub wiersza, w którym znajduje się ostatni, przynajmniej jeden element. Wejście w zakładkę Widok Pokaż forth kod spowoduje otwarcie równoległego okna z kodem schematu w języku ForthLogic. Wybór okna odbywa się poprzez kliknięcie odpowiedniej zakładki. Program dopuszcza na otwarcie wielu różnych pól projektów i ich okien forth kodów. 9
Sterowniki programowalne MAX Logic 4.5 Obszar komunikatów [obszar D] Pasek komunikatów o stanie portu komunikacyjnego sterownika. Możliwe dwa komunikaty: Port jest otwarty oraz Port jest zamknięty. Dodatkowo po utworzeniu nowego projektu pojawia się komunikat Nowy schemat utworzono. 4. KOMUNIKACJA 4.1 Połączenie ze sterownikiem Przed rozpoczęciem pracy z programem należy zainstalować sterownik USB. W tym celu należy uruchomić plik CDM 2.04.16.exe, który znajduje się w folderze USB na płycie CD załączonej w komplecie ze sterownikiem. Po zainstalowaniu sterownika USB podłączyć sterownik do dowolnego portu USB przy pomocy kabla USB microusb. W systemie operacyjnym pojawi się nowy port szeregowy (jego numer można sprawdzić i w programie Menedżer urządzeń ). Nowy numer portu podłączonego sterownika pojawi się również w zakładce Komunikacja Port COM. Kliknieciem myszy odznaczyć port sterownika. Następnie dokonać połączenia ze sterownikiem poprzez otwarty port w zakładce Komunikacja Otwórz port. Ustawić parametry połączenia ze sterownikiem otwierając okno właściwości portu w zakładce Komunikacja Zmień ustawienia portu. Ustawić właściwe parametry dla danego typu sterownika: Liczba bitów na sekundę: 19200 dla H03 i H04; 57600 dla H01 i H02. Bity danych: 8 Parzystość: Brak Bity stopu: 1 Sterowanie przepływem: Brak Akceptować ustawienia przyciskiem OK. Aby zamknąć połączenie należy wejść w zakładkę Komunikacja Zamknij port. 10
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT 4.2 Wgranie aplikacji do sterownika Aby przesłać stworzony schemat należy wejść w zakładkę Komunikacja > Transfer kodu do urządzenia. Jeżeli przesyłamy aplikację po raz pierwszy pojawi się okno komunikatu Wybór TAK otworzy okno kodu bez przesyłania aplikacji, natomiast wybór NIE przejdzie do natychmiastowego przesyłania aplikacji do sterownika. Po prawidłowym wgraniu aplikacji pojawi się ono komunikatu Akceptować OK. Jeżeli w schemacie będzie błąd to pojawi się okno komunikatu a niewłaściwie zastosowane lub niepołączone elementy schematu zostaną wyróżnione czerwonym kolorem. W przypadku zmian w schemacie, którego kod był już generowany pojawi się okno komunikatu Aby zmiany zostały uwzględnione należy wybrać TAK. 11
Sterowniki programowalne MAX Logic W przypadku, kiedy zostanie popełniony błąd w opisie danych jakiegoś bloku funkcyjnego, a nie ma błędu w połączeniu schematu lub w wyjątkowych przypadkach, kiedy kod zostanie błędnie wygenerowany wgrywanie aplikacji zostanie przerwana i pojawi się okno komunikatu Akceptować OK, a następnie dokonać wymaganej poprawki. 5. PROJEKT 5.1 Wstęp Język drabinkowy jest sposobem budowy programu sterownika, którego podstawą jest sposób interpretacji schematów obwodów przekaźnikowo stycznikowych. Program taki interpretowany jest jako przekazywanie zasilania poprzez styki i bloki funkcyjne do cewek, czyli wyjść. Schemat przedstawiający logikę układu sterowania w formie połączeń elektrycznych jest czytany przez sterownik w odpowiedniej kolejności. Początek czytania schematu rozpoczyna się od pierwszego, górnego elementu podłączonego do listwy START. Następnie czytanie odbywa się poprzez kolejne linie schematu z lewa do prawa oraz z góry do dołu. Interpretacja i wykonanie poszczególnych elementów schematu jest zamknięte w pętli i wykonywane, co określony czas zwanym czasem głównego cyklu, w skrócie cyklem. Każdy cykl rozpoczyna się odczytem stanu wejść i wyjść. Następnie sterownik realizuje program i kończy cykl ustawieniem wyjść zgodnie z wynikiem realizacji programu. 12
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT 5.2 Otwarcie projektu Istniejący już plik projektu otworzyć wchodząc w zakładkę Plik Otwórz plik lub bezpośrednio poprzez ikonę Otwórz plik [wybrać plik z rozszerzeniem.lds]. Plik z rozszerzeniem.lds można otworzyć również poprzez dwukrotne szybkie kliknięcie prawym klawiszem myszy. Nowy projekt otworzyć wchodząc w zakładkę Plik Nowy lub bezpośrednio poprzez ikonę Nowy. Otworzy się okno Ustawienia schematu. Dokonać wyboru typu sterownika, dla którego tworzony będzie schemat. Ustawić czas głównego cyklu. Wartość minimalna: 0.01sek; skok: 0.01sek; wartość domyślna: 0.1sek. Ustawić liczbę wierszy i kolumn obszaru projektu. Ustawienia akceptować przyciskiem OK. Przycisk Anuluj ignoruje nowe ustawienia i zachowuje domyślne. UWAGA! W otwartym już projekcie możliwa jest modyfikacja czasu głównego cyklu oraz rozmiaru obszaru projektu [ Plik Ustawienia schematu ]. Niemożliwa jest zmiana typu sterownika. Okno wyboru typu sterownika jest nieaktywne. 5.3 Elementy schematu 5.3.1 Wejścia i wyjścia STYK OTWARTY Element symbolizujący styk normalnie otwarty, tzn. jego stan (ON[1]/OFF[0]) jest zależny od przyporządkowanego mu wejścia cyfrowego (DI), wyjścia cyfrowego (DO) lub przekaźnikowego (RO) oraz tzw. flagi (M). Jego odpowiednikiem w układach przekaźnikowo stycznikowych jest symbol. W przypadku braku sygnału na przyporządkowanym wejściu lub wyjściu styk jest w stanie otwartym, inaczej nieprzewodzenia (OFF[0]). W przypadku pojawienia się sygnału na przyporządkowanym wejściu DI styk jest w stanie zamkniętym, czyli przewodzenia (ON[1]). 13
Sterowniki programowalne MAX Logic STYK ZAMKNIĘTY Element symbolizujący styk normalnie zamknięty, tzn. jego stan (ON[1]/OFF[0]) jest zależny od przyporządkowanego mu wejścia cyfrowego (DI), wyjścia cyfrowego (DO) lub przekaźnikowego (RO) oraz tzw. flagi (M). Jego odpowiednikiem w układach przekaźnikowo stycznikowych jest symbol. W przypadku braku sygnału na przyporządkowanym wejściu lub wyjściu styk jest w stanie zamkniętym, inaczej przewodzenia (ON[1]). W przypadku pojawienia się sygnału na przyporządkowanym wejściu DI styk jest w stanie otwartym, czyli nieprzewodzenia (OFF[0]). Pasek parametryzacji W oknie Nazwa styku należy wpisać nazwę wejścia, wyjścia lub flagi. Można również nazwę wybrać z listy rozwijając ją w oknie. Do wyboru są wejścia cyfrowe DI od 1 do 8 (Uwaga! Wejścia 1 4 muszą być skonfigurowane sprzętowo i programowo jako cyfrowe); wyjścia cyfrowe DO od 1 do 4; wyjścia przekaźnikowe RO od 1 do 3 oraz flagi M od 1 do 64. Flagi to tzw. styki pomocnicze. Nie są bezpośrednio połączone z urządzeniami zewnętrznymi. Są to wyłącznie elementy programowe (wirtualne) potrzebne do budowy logiki układów sterowania. Stan flagi M zależny jest od cewki M o tym samym numerze. Wyjątek stanowi układ, w którym styk M nie jest przyporządkowany żadnej cewce M. Okno Domyślnie dla DI, DO i RO jest nieaktywne. Okno Domyślnie jest aktywne tylko przy wyborze nazwy flagi M. Wartością domyślną dla flag jest 1. Jednakże w trakcie wykonywania programu flagi są definiowane w zależności od przyporządkowanych im cewek M. WEJŚCIE ANALOGOWE Element odwzorowujący wejściową wartość analogową wejść analogowych sterownika AI. Element ten łączy się bezpośrednio do listwy START i do komparatora wartości analogowych. Sposób i przykład działania tego elementu jest opisany w dalszej części podręcznika. 14
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT Pasek parametryzacji W oknie Nazwa styku należy wpisać nazwę wejścia. Można również nazwę wybrać z listy rozwijając ją w oknie. Do wyboru są wejścia analogowe AI od 1 do 4 (Uwaga! Wejścia 1 4 muszą być skonfigurowane sprzętowo i programowo jako analogowe); wartość napięcia zasilania głównego sterownika POW; wartość napięcia rezerwy BAT (akumulatora podłączonego do sterownika). CEWKA Element ustawiający stan wyjścia przekaźnikowego, cyfrowego oraz flagi w zależności od stanu elementów pośrednich zastosowanych w schemacie układu sterowania. Możliwe stany: załączenie ON[1]; wyłączenie OFF[0]. Pasek parametryzacji W oknie Nazwa wyjścia należy wpisać nazwę wyjścia lub flagi. Można również nazwę wybrać z listy rozwijając ją w oknie. Do wyboru są wyjścia cyfrowe DO od 1 do 4; wyjścia przekaźnikowe RO od 1 do 3 oraz flagi M od 1 do 64. Tabela stanów WE/WY DI/DO/RO/M Styk otwarty Stan zamknięty 0 0 1 1 1 0 15
Sterowniki programowalne MAX Logic Przykłady A. Stan wyjścia zależny od stanu wejścia. Jeżeli wejście DI1 ma stan 0 (nieaktywne) to stan wyjścia DO1 jest 0 (nie załączone). Jeżeli wejście DI1 ma stan 1 (aktywne) to stan wyjścia DO1 jest 1 (załączone). Jeżeli wejście DI1 ma stan 0 (nieaktywne) to stan wyjścia DO1 jest 1 (załączone). Jeżeli wejście DI1 ma stan 1 (aktywne) to stan wyjścia DO1 jest 0 (nie załączone). [Operacja logiczna NOT] B. Operacje logiczne AND i OR Operacja logiczna AND. Wyjście DO1 będzie w stanie 1 tylko i wyłącznie, gdy obydwa wejścia DI1 i DI2 będą w stanie 1. W przypadku, gdy którekolwiek z wejść jest w stanie 0, to wyjście DO1 będzie w stanie 0. 16
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT Operacja logiczna OR. Wyjście DO1 będzie w stanie 1, gdy jedno z wejść DI1 lub DI2 będzie w stanie 1. W przypadku, gdy obydwa wejścia będą w stanie 0, to wyjście DO1 będzie w stanie 0. C. Obwód samopodtrzymania Podanie impulsu na wejście DI1 powoduje krótkotrwałe zamkniecie styku DI1 i tym samym zadziałanie cewki DO1. Tym samym styk DO1 będzie w stanie 1 (przewodzenia) i poprzez styk zamknięty DI2 będzie podawany sygnał podtrzymujący cewkę DO1. Podanie sygnału na wejściu DI2 spowoduje otwarcie styku DI2 i przerwanie obwodu podtrzymania. 5.3.2 Zbocza narastające i opadające ZBOCZE NARASTAJĄCE Element wykrywający zmianę stanu sygnału wejściowego z 0 na 1. W przypadku wykrycia zbocza element daje wartość 1 na swoim wyjściu (stan przewodzenia ON). Stan 1 na wyjściu elementu trwa tylko przez czas jednego cyklu wykonania programu. W kolejnym cyklu jest zerowany. Praktycznie element ten podaje impuls ( o określonym czasie ) w chwili pojawienia się sygnału na analizowanym przez niego wejściu. Użyte elementy w schemacie są automatycznie numerowane [PT1, PT2, PTn ]. Istnieje możliwość podania własnej nazwy dla elementu poprzez jej wpisanie w pasku parametryzacji. 17
Sterowniki programowalne MAX Logic ZBOCZE OPADAJĄCE Element wykrywający zmianę stanu sygnału wejściowego z 1 na 0. W przypadku wykrycia zbocza element daje wartość 1 na swoim wyjściu (stan przewodzenia ON). Stan 1 na wyjściu elementu trwa tylko przez czas jednego cyklu wykonania programu. W kolejnym cyklu jest zerowany. Praktycznie element ten podaje impuls ( o określonym czasie ) w chwili zaniku sygnału na analizowanym przez niego wejściu. Użyte elementy w schemacie są automatycznie numerowane [NT1, NT2, NTn ]. Istnieje możliwość podania własnej nazwy dla elementu poprzez jej wpisanie w pasku parametryzacji. Przykład A. Wykrywanie zbocza narastającego P W chwili pojawienia się sygnału na wejściu zostanie załączone wyjście na krótki czas [impuls] równy czasowi głównego cyklu. Czas sygnału wejściowego nie jest istotny, może być dłuższy niż czas załączenia wyjścia. B. Wykrywanie zbocza opadającego N 18
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT Po pojawieniu się sygnału na wejściu i dopiero jego zaniku zostanie załączone wyjście na krótki czas [impuls] równy czasowi głównego cyklu. Czas sygnału wejściowego nie jest istotny, może być dłuższy niż czas załączenia wyjścia. C. Załączenie wyjścia zboczem opadającym Podanie sygnału na wejście nie powoduje żadnej reakcji na wyjściu. Dopiero zanik sygnału na wejściu powoduję podanie impulsu na wyjście. Tym samym styk DO1 będzie w stanie 1 (przewodzenia) i poprzez styk zamknięty DI2 będzie podawany sygnał podtrzymujący cewkę DO1. Podanie sygnału na wejściu DI2 spowoduje otwarcie styku DI2 i przerwanie obwodu podtrzymania. D. Układ bistabilny Układ załączania i wyłączania wyjścia tym samym sygnałem wejściowym. Kolejne impulsy podawane na wejście DI powodują przełączenie stanu wyjścia DO na przeciwny. 5.3.3 Timery (przekaźniki czasowe) TIMER TON opóźnione załączenie 19
Sterowniki programowalne MAX Logic Podanie sygnału na wejściu elementu powoduje uruchomienie odliczania zadanego czasu, po którym następuje ustawienie wyjścia w stan przewodzenia (ON[1]). Zanik sygnału na wejściu powoduje ustawienie wyjścia w stan nieprzewodzenia. W przypadku zaniku sygnału na wejściu przed upływem nastawionego czasu ton wyjście pozostanie w stanie nieprzewodzwenia (OFF[0]). Pasek parametryzacji W oknie Czas [sek] wpisać czas ton. W oknie Nazwa podać nazwę dla elementu. Użyte elementy w schemacie są automatycznie numerowane [TON1, TON2, TONn ]. TIMER TOF opóźnione wyłączenie Podanie sygnału na wejściu elementu powoduje ustawienie wyjścia w stan przewodzenia (ON[1]). Zanik sygnału na wejściu powoduje uruchomienie odliczania zadanego czasu, po którym następuje ustawienie wyjścia w stan nieprzewodzenia (OFF[0]). W przypadku ponownego pojawienia się sygnału na wejściu przed upływem nastawionego czasu wyjście pozostanie w stanie przewodzwenia (ON[1]), a odliczanie czasu toff zostanie ponownie uruchomione od początku po zaniku sygnału na wejściu. 20
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT Pasek parametryzacji W oknie Czas [sek] wpisać czas tof. W oknie Nazwa podać nazwę dla elementu. Użyte elementy w schemacie są automatycznie numerowane [TOF1, TOF2, TOFn ]. Tabela danych Przykłady A. Opóźnione załączenie Łączna liczba timerów TON i TOF H04: 64; H01, H02, H03: 32 Numery timerów TON i TOF (dla ForthLogic) 1 64 Zakres czasowy 0.01 sek. 21474836,47sek. (248 dni) Skok 0.01 sek. Załączenie wyjścia DO1 z opóźnieniem po pojawieniu się sygnału na wejściu DI1. Zanik sygnału na wejściu DI1 powoduje wyłączenie wyjścia DO1. B. Opóźnione wyłączenie Pojawienie się sygnału na wejściu DI1 powoduje załączenie wyjścia DO1. Po zaniku sygnału na wejściu DI1 załączenie wyjścia DO1 jest podtrzymywane jeszcze przez ustawiony czas. C. Opóźnione załączenie cykliczne 21
Sterowniki programowalne MAX Logic Cykl pracy typu PRZERWA PRACA wyjścia DO1. Załączenie cyklu następuje sygnałem na wejściu DI1. D. Opóźnione wyłączenie cykliczne Cykl pracy typu PRACA PRZERWA wyjścia DO1. Załączenie cyklu następuje sygnałem na wejściu DI1. E. Czas reakcji na sygnał wejściowy Załączenie wyjścia DO1 nastąpi tylko wtedy, kiedy sygnał wejścia DI5 będzie dłuższy niż czas opóźnienia na timerze TON1. Brak sygnału DI5 nie spowoduje wyłączenia wyjścia DO1. 22
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT 5.3.4 Liczniki i komparatory LICZNIK IMPULSÓW Licznik impulsów służy do zliczania sygnałów pojawiających się na jego wejściu. Górne wejście z lewej strony to wejście liczące. Dolne wejście R to wejście resetujące. Pojawienie się sygnału na tym wejściu zeruje stan licznika. Wyjście Σ zwraca wartość stanu licznika jako liczbę całkowitą. Użyte elementy w schemacie są automatycznie numerowane [CNT1, CNT2, CNTn ]. Istnieje możliwość podania własnej nazwy dla elementu poprzez jej wpisanie w pasku parametryzacji. Tabela danych PARAMETR H01 H02 H03 H04 Częstotliwość zliczania 25Hz 16,66Hz Minimalny czas impulsu 20msek 30msek Minimalny czas miedzy impulsami 20msek 30msek LICZNIK CZASU PRACY Licznik czasu pracy służy do zliczania długości sygnałów pojawiających się na jego wejściu. Górne wejście z lewej strony to wejście liczące. Dolne wejście R to wejście resetujące. Pojawienie się sygnału na tym wejściu zeruje stan licznika. Wyjście Σ zwraca jako liczbę całkowitą łączną sumę czasu pojawiających się sygnałów na wejściu. Pasek parametryzacji W oknie Precyzja wybrać jednostkę zliczania czasu (sekunda, minuta, godzina, dzień). W oknie Nazwa podać nazwę dla elementu. Użyte elementy w schemacie są automatycznie numerowane [CNT1, CNT2, CNTn ]. 23
Sterowniki programowalne MAX Logic KOMPARATOR WARTOŚCI LICZBOWYCH Komparator wartości liczbowych służy do porównania dwóch liczb całkowitych podanych z wyjść liczników lub stałych. Wartości porównania podaje się na wejścia elementu. W oknie parametryzacji ustala się warunek porównania. Wyjście zwraca wynik porównania: dla wyniku porównania PRAWDA wyjście jest w stanie przewodzenia ON[1]; dla wyniku FAŁSZ wyjście jest w stanie nieprzewodzenia OFF[0]. Przykład: a) 5 = 5 > PRAWDA > WY 1 [ON]; b) 5 < 3 > FAŁSZ > WY 0 [OFF]. Pasek parametryzacji W oknie Stan wybrać operator porównania (< = > <= <> >=). Schemat porównania: we GÓRA I operator I we DÓŁ. W oknie Nazwa podać nazwę dla elementu. Użyte elementy w schemacie są automatycznie numerowane [CMP1, CMP2, CMPn ]. KOMPARATOR WARTOŚCI ANALOGOWYCH Komparator wartości analogowych służy do porównania dwóch liczb zmiennoprzecinkowych odczytanych z wejść analogowych sterownika, wartości napięcia głównego i rezerwowego odczytanych z systemu sterownika oraz stałych. Wartości porównania podaje się na wejścia elementu. W oknie parametryzacji ustala się warunek porównania. Wyjście zwraca wynik porównania: dla wyniku porównania PRAWDA wyjście jest w stanie przewodzenia ON[1]; dla wyniku FAŁSZ wyjście jest w stanie nieprzewodzenia OFF[0]. Przykład: a) 9.876 < 13.654 > PRAWDA > WY 1 [ON]; b) 9.876 > 13.654 > FAŁSZ > WY 0 [OFF]. 24
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT Pasek parametryzacji W oknie Stan wybrać operator porównania (< >). Schemat porównania: we GÓRA I operator I we DÓŁ. W oknie Nazwa podać nazwę dla elementu. Użyte elementy w schemacie są automatycznie numerowane [CMP1, CMP2, CMPn ]. KOMPARATOR CZASU Komparator czasu służy do porównania aktualnego czasu systemowego sterownika z wartością zadaną. W oknie parametryzacji ustala się elementy czasu i warunek porównania. Funkcja ta spełnia zadanie programowalnego zegara sterującego z możliwością ustawienia pracy w cyklu rocznym, miesięcznym, tygodniowym i dobowym z porównaniem wartości godziny, minut i sekund. Wyjście zwraca wynik porównania: dla wyniku porównania PRAWDA wyjście jest w stanie przewodzenia ON[1]; dla wyniku FAŁSZ wyjście jest w stanie nieprzewodzenia OFF[0]. Pasek parametryzacji W oknie Warunek wybrać operator porównania ( = <> ). Element czasu, do którego będzie porównanie zaznaczyć symbolem. W oknach daty i czasu ustawiamy parametry w następującej kolejności: RRRR MM DD / GODZ MIN SEK. W oknie Nazwa podać nazwę dla elementu. Użyte elementy w schemacie są automatycznie numerowane [CMP1, CMP2, CMPn ]. STAŁA Element pozwalający wprowadzić na wejście komparatora stałą wartość porównania, całkowitą lub zmiennoprzecinkową. 25
Sterowniki programowalne MAX Logic Typ stałej określamy w pasku parametryzacji Pasek parametryzacji a. Stała całkowita Dla liczb całkowitych. W oknie Rodzaj ustawić typ całkowita. W oknie Znaczenie podać wartość porównania, czyli liczbę całkowitą. W przypadku podania liczby zmiennoprzecinkowej będzie ona automatycznie zaokrąglana w dół do liczby całkowitej. W oknie Nazwa podać nazwę dla elementu. Użyte elementy w schemacie są automatycznie numerowane [C1, C2, Cn ]. b. Stała zmiennoprzecinkowa Dla liczb zmiennoprzecinkowych. W oknie Rodzaj ustawić typ zmiennoprzecinkowa. W oknie Znaczenie podać wartość porównania, czyli liczbę zmiennoprzecinkową. W przypadku podania liczby całkowitej będzie ona automatycznie zamieniona na liczbę zmiennoprzecinkową (z dwoma zerami po przecinku). W oknie Nazwa podać nazwę dla elementu. Użyte elementy w schemacie są automatycznie numerowane [C1, C2, Cn ]. Dla ułatwienia wyznaczania wartości porównania dla analogowych wejść sterownika służy okno wymiarowania (ikona kalkulatora przy oknie Znaczenie). Klikniecie ikony otwiera okno wymiarowania. W oknie Typ wejścia wybrać typ wejścia analogowego zgodnie z dokonana konfiguracją sprzętową sterownika (0 10V; 0 20mA; 4 20mA; 0 5mA). W oknie Minimum podać wartość minimalna mierzonego zakresy czujnika z przetwornikiem analogowym podłączonego do wejścia sterownika. W oknie Maksimum podać wartość maksymalną mierzonego zakresy czujnika z przetwornikiem analogowym podłączonego do wejścia sterownika. W oknie Wartość ze skali podać rzeczywista wartość porównania ze skali czujnika z przetwornikiem analogowym podłączonego do wejścia sterownika. Wartość ta będzie automatycznie przeliczona na wartość ze skali wybranego wejścia analogowego i umieszczona w oknie Znaczenie paska parametryzacji. Przykład. Do sterownika podłączony jest czujnik temperatury z przetwornikiem analogowym typu 4 20mA. Zakres mierzonej temperatury przez czujnik wynosi 5 35 C. W oknie wymiarowania wybieramy typ wejścia 4 20mA. Minimum to 5. Maksimum to 35. Wartość porównania wpisujemy 22, jako próg zadziałania przy temperaturze 22 C. Po akceptacji OK wartość ta będzie przeliczona i automatycznie umieszczona w oknie Znaczenie. Wyniesie 13.066667 i jest to punkt na skali wejścia 4 20mA odpowiadający temperaturze 22 C. 26
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT Przykłady A. Zliczanie impulsów Zliczanie impulsów na wejściu DI5 i porównanie ich sumy do wartości wyznaczonej elementem STAŁA. W przypadku wyniku PRAWDA dla warunku porównania na komparatorze CMP1 zostanie załączone wyjście DO1. Impuls na wejściu DI6 zeruje licznik. B. Zliczanie czasu pracy Sumowanie czasu załączenia wejść DI1 i DI2 oraz ich porównywanie. W przypadku wyniku PRAWDA dla warunku porównania na komparatorze CMP1 zostanie załączone wyjście DO1. Impuls na wejściu DI6 zeruje licznik CNT1 i CNT2. 27
Sterowniki programowalne MAX Logic C. Porównanie dwóch wartości analogowych Porównanie dwóch wartości analogowych wejść AI1 i AI2. W przypadku wyniku PRAWDA dla warunku porównania na komparatorze CMP1 zostanie załączone wyjście DO1. D. Odczyt i porównanie wartości napięcia zasilania Porównanie wartości napięcia zasilania sterownika do wartości wyznaczonej elementem STAŁA. W przypadku wyniku PRAWDA dla warunku porównania na komparatorze CMP1 zostanie załączone wyjście DO1. E. Funkcja zegara sterującego 28
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT a. Załączenie wyjścia DO1 zawsze w poniedziałki o godz. 12.00 i wyłączenie tego wyjścia tego samego dnia o godz. 15.45. b. Załączenie wyjścia DO1 w każdy dzień o godz. 12.00. c. Załączenie wyjścia DO1 w 15 dniu każdego miesiąca o godz. 12.00. d. Załączenie wyjścia DO1 w 15 września 2010 o godz. 00.00. 5.3.5 Funkcje GSM POWIADOMIENIE SMS Element wysyłający tekst SMS na podany numer telefonu w przypadku pojawienia się sygnału na jego wejściu. Wyjście elementu musi być połączone z listwą END. 29
Sterowniki programowalne MAX Logic Pasek parametryzacji W oknie Numer telefonu podać numer w formacie międzynarodowym. W oknie Treść wiadomości podać treść powiadomienia SMS do 160 znaków wraz ze spacjami. W oknie Nazwa podać nazwę dla elementu. Użyte elementy w schemacie są automatycznie numerowane [SMS1, SMS2, SMSn ]. UWAGA! Dla tej wersji oprogramowania istnieje ograniczenie, co do wykorzystania liter w tekstach SMS. Można jedynie stosować znaki alfabetu angielskiego (niedopuszczalne są polskie znaki diakrytyczne, tj.: ą, ę, ć, itp. lub inne znaki). POWIADOMIENIE GŁOSOWE Element odtwarzający plik dźwiękowy jako powiadomienie głosowe w standardowym połączeniu głosowym z telefonem o podanym numerze. W przypadku podania więcej niż jednego numeru telefonu sterownik najpierw nawiązuje połączenie z pierwszym numerem. W przypadku podjęcia połączenia plik powiadomienia zostanie odtworzony, a po jego zakończeniu połączenie zostanie przerwane. Połączenie z kolejnym numerem telefonu nie będzie realizowane. W przypadku, gdy połączenie na pierwszy numer telefonu nie zostanie podjęte lub zostanie odrzucone sterownik wykona połączenie do numeru kolejnego podanego na liście. Ostatni numer z list bez względu, czy połączenie zostało podjęte, nie podjęte czy odrzucone kończy kolejkę połączeń głosowych aż do następnego zadziałania wejścia. Wyjście elementu musi być połączone z listwą END. UWAGA! Teoretycznie istnieje możliwość podania nieograniczonej liczby telefonów. Praktycznie ogranicza się to do maksimum 3 numerów telefonów. Pasek parametryzacji W górnym oknie Telefony wpisać numer telefony w formacie międzynarodowym. Przyciskiem Dodaj dopisać go do listy numerów oczekujących na powiadomienie (dolne okno Telefony). Kolejność wykonywanych połączeń przez sterownik zależna jest od kolejności podania numerów. Pierwszy numer, do którego zostanie wykonane połączenie znajduje się na 30
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT górze listy. Przyciskiem Usuń kasujemy wybrany numer z listy. W oknie Plik audio podajemy nazwę pliku, który będzie odtwarzany podczas połączenia głosowego. W oknie Nazwa podać nazwę dla elementu. Użyte elementy w schemacie są automatycznie numerowane [Voice1, Voice 2, Voice n ]. UWAGA! Pliki o nazwach zgodnych z podanymi w aplikacji muszą znajdować się w folderze głównym karty SD na stałe włożonej do portu sterownika. TWORZENIE PLIKÓW DŹWIĘKOWYCH Pliki z powiadomieniem można stworzyć samodzielnie za pomocą dowolnego programu syntezujacego mowę ludzką lub za pomocą programu rejestrującego dźwięk (np. przy pomocy narzędzia systemowego Microsoft Windows Rejestrator dźwięku [START Programy Akcesoria]). Pliki muszą być z rozszerzeniem.wav o atrybutach: format PCM, tryb MONO 7kBit/sek, próbkowanie 8000Hz 8bitów. W przypadku niemożności stworzenia pliku o takich parametrach można posłużyć się załączonym na płycie CD programem Free Audio Converter (lub innym dowolnym) do konwersji tego pliku na odpowiedni format. ZDALNE STEROWANIE Do zdalnego sterowania wyjściami ( ON/OFF) lub uruchamiania bloków programowych służyć może flaga M [styk otwarty], która nie jest przyporządkowana żadnej cewce (patrz przykład C). Jej wartość musi być zdefiniowana jako 0. Wyjście zależne od tej flagi będzie przyjmowało wartość flagi. Wysłanie do sterownika SMSa o treści, jako standardowego słowa, np. 1 1 FLAG! spowoduje załączenie wyjścia. Treść, np. 0 1 FLAG! spowoduje wyłączenie wyjścia. Komendy te mogą być zastąpione słowami zdefiniowanym, np. ON1 lub PRACA. Definiowanie nowych słów opisano w instrukcji programowania w języku ForthLogic. UWAGA! Należy sprawdzić w kodzie aplikacji, jaki numer ma flaga, która się posługujemy do zdalnego sterowania. Po każdorazowej komunikacji otrzymamy zwrotnego SMSa z komunikatem poprawności wykonania polecenia lub o błędzie. Listę komunikatów opisano w instrukcji programowania w języku ForthLogic. Przykłady A. Powiadomienie SMS Powiadomienie SMS przy zadziałaniu wejścia DI1. Element ZBOCZE NARASTAJĄCE pozwala na wysłanie tylko jednego SMSa przy trwałym załączeniu wejścia DI1. W przeciwnym wypadku sterownik ponawiałby powiadomienia SMS z każdym cyklem programu. 31
Sterowniki programowalne MAX Logic B. Powiadomienie głosowe Powiadomienie głosowe przy zadziałaniu wejścia DI1. Element ZBOCZE NARASTAJĄCE pozwala na wykonanie tylko jednego połączenia na podany numer przy trwałym załączeniu wejścia DI1. W przeciwnym wypadku sterownik ponawiałby powiadomienia głosowe z każdym cyklem programu. C. Zdalne sterowanie wyjściem Zdalne sterowanie wyjściem DO1 za pomocą nieprzypisanej flagi M1. Wartość flagi zdefiniowana jako 0 nie załącza wyjścia DO1 aż do momentu otrzymania komendy 1 1 FLAG! w treści SMSa. W tym przypadku flaga ma numer 1. Wyłączenie wyjścia nastąpi komendą 0 1 FLAG! w treści SMSa. 5.3.6 Wyświetlacz WYŚWIETLACZ TEKSTOWY Element schematu pozwalający wyświetlać wiersze tekstu w oknie drukowania. Okno drukowania posiada 6 wierszy [numerowane 0 5] i 15 kolumn [numerowane 0 14]. Element ten docelowo ma mieć możliwość drukowania wszelkich stałych i zmiennych danych pozyskanych w trakcie wykonywania programu. Rozszerzenie funkcjonalności tego elementu pojawi się w kolejnej wersji programu. 32
Instrukcja programowania w programie MAX LadderSOFT Pasek parametryzacji W oknie Tekst wpisać tekst o długości maksymalnie 15 znaków wraz ze spacjami dla jednego wiersza. Jeżeli tekst będzie dłuższy, to znaki powyżej 15 go zostaną automatycznie przeniesione do wiersza poniżej. W oknie Kolor wybrać kolor drukowania wiersza. BLACK czarny; WHITE biały; RED czerwony; ORANGE pomarańczowy; YELLOW żółty; GREEK zielony; BLUE niebieski; DEEPBLUE granatowy; FIOLET fioletowy. W oknie Wiersz i Kolumna podać pozycję początku tekstu. W oknie Nazwa podać nazwę dla elementu. Użyte elementy w schemacie są automatycznie numerowane [Print1, Print2, Printn ]. Przykład Drukowanie trzech wierszy tekstu przy zadziałaniu wejścia DI1. Przy zaniku sygnału na wejściu wyświetlacz jest czyszczony. 6. WNIESIONE ZMIANY Wniesione zmiany w stosunku do WERSJI DOKUMENTU L1.0 W rozdziale 5.3.4 Liczniki i komparatory > Komparator czasu wprowadzono opis zmodyfikowanej funkcji komparatora czasu. Dołożono również odpowiednie przykłady objaśniające działanie funkcji (str28 punkt E). 33