OTTO POLSKA Młode kobiety i matki na rynku pracy Raport z badania OTTO Polska 2013-03-01 OTTO Polska przy wsparciu merytorycznym stowarzyszenia Aktywność Kobiet na Dolnym Śląsku przeprowadziła badanie na grupie ponad 1000 kobiet w całej Polsce na temat ich opinii dotyczącej szans kobiet i młodych matek na rynku pracy.
Raport badania młode kobiety i młode matki na rynku pracy W Polsce istnieje powszechna opinia na temat problemów kobiet na rynku pracy. Uważa się, że kobiety są dyskryminowane ze względu na płeć czy fakt posiadania dzieci. Mniej zarabiają, mają mniejszy niż mężczyźni dostęp do awansów w firmie. Nie rodzą dzieci, ponieważ boją się o utratę pracy. Autorzy badania młodych kobiet i matek na rynku pracy postawiło sobie za cel sprawdzenie jak wygląda rzeczywistość kobiet i zapytali samych zainteresowanych o opinię. Wyniki badania pokazują, że większość powszechnych opinii jest nie prawdziwa, a z drugiej strony wskazują nie tyle problem dyskryminacji kobiet, ile problemy ze znalezieniem pracy oraz bardzo niskie zarobki, które ledwie wystarczają na życie. Ponad 50% ankietowanych nie pracuje. 40% ponieważ nie może znaleźć pracy. To najbardziej alarmujący problem. A jak przedstawiają się pozostałe wyniki? Zapraszamy do zapoznania się z raportem. Jesteśmy do Państwa dyspozycji w razie pytań lub wątpliwość. Joanna Przemyślańska Włosek Koordynator ds. komunikacji i marketingu OTTO Polska jprzemyslanska@ottopraca.pl 797186001 2
Spis treści I. Informacje na temat badania... 5 II. Wyniki badania... 5 1. Czy jest Pani obecnie zatrudniona?... 5 2. Powód pozostawania bez pracy... 6 3. Brak pracy a poziom wieku... 6 4. Kobiety bezrobotne według województw... 7 5. Bezrobocie a miejsce zamieszkania... 7 6. Poziom wykształcenia kobiet a brak pracy... 8 7. Poziom miesięcznych dochodów oraz wpływ wieku na wynagrodzenie... 8 8. Najczęstsza forma zatrudnienia... 9 9. Ocena zarobków... 10 10. Kiedy i czy w ogóle otrzymała Pani podwyżkę?... 10 11. Poczucie dyskryminacji w obecnym miejscu pracy... 11 12. Czy w dotychczasowym doświadczeniu zawodowym spotkała się Pani osobiście z przejawem niechęci ze strony pracodawców, w trakcie rekrutacji lub pracy zawodowej, mogącymi wynikać z tego, że jest Pani kobietą?... 11 13. Czy Pani zdaniem kobiety mają szanse na awans i na realizowanie się w firmie, w której Pani pracuje?... 12 14. Czy zajmująca to samo stanowisko co mężczyzna, o takim samym zakresie obowiązków otrzymuje Pani niższe wynagrodzenie za wykonywaną pracę?... 12 15. Czy według Pani opinii stereotypy mają wpływ na postrzeganie kobiet w środowisku pracy? (np. kobieta nie powinna być aktywna zawodowo, powinna zajmować się domem).... 13 16. Które z form wspierania kobiet na rynku pracy, są wg Pani najbardziej efektywne?... 13 17. W jakim stopniu zgadza się Pani ze stwierdzeniem, że kobiety zazwyczaj zajmują niskie stanowiska w hierarchii firmy?... 14 18. Podział obowiązków domowych... 15 3
19. Czy Pani zdaniem posiadanie dziecka ma negatywny wpływ na karierę zawodową kobiet? 16 20. Czy popiera Pani wydłużenie urlopu macierzyńskiego do 1 roku?... 16 21. Czy korzystała Pani z przysługującego kobietom urlopu wychowawczego?... 17 22. Czy doświadczyła Pani problemów z powrotem do pracy po którymkolwiek z wyżej wymienionych urlopów?... 18 III. Dane dotyczące ankietowanych... 18 23. Wiek... 18 24. Województwo... 19 25. Miejsce zamieszkania... 19 26. Wykształcenie... 20 27. Dzieci... 20 28. Wiek a posiadane dzieci... 21 29. Poziom wykształcenia a posiadanie dzieci... 21 4
I. Informacje na temat badania Badanie zostało przeprowadzone na przełomie lutego i marca 2013. Do badania zostało wybranych losowo 1012 kobiet z bazy osób zarejestrowanych na stronie OTTO Polska Sp. z o.o. Były to zarówno kobiety, które pracowały za pośrednictwem OTTO, jak i tylko te, które zarejestrowały się w systemie. Badanie uzyskało wsparcie merytoryczne stowarzyszenia Aktywność Kobiet na Dolnym Śląsku. W badaniu wzięły udział kobiety w wieku od 20 do 28 roku życia, ze ze wszystkich województw. Wybór grupy wiekowej jest związany z celem badania, który zakładał zbadanie sytuacji kobiet młodych, rozpoczynających karierę zawodową. Większość ankietowanych kobiet pochodzi z dużych lub bardzo dużych ośrodków miejskich od 10 do 500 tys. mieszkańców. Niemal 95% badanych ma wykształcenie średnie (46,7 %) lub wyższe (48%). II. Wyniki badania 1. Czy jest Pani obecnie zatrudniona? Ponad połowa ankietowanych w chwili badania była bez pracy 56%. 5
2. Powód pozostawania bez pracy 40% ankietowanych kobiet jest bez pracy ponieważ nie może znaleźć pracy lub studiuje 44,8%. 3. Brak pracy a poziom wieku Najwięcej bezrobotnych kobiet jest w wieku od 21 do 24 lat. W raz ze wzrostem wieku poziom kobiet bezrobotnych ulega zmniejszeniu. 6
4. Kobiety bezrobotne według województw Najwięcej bezrobotnych kobiet odnotowano w województwie dolnośląskim i mazowieckim. 5. Bezrobocie a miejsce zamieszkania Miejsce zamieszkania nie ma większego wpływu na poziom bezrobocia kobiet. Rozkłada się ono mniej więcej proporcjonalnie. Zaskakujący jest wynik mniejszej liczby bezrobotnych kobiet na wsiach i w miastach do 10 tys. mieszkańców. 7
6. Poziom wykształcenia kobiet a brak pracy Największe problemy ze znalezieniem pracy mają kobiety z wykształceniem średnim. 7. Poziom miesięcznych dochodów oraz wpływ wieku na wynagrodzenie Większość ankietowanych kobiet zarabia poniżej 1500 zł brutto - 47%. Dotyczy to w szczególności kobiet z grup wiekowych 20-23. Im kobiety są starsze tym większe osiągają zarobki. 8
8. Najczęstsza forma zatrudnienia Większość ankietowanych jest zatrudniona w oparciu o umowę zlecenie 43,8%. Na umowę o pracę na czas określony jest zatrudnione 34,8% kobiet. Umowa o pracę na czas nieokreślony, umowa o dzieło czy o pracę tymczasową jest rzadkością. 9
9. Ocena zarobków Większość ankietowanych kobiet nie jest zadowolona ze swoich zarobków. Ponad 50% ocenia je jako zbyt niskie lub niezadowalające. 10. Kiedy i czy w ogóle otrzymała Pani podwyżkę? Ponad połowa pracujących kobiet nigdy nie otrzymała podwyżki. 10
11. Poczucie dyskryminacji w obecnym miejscu pracy Ponad 90% kobiet nie czuje się dyskryminowana ze względy na płeć, fakt posiadania dzieci, wiek, wygląd czy zarobki. 12. Czy w dotychczasowym doświadczeniu zawodowym spotkała się Pani osobiście z przejawem niechęci ze strony pracodawców, w trakcie rekrutacji lub pracy zawodowej, mogącymi wynikać z tego, że jest Pani kobietą? Ponad 80% nigdy nie spotkała się przejawem niechęci pracodawcy ze względu na płeć. 11
13. Czy Pani zdaniem kobiety mają szanse na awans i na realizowanie się w firmie, w której Pani pracuje? Ponad 80% uważa, że ma szanse na awans i rozwój w firmie, której obecnie pracuje. Pozostałe 18% uważa wręcz przeciwnie, według nich wyższe stanowiska w firmie zajmują wyłącznie mężczyźni, w ich firmach nie ma ścieżki rozwoju pracowników, a tym samym szans na awans nie ma. 14. Czy zajmująca to samo stanowisko co mężczyzna, o takim samym zakresie obowiązków otrzymuje Pani niższe wynagrodzenie za wykonywaną pracę? Większość kobiet nie uważa, aby otrzymywała niższe wynagrodzenie niż mężczyźni na tym samym stanowisku 77%, 14% nie wie czy otrzymuje niższe wynagrodzenie. 12
15. Czy według Pani opinii stereotypy mają wpływ na postrzeganie kobiet w środowisku pracy? (np. kobieta nie powinna być aktywna zawodowo, powinna zajmować się domem). Opinia na temat wpływu stereotypów na postrzeganie kobiet w środowisku pracy jest podzielona. Jednak większość kobiet 51,2 % uważa, że mają one wpływ. Nie i raczej nie odpowiedziało łącznie 36,3% kobiet. 16. Które z form wspierania kobiet na rynku pracy, są wg Pani najbardziej efektywne? 23% kobiet uważa, że najbardziej efektywną formą wspierania kobiet na rynku pracy jest zapewnienie im opieki nad dziećmi (żłobki, przedszkola, świetlice). Drugim, najczęściej wskazywanym rozwiązaniem jest wspieranie dostępu kobiet do edukacji (szkolenia, kursy) 20,2%. Na trzecim miejscu znalazły się elastyczne formy zatrudnienia (praca na odległość, w domu, przez Internet) 15,4% oraz wspieranie przedsiębiorczości kobiet poprzez dotacje na założenie własnej firmy 15,5%. 13
17. W jakim stopniu zgadza się Pani ze stwierdzeniem, że kobiety zazwyczaj zajmują niskie stanowiska w hierarchii firmy? Opinia kobiet na temat stwierdzenia, że kobiety zajmują zwykle niskie stanowiska w hierarchii firmy jest bardzo podzielona. Ponad 40% kobiet nie zgadza się z tą opinią. 14
18. Podział obowiązków domowych Ciekawe wyniki przyniosło pytanie o podział obowiązków w gospodarstwie domowym. Większość obowiązków w domu jest dzielona pomiędzy partnerów. Panie częściej piorą, sprzątają, gotują, robią zakupy. Jednak ich partnerzy częściej dokonują drobnych napraw, załatwiają sprawy urzędowe, pilnują zajęć wykonywanych przez fachowców, a także co jest zaskakujące częściej zajmują się dziećmi. 15
19. Czy Pani zdaniem posiadanie dziecka ma negatywny wpływ na karierę zawodową kobiet? Większość kobiet uważa, ze posiadanie dziecka ma negatywny wpływ na karierę zawodową kobiet 52,2 %. 20. Czy popiera Pani wydłużenie urlopu macierzyńskiego do 1 roku? 16
92,5% kobiet popiera wydłużenie urlopu macierzyńskiego. Pozostałe 7,5 % jest przeciwna ponieważ uważa, że po tak długim urlopie będzie miała problem z powrotem do pracy, rynek pracy szybko się zmienia i kobiety muszą nadążać za zmianami. Część kobiet chciałaby wydłużenia urlopu o więcej niż 1 rok. 21. Czy korzystała Pani z przysługującego kobietom urlopu wychowawczego? Zaledwie 34,5% kobiet korzystała z urlopu wychowawczego. 17
22. Czy doświadczyła Pani problemów z powrotem do pracy po którymkolwiek z wyżej wymienionych urlopów? Po powrocie do pracy niemal 50% ankietowanych nie doświadczyła problemów po powrocie do pracy z urlopu macierzyńskiego. III. Dane dotyczące ankietowanych 23. Wiek W badaniu wzięły udział kobiety w wieku od 20 do 28 roku życia. Wybór grupy wiekowej jest związany z celem badania, który zakładał zbadanie sytuacji kobiet młodych, rozpoczynających karierę zawodową. 18
24. Województwo W badaniu wzięły udział kobiet ze wszystkich województw, ale dominowała liczba ankietowanych w szczególności z dolnośląskiego, mazowieckiego, śląskiego, wielkopolskiego, opolskiego i małopolskiego. 25. Miejsce zamieszkania Większość ankietowanych kobiet pochodzi z dużych lub bardzo dużych ośrodków miejskich od 10 do 500 tys. mieszkańców. 19
26. Wykształcenie Niemal 95% badanych ma wykształcenie średnie (46,7 %) lub wyższe (48%). 27. Dzieci Zaledwie 10% ankietowanych ma dzieci 110 kobiet. 20
28. Wiek a posiadane dzieci Wiek nie ma w przypadku grupy badawczej większego znaczenia na fakt posiadania dzieci. Wyniki badania rozkładają się w miarę proporcjonalnie. 57% kobiet posiadajacych dzieci jest w wieku od 23 do 27 lat. 29. Poziom wykształcenia a posiadanie dzieci Niemal połowa kobiet posiadających dzieci ma wykształcenie średnie 48,2%. 30% ma wykształcenie wyższe. 21