PODYPLOMOWE KWALIFIKACYJNE STUDIA: HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO. DZIEDZICTWO EPOK Czas trwania: trzy semestry. Rok akademicki: 2012/2013/2014. Program studiów podyplomowych przygotowano zgodnie z wymaganiami rozporządzenia Ministra Edukacji i Sportu z dnia 7 września 2004 r. w sprawie standardów kształcenia nauczycieli (Dz.U. z 2004 r., Nr 207, poz. 2110). Zakres przygotowania merytorycznego do nauczania przedmiotu jest zgodny z zakresem podstawy programowej dla Historii i społeczeństwa. Dziedzictwa epok IV etapu edukacyjnego, stanowiącej załącznik do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 23 grudnia 2008 roku, zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17). Całkowita liczba godzin zajęć wynosi 360 godzin (90 punktów ECTS), w tym: 165 godzin wykładów; 195 godzin ćwiczeń. Warunkiem ukończenia Studiów Podyplomowych jest zdanie wszystkich ów i uzyskanie zaliczeń oraz złożenie pracy dyplomowej na zaliczenie z oceną z seminarium dyplomowego. Słuchacz zobowiązany jest samodzielnej pracy poza zajęciami w szkole wyższej, do każdego przedmiotu powinno być to około 150 godzin. Odbywać się to będzie poprzez kształcenie na odległość, kontakty mailowe z wykładowcami, samodzielną pracę badawczą, samokształceniową, pracę ze źródłami, literaturą, przygotowywanie zestawów i scenariuszy zajęć w ramach ćwiczeń i do prac zaliczeniowych oraz ów. OGÓLNE CELE EDUKACYJNE Po zakończeniu trzy semestralnych zajęć nauczyciele w nich uczestniczący powinni: nabyć kompetencje merytoryczne niezbędne do prowadzenia zajęć lekcyjnych w zakresie przedmiotu,,historia i społeczeństwo. Dziedzictwo epok w zakresie prezentowanym w programie studiów; 1
otrzymać podstawowy zakres wiedzy dydaktycznej w zakresie określonym programem, pogłębić znajomość obsługi komputera i wykorzystania TI do pracy dydaktycznej; RAMOWY PLAN PODYPLOMOWYCH KWALIFIKACYJNYCH STUDIÓW HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO. DZIEDZICTWO EPOK. Moduł Nazwa przedmiotu Prowadzący 1. Europa i świat Dr Małgorzata Konopnicka 2. Język, komunikacja i media Dr Dorota Szagun 3. Kobieta i mężczyzna, rodzina Dr Małgorzata Szymczak 4. Historia nauki Dr hab. Bogumiła Burda, prof. UZ 5. Swojskość i obcość Dr hab. Leszek Belzyt 6. Gospodarka Dr Hanna Kurowska 7. Rządzący i rządzeni Dr hab. Robert Skobelski, prof. UZ 8. Wojna i wojskowość Dr Ireneusz Wojewódzki 9. Ojczysty Panteon i ojczyste spory Dr hab. Urszula Świderska, prof. UZ (20 godzin), Dr hab. Tomasz Nodzyński, prof. UZ (10 godzin) 10. Projekty edukacyjne z zakresu edukacji historycznej i obywatelskiej mgr Marek Kamiński 11. Technologia informacyjna w pracy nauczyciela dr Jacek Jędryczkowski Ogólna liczna godzin ECTS Forma i liczba godzin zajęć Wykłady Ćwiczenia Forma zaliczenia 30 7 15 15 Zal. i 30 7 15 15 Zal. i 30 4 20 10 Zal. z oceną 30 7 10 20 Zal. i 30 7 20 10 Zal. i 30 7 15 15 Zal. i 30 7 15 15 Zal. i 30 7 15 15 Zal. i 30 7 30 - Zal. i 20 4-20 Zal. z oceną 30 6-30 Zal. z oceną 2
12. Seminarium dyplomowe dr hab. Bogumiła Burda, prof. UZ dr hab. Jarosław Dudek, prof. UZ 13. Dydaktyka przedmiotu: Historia i społeczeństwo. Dziedzictwo epok Dr hab. Bogumiła Burda, prof. UZ 10 5+5-10 Zal. z oceną 30 5+5 10 20 Zal. i Razem 360 90 165 195 - MODUŁY KSZTAŁCENIA MODUŁ 1. Europa i świat 7 punktów ECTS Liczba godzin 10 godzin wykładu; 10 godzin ćwiczeń. przyczyny, skutki, a także genezę najważniejszych wydarzeń w dziejach Europy; wkład różnych ras i narodów do dorobku cywilizacyjnego Europy; dorobek cywilizacyjny i kulturalny Polaków w oraz ich wkład do cywilizacji i kultury europejskiej; procesu kształtowania się pojęcia Europa i jego konsekwencji kulturowych, ideologicznych i politycznych i potrafi je wyjaśnić stosując wiedzę z różnych dziedzin wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informację z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy dotyczące pozytywnych i negatywnych efektów kulturowej ekspansji Europejczyków na inne kontynenty; wyjaśnić zależności między kulturą a religią, polityką i życiem społecznym i posiada umiejętność formułowania opinii krytycznych o wytworach kultury na podstawie wiedzy naukowej i doświadczenia; doceniać tradycję i dziedzictwo kulturowe ludzkości. Czuć się odpowiedzialnym za zachowanie dziedzictwa kulturowego Moduł 2: Język, komunikacja i media 7 punktów ECTS Liczba godzin 10 godzin wykładu; 10 godzin ćwiczeń. 3
procesy ukształtowania się etniczno-językowych wspólnot narodowo-państwowych o wspólnym rodowodzie indoeuropejskim; rolę pisma, w szczególności kulturowych i społecznych konsekwencji pojawienia się i upowszechnienia druku; pierwiastki wspólne w bogactwie i różnorodności - rozumieć genezę i kulturotwórczą rolę językowych zapożyczeń greckich i łacińskich oraz wybranych najstarszych form inskrypcyjnych, ideograficznych, ikonograficznych oraz układów typologicznych. posługiwać się spójnym zestawem pojęć umożliwiających identyfikację i klasyfikację faktów i zdarzeń. W języku i pojęciach dostrzegać współzależności, interakcje, wytwarzanie i upowszechnianie wzorów zachowań w funkcjonalnie podobnych wspólnotach komunikatywnych nabywać zdolności potrzebnych do charakteryzowania najważniejszych instytucji i środków technicznych komunikacji językowej od oświecenia po czasy najnowsze, w następstwie potrafi prawidłowo rozumieć fenomeny kultury masowej i rolę mediów w rozwoju jej form w wieku XIX i XX nabyć zdolność samodzielnej refleksji nad współczesnymi formami komunikacji społecznej oraz związkami pomiędzy formami a treściami przekazu. Moduł 3: Kobieta i mężczyzna, rodzina 4 punkty ECTS Liczba godzin 20 godzin wykładu; 10 godzin ćwiczeń. podstawowe wiadomości związane z problemem historii kultury jakim są dzieje kobiet, mężczyzn oraz rodziny europejskiej od starożytności do wieku XX. ewolucję pozycji kobiet i mężczyzny w różnych epokach, umieć określić ich miejsce w rodzinie oraz społeczeństwie, podstawowe wartości i ideały w życiu rodzinnym i prywatnym; czynniki wpływające na pozycję kobiet i mężczyzn w społeczeństwie w różnych epokach ze szczególnym uwzględnieniem ziem polskich; wkład kobiet i mężczyzn w tworzenie i recepcję kultury; formy i metody kształcenia dziewcząt i chłopców na przestrzeni dziejów; postawy wobec dylematów moralnych związanych z wybranymi aspektami historii kobiet. 4
dostrzegać współczesne problemy związanych z pozycją kobiet w społeczeństwie oraz stereotypami obu płci; analizować teksty źródłowe i wykorzystać literaturę przedmiotu oraz wykonać samodzielną pracę; Moduł 4: Historia nauki 7 punktów ECTS Liczba godzin 10 godzin wykładu; 20 godzin ćwiczeń. zarys dziejów historii nauki i techniki od starożytności, poprzez wieki średnie, nowożytne, aż po współczesność; cechy charakterystyczne rozwoju nauk, roli uniwersytetów, historii nauki i nowych idei w naukach społecznych; wielowiekowe tradycje rozwoju uniwersytetów oraz wpływu nauki, prądów i ideologii rozwoju człowieka; mechanizmy i przyczyny kształtowania się nowych ideologii naukowych oraz ich skutki; przykłady wpływu nauki i edukacji na funkcjonowanie społeczeństw wielokulturowych pozyskać umiejętność prezentowania złożoności problematyki związanej z historią nauki i techniki;. doskonalić umiejętność pracy w zespołach oraz publicznego wystąpienia i dyskusji; Moduł 5: Swojskość i obcość 7 punktów ECTS Liczba godzin 20 godzin wykładu; 10 godzin ćwiczeń. cechy charakterystyczne świata jako obszaru wielokulturowości kulturowej i różnorodności językowej; mechanizmy i przyczyny kształtowania się negatywnych postaw wobec obcych ; genezy i konsekwencji antyjudaizmu w średniowiecznej Europie; genezę współobecności wielu kultur na ziemiach Rzeczypospolitej; 5
ewolucję pojęcia tolerancji w różnych epokach historycznych; rozwój idei nacjonalizmu i rasizmu; wskazać konsekwencje światopoglądowe i etyczne nacjonalizmu i rasizmu; przedstawić spory dotyczące zjawiska wielokulturowości; wskazać pozytywne i negatywne przykłady funkcjonowania społeczeństw wielokulturowych ; Moduł 6: Gospodarka 7 punktów ECTS Liczba godzin 15 godzin wykładu; 15 godzin ćwiczeń. cechy charakterystyczne gospodarki w poszczególnych epokach historycznych; znaczenie handlu w rozwoju cywilizacyjnym; zdefiniować i wymienić cechy charakterystyczne gospodarki kapitalistycznej i centralnie planowanej; dzieje pieniądza; zależności między procesami gospodarczymi a społecznymi i politycznymi; dostrzegać różnice między różnymi fazami gospodarki; wyjaśnić znaczenie wielkich odkryć geograficznych dla rozwoju gospodarki europejskiej i światowej; posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu historii gospodarki; rozróżniać i opisywać podstawowe doktryny ekonomiczne. Moduł 7: Rządzący i rządzeni 7 punktów ECTS Liczba godzin 15 godzin wykładu; 15 godzin ćwiczeń. etapy kształtowania się antycznych systemów republikańskich i opisać zakres obowiązujących tam praw obywatelskich; podobieństwa i różnice w zakresie praw obywatelskich w różnych epokach; charakter i specyfikę relacji między władzą duchowną a świecką; proces upodmiotowienia społeczeństw w epoce nowożytnej; antyobywatelskie cechy systemów totalitarnych; ilustrować wybranymi przykładami aktywność polityczną obywateli w różnych epokach; 6
scharakteryzować ewolucję życia politycznego i kształtowaniem systemu demokracji parlamentarnej przedstawić oraz oceniać efekty demokratyzacji po upadku realnego socjalizmu. Moduł 8: Wojna i wojskowość 7 punktów ECTS Liczba godzin 15 godzin wykładu; 15 godzin ćwiczeń. zmieniające się poglądy na wojnę oraz związane z tym zmiany doktryn wojennych, koncepcji strategicznych i form walki; pozawojskowe (polityczne, ekonomiczne, kulturowe) uwarunkowania zwycięstw na polach bitew na przestrzeni dziejów; znaczenie wojen w historii Europy i świata. wpływ wojen na zmiany w technice i rozwój cywilizacji definiować podstawowe pojęcia z zakresu historii wojskowości i wykorzystywać je w wypowiedziach słownych i pisemnych. formułować oceny historyczne, np. oceny postaci Napoleona i jego polityki. czytać i interpretować mapy i schematy historycznych bitew. Moduł 9: Ojczysty Panteon i ojczyste spory 7 punktów ECTS Liczba godzin 30 godzin wykładu; wzory bohaterstwa, żołnierzy i obrońców ojczyzny oraz postaw obywatelskich z antycznej literatury i historii; koncepcje polityczne władców Polski z dynastii Piastów i Jagiellonów; rolę Kościoła w kształtowaniu się polskiego państwa; najważniejsze postacie sceny politycznej dawnej Rzeczypospolitej; procesy, które budowały potęgę dawnej Rzeczypospolitej i te które niszczyły państwo; postawy społeczeństwa polskiego wobec zaborców; genezę, przebieg i konsekwencje powstań narodowo wyzwoleńczych; proces odbudowy państwa polskiego po I wojnie światowej; postawy społeczeństwa wobec wyzwań XX wieku. 7
scharakteryzować oceny historiograficzne powstań narodowo wyzwoleńczych; dostrzec wielowiekowe tradycje wielokulturowości oraz zapoznać się przeobrażeniami natury politycznej i ideologicznej w średniowiecznej i nowożytnej i współczesnej Polsce wraz z wpływem tych przeobrażeń na kulturę polityczną i mentalność społeczną. Moduł 10: Projekty edukacyjne z zakresu edukacji historycznej i obywatelskiej - 4 punkty ECTS Liczba godzin 20 godzin ćwiczeń możliwości wykorzystania TI w nauczaniu przedmiotu (prowadzenia zajęć, wykonywania zadań okołolekcyjnych); posługiwać się technologiami informacyjnymi (TI); posługiwać się Internetem jako źródłem informacji; budować szkolny projekt edukacyjny przy wykorzystaniu technologii informatycznych; doskonalić umiejętność pracy w zespołach. Moduł 11: Technologia informacyjna w pracy nauczyciela- 6 punktów ECTS Liczba godzin 30 godzin ćwiczeń podstawy wiedzy dotyczącej procesów, narzędzi i technik komunikowania interpersonalnego i społecznego (także z zastosowaniem ICT) oraz ich prawidłowości i zakłóceń. samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne umiejętności, korzystając z różnych źródeł nowoczesnych technologii (ICT): wyszukiwanie, 8
sortowanie, przetwarzanie, archiwizacja i wizualizacja informacji oraz komunikowanie się synchroniczne i asynchroniczne. sformułować wnioski, opracować i zaprezentować wyniki (z wykorzystaniem ICT) oraz wskazywać kierunki dalszych badań. używać języka specjalistycznego i porozumiewać się w sposób precyzyjny i spójny przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych ICT (przekaz multimedialny w obszarze samodzielnie realizowanych witryn edukacyjnych, kursów e-learningowych, prezentacji multimedialnych) przygotować się do swojej pracy, projektować i wykonywać działania pedagogiczne z zastosowaniem ICT. Moduł 12: Seminarium dyplomowe 10 punktów ECTS Liczba godzin 10 godzin ćwiczeń specyfikę przedmiotową i metodologiczną historii; terminologię nauk humanistycznych ze szczególnym uwzględnieniem historii; podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony prawa autorskiego oraz zarządzania zasobami intelektualnymi; wykorzystać umiejętności badawcze, obejmujące analizę prac innych autorów, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie historii; samodzielnie zdobywać wiedzę i poszerzać umiejętności badawcze oraz podejmować autonomiczne działania uwieńczone pracą dyplomową poświęconą jednemu z wybranych zagadnień dotyczących zaproponowanych tematów. Moduł 13: Dydaktyka przedmiotu: Historia i społeczeństwo. Dziedzictwo epok 10 punktów ECTS Liczba godzin 10 godzin wykładu, 20 godzin ćwiczeń założenia podstaw programowych kształcenia z historii i społeczeństwa; podział celów; 9
metody, techniki i strategie edukacyjne w procesie nauczania-uczenia się historii i społeczeństwa; formy organizacyjne nauczania i kryteria ich podziału. Struktura lekcji z uwzględnieniem specyfiki przedmiotu; rolę przedmiotu w procesie korelacji i integracji wiedzy i umiejętności międzyprzedmiotowych. budować cele kształcenia; samodzielnie budować program nauczania; analizować założenia Podstawy Programowej Historii i społeczeństwa. Dziedzictwo epok; analizować wybrane programy i podręczniki z Historii i społeczeństwa. Dziedzictwo epok; doskonalić umiejętność pracy w zespołach oraz publicznego wystąpienia i dyskusji. 10