Podążając ich śladem plan lekcji dla młodzieży Grupa docelowa: Miejsce: Czas trwania: Cele: wiek 16-19 lat wielkość 15-30 osób Centrum Oświęcimia spacer śladami społeczności żydowskiej miasta 90-120 min. 1. Poznanie historii Żydów w XIX i XX wieku w Oświęcimiu 2. Odczucie empatii z ludźmi, którzy przeżyli Holokaust 3. Zrozumienie skutków Holokaustu dla współczesnego Oświęcimia Rezultaty edukacyjne: 1. Zdobycie/poszerzenie wiedzy o historii Żydów w Oświęcimiu 2. Rozwój umięjętności prezentowania treści historycznych 3. Kształtowanie postawy szacunku wobec pamięci ofiar Holokaustu i II wojny światowej Potrzebne materiały: 1. Klucz do cmentarza żydowskiego do pożyczenia u ochrony Centrum Żydowskiego 2. Zestaw zdjęć oraz symboli nagrobnych do spaceru (do samodzielnego wydrukowania lub pożyczenia razem z kluczem) 3. Opcjonalnie zestaw tekstów do samodzielnego wydrukowania z tego dokumentu Wymagania wobec osoby prowadzącej: - podstawowa znajomość topografii centrum Oświęcimia (mapa załączona poniżej) - wcześniejsze zapoznanie się z odwiedzanymi miejscami przez www.oszpicin.pl/mapa Wymagania wobec uczestników: - przygotowanie krótkich prezentacji do odwiedzanych miejsc (lista na kolejnej stronie) 1
Przebieg krok po kroku: Część A w szkole Jako zadanie domowe poproś uczniów, aby w grupach lub indywidualnie przygotowali krótkie 1-2 minutowe prezentacje (tylko kluczowe fakty!) na temat miejsc, które odwiedzą podczas spaceru. Do przygotowania prezentacji uczniowie powinni skorzystać z opisów miejsc na stronie www.oszpicin.pl/mapa (poniższe nazwy są linkami, w które można kliknąć): 1. Synagoga Stowarzyszenia Lomdej Misznajot 2. Plac księdza Jana Skarbka (opisany razem z Domem Kornreichów i Dattnerów) 3. Zamek 4. Fabryka Jakuba Haberfelda 5. Bobowska jesziwa 6. Wielka synagoga 7. Rynek 8. Dom rabina Eljasza Bombacha 9. Hotel Herz 10. Cmentarz żydowski w Oświęcimiu Możesz także samodzielnie wydrukować z powyższych stron opisy miejsc i rozdać je uczniom ale uwaga - ważne jest żeby uczniowie przygotowali własne prezentacje zamiast czytania z wydruków! Część B spacer 1. Zwiedzanie rozpoczynamy, wg załączonej mapki, od budynku synagogi Chewra Lomdei Misznajot UWAGA nie zapomnij wejść do Centrum Żydowskiego i pożyczyć (1) klucz do cmentarza, który odwiedzicie oraz (2) zestaw zdjęć i symboli nagrobnych do spaceru o ile nie wydrukowałeś/aś ich samodzielnie z tego pakietu. Poproś osobę/grupę o krótkie przedstawienie jego historii, którą możesz uzupełnić. 2. Przechodź do kolejnych miejsc powtarzając prezentacje, aż dojdziecie do cmentarza żydowskiego otwórz bramę i wejdźcie do środka poproś osobę/grupę o krótką prezentację na jego temat. 3. Po prezentacji na temat cmentarza wyjaśnij, że ostatnim zadaniem będzie poznawanie symboliki żydowskich nagrobków nazywanych macewami. Podziel uczniów na 6 grup i rozdaj karty z opisami i fotografiami symboli (dostępne w pożyczonym zestawie fotografii oraz poniżej w dokumencie, do samodzielnego wydrukowania). Zadanie polega na odnalezieniu nagrobka z podobnym (niekoniecznie identycznym) symbolem i przedstawieniu jego znaczenia całej klasie/grupie. 4. W podsumowaniu zachęć do zadawania pytań oraz samodzielnego pogłębiania historii Żydów w Oświęcimiu. Możesz polecić wizytę w Centrum Żydowskim oraz stronę www.oszpicin.pl. 2
Odszukaj symbol podobny do pokazanego na zdjęciu oraz zaprezentuj jego znaczenie w oparciu o tekst. BŁOGOSŁAWIĄCE DŁONIE Symbol umieszczany jest na grobach kohenów (z hebrajskiego: kapłanów), czyli ludzi, którzy wywodzą swoje pochodzenie od potomków arcykapłana Aarona. Aaron był bratem Mojżesza i pierwszym arcykapłanem Izraela. Jego męscy potomkowie składali ofiary i sprawowali kult w Świątyni Jerozolimskiej. Po jej zburzeniu przez Rzymian w 70 r. n.e. mężczyźni pochodzący z rodu kohenów mają nadal szczególne prawa, np. są w pierwszej kolejności powoływani do czytania Tory w synagodze. Podczas niektórych modlitw wznoszą dłonie, aby pobłogosławić zebranych i ten właśnie gest jest umieszczony na nagrobkach.
Odszukaj symbol podobny do pokazanego na zdjęciu oraz zaprezentuj jego znaczenie w oparciu o tekst. DZBAN I MISA Symbol umieszczany na nagrobkach lewitów, potomków Lewiego*, którzy w Świątyni Jerozolimskiej pomagali kohenowi (z hebrajskiego: kapłan) przy składaniu ofiar. Do lewitów należało także obmywanie dłoni kohenom przed błogosławieństwem, stąd symbole nawiązujące do wspomnianej czynności: dzban i misa lub sam dzban. * Lewi jeden z 12 synów Jakuba (syna Izaaka i wnuka Abrahama), którzy dali początek 12 plemionom Izraela.
Odszukaj symbol podobny do pokazanego na zdjęciu oraz zaprezentuj jego znaczenie w oparciu o tekst. GWIAZDA DAWIDA Gwiazda Dawida jest symbolem starożytnym, który dopiero od XIV wieku jest związany wyłącznie z tradycją żydowską. Według tradycji Magen Dawid (z hebrajskiego: tarcza Dawida) była symbolem noszonym przez żołnierzy króla Dawida na tarczach, w celu zapewnienia sobie Bożej ochrony. Najstarsze nagrobki opatrzone gwiazdą Dawida znajdują się na cmentarzu żydowskim w Pradze, gdzie odnoszą się do zmarłego o imieniu Dawid. Ponadto oznacza przynależność do narodu żydowskiego.
Odszukaj symbol podobny do pokazanego na zdjęciu oraz zaprezentuj jego znaczenie w oparciu o tekst. JELEŃ Symbol jelenia może być związany z cytatem z Talmudu: Bądź śmiały jak lampart, szybki jak orzeł, zwinny jak jeleń i silny jak lew Motyw ten może odnosić się też do imienia zmarłego: Cwi, Hirsz lub Naftali
Odszukaj symbol podobny do pokazanego na zdjęciu oraz zaprezentuj jego znaczenie w oparciu o tekst. KORONA Jeden z najpowszechniejszych symboli nagrobnych w religii żydowskiej. Może być znakiem pobożności pochowanej osoby, ponieważ korona jest symbolem Tory świętej księgi judaizmu. Korona z napisem Keter Szem Tow (z hebrajskiego: korona dobrego imienia) może także oznaczać, że zmarły był dobrym człowiekiem, opierając się na cytacie z Talmudu: Są trzy korony: korona Tory, korona kapłaństwa i korona królestwa, ale korona dobrego imienia jest ponad nimi.
Odszukaj symbol podobny do pokazanego na zdjęciu oraz zaprezentuj jego znaczenie w oparciu o tekst. ŚWIECZNIK Szabat i inne święta rozpoczyna zapalenie świec oraz zmówienie nad nimi błogosławieństwa przez kobietę. Stąd właśnie na nagrobkach kobiet umieszczany jest symbol świecznika, wieloramiennego lub pary. Niejednokrotnie świece w świeczniku są przełamane, symbolizując przerwane życie.
Odszukaj symbol podobny do pokazanego na zdjęciu oraz zaprezentuj jego znaczenie w oparciu o tekst. WINOROŚL / WINNE GRONO Winorośl jest symbolem narodu Izraela. W Psalmie 80 Izrael jest porównywany do winorośli, która zabrana z Egiptu, zapuściła korzenie w Ziemi Obiecanej, którą także symbolizuje winne grono. Ponadto winorośl może także oznaczać owocną prace oraz duchowe bogactwo, jakie zmarły przyniósł swojej społeczności.