Powiatowy Urząd Pracy w Stalowej Woli Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie stalowowolskim za I półrocze 2013 roku Stalowa Wola, październik 2013 r.
Spis treści Wstęp... 3 I. Analiza bezrobocia w powiecie stalowowolskim według zawodów i grup zawodów... 5 1. Struktura zawodowa bezrobotnych... 5 2. Bezrobotne kobiety... 8 3. Bezrobotne osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki (absolwenci) według zawodów... 10 4. Osoby długotrwale zarejestrowane (ponad 12 miesięcy)... 11 5. Napływ bezrobotnych wg zawodów... 12 6. Grupy zawodów generujących długotrwałe bezrobocie... 14 II. Analiza ofert pracy w powiecie stalowowolskim według zawodów... 16 1. Oferty pracy według zawodów... 16 2. Bezrobocie według Polskiej Klasyfikacji Działalności... 19 3. Wskaźnik szansy uzyskania oferty pracy... 21 III. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych... 24 Podsumowanie... 29 2 2
Wstęp Głównym celem badania zawodów nadwyżkowych i deficytowych jest stworzenie rankingów stanowiących narzędzie dla monitoringu, czyli procesu systematycznego śledzenia zjawisk zachodzących na rynku pracy. Informacje o zachodzących i przewidywanych zmianach na rynku pracy powinny pozwolić na : doskonalenie jakości usług rynku pracy w zakresie pośrednictwa i poradnictwa zawodowego, dostarczając szczegółowych informacji dot. zawodów poszukiwanych przez pracodawców, jak też zawodów, na które wygasa zapotrzebowanie na rynku pracy, inicjowanie odpowiednich kierunków szkoleń dla osób bezrobotnych, zapewniających zdobycie odpowiednich kwalifikacji zawodowych wymaganych przez pracodawców, właściwego planowania i prowadzenia działań w zakresie przeciwdziałania bezrobociu przez samorządy, instytucje i organizacje zajmujące się problematyką bezrobocia, - planowanie poziomu i kierunków kształcenia, celem ułatwienia młodym ludziom planowania kariery edukacyjnej i zawodowej. Monitoring pozwala na formułowanie oceny i wniosków dla systemu kształcenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych, ma on także służyć lepszemu dopasowaniu kwalifikacji osób poszukujących pracy oraz oczekiwań pracodawców. Raport zawiera analizę struktury bezrobocia w zawodach oraz popytu na pracę dla poszczególnych zawodów z punktu widzenia zgłaszanych ofert pracy. Przedstawia zawody wykazujące deficytowość lub nadwyżkę pracowników oraz określa kierunki zmian w odniesieniu do zawodów wywierających największy wpływ na rynek pracy. Zawody deficytowe i nadwyżkowe zostały wyznaczone w oparciu o następujące mierniki: średnią miesięczną nadwyżkę (deficyt) podaży siły roboczej w zawodzie, wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów, wskaźnik szansy uzyskania oferty w zawodzie, wskaźnik długotrwałego bezrobocia w zawodzie, wskaźnik struktury bezrobotnych według zawodów, wskaźnik struktury bezrobotnych według PKD, wskaźnik struktury ofert pracy według zawodów, wskaźnik struktury ofert pracy według PKD. 3 3
Podstawą merytoryczną do sporządzenia raportu są dane statystyczne powiatu stalowowolskiego, dotyczące osób bezrobotnych oraz zgłoszonych do powiatowego urzędu pracy ofert pracy - zamieszczone w tabelach załączonych do raportu, stanowiących integralną część sprawozdań MPiPS. Raport został opracowany posługując się nazwami grup lub zawodów i specjalności zgodnie ze znowelizowaną Klasyfikacją zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, która weszła w życie z dniem 1 lipca 2010 r. (Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. Dz. U. Nr 82, poz. 537). W raporcie zastosowano ujednolicone dla całego kraju zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zwodów deficytowych i nadwyżkowych opracowanych przez Departament Rynku Pracy. W raporcie analizowane są te wskaźniki i zmienne, które charakteryzują się najwyższym natężeniem danej cechy, a więc te które w sposób znaczący wpływają na sytuację na lokalnym rynku pracy i są pochodną zmian zachodzących na rynku pracy i w poziomie i strukturze bezrobocia. 4 4
I. Analiza bezrobocia w powiecie stalowowolskim według zawodów i grup zawodów 1. Struktura zawodowa bezrobotnych Na koniec czerwca 2013 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Stalowej Woli zarejestrowanych było ogółem 6673 osób bezrobotnych, w tym 3395 kobiet, czyli o 398 osób więcej w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego. W porównaniu z końcem 2012 roku ogólna liczba bezrobotnych uległa zmniejszeniu o 2,1% (tj. o 145 osób). Udział zarejestrowanych kobiet w ogólnej liczbie osób bezrobotnych wynosił 50,9%, absolwenci stanowili 3,1% ogółu, a osoby zarejestrowane powyżej 12 miesięcy 32,0% ogółu zarejestrowanych. Integralną częścią sprawozdawczości charakteryzującej sytuację na lokalnym rynku pracy jest statystyka bezrobotnych według zawodów i specjalności. Bezrobotni pozostający na dzień 30.06.2013 r. w ewidencji PUP zostali sklasyfikowani w 705 zawodach na 2360 zawodów i specjalności (kod 6 cyfrowy), w 288 na 444 grupy elementarne (kod 4 cyfrowy) oraz w 37 na 43grupy duże (kod 2 cyfrowy) określonych w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania. W końcu I półrocza 2013 roku wśród 6673 zarejestrowanych bezrobotnych zdecydowana większość osób, tj. 5744 posiadała zawód (specjalność), co stanowiło 86,1% ogółu zarejestrowanych. Osoby bezrobotne nie posiadające żadnych kwalifikacji zawodowych stanowiły 13,9% (929 osób) wszystkich zarejestrowanych z powiatu stalowowolskiego. W tej grupie kobiety stanowiły 55,2%, absolwenci 9,5%, natomiast 5,7% to osoby bezrobotne pozostające w ewidencji urzędu powyżej 12 miesięcy. Grupa osób bez zawodu to grupa, charakteryzująca się największym poziomem bezrobocia. 5 5
Ranking zawodów (kod 6- cyfrowy) według największej liczby zarejestrowanych bezrobotnych (powyżej 50 osób) przedstawia poniższa tabela. Lp. Kod zawodu Tabela 1. Bezrobotni według zawodów w powiecie stalowowolskim w końcu I półrocza 2013 roku w tym Bezrobotn Nazwa zawodu absolwenci powyżej 12 m-cy i ogółem kobiety razem kobiety razem kobiety 1. "000000" Bez zawodu 929 513 88 57 53 26 2. "522301" Sprzedawca* 647 576 12 11 301 279 3. "722204" Ślusarz* 208 8 2 0 78 4 4. "931301" Robotnik budowlany 127 0 0 0 53 0 5. "331403" Technik ekonomista* 122 107 1 1 34 31 6. "515303" Robotnik gospodarczy 118 52 0 0 70 35 7. "711202" Murarz* 104 0 0 0 53 0 8. "512001" Kucharz* 101 81 0 0 28 26 9. "432103" Magazynier 95 34 0 0 39 20 Kucharz małej 10. 92 60 4 2 13 9 "512002" gastronomii* 11. "911207" Sprzątaczka biurowa 85 83 0 0 45 44 12. "514101" Fryzjer* 83 83 1 1 34 34 13. "263102" Ekonomista 81 49 9 5 16 13 Technik prac 14. 79 73 1 1 51 48 "411004" biurowych* 15. "311504" Technik mechanik* 68 5 0 0 9 3 16. "753105" Krawiec* 68 68 0 0 21 21 17. "751204" Piekarz* 64 30 1 0 27 15 18. "722314" Tokarz w metalu 61 19 0 0 19 8 19. Mechanik pojazdów "723103" samochodowych* 59 0 0 0 9 0 20. "235107" Pedagog 55 49 10 8 7 6 21. Technik żywienia i gospodarstwa 54 46 1 0 8 8 "322002" domowego* 22. "513101" Kelner* 51 48 1 1 17 17 Razem 3351 1984 131 87 985 647 Ogółem 6673 3395 210 134 2136 1181 * zawód szkolny Analizę struktury wg zawodów wykonano dla osób posiadających kwalifikacje zawodowe. Wybrano 22 zawody, które mają najistotniejszy wpływ na sytuację na lokalnym rynku pracy. Zawodem szczególnie generującym bezrobocie był zawód sprzedawca (647 osoby), tj.11,3% ogólnej liczby zarejestrowanych posiadających zawód. Licznie reprezentowanymi zawodami na koniec I półrocza 2013 roku były również: ślusarz (208 osób), robotnik budowlany (127 osób), technik ekonomista (122 osób), robotnik gospodarczy (118 osób), murarz (104 osoby), kucharz (101 osób), magazynier (95 osób), kucharz małej gastronomii (92 osoby). W czołówce znalazły się zawody wymagające kwalifikacji zawodowych, jak i te nie 6 6
wymagające szczególnych kwalifikacji zawodowych. Struktura zawodowa bezrobotnych przedstawiona w powyższej tabeli jest zróżnicowana i nieznacznie różni się od lat poprzednich. Poniższy wykres przedstawia strukturę osób bezrobotnych zarejestrowanych w I półroczu 2013 r. według dużych grup zawodowych (kod dwucyfrowy). Struktura bezrobotnych wg dużych grup zawodowych w powiecie stalowowolskim w I półroczu 2013 r. 13,34 34,76 12,41 9,14 4,27 7,07 4,37 4,40 4,77 5,47 Sprzedawcy i pokrewni Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni Pracownicy usług osobistych Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie Średni personel do spraw biznesu i administracji Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczycych i przetwórczych Pozostałe grupy zawodowe poniżej 4% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych Najliczniej reprezentowane w tych grupach zawody (dla których udział liczony do ogółu bezrobotnych pomniejszonego o osoby bez zawodu wynosił powyżej 1%) to: 1. Sprzedawcy i pokrewni 52 13,34%: sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) 12,35%, 2. Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni 72 12,41%: ślusarze i pokrewni 3,86%, ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni 3,46%, mechanicy pojazdów samochodowych 1,93 % 3. Pracownicy usług osobistych 51 9,14%: kucharze 3,36%, gospodarze budynków 2,12% 7 7
fryzjerzy 1,65% 4. Robotnicy budowlani i pokrewni ( z wyłączeniem elektryków) 71 7,07%: murarze i pokrewni 1,81%, 5. Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 75 5,47%: piekarze, cukiernicy i pokrewni 1,76%, krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni 1,22 % 6. Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych 31 4,77%: technicy mechanicy 1,85%. 7. Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 93 4,40% : robotnicy pomocniczy w budownictwie ogólnym 2,21%, 8. Średni personel do spraw biznesu i administracji 33 4,37%: średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych 2,16%, 9.Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 81 4,27%: operatorzy maszyn i urządzeń przetwórczych gdzie indziej nie sklasyfikowani 1,36%, operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali 1,20%, Najliczniejsza grupa zawodowa to Sprzedawcy i pokrewni 52 skupia 13,34% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Duża liczba placówek handlowych działająca na terenie powiatu powoduje stałą rotację pracowników w tym zawodzie; umożliwia częste zmiany miejsc pracy. Druga duża grupa zawodowa to Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni - 72, skupiająca 12,41% ogółu bezrobotnych. Jest to ściśle związane ze specyfiką lokalnego rynku pracy, tj. dominacją branży mechanicznej i motoryzacyjnej. 2. Bezrobotne kobiety Na koniec czerwca 2013 roku w tutejszym Urzędzie Pracy zarejestrowanych było 3395 kobiet. Liczba zarejestrowanych kobiet była o 67 większa niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Jednocześnie udział kobiet w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych zmniejszył się w porównaniu z I półroczem 2012 r. o 2,2%. Kobiety nie posiadające zawodu stanowiły 15,1% wszystkich zarejestrowanych kobiet (513 kobiet). Na stalowowolskim rynku pracy występują grupy zawodowe, w których bezrobocie dotyka 8 8
głównie kobiet. Poniższa tabela przedstawia zawody najliczniej reprezentowane przez kobiety. Tabela 2. Zawody reprezentowane najliczniej przez bezrobotne kobiety w I półroczu 2013 roku w powiecie stalowowolskim (co najmniej 50 kobiet). Kod Bezrobotni Bezrobotne Lp. Nazwa Zawodu zawodu ogółem kobiety 1 2 3 4 5 1. "522301" Sprzedawca* 647 576 2. "331403" Technik ekonomista* 122 107 3. "514101" Fryzjer* 83 83 4. "911207" Sprzątaczka biurowa 85 83 5. "512001" Kucharz* 101 81 6. "411004" Technik prac biurowych* 79 73 7. "753105" Krawiec* 68 68 8. "512002" Kucharz małej gastronomii* 92 60 9. "515303" Robotnik gospodarczy 118 52 Suma 1395 1183 Razem 6673 3395 * zawód szkolny Zarejestrowane kobiety, legitymujące się zawodami wskazanymi w tabeli stanowiły 34,8% ogółu zarejestrowanych kobiet. Bezrobocie kobiet skoncentrowane było w zawodach związanych z usługami. Zawody najliczniej reprezentowane przez bezrobotne kobiety to: sprzedawca, technik ekonomista, fryzjer, sprzątaczka biurowa, kucharz, technik prac biurowych. Najwięcej jednak posiada zawód sprzedawcy, ich udział w stosunku do ogółu zarejestrowanych kobiet wynosił 17,0%. Sytuacja kobiet na stalowowolskim rynku pracy jest dużo trudniejsza niż bezrobotnych mężczyzn. Kobiety mimo wyższego wykształcenia szybciej tracą pracę i często dłużej niż mężczyźni starają się o ponowne zatrudnienie, o czym świadczy między innymi przewaga kobiet w grupie osób długotrwale bezrobotnych. Możliwości podjęcia pracy na lokalnym rynku pracy są bardzo ograniczone zarówno dla kobiet nie posiadających kwalifikacji zawodowych, z długą przerwą w wykonywaniu zawodu, jak i tych posiadających kwalifikacje i doświadczenie zawodowe. Często jedyną szansą na podjęcie aktywności zawodowej jest udział w stażu. 9 9
3. Bezrobotne osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki (absolwenci) według zawodów Według stanu na koniec czerwca 2013 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Stalowej Woli zarejestrowanych było 210 absolwentów będących w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki (3,1% ogółu bezrobotnych). Liczba absolwentów w porównaniu do I półrocza 2012 roku zmniejszyła się o 5 osób (2,3%). Poniższa tabela przedstawia zawody najliczniej reprezentowane przez bezrobotnych absolwentów. Tabela 3. Liczba bezrobotnych absolwentów według zawodów w końcu I półrocza 2013 roku w powiecie stalowowolskim (co najmniej 4 osoby) Kod Liczba absolwentów wg zawodu Lp. zawodu Bezrobotni Nazwa Zawodu w końcu I półrocza 2013 roku ogółem razem kobiety 1 2 3 4 5 6 1. "522301" Sprzedawca* 647 12 11 2. "235107" Pedagog 55 10 8 3. "263102" Ekonomista 81 9 5 4. "233008" Nauczyciel języka angielskiego 20 5 4 5. Specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i 22 4 3 "242222" turystycznych 6. "512002" Kucharz małej gastronomii* 92 4 2 * zawód szkolny Suma 917 44 33 Razem 6673 210 134 Spośród zarejestrowanych absolwentów - 88 nie posiadało zawodu wyuczonego, w tym 57 kobiet i była to najliczniejsza grupa młodych bezrobotnych. Natomiast wśród posiadających zawód wyuczony w końcu czerwca 2013 roku najwięcej zarejestrowanych absolwentów posiadało zawód: sprzedawca, pedagog, nauczyciel języka angielskiego, specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych, kucharz małej gastronomii. W tabeli przeważają zawody o wyższych kwalifikacjach. 10 10
4. Osoby długotrwale zarejestrowane (ponad 12 miesięcy) Na koniec I półrocza 2013 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Stalowej Woli zarejestrowanych było 2136 osób bezrobotnych pozostających w ewidencji powyżej 12 miesięcy, tj. 32% ogółu. Kobiety stanowiły 55,3% ogółu osób długotrwale zarejestrowanych (1181 kobiet). W poniższej tabeli wyszczególniono zawody, w których liczba osób długotrwale bezrobotnych jest największa. Lp. Tabela 4. Bezrobotni długotrwale wg zawodów na koniec I półrocza 2013 roku (co najmniej 30 osób). Kod zawodu Nazwa Zawodu Bezrobotni ogółem Liczba bezrobotnych długotrwale wg zawodu w końcu I półrocza 2013 roku razem kobiety 1 2 3 4 5 6 1. "522301" Sprzedawca* 647 301 279 2. "722204" Ślusarz* 208 78 4 3. "515303" Robotnik gospodarczy 118 70 35 4. "711202" Murarz* 104 53 0 5. "931301" Robotnik budowlany 127 53 0 6. "411004" Technik prac biurowych* 79 51 48 7. "911207" Sprzątaczka biurowa 85 45 44 8. "432103" Magazynier 95 39 20 9. "331403" Technik ekonomista* 122 34 31 10. "514101" Fryzjer* 83 34 34 Suma 1668 758 495 Razem 6673 2136 1181 * zawód szkolny Osoby długotrwale bezrobotne posiadające zawody wskazane w tabeli stanowiły 35,5% ogółu wszystkich osób długotrwale zarejestrowanych. Najwięcej osób bezrobotnych pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy posiadało zawód: sprzedawca (301 osób), ślusarz (78 osób), robotnik gospodarczy (70 osób). Wydłużający się czas pozostawania bez pracy zmniejsza szanse ponownego zatrudnienia. Dezaktualizacji ulegają posiadane kwalifikacje i umiejętności zawodowe, co wymusza konieczność dokształcenia, a często przekwalifikowania. Długotrwałe bezrobocie spowodowane było przede wszystkim brakiem lub znikomą liczbą ofert pracy. 11 11
5. Napływ bezrobotnych wg zawodów Na przestrzeni I półrocza 2013 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Stalowej Woli zarejestrowało się 4005 osób bezrobotnych, wśród nich było 1740 kobiet, tj. 43,4% (dla porównania w analogicznym okresie roku poprzedniego status otrzymało 3470 osób, w tym 1503 kobiety). Odnotowano zatem wzrost liczby osób noworejestrowanych w porównaniu z I półroczem 2012 roku o 535 osób, tj. o 15,4%). Kształtowanie się napływu bezrobotnych (co najmniej 40 osób) wg zawodów (kod 6-cyfrowy) w I półroczu 2013 roku przedstawia poniższa tabela. Tabela 5. Napływ bezrobotnych według zawodów w I półroczu 2013 roku w powiecie stalowowolskim (40 osób i powyżej). Napływ w tym Lp. bezrobotnych Kod Nazwa zawodu w I półroczu zawodu 2013 roku kobiety absolwenci kobiety ogółem 1. "000000" Bez zawodu 642 292 182 99 2. "522301" Sprzedawca* 307 263 22 20 3. "722204" Ślusarz* 136 1 6 0 4. "931301" Robotnik budowlany 70 0 0 0 5. "263102" Ekonomista 68 37 18 9 6. "311504" Technik mechanik* 56 0 5 0 Technik 7. 55 49 6 6 "331403" ekonomista* 8. "432103" Magazynier 55 13 0 0 9. "512001" Kucharz* 55 40 7 5 10. Kucharz małej "512002" gastronomii* 47 32 17 13 11. Mechanik pojazdów "723103" samochodowych* 47 0 7 0 12. Robotnik "515303" gospodarczy 45 11 0 0 13. "711202" Murarz* 43 0 2 0 14. "235107" Pedagog 41 38 17 16 15. "911207" Sprzątaczka biurowa 40 37 0 0 Razem 1707 813 289 168 Ogółem 4005 1740 561 333 zawód szkolny Najczęściej status osoby bezrobotnej nabywały osoby nie posiadające zawodu 642 osoby, tj. 16,0% ogółu rejestracji w tym okresie. Można wnioskować, iż tej grupie osób najtrudniej jest utrzymać się na rynku pracy. Analiza danych zamieszczonych w tabeli wykazuje, że największy napływ bezrobotnych odnotowany został w grupach zawodowych najliczniej reprezentowanych na terenie powiatu stalowowolskiego: sprzedawca (307 osób), ślusarz (136 osób), robotnik 12 12
budowlany (70 osób) i ekonomista (68 osób). Udział osób przedstawionych w powyższej tabeli wynosił 42,6% ogólnej liczby osób napływających do rejestru tut. urzędu pracy w I półroczu 2013 roku. Podobnie kształtowała się sytuacja w I półroczu poprzedniego roku, najliczniejszą grupę także stanowili sprzedawcy. Napływ bezrobotnych z tej grupy zawodowej jest bardzo dynamiczny. W I półroczu 2013 roku wśród osób noworejestrowanych 561 (tj. 14,0%) to osoby, będące w okresie do 12 m-cy od dnia ukończenia nauki. Najwięcej rejestrujących się absolwentów 182 osoby nie posiadało żadnego zawodu wyuczonego. W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego zwiększyła się liczba rejestrujących się absolwentów o 128 osób. Natomiast liczba absolwentów nie posiadających zawodu wzrosła o 49 osób. Największa liczba absolwentów rejestrowała się w zawodach: sprzedawca 22 osoby, ekonomista 18 osób, pedagog 17 osób, kucharz małej gastronomii. Na poziomie 2- cyfrowych grup zawodowych najwięcej osób bezrobotnych zarejestrowało się w następujących grupach: Robotnicy obróbki metali, mechanicy, maszyn i urządzeń i pokrewni (kod 72) 14,06% Sprzedawcy i pokrewni (kod 52) 11,21% Pracownicy usług osobistych (kod 51) 7,97% Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) (kod 71) 6,33% Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych (kod 31) 5,95% Specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury (kod 26) 5,44% Robotnicy w przemyśle spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni (kod 75) 4,37%, Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych (kod 21) 4,07%, Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania (kod24) 4,01% W pozostałych grupach zawodowych udział bezrobotnych rejestrujących się w PUP nie przekraczał 4% ogółu zarejestrowanych. 13 13
6. Grupy zawodów generujących długotrwałe bezrobocie Miernikiem, który pozwala na wskazanie zawodów generujących w najwyższym stopniu bezrobocie długotrwałe, jest wartość wskaźnika długotrwałego bezrobocia. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia zdefiniowany jest jako udział zarejestrowanych osób długotrwale bezrobotnych (powyżej 12 miesięcy) w danym zawodzie do ogólnej liczby osób bezrobotnych w danym zawodzie. Wartość tego wskaźnika kształtuje się od 0 (dla sytuacji, gdy w danym zawodzie nie występują osoby długotrwale bezrobotne) do 1 (w sytuacji, gdy każdy bezrobotny w danym zawodzie pozostaje w ewidencji urzędu pracy powyżej 12 miesięcy). Bardzo ostrożnia powinna być jednak interpretacja analizowanego wskaźnika. W sytuacji gdy dany zawód reprezentuje tylko 1 osoba bezrobotna i jednocześnie pozostaje ona w rejestrze powyżej roku, to zgodnie z przyjętą definicją należałoby uznać zawód ten za generujący długotrwałe bezrobocie. Dlatego też w poniższej tabeli przedstawiona jest wartość wskaźnika tylko dla zawodów, które reprezentowane są przez więcej niż 1% bezrobotnych. Ranking grup zawodów generujących długotrwałe bezrobocie, w których zarejestrowanych jest powyżej 1% bezrobotnych w powiecie stalowowolskim w I połowie 2013 roku przedstawia poniższa tabela. Lp. Tabela 6. Ranking grup zawodów generujących długotrwałe bezrobocie w I połowie 2013 roku Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni (% z ogółu) Wskaźnik długotrwałego bezrobocia 1 2 3 4 5 Operatorzy urządzeń do obróbki powierzchniowej metali i 1. 1,20 0 "8122" nakładania powłok 2. "3115" Technicy mechanicy 1,85 0,1698 3. "2422" Specjaliści do spraw administracji i rozwoju 1,32 0,1974 4. "2631" Ekonomiści 1,41 0,1975 5. "5120" Kucharze 3,36 0,2124 6. "7412" Elektromechanicy i elektromonterzy 1,09 0,254 7. "3314" Średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych 2,16 0,2742 8. "7223" Ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni 3,46 0,3065 9. "7531" Krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni 1,22 0,3143 10. "7231" Mechanicy pojazdów samochodowych 1,93 0,3243 11. "7222" Ślusarze i pokrewni 3,86 0,3559 12. "5141" Fryzjerzy 1,65 0,3895 Operatorzy innych maszyn i urządzeń przetwórczych gdzie indziej 13. 1,36 0,3974 "8189" niesklasyfikowani 14. "9313" Robotnicy pomocniczy w budownictwie ogólnym 2,21 0,4173 15. "4321" Magazynierzy i pokrewni 1,88 0,4259 16. "7512" Piekarze, cukiernicy i pokrewni 1,78 0,4412 14 14
17. "5223" Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) 12,35 0,4429 18. "9112" Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne 2,09 0,4917 19. "7112" Murarze i pokrewni 1,81 0,5096 20. "4110" Pracownicy obsługi biurowej 1,90 0,5413 21. "5153" Gospodarze budynków 2,12 0,582 Biorąc pod uwagę zasadę, że im wyższy wskaźnik długotrwałego bezrobocia tym gorsza sytuacja danej grupy zawodowej, długotrwałe bezrobocie dotyczy szczególnie zawodów: gospodarze budynków, pracownicy obsługi biurowej, murarze i pokrewni, pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne, sprzedawcy sklepowi, piekarze, cukiernicy i pokrewni, magazynierzy i pokrewni, robotnicy pomocniczy w budownictwie ogólnym. Natomiast w stosunkowo lepszej sytuacji powinni być: technicy mechanicy, specjaliści do spraw administracji i rozwoju, ekonomiści, kucharze. Interpretacja wskaźnika wskazuje, iż w najlepszej sytuacji znalazła się grupa zawodowa operatorzy urządzeń do obróbki powierzchni metali i nakładania powłok, gdzie wartość wskaźnika wyniosła 0, a co oznacza, że w tej grupie zawodowej nie występują osoby długotrwale bezrobotne. Analiza zależności długotrwałego bezrobocia od posiadanego zawodu nie może być jednak w pełni merytorycznie poprawna, bowiem wiele osób bezrobotnych posiada oprócz zawodu wyuczonego inne kwalifikacje zawodowe, a do celów statystycznych nie jest możliwe przypisywanie bezrobotnym więcej niż jednego zawodu. Stale jednak czynnikiem decydującym o dominującej pozycji niektórych zawodów jest ciągły i znaczny napływ bezrobotnych oraz znikoma liczba ofert pracy. Bardzo istotny jest fakt, że to nie zawsze posiadany zawód jest przyczyną długotrwałego bezrobocia, ale w indywidualnych przypadkach mają także wpływ inne czynniki, takie jak: cechy osobowości, doświadczenie zawodowe, umiejętności, predyspozycje, dyspozycyjność konieczna do wykonywania pracy na niektórych stanowiskach, oczekiwania odnośnie wysokości wynagrodzenia, motywacja. Można zauważyć, iż bardzo często długotrwałe bezrobocie generują nie konkretne grupy zawodowe, ale grupy społeczne ukształtowane np. wg kryterium płci, czy wieku. 15 15
II. Analiza ofert pracy w powiecie stalowowolskim według zawodów 1. Oferty pracy według zawodów W I półroczu 2013 roku do PUP wpłynęło 1205 ofert pracy. W tej liczbie uwzględniono oferty pracy (niesubsydiowane i subsydiowane), stażu i przygotowania zawodowego. Liczba ta była większa w porównaniu z I półroczem 2012 roku o 283 oferty pracy (tj. 30,7%). Analiza ofert pracy, będących w dyspozycji urzędu pracy nie ma charakteru wyczerpującego, ponieważ nie wszystkie oferty pracy są zgłaszane przez pracodawców do urzędu pracy. Chcąc przedstawić najbardziej realne zapotrzebowanie na zawody na lokalnym rynku pracy w analizie przedstawiono oferty pracy, które nie mają charakteru jednostkowego. Strukturę ofert pracy wg grup zawodowych przedstawia poniższy wykres. Struktura ofert pracy wg grup zawodowych w powiecie stalowowolskim w I pólroczu 2013 r. 12,53 44,48 10,04 9,87 7,97 4,32 4,32 6,47 Sprzedawcy i pokrewni Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni Średni personel do spraw biznesu i administracji Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni Pracownicy uslug osobistych Pracownicy do spraw finansowo - statystycznych i ewidencji materiałowej Pozostałe Analizując oferty pracy według 2- cyfrowych grup zawodowych należy stwierdzić, że największy popyt na pracowników wystąpił w grupach: Sprzedawcy i pokrewni (kod 52) 12,53%, gdzie przeważały oferty: sprzedawcy 16 16
sklepowi (ekspedienci), Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni (kod 72) 10,04%, przeważały tu oferty pracy: ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali, ślusarze, spawacze, mechanicy pojazdów samochodowych, Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni (kod 41) 9,87%, przeważały oferty: pracownicy obsługi biurowej, Pracownicy usług osobistych (kod 51) 7,97%, gdzie przeważały oferty pracy: kucharzy, gospodarze budynków, fryzjerzy Średni personel do spraw biznesu i administracji (kod 33) 6,47%, gdzie przeważały oferty: przedstawiciele handlowi, pracownicy administracyjni Pracownicy do spraw finansowo- statystycznych i ewidencji materiałowej (kod 43)- 4,32%, gdzie przeważały oferty pracy: pracownicy do spraw rachunkowości i księgowości, magazynierzy, Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych (kod 21) 4,32%, gdzie przeważały oferty pracy dla inżynierów mechaników. Poniższa tabela przedstawia listę zawodów i specjalności (kody 6-cyfrowe), w których w I półroczu 2013 roku, zgłoszono co najmniej 10 ofert pracy. Tabela 7. Zawody, w których zgłoszono 10 i więcej ofert pracy w I połowie 2013 roku. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Oferty pracy zgłoszone w I półroczu 2013 roku 1. "522301" Sprzedawca* 91 2. "411090" Pozostali pracownicy obsługi biurowej 65 3. "411004" Technik prac biurowych* 42 4. "941201" Pomoc kuchenna 36 5. "515303" Robotnik gospodarczy 30 6. "332203" Przedstawiciel handlowy 25 7. "432103" Magazynier 25 8. "512001" Kucharz* 24 9. "722308" Operator obrabiarek sterowanych numerycznie 23 10. "524404" Telemarketer 21 11. "541307" Pracownik ochrony fizycznej bez licencji 21 12. "431101" Asystent do spraw księgowości 20 13. "911207" Sprzątaczka biurowa 18 Pozostali pracownicy administracyjni i sekretarze 13 14. "334390" biura zarządu 15. "511204" Kontroler biletów 12 16. "514101" Fryzjer* 12 17. "713102" Malarz budowlany 12 18. "933304" Robotnik magazynowy 12 17 17
19. "243305" Specjalista do spraw sprzedaży 11 20. "531202" Asystent nauczyciela przedszkola 11 21. "832202" Kierowca samochodu dostawczego 11 22. "228301" Fizjoterapeuta 10 23. "334402" Sekretarka medyczna 10 24. "412001" Sekretarka 10 25. "722204" Ślusarz* 10 26. "722314" Tokarz w metalu 10 27. "833203" Kierowca samochodu ciężarowego 10 28. "931205" Robotnik drogowy 10 Razem 605 * zawód szkolny Ogółem 1205 Wskazane w tabeli oferty pracy stanowiły ok. 50,2% wszystkich zgłoszonych wolnych miejsc zatrudnienia i aktywizacji zawodowej. Zawody, w których odnotowano największą liczbę ofert pracy to: sprzedawca - 91 ofert pracy, tj. o 39 ofert pracy więcej niż w I półroczu 2012 roku, technik prac biurowych- 42 oferty pracy, tj. o 34 oferty pracy więcej niż w I półroczu 2012 roku, pomoc kuchenna 36 ofert pracy, tj. o 20 ofert pracy więcej niż w I półroczu 2012 roku, robotnik gospodarczy 30 ofert pracy, tj. o 10 ofert pracy więcej niż w I półroczu 2012 roku. Oferty pracy w zawodach: pozostali pracownicy obsługi biurowej, asystent do spraw księgowości, pozostali pracownicy administracyjni, asystent nauczyciela przedszkola to przede wszystkim oferty stażu. Natomiast oferty pracy w zawodach: robotnik gospodarczy w przeważającej części dot. pracy w ramach prac interwencyjnych i robót publicznych. Generalnie pracodawcy poszukują pracowników uniwersalnych o zróżnicowanych kwalifikacjach, zaangażowanych, dyspozycyjnych, mobilnych i posiadających doświadczenie zawodowe. Wśród przedstawionych w tabeli zawodach, brak jest takich, w których konieczne byłoby posiadanie wyższych kwalifikacji zawodowych. Podobnie jak w roku ubiegłym, najczęściej poszukiwane przez pracodawców zawody to jednocześnie zawody najliczniej reprezentowane przez zarejestrowanych bezrobotnych. Ze statystyki urzędu pracy wynika, iż w 538 zawodach z 819 opisanych w rankingu (wg kodu 6 cyfrowego) nie zostały złożone oferty pracy. Szczególnie rzadko zgłaszane są oferty pracy dla grupy specjalistów. Można również sądzić, że rekrutacja na te stanowiska jest prowadzona poza urzędem pracy. 18 18
Należy zaznaczyć, że powyższe dane bazują jedynie na danych zgromadzonych przez tut. urząd pracy dot. liczby osób bezrobotnych oraz liczby zgłoszonych ofert pracy, prezentowanych według zawodów i specjalności. Raport nie obejmuje analizy ofert zamieszczanych w prasie i Internecie. Wiele informacji o rzeczywistym popycie na pracę nie trafia do urzędu i nie znajduje odzwierciedlenia w dokonanej analizie. Ponadto w przypadku ofert pracy zdarza się, że pracodawcy zgłaszają kilkakrotnie zapotrzebowanie na to samo stanowisko i nie jest to uwzględniane w danych urzędów pracy. Liczba dostępnych miejsc pracy może więc być zawyżona. 2. Bezrobocie według Polskiej Klasyfikacji Działalności Biorąc pod uwagę rodzaj działalności gospodarczej wg PKD na koniec I półrocza 2013 roku najwięcej zarejestrowanych osób bezrobotnych z terenu powiatu stalowowolskiego posiadało doświadczenie zawodowe w sekcjach: przetwórstwo przemysłowe 30,20%, handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 21,55% budownictwo 11,37%, działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca -7,93% administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 4,59 %, Bezrobotni z tych sekcji stanowią 75,64% bezrobotnych zarejestrowanych na koniec I półrocza 2013 roku. Dokonując analizy ofert pracy zgłoszonych w I półroczu 2013 roku przez pracodawców z terenu powiatu stalowowolskiego zauważmy, że wolne stanowiska pracy zgłaszali przede wszystkim pracodawcy w sektorach: przetwórstwo przemysłowe 20,41%, handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych włączając motocykle 19,92 %, administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 10,04 %, opieka zdrowotna i pomoc społeczna 9,05%, działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 8,13%, edukacja 6,47% 19 19
budownictwo 6,39% działalność profesjonalna, naukowa i techniczna- 6,31%, Oferty pracy kierowane z tych sekcji stanowiły 86,72% ogółu zgłoszonych w I półroczu 2013 roku ofert pracy. Najwięcej zgłoszeń miejsc pracy odnotowano w sekcjach, w których występuje największa liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych. Zamieszczona poniżej tabela przedstawia dane dotyczące zarejestrowanych w I półroczu 2013 r. bezrobotnych według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy (powyżej 80 zarejestrowanych bezrobotnych w sekcji) oraz ofert pracy zgłaszanych w I półroczu 2013r. w powiecie stalowowolskim. Tabela nr 8. Bezrobotni wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy (powyżej 80 osób) oraz oferty pracy w powiecie stalowowolskim w I półroczu 2013 roku Oferty Oferty Bezrobotni Bezrobotni pracy pracy stan zarejestrowani stan w końcu zgłoszone Sekcja PKD w końcu w I-półroczu I-półrocza w I-półrocza 2013r. 2013r. I-półroczu 2013r. 2013r. Przetwórstwo przemysłowe 922 1530 246 31 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 658 1218 240 28 Budownictwo 347 569 77 13 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 242 297 98 22 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 140 261 121 0 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 107 190 34 4 Transport i gospodarka magazynowa 100 156 16 2 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 95 131 76 9 Edukacja 88 190 78 24 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 85 187 109 4 Sekcja przetwórstwo przemysłowe obejmuje największą liczbę bezrobotnych i jest równocześnie sektorem najczęściej zgłaszającym oferty pracy i zatrudniającym nowych pracowników za pośrednictwem urzędu pracy. Drugą sekcją co do wielkości osób bezrobotnych i liczby zgłoszonych ofert pracy jest handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle. Podsumowując dysproporcje występujące na lokalnym rynku pracy między liczbą ofert pracy, a liczbą bezrobotnych znajdują również swoje odzwierciedlenie w analizie porównawczej według sekcji PKD. 20 20