Doradcy ROPS Rzeszów. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Rzeszowie

Transkrypt

1 Ul. Hetmańska 120, Rzeszów, tel. /17/ , tel. /17/ , fax /17/ Program Aktywności Lokalnej (PAL) jako narzędzie realizacji projektów systemowych OPS/ PCPR w ramach Poddziałania 7.1.1, Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Doradcy ROPS Rzeszów Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Rzeszowie

2 Podstawy prawne programu aktywności lokalnej: Art. 110 ust. 10 lub art. 112 ust. 12 ustawy o pomocy społecznej zgodnie z którym, Rada gminy lub Rada powiatu, biorąc pod uwagę potrzeby w zakresie pomocy społecznej, opracowuje i kieruje do wdrożenia lokalne programy pomocy społecznej Art. 41 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, który przewiduje, że gmina przyjmuje gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych PAL jako część lub rozwinięcie przyjętych już programów lokalnych

3 Beneficjenci projektu systemowego: W poddziałaniu gminne jednostki organizacyjne - Ośrodki Pomocy Społecznej (OPS) W poddziałaniu powiatowe jednostki organizacyjne - Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie (PCPR) Beneficjenci mogą realizować działania z zakresu projektu systemowego a) samodzielnie; b) w partnerstwie jednostek samorządu terytorialnego (projekty w zakresie aktywnej integracji na podstawie porozumienia, umowy, uchwały lub statutu na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym); c) w partnerstwie jednostek samorządu terytorialnego z jednostkami spoza sektora finansów publicznych lub należącymi do sektora finansów publicznych (innymi niż JST).

4 Działania w zakresie aktywnej integracji realizowane są w partnerstwie na zasadach określonych w art. 28 a ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz w dokumencie Zakres realizacji projektów partnerskich określony przez Instytucję Zarządzającą programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Część działań w projekcie, pod warunkiem wyrażnego wskazania we wniosku może być zlecona przez OPS lub PCPR podmiotom spoza sektora finansów publicznych na zasadach określonych w pomocy społecznej przepisach o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie lub podmiotom z sektora finansów publicznych, w tym innym jednostkom samorządu terytorialnego wynikających z odrębnych przepisów.

5 Program Aktywności Lokalnej skierowany jest do osób w ramach konkretnego środowiska lub członków danej społeczności. Oznacza to, że w ramach programu można prowadzić działania aktywizacyjne adresowane do ludzi mieszkających na pewnej przestrzeni obejmującej obszar gminy: dzielnicy, osiedla, sołectwa, wsi. Może to być środowisko grupy zawodowej lub społecznej (np. niepełnosprawnych, osób wychodzących z placówek opiekuńczowychowawczych), mieszkańców bloku czy nawet kilku rodzin mieszkających w okolicy. W celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności lokalnej, ośrodek pomocy społecznej, inna jednostka organizacyjna samorządu terytorialnego lub organizacja pozarządowa może zainicjować partnerstwo lokalne. Partnerstwo nie musi oznaczać partnerstwa projektowego, ale współpracę podmiotów na rzecz realizacji programu, co nie wymaga instytucjonalizacji.

6 Program Aktywności Lokalnej musi określać: diagnozę opartą na wskaźnikach lub badanich uzasadniających wybór środowiska zagrożonego wykluczeniem społecznym i wymagającego wsparcia; cele oraz przewidziane rezultaty; adresatów do których kierowany jest PAL opis planowanych działań i metody realizacji programu; czas trwania programu i harmonogram realizacji poszczególnych działań; sposób finansowania realizacji programu (źródła finansowania z podziałem na poszczególne działania); ocenę zasobów niezbędnych do uzyskania założonych celów; szczegółowy opis planowanych działań; czas trwania programu i harmonogram realizacji poszczególnych działań; budżet przewidziany na realizację programu z podziałem na poszczególne kategorie wydatków; podział odpowiedzialności za realizację poszczególnych części składowych programu; uzasadnienie realizacji.

7 Programy Aktywności Lokalnej przewidujące wyłącznie środowiskową pracę socjalną i działania o charakterze środowiskowym lub wyłącznie środowiskową pracę socjalną nie mogą otrzymać dofinansowania w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Program Aktywności Lokalnej może być częścią lub rozwinięciem przyjętych już programów lokalnych. Na etapie przygotowywania i składania wniosku o dofinansowanie w ramach projektu systemowego OPS/ PCPR poddziałania lub POKL, PAL nie musi być już przyjęty przez radę gminy lub powiatu.

8 W ramach Programu Aktywności Lokalnej przewiduje się zastosowanie: - zasiłków i pomocy w naturze - analogicznie jak w przypadku kontraktu socjalnego; - środowiskowej pracy socjalnej; - instrumentów aktywnej integracji obowiązek stosowania w projekcie systemowym; - prac społecznie użytecznych; - działań o charakterze środowiskowym. W przypadku realizacji Programu Aktywności Lokalnej w ramach projektu, obowiązkowe jest zastosowanie co najmniej czterech instrumentów aktywnej integracji, z tym, że każda z osób uczestniczących w projekcie musi skorzystać co najmniej z jednego instrumentu aktywnej integracji. W przypadku skierowania do CIS lub KIS może być zastosowany jeden instrument. W przypadku WTZ dotychczasowy udział osób niepełnosprawnych w zajęciach musi zostać rozszerzony o dodatkowe elementy np. udział w innych pracowniach czy warsztatach. Liczba uczestników WTZ musi zostać również zwiększona. Zastosowanie instrumentu aktywizacji zawodowej jest możliwe wyłącznie przy zastosowaniu instrumentów aktywizacji społecznej, edukacyjnej lub zdrowotnej. Dobór instrumentów musi być adekwatny do potrzeb.

9 I. Środowiskowa praca socjalna w ramach Programu Aktywności Lokalnej jest działaniem realizowanym przez pracownika socjalnego lub inną osobę, mającym na celu pomoc osobom i rodzinom w środowisku we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. Działania środowiskowej pracy socjalnej obejmują wszystkie osoby w danym środowisku, będące w wieku aktywności zawodowej (15-64 lat). Uczestnikami działań środowiskowej mogą być również osoby m.in. nie spełniające kryteriów wiekowych rozumiane jako otoczenie osób wykluczonych społecznie. II. Instrumenty aktywnej integracji w ramach Programu Aktywności Lokalnej to zespół instrumentów o charakterze aktywizacyjnym szczegółowo opisanych w Zasadach przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych OPS/PCPR/ROPS w ramach POKL

10 W ramach PAL można stosować i sfinansować zestaw instrumentów o charakterze aktywizacyjnym mających w efekcie doprowadzić do przywrócenia osób wykluczonych na rynek pracy oraz ich integracji ze społeczeństwem. Zestaw ten nazywa się zbiorczo instrumentami aktywnej integracji. Instrumenty aktywnej integracji podzielone są na cztery grupy: 1. Instrumenty aktywizacji zawodowej - uczestnictwo w zajęciach Centrum Integracji Społecznej (CIS) skierowanie uczestnika odbywa się zgodnie z przepisami o zatrudnieniu socjalnym; - uczestnictwo w zajęciach Klubu Integracji Społecznej (KIS) - skierowanie uczestnika odbywa się zgodnie z przepisami o zatrudnieniu socjalnym; - dofinansowanie usamodzielnienia ekonomicznego; - skierowanie do pracy w istniejącej spółdzielni socjalnej utworzonej przez osoby prawne lub osoby fizyczne możliwe jest sfinansowanie zajęć w zakresie reintegracji zawodowej i społecznej lub/i sfinansowanie jednorazowego wsparcia na utworzenie spółdzielni socjalnej, w tym kosztów wynajmu i obsługi spółdzielni w pierwszych 6 m- cach działalności

11 - włączanie osób niepełnosprawnych w zajęcia na rzecz aktywizacji zawodowej, realizowane w warsztatach terapii zajęciowej możliwe jest sfinansowanie zajęć związanych z uczestnictwem w WTZ w zakresie nie finansowanym z PFRON oraz dodatkowe działania na rzecz aktywnej integracji nie objęte dotychczasowym działaniem WTZ, np. dodatkowe zajęcia aktywizacyjne; - usługi wspierające aktywizację zawodową, organizacja i finansowanie usług wspierających, w tym trenera pracy, doradcy zawodowego.

12 2. Instrumenty aktywizacji edukacyjnej - skierowanie i sfinansowanie zajęć szkolnych, związanych z uzupełnieniem wykształcenia na poziomie podstawowym, gimnazjalnym, ponadgimnazjalnym lub policealnym; - skierowanie i sfinansowanie zajęć w ramach kształcenia ustawicznego, mających na celu uzyskanie zawodu lub przygotowania zawodowego (po konsultacji z właściwym powiatowym urzędem pracy w przypadku gdy klientem jest osoba zarejestrowana w PUP jako osoba bezrobotna); - skierowanie i sfinansowanie zajęć w ramach podnoszenia kluczowych kompetencji o charakterze zawodowym lub zdobywania nowych kompetencji i umiejętności zawodowych, umożliwiających aktywizację zawodową (rówież po konsultacji z właściwym PUP, w przypadku osoby bezrobotnej); - organizacja i sfinansowanie usług wspierających aktywizację edukacyjną, np. brokera edukacyjnego; - sfinansowanie części kosztów nauki na poziomie wyższym dla osób opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze lub inne formy opieki zastępczej.

13 3. Instrumenty aktywizacji zdrowotnej - skierowanie i sfinansowanie badań profilaktycznych lub specjalistycznych w związku z możliwością podjęcia zatrudnienia; - skierowanie i sfinansowanie terapii psychologicznej, rodzinnej lub psychospołecznej dla rodzin lub osób; - skierowanie i sfinansowanie programu korekcyjno-edukacyjnego dla osób stosujących przemoc w rodzinie, o których mowa w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie; - skierowanie i sfinansowanie programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego w przypadku osób uzależnionych od alkoholu, w rozumieniu przepisów o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi;

14 - skierowanie i sfinansowanie programu terapeutycznego w zakładzie opieki zdrowotnej dla osób uzależnionych od narkotyków lub innych środków odurzających w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii; - sfinansowanie części kosztów turnusów rehabilitacyjnych, (dotyczy części kosztów nie opłacanej ze środków PFRON, możliwość sfinansowania części kosztów dla opiekuna osoby niepełnosprawnej w stopniu znacznym) kosztów zespołów ćwiczeń fizycznych usprawniających psychoruchowo lub zajęć rehabilitacyjnych, zgodnie z potrzebami osób niepełnosprawnych;

15 4. Instrumenty aktywizacji społecznej - organizowanie i finansowanie uczestnictwa w ośrodkach dziennego wsparcia, świetlicach i klubach, o których mowa w przepisach pomocy społecznej przepisach o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi; - koszty vouchera (talonu) na samodzielny zakup usług społecznych dokonywanego przez osobę będącą stroną kontraktu socjalnego lub inną formą działań w ramach aktywnej integracji jako działanie służące usamodzielnieniu klienta pomocy społecznej. Zasady zakupu usług i ich wykaz określa OPS/ PCPR; - organizowanie i sfinansowanie usług wspierających osoby niepełnosprawne, w tym kosztów zatrudnienia tłumacza osoby głuchoniemej, przewodnika osoby niewidomej, asystenta osoby niepełnosprawnej; - organizacja i sfinansowanie usług wspierających animację lokalną, w tym kosztów zatrudnienia animatora lokalnego, lidera klubu integracji społecznej, streetworkera; i

16 - organizacja i sfinansowanie usług wsparcia i aktywizacji rodzin marginalizowanych, w tym kosztów zatrudnienia asystenta rodzinnego; - pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatreudnienia, pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej dla osób usamodzielnionych, osób opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze i rodziny zastępcze oraz bezdomnych; - organizacja i sfinansowanie kosztów wolontariatu, zgodnie z przepisami o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz kosztów zatrudnienia osoby prowadzącej klub wolontariuszy; - organizacja i sfinansowanie metod pracy w środowisku rodzinnym; - organizacja i sfinansowanie uczestnictwa w grupach i klubach samopomocowych, w tym kosztów zatrudnienia i działania osoby prowadzącej klub lub grupę; - organizacja i sfinansowanie treningów kompetencji i umiejętności społecznych, w tym kosztów zatrudnienia i działania osoby prowadzącej klub lub grupę;

17 - organizacja i sfinansowanie poradnictwa specjalistycznego, interwencji kryzysowej, mediacji rodzinnej oraz udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach, służące przywróceniu samodzielności życiowej, powrotu na rynek pracy; - organizacja i finansowanie poradnictwa i wsparcia indywidualnego oraz grupowego w zakresie podniesienia kompetencji życiowych i umiejętności społeczno-zawodowych umożliwiających docelowo powrót do życia społecznego, w tym powrót na rynek pracy i aktywizację zawodową. Asystent rodzinny, animator lokalny, lider klubu integracji społecznej, streetworker to nazwy funkcjonalne do realizacji działań w ramach aktywnej integracji, które mogą być wykonywane przez osoby, których kwalifikacje i doświadczenie uznane zostały za wystarczające przez beneficjenta.

18 Wysokość wsparcia w zakresie aktywnej integracji na Program Aktywności Lokalnej wynosi zł na jednego odbiorcę (wraz z otoczeniem). Z instrumentów aktywnej integracji korzystać też mogą osoby należące do otoczenia osób wykuczonych społecznie o ile mieszczą się w 50 % limicie wydatków na 1 uczestnika projektu.

19 W przypadku zastosowania instrumentów aktywnej integracji wobec danego uczestnika projektu sfinansować również można: koszty opieki nad dzieckiem lub osobą zależną na czas realizacji zajęć, poniesione przez osobę będącą uczestnikiem zajęć lub koszty zorganizowania zajęć z dziećmi lub osobami zależnymi uczestników projektu; koszty pobytu dziecka uczestnika projektu w świetlicach, klubach oraz zorganizowanych formach wypoczynku dla dzieci i młodzieży w przypadku zorganizowanych form wypoczynku letniego i zimowego dla dzieci i młodzieży wymóg ciągłości zajęć dla rodziców ww. biorących udział w projekcie w okresie pobytu dzieci na wypoczynku nie jest wymagany; koszty ubezpieczenia zdrowotnego uczestnika projektu; koszty dojazdów i wyżywienia uczestników projektu, a w przypadku niepełnosprawnych uczestników ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności także ich opiekunów, zwiazane z uczestnictwem w kursach, poradnictwie, szkoleniach w realizacji projektu.

20 III. Prace społecznie użyteczne w ramach programu aktywności lokalnej oznaczają prace wykonywane przez bezrobotnych bez prawa do zasiłku na skutek skierowania przez starostę, organizowane przez gminę w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, organizacjach lub instytucjach statutowo zajmujących się pomocą charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej, zgodnie z przepisami o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

21 IV. Działania o charakterze środowiskowym w programie aktywności lokalnej to inicjatywy integracyjne obejmujące: przygotowanie i wsparcie działań indywidualnych oraz programów środowiskowych, np. spotkania z grupami docelowymi, przeprowadzanie badań diagnostycznych, przygotowanie raportów dot. potrzeb i zasobów danej społeczności; edukację społeczną i obywatelską, w tym organizowanie spotkań, konsultacji, działań edukacyjnych i debat społecznych dla mieszkańców; organizowanie i inspirowanie udziału mieszkańców w imprezach i spotkaniach w szczególności o charakterze integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym, sportowym, ekologicznym czy turystycznym; inne instrumenty działania o charakterze integracyjnym, wynikające np. z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, o przeciwdziałaniu narkomanii.

22 Uczestnikami projektu (zgodnie z Zasadami przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych OPS/ PCPR/ ROPS w ramach POKL ) mogą być osoby: a) bezrobotne b) nieaktywne zawodowo i/lub c) zatrudnione zagrożone wykluczeniem społecznym, które jednocześnie są w wieku aktywności zawodowej (15-64 lata) i korzystają ze świadczeń pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej d) osoby traktowane jako otoczenie osób wykluczonych społecznie, o których mowa w ppkt a c przez co rozumie się: - osoby mieszkające we wspólnym gospodarstwie domowym w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej - osoby zamieszkujące w środowisku osób wykluczonych społecznie. Osoby będące otoczeniem mogą występować wyłącznie w powiązaniu z osobami z ppkt a-c.

23 Uczestnicy projektu przykłady: osoby długotrwale bezrobotne, niepełnosprawne, w tym z zaburzeniami psychicznymi; osoby po zwolnieniu z zakładu karnego lub innej placówki penitencjarnej; osoby bezdomne; osoby nieaktywne zawodowo z uwagi na opiekę nad dziećmi lub innymi osobami zależnymi; osoby uzależnione od alkoholu lub środków odurzających, w trakcie leczenia lub po jego zakończeniu; osoby z problemami w sprawach opiekuńczo-wychowawczych lub dotyczących rodziny w kryzysie zwłaszcza rodziny niepełnej lub wielodzietnej;

24 Uczestnicy projektu przykłady c.d.: osoby opuszczające placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, rodziny zastępcze oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze (zgodnie z art. 19 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej); uchodźcy, cudzoziemcy posiadający zgodę na pobyt tolerowany oraz cudzoziemcy posiadający zezwolenie na osiedlenie się, zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony; młodzież w wieku lat pochodzaca ze środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym, w tym znajdująca się w rodzinach naturalnych, rodzinach zastępczych oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych.

25 Osobami z otoczenia osób wykluczonych społecznie mogą być np: członkowie rodziny uczestnika projektu: małżonek/ małżonka, dzieci, rodzice, jeśli zamieszkują wspólnie i prowadzą wspólne gospodarstwo domowe; mieszkańcy i sąsiedzi zamieszkujący wspólnie w bloku, osiedlu, dzielnicy; osoby ze wspólnego środowiska pracy; osoby należące do tych samych kategorii społecznych, związane środowiskowo z klientem projektu, ale nieobjęte wprost projektem np. osoby niepełnosprawne, rodzice samotnie wychowujący dzieci. Osoby z otoczenia nie są ujmowane wśród klientów wniosku o dofinansowanie.

26 Kwalifikowalność uczestnictwa grupy docelowej: rodzinny wywiad środowiskowy lub inny dokument przyjęty przez beneficjenta; oświadczenie osoby o niekorzystaniu z tego samego typu wsparcia w innych działaniach i Priorytetach w okresie realizacji projektu systemowego w którym uczestnik bierze udział; kryterium zarejestrowania się w właściwym PUP nie jest warunkiem uczestniczenia w projekcie brak zatrudnienia stwierdza się na podstawie oświadczenia składanego przez uczestnika projektu. Kwalifikowalność otoczenia: oświadczenie pracownika realizującego PAL

27 Ul. Hetmańska 120, Rzeszów, tel. /17/ , tel. /17/ , fax /17/ DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Doradcy ROPS Tel. (0-17) Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Rzeszowie