PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY LIPNO NA LATA

Załącznik do Uchwały Nr /09 Rady Gminy Lipno z dnia.. 2009 r. PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY LIPNO NA LATA 2009-2015 Maj 2009 r. 1

SPIS TREŚCI 1. Wstęp. 2. Uzasadnienie realizacji programu 3. Cele oraz przewidywane rezultaty 4. Ocena zasobów niezbędnych do uzyskania założonych celów 5. Szczegółowy opis planowanych działań 6. Czas trwania Programu i harmonogram realizacji poszczególnych działań 7. Budżet przewidziany na realizację Programu z podziałem na poszczególne kategorie wydatków 8. Podział odpowiedzialności za realizację poszczególnych części składowych Programu 2

1. Wstęp. Zmiany społeczno-gospodarcze w Polsce niosą ze sobą negatywne skutki. Coraz większa część społeczeństwa nie potrafi odnaleźć się w nowej rzeczywistości i samodzielnie poradzić sobie z codziennością życia oraz zaspokajaniem podstawowych potrzeb. Ośrodki pomocy społecznej nie potrafią samodzielnie rozwiązywać problemów społecznych przy jedynie wsparciu materialnym osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym. Pracownicy socjalni są wręcz zmuszeni do tego, aby szukać nowych narzędzi rozwiązywania problemów. Działania pracowników socjalnych winny być ukierunkowane na aktywizację klienta i jego całej rodziny, na uczenie odpowiedzialności za swoje czyny przy wykorzystaniu pozytywnego potencjału. Działania ośrodka winny się skupić na nawiązaniu lokalnej koalicji na rzecz rozwiązywania problemów społecznych danej społeczności lokalnej. Skuteczną metodą takich działań jest metoda aktywizacji lokalnej. Jest to jedna z metod realizowanych w pracy socjalnej ośrodków metoda pracy środowiskowej. Według Aleksandra Kamińskiego metoda ta polega na ulepszeniu sytuacji zjednoczonymi siłami organizacji publicznych i społecznych, mobilizujących wszelkie siły społeczne do działań w oparciu o wspólny plan, wypracowany przy pomocy odpowiednich badań kompleksowych. Strategia Rozwoju Gminy Lipno na lata 2008-2017 skupia się na inwestycjach komunikacyjnych i infrastrukturalnych (tylko jeden pkt. poruszający aspekt społeczny). Natomiast nie kładzie się nacisku na aktywizację społeczności lokalnej i podejmowanie wspólnych działań, stąd potrzeba zdiagnozowania potrzeb społecznych mieszkańców. Jednocześnie w Strategii wskazywana jest m.in. niska świadomość społeczna odnośnie problemów społecznych, wysoki udział procentowy kobiet wśród osób bezrobotnych, brak świetlic wiejskich, nieporządek na terenach wiejskich. Większość tych problemów można by rozwiązać podejmując lokalne inicjatywy na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. Ważne, by te kwestie osiągnąć we współpracy ze środowiskami wiejskimi. Realizacja Programu stanowi więc odpowiedź na zdiagnozowane potrzeby społeczności lokalnej Gminy Lipno. Uwzględniając specyfikę gminy oraz potrzebę lokalnych inicjatyw 3

Działające w Gminie Lipno instytucje oraz organizacje pozarządowe nie mają wspólnego pomysłu na rozwiązanie kwestii dotyczącej aktywizacji społeczeństwa na rzecz rozwiązywania danych problemów. Każdorazowe działania poszczególnych instytucji oraz partnerów społecznych nie są ze sobą skoordynowane i dlatego są mało skuteczne i nieefektywne w realizacji założonych celów. Szansą na skuteczne rozwiązywanie problemów danej społeczności jest praca metodą aktywizacji lokalnej. Co należy zrobić aby ludziom się chciało się chcieć? Praca metoda aktywizacji lokalnej nie jest nowym narzędziem w pracy socjalnej. Aktywizowanie lokalnych grup (sołectwa, miejscowości, grupy blokowisk) winno ujmować w swych założeniach podjecie całościowe poprzez szczegółową analizę czynników zewnętrznych jak i wewnętrznych. Można to ująć w strategii rozwiązywania problemów społecznych, gdzie poddaje się pod analizę kwestie społeczne przy współudziale środowisk lokalnych. 2. Uzasadnienie realizacji programu. Poważnym problemem w Gminie Lipno jest niska aktywność społeczności lokalnej na rzecz rozwiązywania problemów społecznych. Przyczyny niskiej aktywności: 1) brak określonych wzorców zachowań w zakresie inicjatyw obywatelskich, 2) frustracja rodzin w związku z niezaspokojeniem podstawowych potrzeb, 3) niski status materialny mieszkańców, 4) rozbieżność interesów i oczekiwań wobec gminy, 5) niewystarczająca wiedza nt. inicjatyw obywatelskich, 6) brak motywacji do podejmowania aktywnych działań przez społeczność lokalną, 7) niezaradność życiowa rodzin, 8) niskie poczucie odpowiedzialności za rozwój gminy, miejscowości, 4

9) występowanie stereotypów wśród społeczeństwa dotyczących pomocy sąsiedzkiej, prac społecznych, 10) bezrobocie, 11) niewystarczające narzędzia motywacyjne dla potencjalnych liderów społecznych, 12) niewystarczające wsparcie rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym przez instytucje publiczne oraz organizacje pozarządowe. Skutki niskiej aktywności: 1) rozluźnienie więzi rodzinnych, a tym samym społecznych, 2) systematyczne korzystanie z pomocy społecznej, 3) wzrost zachowań patologicznych, 4) poczucie marazmu życiowego, 5) brak poczucia przynależności do danego miejsca, 6) niechęć do podejmowania działań w ogóle, 7) stagnacja życia społecznego, 8) coraz częstsze występowanie znieczulicy (obojętności) społecznej, 9) wyrażanie postaw roszczeniowych wobec władz gminy. Z danych Gminnego Ośrodka Kultury w Lipnie wynika, iż aktywność społeczności lokalnej, pod kątem inicjatyw oddolnych, jest bardzo mała i nieskuteczna. Organizowane imprezy lokalne, służące integracji społeczności lokalnej spostrzegane są jako te zorganizowane przez Urząd. W Gminie Lipno organizowane są również festyny rodzinne w szkołach, jednakże nie są imprezami cyklicznymi oraz nie skupiają wszystkich rodziców, a tym samym dzieci. Brak działających w Gminie organizacji pozarządowych, grup wsparcia oraz profesjonalnych zespołów interdyscyplinarnych realizujących zadania na rzecz rozwiązywania problemów społecznych: niska aktywność społeczna, bezrobocie, patologia, przemoc w rodzinie, jest jednym ze wskaźników mierzących skalę aktywności lokalnej. 5

W Gminie Lipno działa 15 sołectw, których działalność ogranicza się do organizacji Dożynek oraz innych imprez na zasadzie akcyjności. Gminny Ośrodek Kultury w Lipnie organizuje cykliczne imprezy, jednakże nie może dotrzeć do wszystkich mieszkańców z uwagi na braku środków finansowych, m.in. na promocję. W Gminie funkcjonują: 9 Ochotniczych Straży Pożarnych, 5 Kół Gospodyń Wiejskich oraz 4 Kluby Złotej Jesieni oraz 1 Klub Seniora, które 1-3 razy w roku organizują spotkania poświęcone m.in. Bożemu Narodzeniu lub Wielkanocy. Na tym aktywność tych organizacji kończy się, chociaż w każdej z miejscowości są potencjalni liderzy społeczni, którzy nie maja narzędzi niezbędnych do aktywizacji społeczności lokalnej. Oprócz niskiej aktywności społecznej na rzecz rozwoju kultury, edukacji, pojawia się również problem braku aktywności oddolnej na rzecz rozwiązywania problemów typowo społecznych: aktywizacja bezrobotnych, profilaktyka środowiskowa, działania na rzecz przeciwdziałania alkoholizmowi, przemocy w rodzinie, itp. Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Lesznie (PUP Leszno), na dzień 31 grudnia 2007 r., liczba osób bezrobotnych w Gminie Lipno wynosiła 183, z czego 125 stanowiły kobiety. Udział kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych wynosił 68,3%. Są to dane oficjalne, natomiast według pracowników Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie liczba osób bezrobotnych jest większa. Wynika to z faktu nie zarejestrowania się wielu osób w Powiatowym Urzędzie Pracy w Lesznie z różnych przyczyn. Przeważnie są to osoby i rodziny korzystające ze świadczeń pomocy społecznej, jednakże posiadający nielegalne zatrudnienie. Według informacji Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie, na dzień 31 grudnia 2007 r., liczba osób w rodzinach korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w Gminie Lipno stanowi 33% liczby osób zamieszkujących gminę. Głównymi powodami korzystania ze świadczeń pomocy społecznej w Gminie w roku 2007 to ubóstwo (27%), bezrobocie (24%), niepełnosprawność (15%), bezradność w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego (15%), potrzeba ochrony macierzyństwa (9%). Pracownicy socjalni Ośrodka zauważyli, że tak naprawdę problemem głównym osób korzystających ze świadczeń 6

jest wyuczona bezradność w sprawach życia codziennego. Dotyczy to głównie osób i rodzin żyjących na terenach po byłych PGR-ach. Ośrodek Pomocy Społecznej w Lipnie stosując Metodę Aktywności Lokalnej byłby instytucją wyposażoną w najnowszą wiedzę dotyczącą organizowania środowiska lokalnego, wykorzystywania zasobów oraz tworzącą strategię rozwoju lokalnego w oparciu o rozpoznane problemy i potrzeby środowiska. Rolą Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie nie będzie tylko zaspokajanie materialnych potrzeby mieszkańców, lecz również będzie koordynował zaspokajanie potrzeb całych środowisk lokalnych przy wykorzystaniu jego możliwości i zasobów. W takim przypadku pracownik socjalny stanie się nie tylko urzędnikiem wydającym decyzję, lecz także animatorem środowiska lokalnego. Zmiana sposobu zarządzania Ośrodkiem w Lipnie, jego zasobami ludzkimi i materialnymi powinna przełożyć się na tworzenie zespołów interdyscyplinarnych nastawionych na rozwiązanie konkretnego problemu w oparciu o lokalne partnerstwa. Ośrodek byłby koordynatorem działań (inicjatyw) lokalnych na rzecz rozwiązywania danego problemu w Gminie Lipno. Działania te powinny być realizowane przy współudziale innych jednostek publicznych, organizacji pozarządowych oraz grup nieformalnych. Reasumując należy stwierdzić, iż rola pracownika socjalnego, jako animatora środowiska lokalnego, a także kierownika Ośrodka tworzącego gminną strategię, są nowym wyzwaniem dla pomocy społecznej a także całej Gminy. Rzetelne rozpoznanie środowiska lokalnego, jego problemów a także możliwości (zasobów) pozwoli efektywniej realizować cele i zadania, jakie zostały wyznaczone Gminie na rzecz społeczności. W roku 2009 przewiduje się wprowadzenie Metody Aktywności Lokalnej do jednej z miejscowości Gminy Lipno: Mórkowa. Byłby to projekt pilotażowy, nastawiony na zdobywanie doświadczeń, promowanie realizacji na terenie całej Gminy oraz określenie realnych szans na jego kontynuację dzięki lokalnym liderom społecznym. 7

3. Cele oraz przewidywane rezultaty. Głównym celem Programu jest : zwiększenie aktywności lokalnej mieszkańców Gminy Lipno, ich uczestnictwa w życiu społecznym i rozwoju inicjatyw służących rozwiązywaniu problemów społecznych w latach 2009-2015. W ramach projektu założono nawiązanie lokalnej koalicji na rzecz rozwiązywania problemów społecznych Metodą Aktywności Lokalnej. Głównym partnerami Ośrodka będzie Gmina Lipno, Gminny Ośrodek Kultury w Lipnie, Koła Gospodyń Wiejskich, Rady Sołeckie, Ochotnicze Straże Pożarne, Proboszczowie Parafii, lokalni liderzy społeczni. Cele szczegółowe: 1) zidentyfikowanie potrzeb i zasobów Gminy Lipno, 2) budowanie kanałów przepływu informacji w środowisku lokalnym, 3) integracja społeczna poszczególnych środowisk (budowa więzi, tworzenie wspólnoty, wspólne inicjatywy), 4) budowa zdolności zespołowego działania, 5) tworzenie warunków rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, 6) zdobycie podstawowych kompetencji i umiejętności społecznych, 7) podniesienie umiejętności zawodowej umożliwiającej powrót na lokalny rynek pracy poprzez planowanie własnej kariery, 8) przełamanie barier psychologicznych powodujących niepodejmowanie zatrudnienia zwiększenie motywacji do zmiany, 9) zwiększenie poczucia pewności siebie, 10) promowanie wolontariatu, 11) wspieranie rozwoju różnych form aktywnej integracji: aktywności zawodowej, społecznej, zdrowotnej i edukacyjnej, w szczególności dla klientów pomocy społecznej, 12) stworzenie warunków dla powstawania inicjatyw oraz struktur funkcjonujących na rzecz rozwiązywania problemów społecznych, 8

13) ułatwienie dostępu do poradnictwa specjalistycznego, w tym rodzinnego. Przewidywane rezultaty: 1) zdiagnozowanie potrzeb i problemów społeczności Gminy Lipno oraz poszczególnych grup społecznych, 2) wzrost poczucia przynależności do danej społeczności, 3) zwiększenie poczucia odpowiedzialności mieszkańców za działania podejmowane w Gminie, 4) zwiększenie aktywności mieszkańców na rzecz rozwiązywania problemów społecznych, 5) wzrost zaangażowania instytucji oraz organizacji pozarządowych w zakresie inicjatyw lokalnych, 6) powstanie lokalnych zespołów interdyscyplinarnych, 7) stworzenie warunków do powrotu na rynek pracy oraz do społeczności lokalnej osób wykluczonych społecznie, 8) zwiększenie dostępu do informacji publicznej oraz poradnictwa specjalistycznego, 9) poniesienie jakości usług świadczonych przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lipnie, 10) stworzenie bazy wolontariackiej. Określone cele oraz wybór grupy docelowej jest zgodny z Priorytetem VII Promocja Integracji Społecznej Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Poddziałaniem 7.1.1 Rozwój i Upowszechnienie Aktywnej Integracji przez Ośrodki Pomocy Społecznej. Określenie Grupy Docelowej oraz planowanych działań są zgodne z Planem Działań na rok 2009 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki dla Priorytetu VII Promocja Integracji Społecznej określonej przez Instytucję Pośredniczącą Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu. 9

Cele projektu są zgodne z celami określonymi w Programie wsparcia rodzin w województwie wielkopolskim Łatwiej w rodzinie, będącego częścią składową Wojewódzkiej Strategii Rozwoju Pomocy Społecznej. Określone cele są zgodne z politykami horyzontalnymi, w szczególności z zasadą równości szans, społeczeństwa obywatelskiego, partnerstwa, rozwoju lokalnego. Program Aktywności Lokalnej jest spójny z następującymi dokumentami strategicznymi: Strategia Polityki Społecznej na lata 2007 2013, Narodowa Strategia Integracji Społecznej, Narodowa Strategia Spójności na lata 2007-2013, Strategia Rozwoju Kraju 2007 2015, Program Operacyjny Kapitał Ludzki (POKL) Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007 2013, Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do roku 2020, Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 2013, Program Aktywizacji Społeczności Lokalnej Razem- Więcej-Łatwiej, Wojewódzki Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2008-2012, Program Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych i Przeciwdziałania ich Wykluczeniu Społecznemu oraz Pomocy w Realizacji Zadań na Rzecz Zatrudniania Osób Niepełnosprawnych w Województwie Wielkopolskim na lata 2007-2013, Program Współpracy Samorządu Województwa Wielkopolskiego z Organizacjami Pozarządowymi oraz Innymi Podmiotami Działającymi w Sferze Działalności Pożytku Publicznego na rok 2009, Strategia Polityki Społecznej dla Województwa Wielkopolskiego do roku 2020 (projekt), Powiatową Strategią Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Leszczyńskiego na lata 2006-2013, Gminną Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Lipno na lata 2009 2015, Strategią Rozwoju Gminy Lipno na lata 2008-2017. 10

4. Ocena zasobów niezbędnych do uzyskania założonych celów. Zasoby Gminy Lipno są wystarczające do uzyskania założonych celów, zarówno pod katem wykwalifikowanej kadry jak i zasobów lokalowych. Istniejące w Gminie organizacje skupiają potencjalnych liderów społecznych. Zorganizowanie szkoleń dla przyszłych liderów pozwoli na efektywniejsze wykorzystanie potencjału mieszkańców. Pracownicy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie, jako koordynatorzy Programu posiadają doświadczenie w realizacji Programu Aktywności Lokalnej. W latach 2008 2009 Gminny Ośrodek był partnerem Stowarzyszenia PISOP z Leszna projektu pt. LOKALNA AKTYWNOŚĆ SPOSOBEM NA ZMIANĘ - zwiększanie uczestnictwa mieszkańców Gminy Lipno w życiu społecznym swojej gminy, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, działanie 7.3 - Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji. Projekt przyczynił się do zapoczątkowania realizacji idei Metody aktywności Lokalnej. 5. Szczegółowy opis planowanych działań. W ramach programu aktywności lokalnej przewiduje się możliwość zastosowania: 1) środowiskowej pracy socjalnej; Środowiskowa praca socjalna w ramach programu aktywności lokalnej jest działaniem realizowanym przez pracownika socjalnego lub inną osobę, mającym na celu pomoc osobom i rodzinom w środowisku we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. 2) instrumentów aktywnej integracji; a. instrumenty aktywizacji zawodowej: zajęcia w klubach i centrach integracji społecznej, uczestnictwo w zajęciach reintegracji zawodowej u pracodawcy, dofinansowanie usamodzielnienia ekonomicznego lub zmiany miejsca zamieszkania, usługi wspierające aktywizację zawodową; 11

b. instrumenty aktywizacji edukacyjnej: skierowanie i sfinansowanie zajęć szkolnych, związanych z uzupełnieniem wykształcenia na poziomie podstawowym, gimnazjalnym, ponadgimnazjalnym lub policealnym, skierowanie i sfinansowanie zajęć w ramach kształcenia ustawicznego, mających na celu uzyskanie zawodu lub przygotowania zawodowego, skierowanie i sfinansowanie zajęć w ramach podnoszenia kluczowych kompetencji o charakterze zawodowym lub zdobywania nowych kompetencji i umiejętności zawodowych, umożliwiających aktywizację zawodową, organizacja i sfinansowanie usług wspierających aktywizację edukacyjną, c. instrumenty aktywizacji zdrowotnej: skierowanie i sfinansowanie badań profilaktycznych lub specjalistycznych w związku z możliwością podjęcia zatrudnienia; skierowanie i sfinansowanie terapii psychologicznej, rodzinnej lub psychospołecznej dla rodzin lub osób; skierowanie i sfinansowanie programu korekcyjno-edukacyjnego dla osób stosujących przemoc w rodzinie, o którym mowa w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie; skierowanie i sfinansowanie programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego w przypadku osób uzależnionych od alkoholu, w rozumieniu przepisów o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; skierowanie i sfinansowanie programu terapeutycznego w zakładzie opieki zdrowotnej dla osób uzależnionych od narkotyków lub innych środków odurzających w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii; d. instrumenty aktywizacji społecznej: organizowanie i finansowanie uczestnictwa w ośrodkach dziennego wsparcia, świetlicach i klubach, o których mowa w przepisach pomocy społecznej oraz przepisach o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; koszty vouchera (talonu) na samodzielny zakup usług społecznych dokonywanego przez osobę będącą stroną kontraktu socjalnego lub inną formą działań objętą działaniami aktywnej integracji, jako działanie służące usamodzielnieniu klienta pomocy społecznej; organizacja i finansowanie usług wspierających osoby niepełnosprawne, w tym kosztów zatrudnienia tłumacza osoby głuchoniemej, przewodnika osoby niewidomej, asystenta osoby niepełnosprawnej; organizacja i finansowanie usług wspierających animację lokalną, w tym kosztów zatrudnienia animatora lokalnego, lidera klubu integracji społecznej, streetworkera; organizacja i finansowanie usług wsparcia i aktywizacji rodzin 12

marginalizowanych, w tym kosztów zatrudnienia asystenta rodzinnego; pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym; organizacja i finansowanie kosztów wolontariatu, zgodnie z przepisami o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz kosztów zatrudnienia osoby prowadzącej klub wolontariuszy; organizacja i finansowanie uczestnictwa w grupach i klubach samopomocowych, w tym kosztów zatrudnienia osoby prowadzącej klub lub grupę; organizacja i finansowanie treningów kompetencji i umiejętności społecznych, w tym kosztów zatrudnienia i działania osoby prowadzącej klub lub grupę; organizacja i finansowanie poradnictwa specjalistycznego, interwencji kryzysowej, mediacji rodzinnej oraz udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach, służące przywróceniu samodzielności życiowej, w tym powrotu na rynek pracy; organizacja i finansowanie poradnictwa i wsparcia indywidualnego oraz grupowego w zakresie podniesienia kompetencji życiowych i umiejętności społeczno-zawodowych umożliwiających docelowo powrót do życia społecznego, w tym powrót na rynek pracy i aktywizację zawodową, 3) prac społecznie użytecznych; Prace społecznie użyteczne w ramach programu aktywności lokalnej oznaczają prace wykonywane przez bezrobotnych bez prawa do zasiłku na skutek skierowania przez starostę, organizowane przez gminę w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, organizacjach lub instytucjach statutowo zajmujących się pomocą charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej, zgodnie z przepisami o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; 4) działań o charakterze środowiskowym; Działania o charakterze środowiskowym w programie aktywności lokalnej to inicjatywy integracyjne obejmujące: a. przygotowanie i wsparcie działań indywidualnych oraz programów środowiskowych, np. spotkania z grupami docelowymi; b. edukację społeczną i obywatelską, w tym organizowanie spotkań, konsultacji, działań edukacyjnych i debat społecznych dla mieszkańców; c. organizowanie i inspirowanie udziału mieszkańców w imprezach i spotkaniach w szczególności o charakterze integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym, sportowym, ekologicznym czy turystycznym; 13

d. inne instrumenty działania o charakterze integracyjnym, wynikające np. z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, o przeciwdziałaniu narkomanii, Planowane działania: 1) Rozpoznanie środowiska lokalnego za pomocą dokumentów strategicznych oraz innych funkcjonujących w Gminie, 2) Rozpoznanie potrzeb i zasobów mieszkańców Gminy Lipno stworzenie mapy problemów i potrzeb przeprowadzenie ankiet, 3) Organizacja spotkań informacyjnych, 4) Organizacja szkoleń dla lokalnych liderów społecznych, 5) Organizacja szkoleń dla mieszkańców Gminy Lipno, 6) Budowanie lokalnego partnerstwa na rzecz rozwiązywania problemów danej społeczności lokalnej, 7) Promowanie i wspieranie wolontariatu oraz wszelkich inicjatyw społecznych, 8) Organizacja imprez integracyjnych przez liderów społecznych, 9) Organizacja poradnictwa obywatelskiego, w tym specjalistycznego, 10) Wspieranie i promowanie w organizacji powstania nowych stowarzyszeń i grup samopomocowych. 6. Czas trwania Programu i harmonogram realizacji poszczególnych działań. Program Aktywności Lokalnej realizowany będzie w latach 2009 2015. Harmonogram realizacji poszczególnych działań będzie corocznie określany przez Radę Gminy Lipno w formie uchwały. Szczegółowy opis danego programu na każdy rok stanowić będzie załącznik do niniejszego Programu. 14

9. Budżet przewidziany na realizację Programu z podziałem na poszczególne kategorie wydatków. Budżet Programu Aktywności Lokalnej będzie corocznie określany przez Radę Gminy Lipno. szczegółowy budżet z podziałem na poszczególne kategorie stanowić będzie załącznik do niniejszego Programu. 10. Podział odpowiedzialności za realizację poszczególnych części składowych Programu. Podział odpowiedzialności za realizację poszczególnych części składowych Programu stanowić będzie treść załącznika do niniejszego Programu. 15

Załącznik do Programu Aktywności Lokalnej dla Gminy Lipno na lata 2009-2015 PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY LIPNO NA ROK 2009 16

1. Wstęp. Realizacja Programu Aktywności Lokalnej na rok 2009 będzie współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Program pod ogólną nazwą PARTNER system wsparcia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym realizowany jest zgodnie z Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki Priorytet VII Działanie 7.1 Rozwój i upowszechnienie aktywnej integracji Poddziałanie 7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej. 2. Cel Programu na rok 2009. Celem projektu jest: zwiększenie aktywności lokalnej mieszkańców miejscowości Mórkowo, ich uczestnictwa w życiu społecznym i rozwoju inicjatyw służących rozwiązywaniu problemów społecznych w okresie 12 miesięcy. W miejscowości Mórkowo, mieszkają potencjalni liderzy społeczni, zdolni do podejmowania inicjatyw lokalnych przy początkowym wsparciu merytorycznym oraz finansowym. Z danych Ośrodka wynika, iż w roku 2008 w miejscowości Mórkowo korzystało ze świadczeń pomocy społecznej 37 rodzin, gdzie zamieszkiwało wspólnie 81 osób. Według danych Gminy Lipno miejscowość liczy 366 osób, z czego 182 to kobiety. Ilość osób w wieku: 0-6 wynosi 33, 7-16 wynosi 50, 17-25 wynosi 55. W Mórkowie, oprócz organizacji dożynek, nie dzieje się nic co zintegrowałoby społeczność. Stosunkowa duża ilość osób korzystających ze świadczeń społecznych oraz niska aktywność społeczna staje się powodem do uruchomienia metody pracy środowiskowej. Cele szczegółowe: 1) zidentyfikowanie potrzeb i zasobów miejscowości Mórkowo, 2) budowanie kanałów przepływu informacji w środowisku lokalnym, 3) integracja społeczna środowiska miejscowości Mórkowo (budowa więzi, tworzenie wspólnoty, wspólne inicjatywy), 4) budowa zdolności zespołowego działania, 17

5) tworzenie warunków rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, 6) zdobycie podstawowych kompetencji i umiejętności społecznych, 7) podniesienie umiejętności zawodowej umożliwiającej powrót na lokalny rynek pracy poprzez planowanie własnej kariery, 8) przełamanie barier psychologicznych powodujących niepodejmowanie zatrudnienia zwiększenie motywacji do zmiany, 9) zwiększenie poczucia pewności siebie. 3. Grupy docelowe. Projekt zakłada grupę docelową 12 mieszkańców miejscowości Mórkowo korzystających ze świadczeń pomocy społecznej lub na czas realizacji projektu, bezpośrednio uczestniczących w ramach aktywnej integracji oraz 80 osób z ich otoczenia. Z danych Ośrodka wynika, iż w roku 2008 w miejscowości Mórkowo korzystało ze świadczeń 37 rodzin, gdzie zamieszkiwało wspólnie 81 osób. Głównymi powodami korzystania było ubóstwo i bezrobocie. Dotychczasowa niska aktywność mieszkańców Mórkowa była spowodowana brakiem wyłonienia lidera lub liderów społecznych, a także brakiem środków finansowych na realizację inicjatyw. Rekrutacja grup docelowych odbędzie się na podstawie analizy teczek klientów przez pr. socj. Ośrodka, a następnie poprzez prowadzone rozmowy bezpośrednie. Zostanie utworzona lista rezerwowa 5 osób. Głównym kryterium wyboru osób docelowych będą przyczyny korzystania ze świadczeń. Rekrutacja bezp. będzie również prowadzona poprzez informowanie o planowanej realizacji projektu na sesji Rady Gminy oraz zebraniu sołeckim miejscowości Mórkowo. Informacje o projekcie będą dostępne także: - na stronie www Urzędu Gminy Lipno, - w artykułach prasowych Głosu Lipno wydawanej przez Urząd Gminy w Lipnie, - artykułach prasowych gazety regionu leszczyńskiego, 18

- na ulotkach i plakatach wywieszonych w Mórkowie. 4. Działania. W ramach Aktywnej Integracji przewiduje się przeprowadzenie szeregu szkoleń oraz doradztwa psychologicznego, zawodowego, a także konsultacji prawniczych. Rekrutacja grupy docelowej nastąpi poprzez analizę teczek osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej przez dwóch prac. socj. Ośrodka i wytypowanie uczestniczek projektu. Osoby wybrane do udziału w projekcie, podczas rozmów indywidualnych, określą swoje potrzeby oraz możliwości służące rozwiązywaniu problemów występujących w danej rodzinie. Na tej podstawie zostanie dookreślona szczegółowa tematyka spotkań ze specjalistami. Przewiduje się: I. szkolenia w formie warsztatów i ćwiczeń: 1. z psychologiem 2. z doradcą zawodowym, II. zajęcia indywidualne: 1. z psychologiem, 2. z doradcą zawodowym, 3. z prawnikiem. W ramach Pracy Socjalnej planuje się zatrudnienie od miesiąca marca 2009r. pracownika socjalnego, doposażenie stanowiska pracy (zakup komputera przenośnego, oprogramowania oraz biurka). Dla drugiego pracownika socjalnego planuje się wypłacenie jednorazowo nagrody zgodnie z regulaminem nagród w Ośrodku. Pracownicy będą odpowiedzialni za realizację zadań w ramach aktywnej integracji oraz działań środowiskowych w ramach swoich obowiązków. 19

W ramach Działań o Charakterze Środowiskowym przewiduje się: I spotkanie informacyjne dla 29 osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz ich otoczenia będzie miało za zadanie przedstawienie dobrych praktyk, inicjatyw lokalnych podejmowanych na terenach wiejskich przez animatora - podwykonawstwo. Ponadto zostanie omówiona ankieta, którą mieszkańcy wypełnią w swoich domach przy pomocy wolontariuszy. Ankiety będą przeprowadzane przez 5 wolontariuszy, którzy zostaną w tym celu przeszkoleni ( 2 godziny). Treść ankiet, ich analiza oraz przeszkolenie wolontariuszy będzie zlecone podwykonawcy. Celem II spotkania informacyjnego prowadzonego przez animatora będzie omówienie opracowania ankiet i ich wyników, a tym samym zdiagnozowanie potrzeb środowiska mieszkańców, stworzenie mapy zasobów miejscowości oraz inicjatyw jakie mogłyby być podjęte. Spośród zaproponowanych wśród mieszkańców (analiza ankiet) możliwych inicjatyw do realizacji zostaną wybrane te, które uzyskają największą aprobatę. Planuje się organizację 4 spotkań integracyjnych, na które to zostaną zakupione niezbędne materiały zgodnie z budżetem. Po zakończonej realizacji projektu zorganizowane będzie III spotkanie podsumowujące, gdzie koordynator projektu przedstawi raport końcowy. W międzyczasie planujemy szkolenie 10 lokalnych liderów w zakresie animacji lokalnej. W okresie letnim (lipiec - sierpień) uruchomione zostaną zajęcia dla dzieci w świetlicy oraz poza nią. Zajęcia prowadzić będzie osoba do tego przygotowana z odpowiednimi kwalifikacjami (16 zajęć po 4 godziny). Dodatkowo przewiduje się zakup niezbędnych materiałów do zajęć w świetlicy. Partner projektu GOK zapewni nadzór merytoryczny i organizacyjny imprez integracyjnych oraz zajęć w świetlicy. W ramach promocji projektu przewiduje się organizację 2 spotkań informacyjnych podczas sesji rady gminy dla radnych i zaproszonych gości. Uczestnicy otrzymają materiały promocyjne (60 zestawów, w tym 2 na potrzeby dokumentowania projektu). Planuje się umieszczenie 2 artykułów prasowych w gazecie lokalnej oraz gazecie gminnej. 20

Monitoring będzie realizowany na bieżąco przy pomocy list obecności, notatek służbowych z przyjęć mieszkańców, zdjęć, ankiet ewaluacyjnych. 5. Rezultaty. Realizacja projektu przyczyni się do aktywizacji lokalnej, w tym zawodowej i społecznej 80 osób z miejscowości Mórkowo w Gminie Lipno. W ramach projektu założono, iż około 80% uczestników zakończy projekt. Rezultaty twarde: - określenie możliwości i zasobów 12 uczestników projektu, - zorganizowanie 9 zajęć grupowych dla 10 uczestników, - uzyskanie przez 10 uczestników zaświadczenia o ukończeniu zajęć grupowych, - zorganizowanie 30 spotkań indywidualnych dla 10 uczestników, Rezultaty miękkie: - podwyższona samoświadomość uczestników nt. korzyści płynących z podejmowania działań integracyjnych i wszelkich innych inicjatyw, - podniesienie poziomu wiedzy uczestniczek w zakresie radzenia sobie na rynku pracy, - wzrost poczucia bezpieczeństwa i integracji społecznej uczestniczek, - upowszechnienie nowych metod i form pracy socjalnej, - wzrost obowiązkowości i zdyscyplinowania uczestników, - poprawa umiejętności komunikacyjnych uczestników. Wartość dodana: dzięki środkom z Unii Europejskiej możliwe będzie zdiagnozowanie realnych potrzeb całej społeczności Mórkowa, zwiększy się dotychczasowy zakres działań instytucji, nastąpi lepszy i łatwiejszy dostęp do dóbr i usług społecznych. Kadra zarządzająca projektem zwiększy swoje kompetencje w zakresie zarządzania projektami oraz stosowania nowoczesnych metod projektowania działań. 21

Rezultaty mierzone będą poprzez ankiety ewaluacyjne, listy obecności, obserwację, notatki przyjęć na indywidualne spotkania. 6. Potencjał - możliwości. Wnioskodawca ma doświadczenia w realizacji projektów dofinansowanych ze środków UE. Koordynator projektu oraz pracownik socjalny posiadają doświadczenie w realizacji projektów systemowych w ramach Poddziałania 7.1.1 rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej w roku 2008. Koszt projektu: 19.780 zł. W latach 2008 2009 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lipnie był partnerem Stowarzyszenia PISOP z Leszna projektu pt. LOKALNA AKTYWNOŚĆ SPOSOBEM NA ZMIANĘ - zwiększanie uczestnictwa mieszkańców Gminy Lipno w życiu społecznym swojej gminy, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, działanie 7.3 - Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji. Projekt przyczynił się do zapoczątkowania realizacji idei Metody aktywności Lokalnej. Ponadto koordynator Programu (kierownika GOPS Lipno) posiada doświadczenie w zakresie pozyskiwania środków krajowych w ramach Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Rawickiego oraz Powiatowego Programu Pomocy Dziecku i Rodzinie w latach 2000-2006. Wnioskodawca realizować będzie projekt w partnerstwie z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Lipnie. Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury pełnić będzie rolę lokalnego koordynatora, którego zadaniem będzie w głównej mierze organizacja spotkań integracyjnych oraz zajęć w świetlicy. Zespół zarządzający projektem składa się z koordynatora, lokalnego koordynatora, dwóch pracowników socjalnych oraz głównej księgowej. Decyzje podejmowane będą przez cały zespół projektowy. Decyzje organizacyjne podejmuje koordynator, natomiast decyzje merytoryczne pracownicy socjalni oraz lokalny koordynator. Decyzje finansowe podejmowane będą przez koordynatora po uprzedniej konsultacji z księgowym projektu. Zespół projektowy spotykać się będzie co najmniej raz na kwartał. Pracownicy projektu otrzymają nowe zakresy 22

obowiązków wynikające z realizacji projektu. Przez cały czas trwania projektu prowadzona będzie ewaluacja działań z zakresu aktywnej integracji w celu wprowadzenia zmian dostosowanych do bieżących potrzeb i możliwości. 23

7. Harmonogram, budżet, podział odpowiedzialności. L.p. Nazwa zadania Okres realizacji Budżet (w zł.) Podział odpowiedzialności 1. Aktywna Integracja Styczeń Grudzień 2009 r. 2. Działania o charakterze środowiskowym Maj Grudzień 2009 r. 15 154,00 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lipnie 20 085,40 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lipnie Gminny Ośrodek Kultury w Lipnie, Rada Sołecka Mórkowo, Koło Gospodyń Wiejskich w Mórkowie 3. Praca Socjalna Marzec Grudzień 2009 r. 4. Zarządzanie projektem Styczeń Grudzień 2009 r. 5. Promocja projektu Styczeń Grudzień 2009 r. 6. Koszty pośrednie Styczeń Grudzień 2009 r. 32 307,79 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lipnie, 4 000,00 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lipnie 2 600,00 Gminny Ośrodek Kultury w Lipnie 7 000,00 Gminny Ośrodek Kultury w Lipnie RAZEM 81 147,19 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx z tego środki własne 8 520,45 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 24