Wymagania edukacyjne z przedmiou fizyka na pozczególne oceny przy realizacji i podręcznika Świa fizyki 1. Wykonujemy pomiary Tema według 1.1. Wielkości fizyczne, kóre mierzyz na co dzień 1.2. Pomiar warości iły ciężkości 1.3. Wyznaczanie gęości ubancji Wymagania konieczne (dopuzczająca) wymienia przyrządy, za pomocą kórych mierzymy długość, emperaurę, cza, zybkość i maę podaje zakre pomiarowy przyrządu przelicza jednoki długości, czau i may mierzy warość iły w niuonach za pomocą iłomierza oblicza warość ciężaru poługując ię wzorem F = mg c odczyuje gęość ubancji z abeli na podawie gęości podaje maę określonej objęości danej ubancji mierzy objęość ciał o nieregularnych kzałach za pomocą menzurki Wymagania podawowe (doaeczna) wymienia jednoki wzykich mierzonych wielkości podaje dokładność przyrządu oblicza warość najbardziej zbliżoną do rzeczywiej warości mierzonej wielkości, jako średnią arymeyczną wyników wykazuje doświadczalnie, że warość iły ciężkości je wpro proporcjonalna do may ciała uzaadnia porzebę wprowadzenia iły jako wielkości wekorowej wyznacza doświadczalnie gęość ciała ałego o regularnych kzałach (9.1) wyznacza doświadczalnie gęość cieczy oblicza gęość ubancji ze związku m r= V podaje jednoki gęości Wymagania rozzerzone (dobra) wyjaśnia na przykładach przyczyny wyępowania niepewności pomiarowych zapiuje różnice między warością końcową i począkowa wielkości fizycznej (np. D l ) wyjaśnia, co o znaczy wyzerować przyrząd pomiarowy podaje cechy wielkości wekorowej przekzałca wzór Fc = mg i oblicza maę ciała, znając warość jego ciężaru przelicza gęość wyrażoną w kg/m 3 na g/cm 3 i na odwró m przekzałca wzór r= i oblicza V każdą z wielkości fizycznych w ym wzorze ) wyjaśnia pojęcie zacowania warości wielkości fizycznej wyjaśnia, co o je rząd wielkości zapiuje wynik pomiaru bezpośredniego wraz z niepewnością wymienia jednoki podawowe SI ryuje wekor obrazujący iłę o zadanej warości (przyjmując odpowiednią jednokę) zaokrągla wynik pomiaru pośredniego do dwóch cyfr znaczących wyjaśnia, czym różni ię mierzenie wielkości fizycznej od jej wyznaczania (pomiaru pośredniego) 1.4. Pomiar ciśnienia pokazuje na przykładach, że kuek naciku ciał na podłoże zależy od wielkości powierzchni zeknięcia podaje jednokę ciśnienia i jej wielokroności mierzy ciśnienie amoferyczne za pomocą baromeru wykazuje, że kuek naciku na podłoże, ciała o ciężarze F c zależy od wielkości powierzchni zeknięcia ciała z podłożem oblicza ciśnienie za pomocą wzoru F p = S przelicza jednoki ciśnienia mierzy ciśnienie w oponie F przekzałca wzór p = i oblicza S każdą z wielkości wyępujących w ym wzorze opiuje zależność ciśnienia amoferycznego od wyokości nad poziomem morza rozpoznaje zjawika, w kórych ioną rolę odgrywa ciśnienie amoferyczne i urządzenia, do wyjaśnia zaadę działania wybranego urządzenia, w kórym ioną rolę odgrywa ciśnienie wyznacza doświadczalnie ciśnienie amoferyczne za pomocą rzykawki i iłomierza 1
1.5. Sporządzamy wykrey na podawie wyników zgromadzonych w abeli porządza wykre zależności jednej wielkości fizycznej od drugiej w podanym wcześniej układzie oi amochodowej na podawie wyników zgromadzonych w abeli porządza amodzielnie wykre zależności jednej wielkości fizycznej od drugiej działania, kórych je ono niezbędne wykazuje, że jeśli dwie wielkości ą do iebie wpro proporcjonalne, o wykre zależności jednej od drugiej je półproą wychodzącą z począku układu oi wyciąga wnioki o warościach wielkości fizycznych na podawie kąa nachylenia wykreu do oi poziomej 2. Niekóre właściwości fizyczne ciał Tema według 2.1. Trzy any kupienia ciał 2.2. Zmiany anów kupienia ciał 2.3. Rozzerzalność emperaurowa ciał Wymagania konieczne (dopuzczająca) wymienia any kupienia ciał i podaje ich przykłady podaje przykłady ciał kruchych, prężyych i playcznych podaje przykłady opnienia, krzepnięcia, parowania podaje emperaury krzepnięcia i wrzenia wody odczyuje z abeli emperaury opnienia i wrzenia podaje przykłady rozzerzalności emperaurowej w życiu codziennym i echnice Wymagania podawowe (doaeczna) opiuje ałość objęości i nieściśliwość cieczy wykazuje doświadczalnie ściśliwość gazów wymienia i opiuje zmiany anów kupienia ciał odróżnia wodę w anie gazowym (jako niewidoczną) od mgły i chmur podaje przykłady kraplania, ublimacji i reublimacji podaje przykłady rozzerzalności emperaurowej ciał ałych, cieczy i gazów opiuje anomalną rozzerzalność wody i jej znaczenie w przyrodzie opiuje zachowanie aśmy bimealicznej przy jej ogrzewaniu Wymagania rozzerzone (dobra) wykazuje doświadczalnie zachowanie objęości ciała ałego przy zmianie jego kzału podaje przykłady zmian właściwości ciał powodowanych zmianą emperaury i kuki powodowane przez ę zmianę opiuje zależność emperaury wrzenia od ciśnienia opiuje zależność zybkości parowania od emperaury wykazuje doświadczalnie zmiany objęości ciał podcza krzepnięcia za pomocą ymboli D l i D lub D V i D zapiuje fak, że przyro długości druów lub objęości cieczy je wpro proporcjonalny do przyrou emperaury wykorzyuje do obliczeń proą proporcjonalność przyrou długości do przyrou emperaury opiuje właściwości plazmy wyjaśnia przyczyny kraplania pary wodnej zawarej w powierzu, np. na okularach, zklankach i powierdza o doświadczalnie wyjaśnia zachowanie aśmy bimealicznej podcza jej ogrzewania wymienia zaoowania prakyczne aśmy bimealicznej 2
3. Cząeczkowa budowa ciał Tema według 3.1. Sprawdzamy prawdziwość hipoezy o cząeczkowej budowie ciał Wymagania konieczne (dopuzczająca) podaje przykłady dyfuzji w cieczach i gazach Wymagania podawowe (doaeczna) opiuje doświadczenie uzaadniające hipoezę o cząeczkowej budowie ciał opiuje zjawiko dyfuzji przelicza emperaurę wyrażoną w kali Celjuza na ę amą emperaurę w kali Kelvina i na odwró Wymagania rozzerzone (dobra) wykazuje doświadczalnie zależność zybkości dyfuzji od emperaury opiuje związek średniej zybkości cząeczek gazu lub cieczy z jego emperaurą wyjaśnia, dlaczego dyfuzja w cieczach przebiega wolniej niż w gazach uzaadnia wprowadzenie kali Kelvina opiuje ruchy Browna 3.2. Siły międzycząeczkowe podaje przyczyny ego, że ciała ałe i ciecze nie rozpadają ię na oddzielne cząeczki na wybranym przykładzie opiuje zjawiko napięcia powierzchniowego, demonrując odpowiednie doświadczenie wyjaśnia rolę mydła i deergenów podaje przykłady działania ił pójności i ił przylegania podaje przykłady wykorzyania zjawika włokowaości w przyrodzie wyjaśnia zjawiko meniku wklęłego i włokowaości 3.3. Różnice w cząeczkowej budowie ciał ałych, cieczy i gazów podaje przykłady pierwiaków i związków chemicznych wyjaśnia, dlaczego gazy ą ściśliwe a ciała ałe nie podaje przykłady aomów i cząeczek opiuje różnice w budowie ciał ałych, cieczy i gazów wyjaśnia pojęcia: aomu, cząeczki, pierwiaka i związku chemicznego objaśnia, co o znaczy, że ciało ałe ma budowę kryaliczną doświadczalnie zacuje średnicę cząeczki oleju 3.4. Od czego zależy ciśnienie gazu w zamknięym zbiorniku? podaje przykłady poobów, kórymi można zmienić ciśnienie gazu w zamknięym zbiorniku, np. w dęce rowerowej wyjaśnia, dlaczego na wewnęrzne ściany zbiornika gaz wywiera parcie wyjaśnia, dlaczego ciśnienie gazu w zbiorniku zamknięym zależy od ilości gazu, jego objęości i emperaury 4. Jak opiujemy ruch? Tema według 4.1, 4.2. Układ odnieienia. Tor ruchu, droga Wymagania konieczne (dopuzczająca) rozróżnia pojęcia or ruchu i droga klayfikuje ruchy ze względu na kzał oru Wymagania podawowe (doaeczna) opiuje ruch ciała w podanym układzie odnieienia Wymagania rozzerzone (dobra) obiera układ odnieienia i opiuje ruch prooliniowy w ym układzie opiuje położenie ciała za pomocą wpółrzędnej x oblicza przebyą przez ciało drogę ruchem prooliniowym jako wyjaśnia, co o znaczy, że poczynek i ruch ą względne rozróżnia drogę i przemiezczenie 3
= x2- x1= D x 4.3. Ruch prooliniowy jednoajny 4.4.1. Warość (zybkość) ciała w ruchu jednoajnym prooliniowym 4.4.2. Prędkość w ruchu jednoajnym prooliniowym 4.5. Średnia warość (średnia zybkość). Prędkość chwilowa 4.6. Ruch prooliniowy jednoajnie przypiezony wymienia cechy charakeryzujące ruch prooliniowy jednoajny zapiuje wzór u= i nazywa wyępujące w nim wielkości oblicza warość ze wzoru u= na przykładzie wymienia cechy, jako wielkości wekorowej oblicza średnią warość u śr = wyznacza doświadczalnie średnią warość biegu lub pływania lub jazdy na rowerze (9.2) podaje przykłady ruchu przypiezonego i opóźnionego na podawie różnych wykreów () odczyuje drogę przebywaną przez ciało w różnych odępach czau oblicza drogę przebyą przez ciało na podawie wykreu zależności u () warość w km/h wyraża w m/ i na odwró uzaadnia porzebę wprowadzenia do opiu ruchu wielkości wekorowej planuje cza podróży na podawie mapy i ozacowanej średniej zybkości pojazdu odróżnia średnią warość od chwilowej warości opiuje ruch jednoajnie przypiezony z wykreu zależności u () odczyuje przyroy zybkości w określonych jednakowych odępach czau doświadczalnie bada ruch jednoajny prooliniowy i formułuje wnioek ~ porządza wykre zależności () na podawie wyników doświadczenia zgromadzonych w abeli porządza wykre zależności u () na podawie danych z abeli podaje inerpreację fizyczną pojęcia zybkości przekzałca wzór u= i oblicza każdą z wyępujących w nim wielkości opiuje ruch prooliniowy jednoajny używając pojęcia wyjaśnia, że pojęcie prędkość w znaczeniu fizycznym o prędkość chwilowa poługując ię średnią warością porządza wykre zależności u () dla ruchu jednoajnie przypiezonego oblicza cza, wiedząc że ~ korzyając ze wzoru u= i wykreów () i () podaje przykład dwóch wekorów przeciwnych ryuje wekor obrazujący prędkość o zadanej warości (przyjmując odpowiednią jednokę) podaje definicję średniej opiuje ruch, w kórym warość przemiezczenia je równa drodze odróżnia warość średniej od średniej warości uala rodzaj ruchu na podawie wykreów (), odczyuje przyroy zybkości w podanych odępach czau 4
4.7. Przypiezenie w ruchu prooliniowym jednoajnie przypiezonym 4.8. Droga w ruchu jednoajnie przypiezonym 4.9. Ruch jednoajnie opóźniony podaje warość przypiezenia ziemkiego podaje przykłady ruchu jednoajnie przypiezonego podaje wzór na warość u- u przypiezenia a = podaje jednoki przypiezenia poługuje ię pojęciem warości przypiezenia do opiu ruchu jednoajnie przypiezonego 0 u- u0 przekzałca wzór a = i oblicza każdą wielkość z ego wzoru porządza wykre zależności a () dla ruchu jednoajnie przypiezonego podaje inerpreację fizyczną pojęcia przypiezenia porządza wykre zależności (), znając warość przypiezenia oblicza drogę przebyą ruchem jednoajnie przypiezonym na podawie wykreu () opiuje ruch jednoajnie opóźniony oblicza drogę do chwili zarzymania ię na podawie wykreu () wyjaśnia, dlaczego do obliczeń doyczących ruchu opóźnionego nie można oować wzoru na warość przypiezenia 5