WYNAGRODZENIE I ZATRUDNIENIE W POLSCE W LATACH

Rozdził IV Rent Stsik-Betlejewsk 1, Wojciech Gliń 2 WYNAGRODZENIE I ZATRUDNIENIE W POLSCE W LATACH 2014-2016 Streszczenie: Celem niniejszej pulikcji jest przedstwienie ieżących zmin zchodzących n rynku prcy w zkresie liczy prcujących w jednostkch dużych i średnich, czsu prcy ztrudnionych, jk i liczy ezrootnych zrejestrownych w urzędch prcy. Prezentowne dne dotyczą poziomu przeciętnych wyngrodzeń nominlnych w gospodrce nrodowej i wskźnik płc relnych, ztrudnieni i wyngrodzeń w dministrcji pulicznej orz w dziłlności finnsowej i uezpieczeniowej; informcje o liczie osó, woec których wystąpiły zległości w wypłcie wyngrodzeń i o wysokości tych zległości, tkże informcje o liczie zezwoleń wydnych cudzoziemcom n prcę w Polsce. Słow kluczowe: wyngrodzenie, ztrudnienie, 4.1. Wstęp Rok 2016 ył udny dl polskich prcowników. Mlejące ezroocie, wzrost wyngrodzeń orz deflcj przyczyniły się do wyższego poziomu życi. Według rportu opulikownego w listopdzie przez NBP, średnie wyngrodzenie nominlne w 2016 roku wzrosło o 4%. Z Rportu Płcowego Sedlk & Sedlk z rok 2016 wynik, że w okresie dni podwyżki wyniosły średnio 3,2%. Njwyższe zostły przyznne w grupie prcowników fizycznych i wyniosły 3,5%. Wśród specjlistów przyznno wyngrodzenie wyższe o 3, 2%, ntomist kierownicy i dyrektorzy otrzymli podwyżki w wysokości 3%. W literturze wyngrodzenie jest njczęściej definiowne, jko zpłt z prcę podporządkowną wykonywną n rzecz prcodwcy 3. Oejmuje ono kilk skłdników: prcę stłą, odźce krótkoterminowe, odźce długoterminowe, świdczeni dodtkowe. Według tego ujęci terminy płc i wyngrodzenie nie są synonimmi, 1 Politechnik Częstochowsk 2 Politechnik Częstochowsk 3 Borkowsk S., Wyngrodzeni rozwiązywnie prolemów w prktyce. Oficyn Ekonomiczn, Krków, 2004. 42

określenie płc jest zrezerwowne rczej dl płcy stłej. Ztrudnieni w gospodrce nrodowej to osoy ztrudnione n podstwie stosunku prcy n czs określony i nieokreślony, w pełnym i niepełnym wymirze czsu prcy, prcownicy njemni w gospodrstwch indywidulnych w rolnictwie orz nuczyciele w stnie nieczynnym lu przeywjący n urlopch zdrowotnych. Przeciętne ztrudnienie jest to średni wielkość ztrudnieni oliczon dl dnego okresu n podstwie ewidencyjnego stnu ztrudnieni. Do wyliczeni przeciętnego ztrudnieni uwzględni się wszystkie ztrudnione osoy, ez względu n to czy jest to ich główne miejsce prcy, czy kolejne. Przeciętne ztrudnienie olicz się po uprzednim przeliczeniu osó niepełnoztrudnionych n liczę pełnoztrudnionych. Dl potrze rtykułu, podstwowym źródłem informcji n temt wyngrodzeń i ztrudnieni w Polsce yły mteriły Głównego Urzędu sttystycznego. Trudnością w przeprowdzeniu nlizy temtu są prolemy wynikjące z ogrniczonej dostępności i porównywlności dnych sttystycznych. Większość informcji przedstwinych przez GUS dotyczy tylko części prcujących, tzn. GUS pomij podmioty gospodrcze o liczie prcujących do 9 osó, rolników indywidulnych, osó ztrudnionych poz grnicmi krju, ztrudnionych w orgnizcjch społecznych i politycznych, w związkch zwodowych orz ztrudnionych w dziłlności w zkresie orony nrodowej i ezpieczeństw pulicznego. Pondto dnie płc prowdzone przez GUS nie oejmuje osó prcujących n podstwie corz częściej w Polsce wykorzystywnych umów cywilnoprwnych, tj. umowy zleceni, umowy o dzieło, orz smoztrudnijących się. Jednk dne o wysokości przeciętnego miesięcznego wyngrodzeni rutto ogółem w gospodrce nrodowej, które podwne są przez GUS co kwrtł dotyczą wszystkich podmiotów gospodrki nrodowej, tzn. tkże jednostek o liczie prcujących do 9 osó. W nlizie wykorzystno dne dotyczące wyngrodzeń i ztrudnieni w gospodrce w okresie 2014-2016. 4.2. Przeciętne wyngrodzenie i ztrudnienie w Polsce Njczęściej używnym wskźnikiem do opisu wyngrodzeni jest przeciętne miesięczne wyngrodzenie rutto. Dne o średniej wysokości miesięcznego wyngrodzeni rutto w gospodrce poddwny jest przez Główny Urząd Sttystyczny, co kwrtł i oejmuje wszystkie podmioty gospodrki nrodowej. W teli numer 4.1. przedstwiony jest przeciętne miesięczne wyngrodzenie rutto wg. sekcji gospodrki w 2014 r. Tel 4.1. Przeciętne miesięczne wyngrodzenie rutto wg. sekcji gospodrki nrodowej w kwrtłch 2014r. 43

WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION w zł in zl nlogiczny okres poprzedniego roku=100 corresponding period of previous yer=100 Kwrtły Qurters I I II I III I IV O G Ó Ł E M 3895,31 3816,66 3804,92 3783,46 T O T A L 104,2 103,9 103,7 103,4 w tym: of which: SEKTOR PRZEDSIĘBIORSTW 3896,97 3920,46 3926,72 3980,24 ENTERPRISE SECTOR 104,2 104,1 103,9 103,7 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i ryctwo 4158,10 4263,79 4328,26 4562,48 Agriculture, hunting nd forestry 104,6 103,4 103,0 103,5 Przemysł 3982,39 4005,91 4012,28 4082,63 Industry 104,1 104,0 103,5 103,2 górnictwo i wydoywnie 6333,21 6357,25 6254,65 6867,96 mining nd qurrying 104,5 103,0 101,9 101,8 przetwórstwo przemysłowe 3663,13 3703,26 3717,87 3747,05 mnufcturing 104,9 105,0 104,5 104,3 wytwrznie i zoptrywnie w energię elektryczną, gz, prę wodną i gorącą wodę 6358,44 6190,44 6255,44 6376,06 electricity, gs, stem nd ir conditioning supply 102,6 103,0 104,0 103,0 dostw wody; gospodrownie ściekmi i odpdmi; rekultywcj 3697,97 3710,93 3731,92 3804,54 wter supply; sewerge, wste mngement nd remedition ctivities 102,6 102,9 103,0 103,4 Budownictwo 3706,03 3794,98 3820,70 3887,51 Construction 104,2 104,7 104,1 104,3 Hndel; nprw pojzdów smochodowych 3543,91 3560,52 3551,14 3563,17 Trde; repir of motor vehicles 103,3 103,9 103,8 103,9 Trnsport i gospodrk mgzynow 3666,32 3658,19 3675,51 3758,19 Trnsporttion nd storge 106,6 104,7 104,3 103,8 Zkwterownie i gstronomi 2783,56 2771,93 2786,84 2794,33 Accommodtion nd ctering 103,8 103,6 103,6 103,8 Informcj i komunikcj 6986,53 6910,85 6885,29 6886,29 Informtion nd communiction 104,5 103,2 103,0 103,0 Dziłlność finnsow i uezpieczeniow 6747,09 6742,32 6616,60 6516,26 Finncil nd insurnce ctivities 106,4 103,4 103,9 101,4 Osług rynku nieruchomości 4136,72 4127,91 4130,72 4193,37 Rel estte ctivities 102,6 103,2 103,8 103,9 Dziłlność profesjonln, nukow i techniczn 5634,48 5609,19 5390,30 5641,21 Professionl, scientific nd technicl ctivities 102,8 103,2 103,3 103,6 Administrownie i dziłlność wspierjąc 2687,50 2713,32 2744,15 2760,14 Administrtive nd support service ctivities 104,2 104,7 105,5 105,3 Administrcj puliczn i oron nrodow; oowiązkowe zezpieczeni społeczne 5305,75 4797,74 4635,83 4661,77 Pulic dministrtion nd defence; compulsory socil security 102,5 103,0 103,0 103,1 Edukcj 4666,20 4158,11 4061,35 4043,42 Eduction 103,8 103,5 102,7 103,0 Opiek zdrowotn i pomoc społeczn 3571,33 3500,11 3505,35 3528,42 Humn helth nd socil work ctivities 102,1 102,3 102,6 102,3 Źródło: Ztrudnienie i wyngrodzeni w gospodrce nrodowej w 2014r. GUS, Wrszw, 2015. 44

W teli numer 4.2. zostły zprezentowne dne dotyczące przeciętnego wyngrodzeni rutto w 2015 roku. Tel 4.2. Przeciętne miesięczne wyngrodzenie rutto wg. sekcji gospodrki nrodowej w kwrtłch 2015r. WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION w zł in zl nlogiczny okres poprzedniego roku=100 corresponding period of previous yer=100 Kwrtły Qurters I I II I III O G Ó Ł E M 4054,89 3953,72 3933,51 3899,78 T O T A L 104,1 103,6 103,4 103,2 w tym: of which: SEKTOR PRZEDSIĘBIORSTW 4053,71 4060,03 4067,33 4121,41 ENTERPRISE SECTOR 104,0 103,6 103,6 103,5 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i ryctwo 4477,66 4425,01 4588,07 4781,09 Agriculture, hunting nd forestry 107,7 103,8 106,0 104,8 Przemysł 4111,89 4116,15 4118,85 4191,19 Industry 103,3 102,8 102,7 102,7 górnictwo i wydoywnie 6305,35 6380,64 6300,79 6925,41 mining nd qurrying 99,6 100,4 100,7 100,8 przetwórstwo przemysłowe 3818,61 3840,92 3852,92 3882,78 mnufcturing 104,2 103,7 103,6 103,6 wytwrznie i zoptrywnie w energię elektryczną, gz, prę wodną i gorącą wodę 6689,94 6368,94 6347,18 6557,71 electricity, gs, stem nd ir conditioning supply 105,2 102,9 101,5 102,8 dostw wody; gospodrownie ściekmi i odpdmi; rekultywcj 3842,46 3841,87 3860,04 3936,02 wter supply; sewerge, wste mngement nd 103,9 103,5 103,4 103,5 remedition ctivities Budownictwo 3899,01 3970,57 4017,93 4076,93 Construction 105,2 104,6 105,2 104,9 Hndel; nprw pojzdów smochodowych 3723,97 3713,52 3701,42 3701,59 Trde; repir of motor vehicles 105,1 104,3 104,2 103,9 Trnsport i gospodrk mgzynow 3656,08 3706,67 3748,17 3833,65 Trnsporttion nd storge 99,7 101,3 102,0 102,0 Zkwterownie i gstronomi 2936,91 2897,90 2907,80 2916,74 Accommodtion nd ctering 105,5 104,5 104,3 104,4 Informcj i komunikcj 7299,99 7290,38 7240,31 7221,26 Informtion nd communiction 104,5 105,5 105,2 104,9 Dziłlność finnsow i uezpieczeniow 7240,12 7074,47 6914,67 6891,93 Finncil nd insurnce ctivities 107,3 104,9 104,5 105,8 Osług rynku nieruchomości 4300,89 4292,97 4290,13 4357,20 IV I 45

Rel estte ctivities 104,0 104,0 103,9 103,9 Dziłlność profesjonln, nukow i techniczn 5968,74 5872,77 5862,86 5922,43 Professionl, scientific nd technicl ctivities 105,9 104,7 104,9 105,0 Administrownie i dziłlność wspierjąc 2899,60 2867,46 2880,49 2906,12 Administrtive nd support service ctivities 107,9 105,7 105,0 105,3 Administrcj puliczn i oron nrodow; oowiązkowe zezpieczeni społeczne 5463,06 4915,84 4753,51 4781,53 Pulic dministrtion nd defence; compulsory socil security 103,0 102,5 102,5 102,6 Edukcj 4787,16 4271,12 4178,80 4161,32 Eduction 102,6 102,7 102,9 102,9 Opiek zdrowotn i pomoc społeczn 3683,53 3591,67 3582,03 3641,54 Humn helth nd socil work ctivities 103,1 102,6 102,2 103,2 Źródło: Ztrudnienie i wyngrodzeni w gospodrce nrodowej w 2015r. GUS, Wrszw, 2016 46

Tel numer 4.3. prezentuje przeciętne miesięczne wyngrodzenie w 2016 roku. Tel 4.3. Przeciętne miesięczne wyngrodzenie rutto wg. sekcji gospodrki nrodowej w kwrtłch 2016r. WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION w zł in zl nlogiczny okres poprzedniego roku=100 corresponding period of previous yer=100 Kwrtły Qurters I I II I III I IV O G Ó Ł E M 4181,49 4096,17 4078,17 4047,21 T O T A L 103,1 103,6 103,7 103,6 w tym: of which: SEKTOR PRZEDSIĘBIORSTW 4201,91 4224,13 4234,19 4277,03 ENTERPRISE SECTOR 103,7 104,0 104,1 103,8 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i ryctwo 4350,23 4525,00 4615,65 4847,60 Agriculture, hunting nd forestry 97,2 102,3 100,6 101,4 Przemysł 4233,42 4243,13 4267,23 4325,00 Industry 103,0 103,1 103,6 103,2 górnictwo i wydoywnie 6095,89 6076,37 6312,49 6751,86 mining nd qurrying 96,7 95,2 100,2 97,5 przetwórstwo przemysłowe 3975,00 4008,99 4026,61 4054,83 mnufcturing 104,1 104,4 104,5 104,4 wytwrznie i zoptrywnie w energię elektryczną, gz, prę wodną i gorącą wodę 7063,92 6722,51 6672,80 6851,56 electricity, gs, stem nd ir conditioning supply 105,6 105,6 105,1 104,5 dostw wody; gospodrownie ściekmi i odpdmi; rekultywcj 3969,41 3981,33 3997,37 4076,26 wter supply; sewerge, wste mngement nd 103,3 103,6 103,6 103,6 remedition ctivities Budownictwo 4042,80 4169,37 4198,82 4252,02 Construction 103,7 105,0 104,5 104,3 Hndel; nprw pojzdów smochodowych 3887,89 3911,10 3908,06 3898,62 Trde; repir of motor vehicles 104,4 105,3 105,6 105,3 Trnsport i gospodrk mgzynow 3767,09 3825,99 3873,17 3961,54 Trnsporttion nd storge 103,0 103,2 103,3 103,3 Zkwterownie i gstronomi 3103,25 3071,86 3095,97 3115,20 Accommodtion nd ctering 105,7 106,0 106,5 106,8 Informcj i komunikcj 7599,24 7596,12 7507,05 7573,00 Informtion nd communiction 104,1 104,2 103,7 104,9 Dziłlność finnsow i uezpieczeniow 7329,59 7174,74 7093,45 7061,41 Finncil nd insurnce ctivities 101,2 101,4 102,6 102,5 Osług rynku nieruchomości 4539,52 4489,87 4487,16 4566,35 Rel estte ctivities 105,5 104,6 104,6 104,8 47

Dziłlność profesjonln, nukow i techniczn 6271,75 6164,81 6126,65 6128,06 Professionl, scientific nd technicl ctivities 105,1 105,0 104,5 103,5 Administrownie i dziłlność wspierjąc 3007,92 2989,04 2983,95 2993,31 Administrtive nd support service ctivities 103,7 104,2 103,6 103,0 Administrcj puliczn i oron nrodow; oowiązkowe zezpieczeni społeczne 5586,42 5118,75 4971,55 5050,13 Pulic dministrtion nd defence; compulsory socil security 102,3 104,1 104,6 105,6 Edukcj 4854,01 4345,72 4223,51 4197,19 Eduction 101,4 101,7 101,1 100,9 Opiek zdrowotn i pomoc społeczn 3856,44 3765,70 3768,00 3820,00 Humn helth nd socil work ctivities 104,7 104,8 105,2 104,9 Źródło: Ztrudnienie i wyngrodzeni w gospodrce nrodowej w 2016r. GUS, Wrszw, 2017. Przeciętn płc w gospodrce nrodowej oejmuje wszystkie podmioty gospodrki nrodowej. W przeciągu osttnich lt systemtycznie notowno jej wzrost. W 2015 roku wyniosł 3900 PLN. Biorąc pod uwgę prognozy NBP o czteroprocentowym wzroście wyngrodzeń, w 2016 kwot t wyniesie 4056 PLN. Wyngrodzeni w sektorze przedsięiorstw są częścią skłdową przeciętnego wyngrodzeni w gospodrce nrodowej. Oejmują przedsięiorstw, w których licz prcujących przekrcz 9 osó. Nie oejmują, ztem njmniejszych firm i sektor pulicznego. Tel numer 4.4. przedstwi dne dotyczące przeciętnego miesięcznego wyngrodzeni w 2015 roku. 48

Tel 4.4. Przeciętne miesięczne wyngrodzenie rutto w. regionów i województw w I-IV kwrtle 2015r. REGIONY REGIONS WOJEWÓDZTWA VOIVODSHIPS Przeciętne miesięczne wyngrodzeni rutto w zł Averge monthly gross wges nd slries in zl ogółem totl w tym ez wypłt ngród rocznych of which ecluding nnul onuses Region Centrlny 4987,10 4985,19 Łódzkie 4017,87 4017,87 Mzowieckie 5231,30 5228,90 Region Południowy 4399,68 4398,56 Młopolskie 4160,50 4158,92 Śląskie 4557,09 4556,27 Region Wschodni 3776,21 3774,46 Luelskie 3854,46 3849,74 Podkrpckie 3671,54 3671,08 Podlskie 3827,16 3826,85 Świętokrzyskie 3790,89 3790,51 Region Północno-zchodni 3857,77 3857,49 Luuskie 3718,20 3718,20 Wielkopolskie 3849,47 3849,35 Zchodniopomorskie 3974,02 3973,10 Region Południowo-zchodni 4329,31 4328,60 Dolnośląskie 4417,13 4416,52 Opolskie 3958,35 3957,23 Region Północny 3986,90 3984,33 Kujwsko-pomorskie 3724,98 3724,01 Pomorskie 4350,00 4346,11 Wrmińsko-mzurskie 3713,23 3710,59 Źródło: Ztrudnienie i wyngrodzeni w gospodrce nrodowej w 2015r. GUS, Wrszw, 2016. 49

Tel 4.5. Przeciętne miesięczne wyngrodzenie rutto w. regionów i województw w I-IV kwrtle 2016r. REGIONY REGIONS WOJEWÓDZTWA VOIVODSHIPS Przeciętne miesięczne wyngrodzeni rutto w zł Averge monthly gross wges nd slries in zl ogółem totl w tym ez wypłt ngród rocznych of which ecluding nnul onuses Region Centrlny 5040,49 4992,53 Łódzkie 4007,60 3949,56 Mzowieckie 5300,71 5255,29 Region Południowy 4284,65 4232,74 Młopolskie 4178,64 4124,18 Śląskie 4355,27 4305,06 Region Wschodni 3831,29 3755,55 Luelskie 3917,35 3838,58 Podkrpckie 3750,43 3681,35 Podlskie 3871,97 3788,24 Świętokrzyskie 3795,73 3720,20 Region Północno-zchodni 3976,27 3924,48 Luuskie 3823,27 3754,76 Wielkopolskie 3976,22 3934,55 Zchodniopomorskie 4075,55 4001,50 Region Południowo-zchodni 4371,87 4316,92 Dolnośląskie 4455,69 4405,93 Opolskie 4015,60 3938,57 Region Północny 4035,23 3971,03 Kujwsko-pomorskie 3764,58 3702,55 Pomorskie 4411,37 4351,08 Wrmińsko-mzurskie 3728,92 3653,27 Źródło: Ztrudnienie i wyngrodzeni w gospodrce nrodowej w 2016r. GUS, Wrszw, 2017. 50

Poziom wyngrodzeń wyższy niż średnio w krju odnotowno w czterech województwch w 2015 roku: mzowieckim, śląskim, dolnośląskim i pomorskim, w roku 2016 odnotowno w trzech województwch: mzowieckim, dolnośląskim i pomorskim. Ntomist njniższe wyngrodzenie odnotowno w województwch wrmińsko-mzurskim, podkrpckim, kujwsko-pomorskim i świętokrzyskim. W teli 4.6. zostło przedstwiony czs przeprowdzony i nieprzeprowdzony przez jednego ztrudnionego w różnych sekcjch gospodrki. Tel 4.6. Czs przeprcowny i nieprzeprcowny przez 1 ztrudnionego wg. sekcji gospodrki nrodowej w I-IV kwrtle 2015r. Ogółem Totl WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION Czs przeprcowny Time worked w godzinch Czs nieprzepr co- wny Time not worked in hours O G Ó Ł E M 1999 1711 288 T O T A L w tym: of which: Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i ryctwo 2086 1821 265 Agriculture, hunting nd forestry Przemysł 2082 1783 299 Industry górnictwo i wydoywnie 2147 1745 402 mining nd qurrying przetwórstwo przemysłowe 2081 1791 290 mnufcturing wytwrznie i zoptrywnie w energię elektryczną, gz, prę wodną i gorącą wodę 2046 1703 343 electricity, gs, stem nd ir conditioning supply dostw wody; gospodrownie ściekmi i odpdmi; rekultywcj 2057 1772 285 wter supply; sewerge, wste mngement nd remedition ctivities Budownictwo 2092 1834 258 Construction Hndel; nprw pojzdów smochodowych 2056 1781 275 Trde; repir of motor vehicles Trnsport i gospodrk mgzynow 2071 1797 274 51

Trnsporttion nd storge Zkwterownie i gstronomi 2061 1817 244 Accommodtion nd ctering Informcj i komunikcj 2050 1770 280 Informtion nd communiction Dziłlność finnsow i uezpieczeniow 2047 1725 322 Finncil nd insurnce ctivities Osług rynku nieruchomości 2032 1738 294 Rel estte ctivities Dziłlność profesjonln, nukow i techniczn 2058 1772 286 Professionl, scientific nd technicl ctivities Administrownie i dziłlność wspierjąc 2083 1818 265 Administrtive nd support service ctivities Administrcj puliczn i oron nrodow; oowiązkowe zezpieczeni społeczne 2041 1714 327 Pulic dministrtion nd defence; compulsory socil security Edukcj 1537 1273 264 Eduction Opiek zdrowotn i pomoc społeczn 2008 1704 304 Źródło: Ztrudnienie i wyngrodzeni w gospodrce nrodowej w 2015r. GUS, Wrszw, 2016. W teli numer 4.7. zostły przedstwione dne dotyczące przeprcownego i nieprzeprcownego czsu przez 1 ztrudnionego w 2016 roku. 52

Tel 4. 7. Czs przeprcowny i nieprzeprcowny przez 1 ztrudnionego wg.sekcji gospodrki nrodowej w I-IV kwrtle 2016r. WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION Ogółem Totl Czs przeprcowny Time worked w godzinch Czs nieprzeprcowny Time not worked in hours O G Ó Ł E M 1986 1703 283 T O T A L w tym: of which: Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i ryctwo 2079 1811 268 Agriculture, hunting nd forestry Przemysł 2068 1775 293 Industry górnictwo i wydoywnie 2129 1738 391 mining nd qurrying przetwórstwo przemysłowe 2067 1782 285 mnufcturing wytwrznie i zoptrywnie w energię elektryczną, gz, prę wodną i gorącą wodę 2043 1710 333 electricity, gs, stem nd ir conditioning supply dostw wody; gospodrownie ściekmi i odpdmi; rekultywcj 2048 1765 283 wter supply; sewerge, wste mngement nd remedition ctivities Budownictwo 2075 1817 258 Construction Hndel; nprw pojzdów smochodowych 2036 1773 263 Trde; repir of motor vehicles Trnsport i gospodrk mgzynow 2069 1796 273 Trnsporttion nd storge Zkwterownie i gstronomi 2049 1797 252 Accommodtion nd ctering Informcj i komunikcj 2036 1767 269 Informtion nd communiction Dziłlność finnsow i uezpieczeniow 2020 1678 342 Finncil nd insurnce ctivities 53

Osług rynku nieruchomości 2029 1740 289 Rel estte ctivities Dziłlność profesjonln, nukow i 2046 1765 281 techniczn Professionl, scientific nd technicl ctivities Administrownie i dziłlność wspierjąc 2055 1794 261 Administrtive nd support service ctivities Administrcj puliczn i oron nrodow; oowiązkowe zezpieczeni społeczne 2034 1701 333 Pulic dministrtion nd defence; compulsory socil security Edukcj 1533 1268 265 Eduction Opiek zdrowotn i pomoc społeczn 1986 1690 296 Źródło: Ztrudnienie i wyngrodzeni w gospodrce nrodowej w 2016r. GUS, Wrszw, 2017. Poniżej zostnie przedstwione przeciętne ztrudnienie według sekcji gospodrki nrodowej orz według form finnsowni w roku 2015 i 2016. Tel numer 4.8. przedstwi dne dotyczące przeciętnego ztrudnieni w roku 2015. Tel 4.8. Przeciętne ztrudnienie wg. sekcji gospodrki nrodowej orz form finnsowni w I-IV kwrtle 2015r. O G Ó Ł E M T O T A L w tym: of which: WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION SEKTOR PRZEDSIĘBIORSTW ENTERPRISE SECTOR w tysiącch in thousnds I IV kw. (q.) 2014=100 Ogółem Totl 8290,4 100,9 5601,6 101,3 Formy finnsowni Finncing form jednostki smofinn sujące selffinncing units 6730,0 101,0 5601,6 101,3 jednostki sfery udżetowej udgetry sphere units 1560,3 100,4 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i ryctwo Agriculture, forestry nd fishing 71,5 102,2 71,3 102,2 0,3 100,0 54

Przemysł Industry górnictwo i wydoywnie mining nd qurrying przetwórstwo przemysłowe mnufcturing wytwrznie i zoptrywnie w energię elektryczną, gz, prę wodną i gorącą wodę electricity, gs, stem nd ir conditioning supply dostw wody; gospodrownie ściekmi i odpdmi; rekultywcj wter supply; sewerge, wste mngement nd remedition ctivities Budownictwo Construction Hndel; nprw pojzdów smochodowych Trde; repir of motor vehicles Trnsport i gospodrk mgzynow Trnsporttion nd storge Zkwterownie i gstronomi Accommodtion nd ctering Informcj i komunikcj Informtion nd Communictions Dziłlność finnsow i uezpieczeniow Finncil nd insurnce ctivities Osług rynku nieruchomości Rel estte ctivities Dziłlność profesjonln, nukow i techniczn Professionl, scientific nd technicl ctivities Administrownie i dziłlność wspierjąc Administrtive nd support service ctivities Administrcj puliczn i oron nrodow; oowiązkowe zezpieczeni społeczne Pulic dministrtion nd defence; compulsory socil security Edukcj Eduction 2525,8 101,5 145,9 92,9 2125,2 102,5 122,6 95,6 132,0 101,0 387,6 94,2 1154,5 102,2 498,2 102,2 109,4 95,1 196,0 107,6 242,2 94,6 110,9 98,7 251,4 100,4 347,5 104,2 617,8 99,8 1027,7 101,2 2511,0 101,5 145,9 92,9 2124,8 102,5 122,4 95,6 117,9 101,4 386,6 94,2 1154,5 102,2 494,5 102,2 103,2 94,9 195,4 107,6 242,0 94,6 96,4 98,6 237,7 100,6 343,4 104,2 65,5 99,6 248,5 102,5 14,8 98,6 0,4 107,3 0,2 97,8 14,2 98,3 1,0 108,1 3,7 100,1 6,2 98,5 14,5 99,2 13,7 98,5 552,3 99,8 779,2 100,9 Opiek zdrowotn i pomoc społeczn 619,9 473,1 146,8 Humn helth nd socil work ctivities 100,3 100,1 100,8 Źródło: Ztrudnienie i wyngrodzeni w gospodrce nrodowej w 2015r. GUS, Wrszw, 2016. 55

W teli numer 4.9. mmy zestwienie dnych dotyczących przeciętnego ztrudnieni w 2016 roku. Tel 4.9. Przeciętne ztrudnienie wg. sekcji gospodrki nrodowej orz form finnsowni w I-IV kwrtle 2016r. WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION w tysiącch in thousnds I IV kw. (q.) 2015=100 O G Ó Ł E M... T O T A L Ogółem Totl 8483,5 102,3 w tym: of which: SEKTOR PRZEDSIĘBIORSTW... 5760,2 ENTERPRISE SECTOR 102,8 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i ryctwo... 74,0 Agriculture, forestry nd fishing 103,4 Przemysł... 2581,5 Industry 102,2 górnictwo i wydoywnie... 135,3 mining nd qurrying 92,7 przetwórstwo przemysłowe... 2194,1 mnufcturing 103,2 wytwrznie i zoptrywnie w energię 117,9 elektryczną, gz, prę wodną i gorącą 96,1 wodę... electricity, gs, stem nd ir conditioning supply dostw wody; gospodrownie ściekmi i odpdmi; rekultywcj... 134,2 wter supply; sewerge, wste mngement nd remedition ctivities 101,6 Budownictwo... 385,2 Construction Hndel; nprw pojzdów smochodowych... Trde; repir of motor vehicles Trnsport i gospodrk mgzynow... Trnsporttion nd storge Zkwterownie i gstronomi... Accommodtion nd ctering 99,4 1189,8 103,1 513,8 103,1 112,6 102,9 Formy finnsowni Finncing form jednostki smofinn sujące selffinncing units 6912,2 102,7 5760,2 102,8 73,7 103,5 2566,9 102,2 135,3 92,7 2193,7 103,2 117,7 96,1 120,3 102,0 384,2 99,4 1189,8 103,1 510,1 103,1 106,5 103,2 jednostki sfery udżetowej udgetry sphere units 1571,3 100,7 0,3 94,8 14,6 98,7 0,4 116,5 0,2 100,9 13,9 98,2 1,0 98,9 3,7 100,5 6,0 97,2 56

Informcj i komunikcj... Informtion nd communiction Dziłlność finnsow i uezpieczeniow... Finncil nd insurnce ctivities Osług rynku nieruchomości... Rel estte ctivities Dziłlność profesjonln, nukow i techniczn... Professionl, scientific nd technicl ctivities Administrownie i dziłlność wspierjąc... Administrtive nd support service ctivities Administrcj puliczn i oron nrodow; oowiązkowe zezpieczeni społeczne... Pulic dministrtion nd defence; compulsory socil security 204,5 104,3 245,3 101,3 109,5 98,7 255,0 101,4 383,3 110,3 618,0 100,0 203,9 104,4 245,2 101,3 95,4 99,0 241,3 101,5 379,0 110,4 65,0 99,3 14,1 97,1 13,7 100,3 553,0 100,1 Edukcj... 1043,7 258,0 785,7 Eduction 101,6 103,8 100,8 Opiek zdrowotn i pomoc społeczn... 635,5 483,8 151,8 Humn helth nd socil work ctivities 102,5 102,3 103,4 Źródło: Ztrudnienie i wyngrodzeni w gospodrce nrodowej w 2016r. GUS, Wrszw, 2017. 57

4.3. Wyngrodzenie, ztrudnienie i koszty prcy w UE Przeciętne wyngrodzenie w Polsce i krjch Unii Europejskiej są rdzo zróżnicowne. Przeciętne miesięczne zroki Europejczyków whły się od 431 EUR w Bułgrii do 4 206 EUR w Luksemurgu w 2014 roku. Możn zuwżyć tą różnicę pomiędzy pensjmi Bułgrów i Luksemurczyków wyniosł prwie 3 800 EUR. Poz mieszkńcmi Luksemurg, njwięcej zrili Duńczycy, Irlndczycy orz Szwedzi. Wśród 25 krjów UE uwzględnionych w zestwieniu, Polsk znlzł się pod względem wysokości zroków n osiemnstym miejscu z przeciętnym wyngrodzeniem n poziomie 980 EUR w 2014 roku. Wyprzedził tym smym Słowcję i Czechy, gdzie prcownicy zrili odpowiednio 930 EUR i 925 EUR. Rysunek 4.1. przedstwi przeciętne miesięczne wyngrodzenie w krjch Unii Europejskiej w 2014 roku. Bułgri Litw Węgry Słowcj Estoni Mlt Hiszpni Frncj Holndi Wielk Brytni Finlndi Irlndi Luksemurg 431,00 521,00 706,00 806,00 811,00 925,00 930,00 980,00 1066,00 1582,00 1720,00 1840,00 1985,00 2470,00 2776,00 2806,00 2988,00 3045,00 3151,00 3216,00 3232,00 3578,00 3778,00 4194,00 4206,00 0,00 1000,00 2000,00 3000,00 4000,00 5000,00 Rysunek 4.1. Przeciętne miesięczne wyngrodzeni nominlne rutto w krjch UE w 2014. (EUR) Źródło: Oprcownie Sedlk & Sedlk n podstwie Eurosttu Z njnowszych dnych Eurosttu wynik, że w osttnim kwrtle 2016 58

roku w cłej UE ztrudnionych yło 232,9 milionów osó. Z kolei w strefie euro prcowło 153,9 mln osó co jest njlepszym wynikiem od roku 2008. Wśród pństw członkowskich, w czwrtym kwrtle 2016 roku njwyższy wzrost ztrudnieni znotowno n Mlcie, n kolejnych miejscch, z dużo niższym wzrostem ztrudnieni, znlzły się krje tkie jk Luksemurg i Cypr. Rysunek 4.2. przedstwi poziom ztrudnieni w UE w osttnim kwrtle 2016 roku. -0,1-0,3-0,6-0,9 0 3,2 3 2,8 2,6 2,4 2,4 2,4 2,1 1,9 1,7 1,6 1,6 1,5 1,5 1,1 1,1 1 0,9 0,6 0,6 0,6 0,6 5,1-2 -1 0 1 2 3 4 5 6 Mlt Luksemurg Cypr Irlndi Słowcj Słoweni Hiszpni Portugli Czechy Węgry Dni Holndi Szwecj Belgi Litw EA19 Włochy EU28 Wielk Brytni Bułgri Frncj Niemcy Finlndi Polsk Grecj Chorwcj Estoni Łotw Rumuni Rysunek 4.2. Poziom ztrudnieni w Unii Europejskiej w 4 kwrtle 2016 roku. Źródło: Oprcownie Sedlk & Sedlk n podstwie Eurosttu Średni godzinowy koszt prcy w 2016 r. szcowny ył n 25,40 EUR w UE-28 i n 29,80 EUR w strefie euro (EA-19). Z tymi uśrednionymi dnymi kryją się jednk istotne różnice pomiędzy pństwmi członkowskimi 59

UE, w których wysokość godzinowych kosztów prcy wh się między 4,40 EUR w Bułgrii 42,00 EUR w Dnii. W Norwegii średni godzinowy koszt prcy ył jeszcze wyższy (50,20 EUR). N koszty prcy skłdją się koszty wyngrodzeń i płc orz koszty pozpłcowe, n przykłd płtne przez prcodwcę skłdki n uezpieczenie społeczne. W 2016 r. udził pozpłcowych kosztów prcy w kosztch prcy ogółem wynosił 23,9% w UE- 28, podczs gdy w strefie euro yło to 26,0 %. W pństwch członkowskich UE udził pozpłcowych kosztów prcy również ył rdzo zróżnicowny. Njwyższy udził pozpłcowych kosztów prcy odnotowno we Frncji (33,2%), w Szwecji (32,5 %), w Belgii (27,5 %), n Litwie (27,8 %) i we Włoszech (27,4 %). Ntomist njniższy udził pozpłcowych kosztów prcy odnotowno n Mlcie (6,6 %), w Luksemurgu (13,4 %), Irlndii (13,8 %), Dnii (13,9 %) i Chorwcji (14,9 %). Rysunek 4.3. pokzuje szcowne koszty godzinowe prcy w 2016 roku w UE. Rysunek 4.3. Szcowne godzinowe koszty prcy, 2016 r. (EUR) Źródło: Eurostt Sttistics Eplined Płce i koszty prcy Zroki rutto stnowią njwiększą część kosztów prcy. W 2014 r. njwyższą medinę godzinowych zroków rutto (w EUR) odnotowno w Dnii (25,52 EUR); n kolejnych miejscch znlzły się Irlndi (20,16 EUR), Szwecj (18,46 EUR), Luksemurg (18,38 EUR), Belgi (17,32 EUR) i Finlndi (17,24 EUR). Ntomist njniższą medinę godzinowych zroków 60

rutto (w EUR) odnotowno w Bułgrii (1,67 EUR) i Rumunii (2,03 EUR), jk również n Litwie (3,11 EUR), Łotwie (3,35 EUR) i Węgrzech (3,59 EUR). Innymi słowy, w przeliczeniu n euro medin godzinowych zroków rutto w pństwie członkowskim UE, w którym ył on njwyższ, ył 15 rzy wyższ niż w pństwie członkowskim, w którym ył on njniższ. W przeliczeniu n stndrd siły nywczej (PPS), który uwzględni różnice poziomów cen, njwyższ wrtość średni ył pięciokrotnie wyższ od njniższej wrtości średniej, przy czym Dni i Bułgri ponownie znlzły się n przeciwnych końcch nlizownego zkresu. Z prcowników nisko uposżonych uwż się prcowników zrijących nie więcej niż dwie trzecie krjowej mediny godzinowych zroków rutto. W 2014 r. prcownicy nisko uposżeni stnowili 17,2 % prcowników w UE-28, dl strefy euro odsetek ten wynosił 15,9 %. W 2014 r. odsetek prcowników nisko uposżonych zncznie się różnił w poszczególnych pństwch członkowskich UE. Njwyższy poziom tego wskźnik zoserwowno n Łotwie (25,5 %), w Rumunii (24,4 %), n Litwie (24,0 %) i w Polsce (23,6 %), n kolejnych miejscch znlzły się Estoni (22,8 %), Niemcy (22,5 %), Irlndi (21,6 %) i Zjednoczone Królestwo (21,3 %). Ntomist prcownicy nisko uposżeni stnowili mniej niż 10 % w Szwecji (2,6 %), Belgii (3,8 %), Finlndii (5,3 %), Dnii (8,6 %), Frncji (8,8 %) i we Włoszech (9,4 %). 4.4. Wnioski Licz prcujących osó ez podmiotów gospodrczych o liczie prujących do 9 osó w roku 2016 wyniosł 8483,5 tysiąc osó i yło wyższe niż poprzednim roku o 2.3%. Udził prcujących w sektorze prywtnym zwiększył się w stosunku do u. roku i wyniósł 66,6%. Przeciętne ztrudnienie w 2016 r. wyniosło 8483,5 tys. osó i yło o 2,3% wyższe niż przed rokiem. Wysoki wzrost ztrudnieni odnotowno w sekcjch: dministrownie i dziłlność wspierjąc, informcj i komunikcj, rolnictwo, leśnictwo, przetwórstwo przemysłowe, trnsport i gospodrk mgzynow orz hndel, nprw pojzdów smochodowych. Ntomist niewielki wzrost w dziłlności finnsowej i uezpieczeniowej, dziłlności profesjonlnej, nukowej i technicznej, dostwie wody, gospodrowniu ściekmi i odpdmi, rekultywcj orz edukcji. Spdek ztrudnieni podonie jk w u. roku odnotowno w górnictwie i wydoywniu, wytwrzniu i zoptrywniu w energię elektryczną, gz, prę wodną i gorącą wodę, jk również w osłudze rynku nieruchomości i udownictwie. W dministrcji pulicznej i oronie nrodowej; oowiązkowych zezpieczenich społecznych ztrudnienie pozostło n poziomie zliżonym do u. roku. Przeciętne miesięczne wyngrodzenie rutto w gospodrce nrodowej w 2016 r. uksztłtowło się n poziomie 4047,21 zł. W sektorze pulicznym wyniosło 4610,61 zł, w sektorze prywtnym 3905,70 zł. Sił nywcz przeciętnego miesięcznego wyngrodzeni rutto w gospodrce nrodowej w 2016 r. ył większ 61

niż w 2015 r. W porównniu z rokiem poprzednim wzrost przeciętnego wyngrodzeni, odnotowno we wszystkich sekcjch z wyjątkiem sekcji górnictwo i wydoywnie, w której odnotowno spdek. Sekcje o njwiększym wzroście przeciętnego miesięcznego wyngrodzeni to: zkwterownie i gstronomi, dministrcj puliczn i oron nrodow, oowiązkowe zezpieczeni społeczne, hndel; nprw pojzdów smochodowych, opiek zdrowotn i pomoc społeczn orz informcj i komunikcj, osług rynku nieruchomości, wytwrznie i zoptrywnie w energię elektryczną, gz, prę wodną i gorącą wodę, przetwórstwo przemysłowe i udownictwo. Njniższy wzrost wyngrodzeń odnotowno w sekcji: edukcj, rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i ryctwo i dziłlność finnsow i uezpieczeniow. REMUNERATION AND EMPLOYMENT IN POLAND FOR THE YEARS 2014-2016 Astrct: The purpose of this puliction is to present the current chnges in the lor mrket in terms of the numer of persons employed in lrge nd medium units, working hours nd the numer of unemployed registered in lor offices. The dt presented concern the level of verge nominl wges in the ntionl economy nd the rte of rel wges, employment nd wges in the pulic dministrtion nd in finncil nd insurnce ctivities; informtion on the numer of people who hve rrers in py nd the mount of rrers, s well s informtion on the numer of permits issued to foreigners for work in Polnd. Key Words: wges, employment, Litertur [1]. Rocznik Sttystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2016, Wrszw, Rok LXXVI. [2]. Ztrudnienie i wyngrodzeni w gospodrce nrodowej w 2016r. GUS, Wrszw, 2017. [3]. Polk E., Regionlne zróżnicownie wyngrodzeń w Polsce i tendencje zmin w tym zkresie, Współczesn Gospodrk, Vol. 6 Issue 1, 2015, 19-32. [4]. Europen Economic Forecst, Autumn 2016. [5]. Ztrudnienie i wyngrodzeni w gospodrce nrodowej w 2015r. GUS, Wrszw, 2016. [6]. Rocznik Sttystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2015, Wrszw, Rok LXXV. [7]. Ztrudnienie i wyngrodzeni w gospodrce nrodowej w 2014r. GUS, Wrszw, 2015. 62