Efektywność funkcjonowania wielkoobszarowych gospodarstw rolnych. Adam Kagan , Pułtusk

Podobne dokumenty
Gospodarstwa ogrodnicze w Polsce i w wybranych krajach Unii Europejskiej

Gospodarcze i ekonomiczne skutki suszy w Polsce

Rozwój i rola polskiego przemysłu spożywczego w warunkach akcesji do Unii Europejskiej

Zmiany liczby gospodarstw osób fizycznych ze zdolnością konkurencyjną

POLSKIE ROLNICTWO W PIERWSZYCH LATACH AKCESJI DO UE

Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy. Wojciech Ziętara, Wojciech Józwiak, Zofia Mirkowska

Wpływ wsparcia unijnego na regionalne zróŝnicowanie dochodów w w rolnictwie

Innowacyjność polskich gospodarstw rolnych w warunkach wygasania kryzysu

Ekonomiczne i technologiczne skutki restrukturyzacji polskiego przemysłu cukrowniczego

GOSPODARSTWA ROLNE OSÓB PRAWNYCH (GOP) W PROCESIE PRZEMIAN SYSTEMOWYCH I INTEGRACJI Z UE

Renta polityczna a inwestycje producentów rolnych Agnieszka Bezat-Jarzębowska Włodzimierz Rembisz Agata Sielska

Wpływ integracji z Unią Europejską na polski przemysł spoŝywczy

STRATEGIA LIZBOŃSKA A POLITYKA ZATRUDNIENIA W POLSCE

EKONOMIKA I ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM PORTOWYM wykład 3.

Uwarunkowania rozwoju banków spółdzielczych

Konkurencyjność polskich gospodarstw rolnych będących w posiadaniu osób fizycznych w latach

Klasy wielkości ekonomicznej

Ekonomika rolnictwa - przemiany w gospodarstwach rolnych

Czynniki produktywności przemysłu spożywczego a przetwórstwa przemysłowego w Polsce

WYJAŚNIENIA I DEFINICJE

Wielkość ekonomiczna a efekty gospodarowania i możliwe zagrożenia gospodarstw polowych w Polsce

Zjawiska występujące w rolnictwie unijnych krajów Europy Środkowo-Wschodniej po 2004 roku i wnioski na przyszłość

Nowości w Raporcie Indywidualnym wersja Adam Smolik Adam.Smolik@fadn.pl

Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego

Pomorskie gospodarstwa rolne w latach na podstawie badań PL FADN. Daniel Roszak PODR w Gdańsku

Rolnictwo w Polsce na tle rolnictwa wybranych krajów UE w latach

TECHNOLOGIE BUCZEK S.A. W TYSIĄCACH ZŁ

ZARZĄDZANIE FINANSAMI W PROJEKTACH C.D. OCENA FINANSOWA PROJEKTU METODY OCENY EFEKTYWNOŚCI FINANSOWEJ PROJEKTU. Sabina Rokita

Bezpieczeństwo finansowe gospodarstw rolniczych w Polsce z perspektywy Wspólnej Polityki Rolnej

Zadłużony świat: przyczyny i skutki. Wpływ niekonwencjonalnej polityki monetarnej na poziom i wycenę długu publicznego

Prof. dr hab. Hanna Klikocka

XXIV Raport Roczny INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE

Wskaźnik Formuła OB D% aktywa trwałe aktywa obrotowe

WSTĘP ZAŁOŻENIA DO PROJEKTU

Tabela nr 1. Przychody i koszty wg rodzajów działalności PLAN Y+1

Dochody w rolnictwie polskim i unijnym. Z. Floriańczyk, P. Czarnota Zakład Rachunkowości Rolnej IERiGŻ-PIB

Ubezpieczenia rolne a zrównoważenie ekonomiczne i finansowe gospodarstw rolnych

Opłacalność produkcji mleka w latach oraz projekcja do 2020 roku

Informacja o działalności w roku 2003

Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy

Wpływ instrumentów wsparcia na opłacalność małej elektrowni wiatrowej

GOSPODARSTWA EKOLOGICZNE A KRYZYS 2008 ROKU

Próba oceny skutków potencjalnych zmian WPR na podstawie wyników w modelowania

Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego

JAK POWSTAŁ RANKING. Uwagi metodologiczne

Uwarunkowania rozwoju małych ekonomicznie gospodarstw rolnych (wybrane zagadnienia)

liwości inwestycyjnej gmin w kontekście Strategii Rozwoju Kraju

WYNIKI FINANSOWE PO 1 PÓŁROCZU 2009 R.

Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)

Energia w kosztach gospodarstwa rolnego

Polski sektor żywnościowy 5 lat po akcesji

Wyzwania dla polskiej rachunkowości rolniczej w świetle 50-lecia europejskiego FADN

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Konkurencyjność w produkcji zbóŝ na świecie wybrane elementy

Koncentracja i specjalizacja gospodarstw rolniczych w procesie integracji z Unią Europejską. Prof. dr hab. Wojciech Ziętara

Czynniki determinujące opłacalność produkcji wybranych produktów rolniczych w perspektywie średnioterminowej

Włączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego

Ciepłownictwo narzędzie zrównoważonego systemu energetycznego. Bogusław Regulski Wiceprezes Zarządu

MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA

Raport porównawczy gospodarstwa rolnego z roku 2009

RAPORT KWARTALNY skonsolidowany i jednostkowy

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Grupa Makarony Polskie Wyniki finansowe za I półrocze 2009 roku. Warszawa, 25 sierpnia 2009 roku

Pozycje bilansu przeliczono według kursu średniego euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski, obowiązujący na dzień bilansowy.

Przedsiębiorstwa prywatne - fundament polskiej gospodarki

ZNACZENIE EKONOMICZNE UPRAWY ZIEMNIAKÓW JADALNYCH W GOSPODARSTWACH ROLNYCH W LATACH

Grupa AB. PREZENTACJA WYNIKÓW za III kw. 2013

Wsparcie publiczne polskiego sektora żywnościowego

Pomorskie rolnictwo w Unii Europejskiej na fundamencie historii (dokonań) z myślą o przyszłości. Gdańsk, 6 czerwca 2014 r.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, r.

IMPEL S.A. Prezentacja Zarządu

Jak inwestować z głową?

Konkurencyjność gospodarstw osób fizycznych nieprzerwanie prowadzących rachunkowość rolną w ramach Polskiego FADN w latach

Wyniki Spółki w I kwartale 2008 roku

PODSTAWY DO INTEGRACJI

Załącznik nr 1 do Wniosku aplikacyjnego Biznes plan Projektu DLA PROJEKTU SWISS CONTRIBUTION. Strona tytułowa

Organizacja i efektywność polskich gospodarstw specjalizujących się w uprawach polowych na tle wybranych krajów Unii Europejskiej

Zachodniopomorskie rolnictwo w latach

Gospodarstwa rolne z obszarów o szczególnie dużej cenności przyrodniczej na tle gospodarstw pozostałych

Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata być albo nie być (regionem samodzielnym rozwojowo po 2023 roku)

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

EKONOMIKA I ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM W AGROBIZNESIE

Wyniki finansowe spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (SKOK) za 2009 r. i I półrocze 2010 r. 1

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE WZROST KONKURENCYJNOŚCI POLSKICH GOSPODARSTW ROLNYCH. Józefów, 26 listopada 2014 r.

Rysunek 1 Wskaźniki obrazujące zmiany rynkowych uwarunkowań produkcji w rolnictwie w latach

Jakie będą ceny środków produkcji dla rolnictwa?

PRZEDSIĘBIORSTWO GASTRONOMICZNE. Anna Grontkowska SPIS TREŚCI WSTĘP ROZDZIAŁ I. PODSTAWY EKONOMII Podstawowe pojęcia ekonomiczne


Wyniki gospodarstw polskich na tle unijnych w 2013 roku

Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego

WZROST PRODUKTYWNOŚCI I EFEKTYWNOŚCI GŁÓWNYM WYZWANIEM PRZEDSIĘBIORSTW PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO

Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY. Wyniki finansowe banków w okresie trzech kwartałów 2014 r

PERSPEKTYWY INWESTYCYJNE NA 2011 ROK

Oddziaływanie dopłat bezpośrednich. na wyniki ekonomiczne gospodarstw. rolniczych. Justyna Góral

Nauka o finansach. Prowadzący: Dr Jarosław Hermaszewski

5 poziom PRK a potrzeby gospodarki i społeczeństwa wiedzy

Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego

rozwoju obszarów w wiejskich w Polsce Warszawa, 9 października 2007 r.

Polityka spójności a przestrzenne zróżnicowania w Polsce

Transkrypt:

Zakład Ekonomiki Gospodarstw Rolnych Efektywność funkcjonowania wielkoobszarowych gospodarstw rolnych Adam Kagan 01.12.2009, Pułtusk 1

Plan wystąpienia 1. Rola gospodarstw wielkoobszarowych w rolnictwie Polskim 2. ZróŜnicowanie jednostek w obrębie badanej zbiorowości 3. Efektywność ekonomiczna 4. Wpływ wsparcia budŝetowe na wyniki ekonomiczne wielkoobszarowych gospodarstw rolnych 5. Zmiana w czasie produktywności zasobów czynników produkcji 6. Wnioski 2

Prywatne jednostki wielkoobszarowe na tle populacji gospodarstw rolnych w kraju Struktura gospodarstw rolnych 0,4% Struktura posiadania uŝytków rolnych 17,9% 99,6% 82,1% wielkoobszarowe pozostałe Źródło: dane GUS 2007 3

WyposaŜenie w czynniki produkcji wydzielonych grup gospodarstw wielkoobszarowych tworzących badaną zbiorowość w 2008 r. Wybrane cechy Gospodarstwa osób fizycznych zakupione (grupa 1) dzierŝawione (grupa 2) zakupione (grupa 3) Spółki dzierŝawione (grupa 4) Powierzchnia gospodarstwa (ha) 318,7 436,2 899,9 909,6 Udział ziemi własnej (%) 89,2 20,3 90,7 12,2 Zatrudnienie w stosunku do uŝytków rolnych (100 ha) 2,3 1,9 2,5 2,9 Relacja kapitału do pracy: bilansowego a) (tys. zł) 393,0 429,1 396,6 244,8 kapitału ogółem b) (tys. zł) 404,9 502,2 399,1 331,2 aktywów trwałych a) (tys. zł) 284,6 287,8 236,5 103,3 a) pominięto wartość ziemi, ilość pełnozatrudnionych w mianowniku b) kapitał ogółem stanowi suma kapitału bilansowego i dzierŝawionego (bez wartości ziemi) 4

Składowe efektywności ekonomicznej w latach 1995-2008 26,2 22,1 22,1 20,5 18,5 16,5 8,6 12,9 17,6 12,3 14,6 8,2 % 24,1 17,5 14,3 13,0 10,2 8,6 6,9 6,6 5,1 6,5 5,3 4,2 4,6 25 15 5 1995 1996 1997-2,6 1998 2000-1,5 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008-5 rentowność kapitału własnego -15 rentowność 52-tygodniowych bonów skarbowych -25-34,9 5-35

Opłacalność sprzedaŝy i działalności gospodarczej w latach 1995-2008 110,6 107,4 107,5 103,0 106,3 104,6 102,8 93,2 99,3 90,6 106,6 105,6 100,2 99,6 106,8 104,3 103,1 117,7 105,0 108,9 113,1 112,3 102,9 102,6 119,5 106,7 107,9 95,7 % 125 120 115 110 105 100 95 90 85 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 opłacalność sprzedaŝy opłacalność działalności gospodarczej 6

Stopa subsydiowania (udział dopłat budŝetowych w przychodach ogółem) % 14 8,9 8,9 10,3 10,2 11,5 12 10 8 6 0,4 0,3 0,3 0,4 0,8 0,6 1,3 3,2 2,4 4 2 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 7

107,7 99,9 Wykorzystanie zasobów czynników produkcji (indeks Malmquista) 107,9 98,2 99,8 99,4 107,0 96,1 110,1 106,0 102,6 103,0 89,5 106,9 % 110 102 94 84,2 86 78 2004/2003 2005/2004 2006/2005 2007/2006 2008/2007 Postęp technologiczny Postęp techniczny Produktywność całkowita 8

Stopa inwestowania (nakłady inwestycyjne w relacji do amortyzacji x 100%) % 339,1 385 335 251,2 245,4 261,9 285 199,3 187,1 166,5 135,4 214,2 227,8 235 185 177,3 154,6 124,9 113,3 189,2 155,0 135 85 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Stopa inwestowania I Stopa inwestowania II (bez zakupu ziemi) 9

Wnioski z badań Przeprowadzone badania w sposób jednoznaczny wskazują, Ŝe w warunkach makroekonomicznych i przyrodniczych w jakich funkcjonowały prywatne gospodarstwa wielkoobszarowe w latach 2004-2007 pomnaŝały one wartość właścicielską zapewniając pełną opłatę zasobów czynników produkcji i kapitałów. Tym samym przyczyniały się one nie tylko do tworzenia dodanej wartości ekonomicznej, ale do rozwoju gospodarczego kraju. Bardzo korzystne wyniki finansowe i ekonomiczne gospodarstw rolnych do 2007 r. zostały spowodowane między innymi poprzez poprawę wykorzystania posiadanych zasobów czynników produkcji. Stwierdzony wzrost produktywności (efektywności technicznej w czasie), został wywołany głównie zwiększeniem nakładów inwestycyjnych na aktywa trwałe, co pozwoliło wdraŝać nowe rozwiązania technologiczne i techniczne. 10

Wnioski z badań c.d. Integracja z UE niewątpliwie była tym impulsem, który przyczynił się do zwiększenia wysiłku inwestycyjnego ze strony gospodarstw wielkoobszarowych i poszukiwania nowych rozwiązań produkcyjnych, organizacyjnych i finansowych. Wszelkie instrumenty słuŝące pobudzania inwestycji pozwalających wdraŝać nowe techniki i technologie wytwarzania (w tym dotacje unijne) powinny być traktowane priorytetowe w stosunku do tej grupy gospodarstw. Obserwowany spadek cen światowych surowców rolnych w latach 2008 2009 jest częściowo równowaŝony wzrastającym wsparciem budŝetowym. JeŜeli nie nastąpi gwałtowne wzmocnienie złotego względem euro do 2013 roku szoki cenowe nie powinny zagrozić funkcjonowaniu wielkoobszarowych gospodarstw rolnych, ale bez poprawy opłacalności sprzedaŝy nie będzie moŝliwa wysoka efektywność finansowo-ekonomiczna. Nie zniknie, a wzmoŝe się natomiast presja na zmianę rozdysponowania ziemi z Zasobu Skarbu Państwa, co będzie zwiększać ryzyko funkcjonowania wielkoobszarowych gospodarstw opierających swój byt na dzierŝawie uŝytków rolnych. 11

Dziękuję za uwagę 12