Monika Dziąba Technikum Handlowe Zespół Szkół im. Władysława Broniewskiego w Lubawie Z których doświadczeń krajów należących do Unii Gospodarczej i Walutowej powinna korzystać Polska? 1
SPIS TREŚCI: Rolnictwo: Francja Polska... 3 Płace i zatrudnienie: Luksemburg - Polska... 4 Edukacja: Finlandia-Polska... 6 Turystyka: Włochy - Polska... 8 Przemysł: Niemcy-Polska... 10 BIBLIOGRAFIA... 12 2
Człowiek jest istotą, która popełnia błędy, tak więc nie jest idealny. Ludzie obejmujący władze w państwach to też istoty, które popełniają błędy. Ważne jest to, aby Ci ludzie potrafili uczyć się na swoich błędach, by nie pogrążać państwa tylko sprawiać by stawało się lepsze. Polska tak jak jednostka ludzka nie jest idealna, ale ma, od kogo brać przykład. Należy do Unii Europejskiej, która jednoczy szereg państw, w której skład wchodzą kraje wysoko rozwinięte jak i kraje słabo rozwinięte. Dlatego kraje o niskim zakresie rozwoju powinny brać przykład z krajów, które dają możliwość czerpania ze swojego bogatego zasobu doświadczeń w wszelakich dziedzinach. Nasz kraj ojczysty nie jest doskonały, dlatego powinniśmy szukać własnych mentorów, wzorców, nie wstydzić się, że jesteśmy gorsi tylko pokazać, że też coś potrafimy. Rolnictwo: Francja Polska Jako przykład wzorca w dziedzinie rolnictwa możemy podać Francję. Pod względem produkcji rolnej Francja zajmuje pierwsze miejsce w Europie. Rolnictwo posiłkuje się z dużych dotacji unijnych. Gospodarstwo, aby mogło utrzymać się, konieczna jest świetna organizacja pracy, specjalizacja i duża wydajność, na ogół sprzyja przez przynależność do spółdzielni rolniczych. Spółdzielnie zatrudniają agronomów i specjalistów od marketingu, doradzają, jakie maszyny powinni zakupić poszczególni rolnicy, by ich sprzęt był w pełni wykorzystywany zarówno przez nich, jak i sąsiadów. Przynależność do takiej spółdzielni jest dobrowolna, ale bez niej trudno utrzymać się na rynku. Dzięki specjalizacji nie tylko poszczególnych gospodarstw, ale i całych regionów, ułatwione jest wprowadzenie produktu na rynek. Poprzez dużą wydajność (francuska krowa daje 5500 kg mleka rocznie, plony zbóż przekraczają 70 dt/ha) i dobrą organizację w rolnictwie może pracować niewiele osób. Jest wiele przypadków gdzie stuhektarowe gospodarstwo obsługuje tylko jedna osoba. W 2000 r. we francuskim rolnictwie wartość produkcji wytwarzanej przez jednego zatrudnionego sięgnęła prawie 54 tys. USD, była, zatem dwadzieścia kilka razy wyższa niż w Polsce! Powierzchnia upraw maleje (zgodnie z postulatem UE, rośnie liczba obszarów zabudowanych i lasów) jednak nie przeszkadza to produkcji, która wciąż wzrasta. Francja jest nie tylko jednym z największych producentów rolnych na świecie, ale też i wielkim eksporterem żywności. 3
Przekonanie, iż polskie rolnictwo nie posiada najlepszych perspektyw rozwoju jest powszechne. W Polsce dominują gleby średniej jakości, a najżyźniejsze (czarnoziemy) zajmują tylko 1% powierzchni kraju. Przeszkodami w rozwoju są: duża liczba drobnych gospodarstw; rozdrobnienie pól; przestarzałe maszyny rolne, często niedostosowane do wielkości gospodarstw; niedobór małych zakładów przetwórstwa rolnego; niezadowalający dostęp do Internetu oraz utrudniony do informacji (za mało punktów doradztwa rolniczego). Poważnymi konsekwencjami są: niska wydajność pracy i trudny dostęp do kredytów w bankach. Należy zamienić dużą liczbę drobnych gospodarstw na kilka wielkich o specjalizacyjnej uprawie roślinnej i hodowli zwierzęcej. Należy dostosować produkcję roślinną i zwierzęcą do Polskich potrzeb i warunków wzorem Francji. Polskie rolnictwo musi być przekształcone, co nie będzie łatwe, ale nie stoi na przegranej pozycji. Płace i zatrudnienie: Luksemburg - Polska W Luksemburgu największy popyt na pracowników istnieje głównie w handlu i przemyśle, w mniejszym stopniu w budownictwie oraz transporcie. Luksemburg ma najwyższą płacę minimalną ze wszystkich krajów Unii Europejskiej. Według danych Europejskiej Federacji Pracodawców wynosi ona 1503 euro miesięcznie. W Polsce realnie płaca minimalna jest 3,7 razy mniejsza niż w Luksemburgu. Wynagrodzenie z reguły wypłacane jest w odstępach cotygodniowych bądź comiesięcznych. Pracownik fizyczny otrzymuje wynagrodzenie, co najmniej 2 razy w miesiącu, w maksymalnym odstępstwie 16 dni. Podział ten nie zawiera nadgodzin oraz bonusów. Na koniec każdego miesiąca pracodawca musi wystawić pracownikowi dokładne wyliczenia, które zawierają: metodę obliczania wynagrodzenia, czas pracy, przepracowane godziny pracy, wysokość wynagrodzenia Minimalna pensja jest jednakowa dla wszystkich profesji. W styczniu 2005 roku minimalna miesięczna pensja wynosiła 1,466.77 euro. Niewykwalifikowani pracownicy w wieku, co najmniej 18 lat są uprawnieni do otrzymania minimalnej pensji w pełnej wysokości. 4
Pensja pracowników wykwalifikowanych (wykształconych w danym kierunku, doświadczonych zawodowo) rośnie o 20% w stosunku do minimalnej pensji. Pracownicy w wieku 15 lat otrzymują 60% minimalnej pensji, w wieku 16 lat - 70% oraz w wieku 17 80%. Płaca w Polsce spośród krajów przyjętych w 2004 roku do Unii Europejskiej, rosną najwolniej oraz też są niższe niż w Europie Zachodniej. Główną przyczyną emigracji Polaków są rażące dysproporcje pomiędzy zarobkami w Polsce, a w Europie Zachodniej oraz trudność ze znalezieniem stałej pracy. Większość polskich rodzin, w których tylko jedno z małżonków pracuje lub rodziny wychowujące dzieci i osiągające dochody na poziomie 1000 PLN netto, znajduje się poniżej minimum socjalnego czy nawet minimum egzystencji. Tłumaczą to statystyki mówiące, ze większość gospodarstw domowych (ok. 60%) żyje na granicy minimum socjalnego. Stała praca nie wystarcza do zagwarantowania godziwych warunków życia. Polscy pracownicy pracują znacznie więcej niż na Zachodzie 1994 godziny rocznie, Niemcy 1437 godzin rocznie czy nawet w Japonii 1775 godzin rocznie. Przeciętny polski pracownik porównując poziom swoich zarobków i ilość godzin pracy z kolegą wykonującym tą samą pracę za zachodnią granicą, może tracić motywację do pracy. Według statystyk Polska ciągle jest krajem wysokiego bezrobocia, z jednym z największych w Europie wskaźnikiem bezrobocia długoterminowego (powyżej 12 m-cy). Co piąty Polak (19%) żyje poniżej progu ubóstwa. Ubóstwem zagrożonych jest aż 22% dzieci żyjących w polskich rodzinach. To najwyższy wskaźnik w całej Unii Europejskiej. Polska została sklasyfikowana razem z Grecją, Hiszpanią, Włochami, Litwą, Łotwą i Portugalią jako kraj, gdzie zadania dla rządu w walce z biedą są największe. Porównując tempo wzrostu wydajności pracy z tempem wzrostu płac można zauważyć, że wzrost płac nie nadąża za wzrostem produktywności. Polska wydajność w porównaniu do EU15 jest na znacznie niższym poziomie. Wysokość stadium wydajności zależy również od: o organizacji pracy o przygotowania zawodowego o parku technologicznego o odpowiedniej motywacji (zależnej głównie od pracodawców) Zwiększyć wydajność można poprzez inwestycje w nowe technologie, doskonalenie zawodowe pracowników oraz motywację finansową. Jeśli tempo wzrostu płac utrzyma się na dotychczasowym poziomie warunki życia w Polsce będą znacznie niższe niż nie tylko w krajach Europy Zachodniej, ale i Wschodniej. Utrzymywanie się tych niekorzystnych 5
tendencji wzrostu płac w dłuższym okresie spowoduje, iż Polska stanie się najbiedniejszym krajem Unii Europejskiej. Edukacja: Finlandia-Polska Polskim mentorem w edukacji powinna być Finlandia. Tamtejsi uczniowie wydają się jedynymi na świecie, którzy nie tylko osiągają świetne wyniki w nauce, ale też lubią chodzić do szkoły. Zadziwiającym zjawiskiem fińskim jest mało spotykany gdzie indziej pęd czytelniczy. Trudno w to uwierzyć, ze młodzież i dzieci tak bardzo lubią czytać. Uczniowie z różnych środowisk społecznych- rodzin bezdomnych czy emigrantów- skutecznie kończą szkołę. Następnym zadziwiającym faktem jest to, iż w szkołach nie dochodzi do oszustw, absencja w zajęciach jest zjawiskiem marginalnym. Uczniowie podporządkowują się zasadom społecznym dla tego w szkołach nie zatrudnia się ochrony czy woźnych, gdyż młodzież sama dba o czystość i porządek. Fińskie Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło dane mówiące o tym, ze przestępczość wśród nastolatków czy lżejsze wykroczenia bardzo rzadko się zdarzają. Z roku na rok ich wskaźniki spadają. Jedynie 3% młodzieży kończy edukację na kształceniu obowiązkowym, wyższe kształcenie średnie wybiera 27% młodzieży, a szkołę ogólnokształcącą 70%. Fińscy uczniowie osiągają świetne wyniki mało uczęszczając do szkoły. Zajęcia rozpoczynają o godzinie 8 i muszą kończyć się wcześnie tzn. około godziny 13. Szkoła jest otwarta do późnego wieczora, a uczniowie pod nadzorem nauczycieli mogą po lekcjach korzystać z zaplecza naukowego. W przeciwieństwie do polskich uczniów, fińskie dzieci nie znają pojęcia zadań domowych, nie mieliby jak odrabiać prace domowe skoro wszystkie książki i zeszyty zostawiają w szkolnych szafkach. Jedną z innowacji w fińskiej oświacie jest system korepetycji wewnątrzszkolnych. Płatne korepetycje są zabronione, ponieważ edukacja ma być bezpłatna. Uczniowie i tu jak w każdym kraju nie zawsze radzą sobie z nauką. Finowie zatrudniają w każdej szkole kilku korepetytorów, którzy interweniują natychmiast, gdy nauczyciel zauważa u ucznia problem z nauką. Nikt z Finów nawet nie ma zamiaru poprzez ten system zburzyć autorytet nauczycieli, ponieważ w szkole chodzi o dobro dziecka, a nie o komfort nauczyciela. Każdemu dziecku codziennie powtarza się, że jest wartością samą w sobie, i że, niezależnie od pewnych niedoskonałości, nad którymi można pracować, jest przecież naprawdę dobre w wielu innych zakresach. Nie prowadzi się żadnych rankingów najlepszych/najgorszych szkół, klas czy uczniów. Za pomocą takiego nastawienia zwiększa się wartość samooceny ucznia oraz jego poczucie wartości i świadomości ze tez coś 6
potrafi. Uczniowie nie w pełni sprawni są regularnymi członkami komprehensywnych zespołów klasowych, a jedynie mniej niż 2% o szczególnych potrzebach objętych jest kształceniem specjalnym. Szkoły we Finlandii nie stosują zjawiska drugoroczności, czyli pozostawiania ucznia na drugi rok w tej samej klasie. Uczniowie wszelakich szkół fińskich nie zdają cały czas swojej nauki- ani w trakcie ani na końcu- żadnych egzaminów. Dopiero po ukończeniu wyższej szkoły średniej, o ile chcą podjąć studia, są zobligowani do zdania swoistej matury przygotowanej przez niezależną instytucję państwową. Rodzice raz, dwa razy do roku otrzymują ze szkoły raport o postępach w nauce. Mało jest podręczników, za to dużo notesów. Uczniowie rozwiązują zadania - zróżnicowane z uwagi na indywidualne zaawansowanie - chodząc po klasie, korzystając z różnych źródeł, komunikując się między sobą i rozmawiając z nauczycielem, a jednak nie przekraczają przy tym reguł dyscypliny. Nauczyciele po prostu są dla nich autorytetami. Wydatki na oświatę po połowie ponoszą państwo i gminy, a w szkołach bezpłatne są m.in.: transport, codzienny obiad, przybory szkolne i opieka zdrowotna. Starsi uczniowie otrzymują granty i stypendia. Nawet szkoły prywatne, których jest zaledwie 70 przy 4 tys. publicznych, są finansowane przez państwo. Szkoły liczą do 400 osób są jasne, kolorowe i przestrzenne. Do dyspozycji uczniów są przyszkolne warsztaty, a na korytarzach wygodne kanapy do czytania oraz stoły do gry w szachy. Może, więc zaufajmy sobie wzajemnie i spróbujmy pouczyć się od Finów?! Bo to, że od kogoś musimy się przecież uczyć, nie ulega wątpliwości Do Polskiego systemu szkolnictwa nie zalicza się szkół wyższych gdyż stanowią one odrębny dział administracji rządowej i mają zagwarantowaną konstytucyjną autonomię. Zgodnie z zapisami w Konstytucji Rzeczpospolitej każdy ma prawo do nauki. Nauka jest obowiązkowa od 7 do 18 roku życia, ale status instytucji obowiązkowych mają jedynie szkoła podstawowa i gimnazjum. Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. W wielu krajach przeprowadzono reformę organizacyjną systemu szkolnego. Podobnie jak w Polsce, oddzielono szkolnictwo niższe średnie (gimnazjalne) od szkolnictwa podstawowego, wprowadzając tym samym większy komfort edukacyjny dla dzieci młodszych i większą spójność psychologiczno-rozwojową nauczania dzieci starszych (13-16 letnich). Wprowadzenie trzystopniowego systemu edukacyjnego pociągnęło za sobą zmianę sposobu nauczania uczniów w klasach najstarszych. Zwiększono autonomię uczniów przez możliwość profilowania nauki w dwóch lub trzech latach pobytu w szkole pod kątem zainteresowań indywidualnych lub wymagań szkół wyższych. W polskiej rzeczywistości dziecko z zamożnej rodziny ma kilkakrotnie większe szanse trafić do lepszej szkoły niż dziecko z rodziny biedniejszej. Polski system edukacyjny nie likwiduje nierówności w dostępie do 7
wykształcenia. Zamożniejsi uczniowie kontynuują naukę w lepszych szkołach średnich, a biedniejsi rzeczywistego gorszych. Dla rzeczywistego zmniejszenia nierówności państwo musi zrobić coś więcej niż tylko założyć gimnazja. Prawdopodobnie bez większej ingerencji państwa los młodzieży ekonomicznie upośledzonej nie poprawi się. Wraz ze zmianą ministra edukacji zmienia się i program nauczania w polskim szkolnictwie. Każdy minister ma inną swoją wizję. Ostatni były polski minister edukacji wprowadził amnestię maturalną, nie przewidując, co może ona spowodować. Amnestia maturalna może wywołać szereg różnych komplikacji w systemie rekrutacji na studia, mogą pojawić się kłopoty w uznawaniu polskich matur w innych krajach Unii Europejskiej. Słusznym krokiem było wprowadzenie obowiązkowego egzaminu z matematyki na maturze. Matematyka uczy logicznego myślenia i rozwiązywania problemów. Więcej można by zdziałać poprzez szkolenia dla nauczycieli, na których uczyliby się radzenia sobie z trudnymi dziećmi, pomoc psychologiczną dla uczniów i nauczycieli oraz przez powszechne zatrudnianie pedagogów. Polska edukacja kuleje, nie da się tego ukryć. Zatem powinniśmy zakasać rękawy i wziąć się do pracy, bo mamy dużo do zrobienia. Turystyka: Włochy - Polska Turystyka jest bardzo ważna dziedziną gospodarki włoskiej, posiadająca znakomite możliwości rozwoju dzięki efektownym walorom krajobrazu, bardzo długiemu wybrzeżu oraz niebywałemu nagromadzeniu zabytków z różnych epok. Włochy od lat znajdują się na 3-4 miejscu pod względem liczby przyjeżdżających turystów zagranicznych, jak i wpływów, które sięgają 2 % PKB. W 2003 roku liczba osób odwiedzających Włochy osiągnęła 39,6 mln, zaś dochody z turystyki zagranicznej 28,8 mld dolarów USA. Zbudowano ogromną ilość obiektów noclegowych, restauracji i barów na potrzeby obsługi ruchu turystycznego, a coroczne wydatki promocyjne i reklamowe wynoszą ponad 230 mln euro. Baza noclegowa osiągnęła 2 mln łóżek w obiektach o rozmaitym standardzie. Włochy to jeden z najczęściej odwiedzanych przez turystów krajów na świecie. Znajdują się tu takie słynne miejscowości jak: Rzym, Wenecja, Florencja, Rimini, Siena, Piza, Mediolan, Neapol, Sorrento czy Portofino, bogate w zabytki sięgające od czasów Imperium Rzymskiego, poprzez średniowiecze i renesans, (którego Włochy były kolebką), po okres baroku. Światową sławą cieszą się tak ruiny w Pompejach, Koloseum w Rzymie oraz Krzywa wieża w Pizie, jak i bazylika Asyżu, czy klasztor na Monte Cassino. Szacuje się, że we Włoszech jest tyle 8
zabytków klasy, 0 co w pozostałej części Europy. Włochy to także nieprzebrane dzieła sztuki, zgromadzone w licznych galeriach, pałacach i kościołach, z pierwszą w dziejach galerią Uffizi na czele. Turystów przyciąga także kuchnia i wina włoskie, tak słynne jak toskańskie Chianti, czy sycylijskie Marsala i "corvo nero". Łagodny klimat, ciepłe morza, zagospodarowane plaże i cudowne krajobrazy to naturalne atuty Włoch. Zimą powodzeniem cieszą się Alpy, idealne dla sportów narciarskich, latem natomiast Sardynia, Sycylia, Capri, Amalfi, czy wybrzeże Adriatyku. Polska powinna skorzystać z doświadczenia Włoch w dziedzinie turystyki. Mamy do zaoferowania zróżnicowany krajobraz (morze, niziny, wyżyny, góry) oraz znaną na całym świecie jest Polską gościnność i potrawy. Głównym czynnikiem osłabiającym polską turystykę jest stan dróg. Wąskie, kręte, niebezpieczne, zniechęcają turystów zagranicznych do przyjazdów. Polskie drogi są przeciwieństwem dróg włoskich, gdzie są one w bardzo dobrym stanie. Wzorem Włoch powinniśmy zainwestować w poprawę jakości dróg poprzez budowę autostrad oczywiście płatnych. Liczne zatory drogowe i wypadki przyczyniają się do utrwalenia złego wizerunku Polski. Dzięki czemu poprawiłoby się bezpieczeństwo i komfort jazdy, a także powstałoby dodatkowe źródło dochodu. Polskie koleje poddane są procesowi rewitalizacji jedynie w odniesieniu do głównych szlaków. Pozostałe połączenia są wręcz archaiczne, pociągi - powolne i brudne, a podróż bywa niebezpieczna. Powinniśmy odnowić pociągi, zapewnić bezpieczeństwo pasażerom, czego brak w obecnej chwili. Przykładem tego są liczne napaście, kradzieże czy nawet porwania. Na mapie Polski są nieliczne lotniska obsługujące tanie linie lotnicze. To jednak jedyna dziedzina transportu, w której udało się ostatnio dokonać wielu przemian. Tanie linie lotnicze ożywiły m.in. regionalne lotniska Łodzi, Krakowa, Wrocławia, Warmii i Mazur. Ale to nie wystarczy, teraz czas na zaangażowanie się lokalnych władz w utrzymaniu tych połączeń. W wielu już przypadkach entuzjastyczne otwarcia nowych połączeń tanich linii lotniczych kończą się cichym zamykaniem, bo zabrakło konsekwencji w wykreowaniu motywów do odwiedzenia miast. Polskiej turystyce i jej promocji, niezbędna jest spójna, konsekwentna, wieloletnia polityka turystyczna sprzyjająca integrowaniu wokół tej dziedziny rozległego spektrum instytucji i osób. Opracowanie wieloletnich założeń tej polityki powinno stać się celem zespołu polityków, praktyków i przedstawicieli nauki. Nigdy jeszcze w naszej historii nikt z rządzących nie doprowadził do wykreowania naszego narodowego produktu rozpoznawanego na świecie. W przypadku wielu krajów wystarczy wspomnieć np. Włochy by wiedzieć, z kim bądź, z czym kojarzony jest ten kraj. Brak marki narodowej nie pozwala skutecznie promować się na arenie międzynarodowej. Trzeba przebijać się przez coraz lepiej 9
zorganizowaną konkurencję innych państw. W obecnej chwili wiele z koncepcji nie pozostaje nawet na papierze i powstaje przekonanie, że są one przygotowane jedynie np. pod kątem konkursów, przetargów lub konferencji prasowych. Z przykrością stwierdzam, że brakuje u nas promocji Polski dla Polaków. Wciąż nie ma u nas narodowych biur turystycznych, które oferowałyby produkt w oparciu o polską ofertę turystyczną. Polska powinna stworzyć bardzo dobrą bazę noclegową, żeby sprostać wymaganiom na Mistrzostwa Europy w piłce nożnej (Euro 2012). Plan promocji naszego kraju powstaje w ostatniej chwili, bez kilkuletniego wyprzedzenia, przygotowania. Polska branża turystyczna nie ma nawet czasu na dostosowanie oferty do kampanii promocyjnych. Kiedy przekraczamy granicę innego kraju, za pośrednictwem telefonu komórkowego jesteśmy witani przez narodową organizację turystyczną danego kraju. Natychmiast otrzymujemy niezbędne numery telefonów, strony www i podstawowe informacje. U nas nikt z rządzących do tej pory nie "wpadł na dobry pomysł" powielania takich przykładów. Nasz kraj ma do wzięcia ogromnie środki finansowe przewidziane w funduszach Unii Europejskiej. Czas, aby z nich mogła skorzystać szeroko rozumiana branża turystyczna. Przemysł: Niemcy-Polska W Niemczech najbardziej rozwiniętymi gałęziami przemysłu są: przemysł elektromaszynowy, rafineryjny, energetyczny hutniczy chemiczny. Na całym świecie cenione są także niemieckie samochody (Audi, Mercedes, Porsche, Maybach, BMW, VW, Opel), wyroby z dziedzin optyki i zaawansowanych technologii (hightech), a także z dziedzin przemysłu odzieżowego (Adidas). Przemysł chemiczny zajmuje czołową pozycję na świecie. Niemcy są największym eksploatatorem węgla brunatnego i soli potasowych na świecie. Ogromną rolę w gospodarce kraju odgrywają olbrzymie korporacje, skore do inwestycji poza granicami kraju, co przyczynia się do rozwoju wielu, także silnych ekonomicznie państw. Firmy inwestują w badania naukowe i rozwijają własne ośrodki badawcze, co pozwala na szybkie wdrażanie nowoczesnych, wysokiej jakości produktów. Górnictwo węgla kamiennego powoli przestaje być jednym z dominujących gałęzi przemysłu 10
w Niemczech. Niemiecki rząd planuje stopniowe zamknięcie wszystkich kopalń w kraju do 2012 roku. W 2004 roku na terenie Niemiec funkcjonowało 9 kopalń zatrudniających 42 000 osób (w 1980 roku funkcjonowało 39 kopalń zatrudniających 186 800 osób). Zużycie węgla kształtuje się następująco: elektrownie - 75%, przemysł stalowy - 24%, ogrzewanie - 1% (dane z 2004 roku). Produkcja energii elektrycznej z węgla wynosiła w 2004 roku 10% (w 1990 roku - 26%). Obecnie nastąpił okres dużo większych wyzwań konkurencyjnych dla polskiego przemysłu niż kiedykolwiek wcześniej. Z upływem lat zmianom uległy wymagania stawiane nowoczesnym przedsiębiorstwom działającym w warunkach gospodarki rynkowej. Wg danych z 2004 roku, zdecydowana większość podmiotów przemysłowych w Polsce zajmowała się przetwórstwem (98,5%), a w ramach tej kategorii najliczniejszą grupę stanowiły firmy specjalizujące się w produkcji wyrobów metalowych (ponad 52 tys.). Kolejne największe grupy to firmy zajmujące się produkcją odzieży i futrzarstwem, produkcją mebli oraz produkcją drewna i wyrobów drewnianych. Struktura polskiej gospodarki bardzo zmieniła się w ciągu ostatnich 15 lat. Wzrosło znaczenie sektora usług, zmalało zaś znaczenie przemysłu. Dziś przemysł tworzy około ¼ wartości dodanej polskiego PKB. Największą pozycję w eksporcie dóbr przemysłowych stanowią wyroby przemysłu elektromaszynowego. Duże znaczenie odgrywa w nim także sprzedaż wyrobów przemysłu chemicznego oraz metalurgicznego. Mimo to Polskie przedsiębiorstwa borykają się z wieloma problemami m.in. z koniecznością ciągłego udoskonalania metod technologicznych, potrzebą dbałości o ochronę środowiska naturalnego czy też stałego obniżania kosztów produkcji. I choć podstawowym celem każdego liczącego się na rynku przedsiębiorstwa jest produkcja wyrobów i oferowanie usług najwyższej jakości, zdecydowana większość z nich dostrzega fakt, że na sukces rynkowy firmy składa się cały szereg czynników niezwiązanych bezpośrednio z jakością oferowanych produktów i usług. W takich okolicznościach posiadanie wiarygodnych wyników badań rynkowych jest niezbędne, by móc podejmować skuteczne i efektywne decyzje biznesowe. Zgodnie z naszymi sąsiadami z zachodu i my powinniśmy zmniejszać zużycie węgla do wytwarzania energii po to by nie zanieczyszczać środowiska. W Niemczech jest dużo wiatraków wytwarzających energię elektryczną w sposób ekologiczny. W Polce należałoby zwiększyć nakłady na nowe energooszczędne technologie. 11
BIBLIOGRAFIA: Odkrywamy Unię Europejską- Kompendium wiedzy, WSiP 2003r. (strona 52-54 oraz 141-142) Od nich powinniśmy się uczyć [2006-09-27] http://portalwiedzy.onet.pl/4870,12800,1362154,1,czasopisma.html (06-03-2008) Polski system oświaty nie zmniejsza nierówności [2007-12-10 07:20] http://wiadomosci.o2.pl/?s=512&t=10143#more (07-03-2008) Edukacja w Europie - polski system edukacyjny a systemy innych krajów http://www.profesor.pl/mat/n11/n11_i_kulhawczuk_040620_2.php?id_m=12742 (07-03-2008) Francja http://www.bialarawska.rawamaz.pl/uczniowskie/strona%20o%20francji/rolnictwo.htm (07-03-2008) Wynagrodzenia / warunki życia Polska na tle innych krajów UE http://www.skpnszz.org/downloads/2007r/luty/wynagrodzenia-wysylka.doc (07-03- 2008) Wynagrodzenia oraz wydajność pracy - Polska na tle innych krajów UE http://www.solidarnosc.org.pl/kampania/wyn_pol_ue.htm (07-03-2008) Pensje w Polsce trzykrotnie niższe niż w Luksemburgu (2006-07-17 07:31:37) http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/pensje;w;polsce;trzykrotnie;niz sze;niz;w;luksemburgu,0,0,172032.html (10-03-2008) Ranking płac minimalnych w UE http://www.gazetaprawna.pl/wydarzenia/?news=egp20070102104333371 (10-03- 2008) Turystyka http://pl.wikipedia.org/wiki/w%c5%82ochy#turystyka (11-03-2008) Dokąd zmierzasz Polska Turystyko? [13-02-2006 09:11] http://www.ttg.com.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=51&itemid=1 (11-03-2008) Przemysł http://www.pentor.pl/19343.xml (12-03-2008) 12