PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA MATEMATYKA Założenia ogólne: 1. Ocenianie osiągnięd edukacyjnych ucznia polega na rozpoznaniu przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagao edukacyjnych wynikających z podstawy programowej i standardów egzaminacyjnych. 2. W ocenianiu nauczyciele stosują zasady: a) częstotliwości i rytmiczności uczeo oceniany jest na bieżąco i rytmicznie; b) jawności uczeo zna kryteria oceniania, zakres materiału oraz formy pracy podlegające ocenie; c) różnicowania wymagao zadania stawiane uczniom dają możliwośd uzyskania wszystkich ocen. 3. Nauczyciele na początku roku szkolnego informują uczniów i rodziców (prawnych opiekunów) o: a) wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania semestralnych i rocznych ocen klasyfikacyjnych wynikających z podstawy programowej i standardów wymagao egzaminacyjnych; b) sposobach sprawdzania osiągnięd edukacyjnych; c) warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęd edukacyjnych. W/w informacje znajdują się na stronie internetowej szkoły. 4. Celem oceny ucznia jest: a) bieżące i systematyczne informowanie ucznia o poziomie osiągnięd edukacyjnych i jego postępach w nauce; b) dostarczanie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielowi informacji o postępach oraz trudnościach ucznia w nauce; c) umożliwienie nauczycielowi doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktycznej; d) motywowanie ucznia do dalszej pracy. 5. Oceny bieżące, semestralne i roczne wyrażane są w stopniach wg. skali: a) celujący (6, cel); b) bardzo dobry (5, bdb); c) dobry (4,db); d) dostateczny (3, dst); e) dopuszczający (2, dop); f) niedostateczny (1, ndst.). Przy zapisie ocen cząstkowych dopuszcza się stosowanie znaków + i -. Formy oceniania ucznia 1. Pomiar osiągnięd uczniów może odbywad się za pomocą następujących narzędzi: a) prace klasowe podsumowujące wiadomości z danego działu (również w postaci testu), czas trwania 1 2 godzin lekcyjnych; b) sprawdziany z niewielkiego zakresu materiału bieżącego, czas trwania do 1 godziny lekcyjnej; c) Kartkówki (także z zadao domowych) w zależności od potrzeb (koniecznośd przypomnienia lub sprawdzenia wiedzy), czas trwania 5 20 min. Kartkówki są równoważne z odpytywaniem. d) odpowiedzi ustne - uczeo może byd bez zapowiedzi wezwany do odpowiedzi obejmującej trzy ostatnie jednostki tematyczne; ocenie podlega język matematyczny, 1
umiejętnośd wnioskowania, uogólniania, uzasadniania, analizowania tematu czy zadania, zawartośd rzeczowa, formułowanie spostrzeżeo, wyrażania sądów, trafnośd doboru metod rozwiązania danego zagadnienia; Kartkówka i odpowiedź ustna obejmują zakres 3 ostatnich lekcji, odbywają się w zależności od potrzeb (ich ilośd nie jest z góry ustalona). Uczeo jest jednak zobowiązany znad elementarne zagadnienia z wcześniejszego materiału, niezbędne do efektywnej pracy na lekcji (np. umiejętnośd rozwiązania równania, odczytywania z wykresu własności funkcji itp.). Formy te mogą też obejmowad zakres materiału zadany do przypomnienia. e) zadania domowe w zależności od potrzeb (sprawdzane w formie kartkówki lub w trakcie sprawdzania zeszytu); f) badania wyników nauczania (testy wewnątrz szkolne, kuratoryjne, próbne egzaminy maturalne); g) prace dodatkowe np. projekt, referat. 2. Obserwacja ucznia: a) przygotowanie do lekcji; b) aktywnośd na lekcji; c) praca w grupie (czyli umiejętnośd komunikowania się i współpracy w zespole, korzystania z różnych źródeł informacji). Każdy uczeo powinien otrzymad w semestrze minimum 3 oceny (praca klasowa, sprawdzian, kartkówka). Liczba obowiązkowych prac pisemnych zostanie podana na początku każdego działu matematyki. Liczba i częstotliwośd pomiarów jest zależna od liczby godzin matematyki w danej klasie. Prace pisemne 1. Zastosowanie procentowych progów ocen cząstkowych z prac pisemnych: Szkoła średnia: Zasadnicza szkoła zawodowa: 0 40% niedostateczny 0 35% niedostateczny 41 50% dopuszczający 36 50% dopuszczający 51 75% dostateczny 51 70% dostateczny 76 90% dobry 71 90% dobry 91 100% bardzo dobry 91 100% bardzo dobry Na pracy klasowej, sprawdzianie oprócz zadao typowych (obowiązkowych) znajdują się jedno lub dwa zadania (dodatkowe) o podwyższonym stopniu trudności, tzw. zadania innego typu, które nie były szczegółowo omawiane podczas lekcji. Za rozwiązanie takich zadao ( przy bezbłędnym rozwiązaniu wszystkich zadao obowiązkowych) uczeo otrzymuje ocenę celującą. Dla testów kuratoryjnych, wewnątrzszkolnych lub innych mogą byd opracowane inne szczegółowe kryteria zgodnie ze specyfiką danego testu (test zamknięty jednokrotnego wyboru, test zamknięty wielokrotnego wyboru). Wówczas, kryteria ocen będą podawane przed rozpoczęciem testu. 2. Prace klasowe i sprawdziany są zapowiadane co najmniej tydzieo wcześniej z podaniem obowiązującego zakresu materiału; termin pracy zapisywany jest w dzienniku lekcyjnym. Uzgodniony termin może zostad zmieniony w wyjątkowej sytuacji, na wniosek uczniów. W 2
przypadku nieobecności nauczyciela w dniu zapowiedzianej pracy pisemnej termin zostanie ponownie uzgodniony z klasą (przy czym nie obowiązuje jednotygodniowe wyprzedzenie). 3. W/w prace pisemne są obowiązkowe. Jeśli uczeo opuścił prace klasową, sprawdzian powinien poddad się sprawdzeniu wiadomości i umiejętności z zakresu materiału związanego z pracą w formie i trybie ustalonym przez nauczyciela w ciągu dwóch tygodni po powrocie do szkoły. W przypadku nie przystąpienia ucznia w ciągu dwóch tygodni do sprawdzenia wiedzy nauczyciel może ją wyegzekwowad w czasie i formie przez niego ustalonej. Za prace pisane (prace klasowe, sprawdziany) w drugim terminie z powodu nieobecności nieusprawiedliwionej obniża się ocenę. 4. Jeżeli uczeo nie podda się określonej formie sprawdzania wiedzy, brak oceny w dzienniku zaznacza się nb. 5. Uczeo korzystający w czasie prac pisemnych z niedozwolonych przez nauczyciela pomocy otrzymuje ocenę niedostateczną i traci prawo do poprawy sprawdzianu lub pracy klasowej. 6. Termin podania wyników prac pisemnych nie powinien przekraczad dwóch tygodni od czasu jego przeprowadzenia (może byd przedłużony z powodu nieobecności nauczyciela lub klasy w szkole). Prace pisemne po sprawdzeniu uczeo otrzymuje do wglądu. Prace klasowe są omawiane, a uczniowie zapisują rozwiązania zadao w zeszycie przedmiotowym. Swoje uwagi lub wątpliwości mogą zgłosid bezpośrednio po otrzymaniu pracy. Ocenione prace wracają do nauczyciela i są przez niego przechowywane do kooca roku szkolnego. W dzienniku lekcyjnym nauczyciel może odnotowad jakie treści były sprawdzane na danej pracy pisemnej i do kiedy można poprawid uzyskane oceny niedostateczne. 7. Ocenę niedostateczną ze sprawdzianu (klasówki) uczeo ma prawo poprawid ( poza swoimi zajęciami dydaktycznymi) w terminie dwóch tygodni od momentu oddania prac w formie i trybie ustalonym przez nauczyciela. Po upływie dwóch tygodni uczeo traci możliwośd poprawienia pracy. Poprawiony stopieo jest wpisywany w dzienniku obok (zapis 1/3), przy czym obydwa są brane pod uwagę ocena ostateczna jest średnią arytmetyczną jedynki i otrzymanej oceny z poprawy. 8. Kartkówki nie muszą byd przez nauczyciela zapowiadane, obejmują materiał z 1 3 ostatnich lekcji, mogą byd pisane przez wszystkich uczniów lub wybrane osoby. W formie kartkówki może również odbywad się sprawdzenie zadania domowego. Ocen z kartkówek nie poprawia się. 9. Pod pojęciem aktywności rozumiemy: aktywny udział w zajęciach - częste zgłaszanie i udzielanie prawidłowych odpowiedzi na lekcji, zaangażowanie w wykonywanie dwiczeo i zadao, systematyczne przygotowywanie się do zajęd. 10. Jeżeli uczeo był nieobecny w danym dniu tylko na lekcji matematyki z przyczyn nieusprawiedliwionych (np.: wagary), a było zapowiedziane sprawdzenie wiadomości (praca klasowa, sprawdzian, kartkówka, powtórzenie materiału) nauczyciel ma prawo sprawdzid wiedzę ucznia z zapowiedzianego materiału na następnych lekcjach bez ponownego uprzedzenia. Inne uwagi 1. Nauczyciel podaje uczniom wykaz pomocy naukowych (podręcznik, zbiory zadao, dwiczenia, tablice matematyczne), w klasie pierwszej na pierwszej lekcji matematyki, w pozostałych wyższych klasach na koniec roku szkolnego. 2. Uczeo może zgłosid nieprzygotowanie do lekcji 1 raz w semestrze. Nieprzygotowanie należy zgłosid po wejściu do sali, nauczyciel odnotuje datę nieprzygotowania w dzienniku lekcyjnym. Nie dotyczy to zapowiedzianych: prac klasowych, sprawdzianów, kartkówek. Nieprzygotowanie 3
obejmuje: brak zeszytu, brak pracy domowej, brak pomocy potrzebnych do lekcji, niegotowośd do odpowiedzi. 3. Uczeo po dłuższej usprawiedliwionej nieobecności w szkole (powyżej jednego tygodnia) ma prawo nie byd oceniany negatywnie w dniu powrotu do szkoły. 4. Uczeo ma obowiązek prowadzid zgodnie ze wskazówkami nauczyciela zeszyt przedmiotowy. Zeszyt powinien byd prowadzony systematycznie, w przypadku nieobecności w szkole uczeo ma obowiązek uzupełnid zeszyt. 5. Nieobecnośd ucznia na lekcji zobowiązuje go do uzupełnienia materiału we własnym zakresie. 6. Uczniowie za brak zadania domowego, odpisywanie zadao domowych lub oddawanie do oceny prac nie napisanych samodzielnie otrzymują ocenę niedostateczną. 7. Uczeo na lekcji za zgodą nauczyciela może korzystad z kalkulatora lub kalkulatora graficznego, jeśli jego użycie jest zgodne z tematem lekcji. Zabrania się korzystania z telefonu komórkowego, jako kalkulatora. W trakcie lekcji uczeo ma wyłączony telefon komórkowy. 8. Uczeo klasy programowo najwyższej (szkoły średniej) może w czasie prac pisemnych korzystad z maturalnych tablic matematycznych bez żadnych dodatkowo wpisanych treści. 9. Uczeo na lekcje przychodzi punktualnie i pracuje w spokoju. Spóźnienia lub niepotrzebne rozmowy przeszkadzają pozostałym uczniom w klasie i nauczycielowi. 10. Uczeo, który otrzymał ocenę niedostateczną w klasyfikacji śródrocznej zobowiązany jest do jej poprawienia. Termin poprawy i zakres materiału uczeo uzgadnia indywidualnie z nauczycielem. Poprawa odbywa się poza zajęciami dydaktycznymi ucznia. Poprawie podlegają wszystkie sprawdziany i prace klasowe, z których uczeo otrzymał w I semestrze ocenę niedostateczną. 11. Uczniowie klas maturalnych uczestniczą w dodatkowych zajęciach z matematyki przygotowujących do egzaminu maturalnego. 12. W razie kłopotów z opanowaniem wiadomości i umiejętności uczeo może zwrócid się do nauczyciela. 13. Ustalona na koniec roku ocena niedostateczna może byd zmieniona tylko w wyniku egzaminu poprawkowego i zgodnie z WSO. 14. Wszelkie uwagi dotyczące pracy nauczyciela uczeo może zgłaszad temu nauczycielowi. Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny. Stopieo niedostateczny otrzymuje uczeo, który nie opanował wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej i braki uniemożliwiają dalsze zdobywanie wiedzy z tego przedmiotu, nie jest w stanie rozwiązad samodzielnie zadao o niewielkim (elementarnym) stopniu trudności, nie uczynił postępów w zakresie wiedzy i umiejętności w stosunku do poprzedniego roku szkolnego. Nie wykazuje najmniejszych chęci współpracy w celu uzupełnienia braków i nabycia podstawowej wiedzy i umiejętności. Stopieo dopuszczający otrzymuje uczeo, który posiada wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej w takim stopniu, że zdobyta wiedza wystarcza do kontynuowania nauki, samodzielnie rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności; wykazuje się znajomością i rozumieniem najprostszych pojęd i algorytmów, opanował wymagania K.* Stopieo dostateczny otrzymuje uczeo, który posiada wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej, samodzielnie wykonuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu trudności, opanował wymagania K + P.* Stopieo dobry otrzymuje uczeo, który posiada wiedzę i umiejętności w zakresie przekraczającym podstawę programową, a zawartych w programie nauczania danej klasy, poprawnie stosuje wiadomości, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne, opanował wymagania K + P + R.* 4
Stopieo bardzo dobry otrzymuje uczeo, który opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania w danej klasie, sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, samodzielnie rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne objęte programem nauczania w danej klasie, potrafi zastosowad posiadana wiedzę do rozwiązywania zadao i problemów w nowych sytuacjach, opanował wymagania K + P + R + D.* Stopieo celujący otrzymuje uczeo, który twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania, biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych z programu nauczania danej klasy, proponuje rozwiązania nietypowe, osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych, kwalifikując się do finału na szczeblu wojewódzkim (regionalnym) lub krajowym albo posiada inne, porównywalne osiągnięcia. K.*, K + P.*, K + P + R.*, K + P + R + D.* - OZNACZENIA POZIOMÓW WYMAGAO STOSOWANE W PLANACH WYNIKOWYCH DOSTĘPNYCH U NAUCZYCIELI UCZĄCYCH. Szczegółowe wymagania edukacyjne dotyczące treści z poszczególnych działów nauczania znajdują się w planach wynikowych dostępnych u nauczyciela uczącego. Nauczyciel jest zobowiązany, na podstawie pisemnej opinii poradni psychologiczno -pedagogicznej lub innej poradni specjalistycznej, dostosowad wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się. Ustalanie oceny semestralnej i rocznej. Ocena semestralna i roczna nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. Ze względu na różną ważnośd ocen cząstkowych do obliczenia oceny semestralnej, rocznej zastosujemy metodę średniej ważonej. Poszczególnym ocenom cząstkowym przypisujemy określoną ważnośd (wagę). Formy oceniania uczniów Praca klasowa Sprawdzian, badanie wyników nauczania Kartkówka, odpowiedź ustna, praca na lekcji, aktywnośd Zadania domowe, prace dodatkowe waga 4 3 2 1 Sposób obliczania oceny semestralnej: Ocena semestralna =, (**) gdzie: A suma ocen z prac klasowych, B suma ocen ze sprawdzianów i badania wyników nauczania, C - suma ocen z kartkówek, odpowiedzi ustnych, pracy na lekcji i ocen za aktywnośd, D suma ocen za zadania domowe i prace dodatkowe, E to suma wszystkich wag. W celu wyliczenia średniej przyjmujemy do obliczeo oceny z + jako oceny powiększone o 0,5 czyli 3+ traktujemy jako 3,5 itd. Ocenę z - traktujemy jako mniejszą o 0,25 od danej oceny, czyli 3 - traktujemy jako 2,75 itd. Przy ocenach poprawianych ocena ostateczna jest średnią arytmetyczną jedynki i otrzymanej oceny z poprawy np. oceny 1/3 traktujemy jako 2 (. 5
Obliczamy średnią ważoną z otrzymanych ocen z odpowiadającymi im wagami zgodnie z wzorem (**) zaokrąglając wynik do dwóch miejsc po przecinku. Średniej ważonej przyporządkowuje się ocenę szkolną zgodnie z tabelą: Ocenę celującą może otrzymad uczeo, który na podstawie uzyskanej średniej ważonej ma prawo do otrzymania tej oceny. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 sierpnia 2010r (Dz. U. z 2010 r., nr 156, poz. 1046), zastrzeżenie to nie dotyczy laureatów i finalistów olimpiad przedmiotowych. Ocena roczna niedostateczny poniżej 1,60 dopuszczający <1,60 2,80) dostateczny <2,80 3,80) dobry <3,80 4,60) bardzo dobry <4,60 5,50) celujący <5,50 6,00) Przy wystawianiu oceny rocznej bierze się pod uwagę średnie ważone z obu semestrów. Ocena roczna jest średnią ważoną wag z obu semestrów z wagami odpowiednio: I semestr waga 4, II semestr waga 6. Jeżeli uczeo otrzyma na I semestr ocenę niedostateczną, jest on zobowiązany do zaliczenia materiału z tego semestru na ocenę pozytywną. W takim wypadku, średnia za I semestr do oceny rocznej jest liczona jako 2,0. Uczeo otrzymuje na koniec roku ocenę pozytywną tylko w przypadku, gdy ma ocenę pozytywną na I i II semestr. Przykład : SEMESTR I 4 3 2 1 Prace klasowe Sprawdziany Kartkówki Zadania domowe Prace dodatkowe 4, 3, 1/2, 2, 3, 2, 3, 1/1, 4 4, 3, 3, 1, 2, 2, 3, 3, 4, 5, 5 A: Prace klasowe: B: Sprawdziany: C: Kartkówki: D: Zadania domowe i prace dodatkowe:2+3+3+4+5+5=22 E: to suma wszystkich wag tj. UWAGA! W mianowniku średniej ważonej znajduje się suma wag. W przypadku, gdy uczeo nie uzyska stopni na przykład z pracy dodatkowej i zadania domowego, suma wag dla tego ucznia wynosi 42. 6
Średnia ważona ( ocena semestralna): Ocena semestr I: dopuszczający SEMESTR II: 4 3 2 1 Prace klasowe Sprawdziany Kartkówki Zadania domowe Prace dodatkowe 3+, 3, 2+, 4, 3, 2, 4, 1/3, 4+, 4 -, 4, 3, 1, 2+, 4, 5, 3+, 4, 5, 5, 4 Z poszczególnych form aktywności liczymy średnią arytmetyczną: A: Prace klasowe: B: Sprawdziany: C: Kartkówki: D: Zadania domowe i prace dodatkowe: E: to suma wszystkich wag tj. Średnia ważona ( ocena semestralna): Ocena semestr II: dostateczny OCENA ROCZNA: DOSTATECZNY Sposoby informowania uczniów i rodziców 1. Na początku roku szkolnego uczniowie zostają poinformowani o wymaganiach edukacyjnych wynikających z podstawy programowej i standardów wymagao egzaminacyjnych oraz sposobach sprawdzania osiągnięd edukacyjnych uczniów. W/w informacje przekazane są uczniom we wrześniu na pierwszych zajęciach z matematyki i umieszczone są na stronie internetowej szkoły. Potwierdzeniem zapoznania uczniów z PSO jest lista klasy z podpisami uczniów. 2. Informowanie ucznia oraz rodziców o uzyskanych ocenach odbywa się na bieżąco przez wpisywanie ocen do dzienniczków oraz podczas zebrao ogólnych, a także w czasie konsultacji indywidualnych. 3. O przewidywanej semestralnej (rocznej) ocenie niedostatecznej rodzice są informowani na miesiąc przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej. 4. Informację o przewidywanych ocenach klasyfikacji rocznej podaje się uczniowi dwa tygodnie przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej. 7
5. Rodzice mają prawo do obejrzenia prac pisemnych swoich dzieci (po wcześniejszym umówieniu się z nauczycielem uczącym) oraz zapoznania się z ocenami cząstkowymi. 6. W zależności od potrzeb rodzice mogą się kontaktowad indywidualnie telefonicznie lub osobiście w celu zapoznania się z postępami ich dzieci w nauce. Przedmiotowy system oceniania z matematyki obowiązuje od 01.09.2011r. Zmiany w PSO mogą zostad wprowadzone aneksem i obowiązywad będą od nowego roku szkolnego. 8