ZAGROŻENIE UPADŁOŚCIĄ I. Podejście BEAVERA Wskaźniki wykorzystane w praktyce: 1. Gotówka / Zobowiązania ogółem Mierzy możliwość generowania gotówki operacyjnej dzięki m.in. zaciągniętym zobowiązaniom lub pokrycie zobowiązań przez gotówkę. 2. Zysk netto / Aktywa ogółem Mierzy długoterminową rentowność majątku 3. Zobowiązania ogółem / Aktywa ogółem Mierzy ryzyko długoterminowe (pokrycie majątkiem zobowiązań) 4. Kapitał obrotowy / Aktywa ogółem Mierzy ryzyko krótkookresowe - wyższy wskaźnik to większy stopień finansowania środkami własnymi majątku firmy. 5. Wskaźnik bieżącej płynności Mierzy ryzyko krótkoterminowe pokrycia zobowiązań majątkiem obrotowym 6. [Majątek obrotowy-zapasy]/[koszty operacyjne-amortyzacja] Mierzy płynność finansową w perspektywie krótkiego okresu. OBSERWACJA TENDENCJI ZMIAN WARTOŚCI TYCH WSKAŹNIKÓW czyli TENDENCJI ZMIAN ZJAWISK, KTÓRE SĄ MIERZONE PRZEZ TE WSKAŹNIKI JK-WZ-UW POWINNA STANOWIĆ NARZĘDZIE OBSERWACJI SŁABOŚCI FIRMY. 93
II. Podejście ALTMANA Rok 1968 Z = 1,2 * X 1 + 1,4 * X 2 + 3,3 * X 3 + 0,6 * X 4 + 1,0 * X 5 1,81 2,99 Wskaźniki: X 1 - Kapitał obrotowy / Aktywa ogółem X 2 - Zyski zatrzymane / Aktywa ogółem X 3 - Zysk operacyjny / Aktywa ogółem X 4 - Wart.rynkowa kapitału własnego / Wart.księgowa zobowiązań X 5 - Przychody ze sprzedaży / Aktywa ogółem Rok 1984 Z = 0,717 * X 1 + 0,847 * X 2 + 3,107 * X 3 + 0,420 * X 4 + 0,998 * X 5 1,20 2,90 X 4 - Wart.księgowa kapitału własnego / Wart.księgowa zobowiązań JK-WZ-UW 94
ALGORYTM ALTMANA SPÓŁKI X Wersja 1 Z = 1,2 x X 1 + 1,4 x X 2 + 3,3 x X 3 + 0,6 x X 4 + 1,0 x X 5 KO ZYSK ZATRZ. ZYSK OPERAC. KAPITAŁ WŁ. SPRZEDAŻ AKTYWA AKTYWA AKTYWA ZOBOWIĄZANIA AKTYWA (rok 1) Z = 1,2 x 0,311 + 1,4 x 0,087 + 3,3 x 0,177 + 0,6 x 0,290 + 1,0 x 1,546 = 2,801 (rok 2) Z = 1,2 x 0,187 + 1,4 x 0,066 + 3,3 x 0,107 + 0,6 x 0,299 + 1,0 x 1,411 = 2,260 95
ALGORYTM ALTMANA SPÓŁKI X Wersja 2 Z = 0,717 x X 1 + 0,847 x X 2 + 3,107 x X 3 + 0,402 x X 4 + 0,998 x X 5 KO ZYSK ZATRZ. ZYSK OPERAC. KAPITAŁ WŁ. SPRZEDAŻ AKTYWA AKTYWA AKTYWA ZOBOWIĄZANIA AKTYWA (rok 1) Z = 0,717 x 0,311 + 0,847 x 0,087 + 3,107 x 0,177 + 0,402 x 0,290 + 0,998 x 1,546 = 2,507 (rok 2) Z = 0,717 x 0,187 + 0,847 x 0,066 + 3,107 x 0,107 + 0,402 x 0,299 + 0,998 x 1,411 = 2,051 96
Wpływy ze sprzedaży = 180 Oprocentowanie lokaty = 20 Emisja akcji = 70 Razem wpływy IF = 270 G 1 = 250 Stan końcowy gotówki 31 grudnia G 0 = 200 1 stycznia Stan początkowy gotówki Przepływy CF = Przepływy CF = Przepływy operacyjne CF oper = Przepływy inwestycyjne CF inw = Przepływy finansowe CF fin = Wydatki produkcyjne = 125 Zakup maszyny = 60 Spłata kredytu = 35 Razem wydatki OF = 220 109
ISTOTA INFORMACJI ZAWARTYCH W ZESTAWIENIU CASH FLOW CASH FLOW z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ informuje o wpływach i wydatkach pieniężnych związanych z PRODUKTEM FIRMY baza informacyjna to elementy Rachunku Zysków z części przychodów i kosztów operacyjnych oraz elementy Aktywów i Pasywów bieżących, związanych z działalnością operacyjną (zapasy, należności, zobowiązania) CASH FLOW z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ informuje o wpływach i wydatkach związanych ze zmianami w Aktywach (głównie trwałych), czyli o inwestycjach i dezinwestycjach baza informacyjna to przede wszystkim zmiany stanów składników aktywów (głównie trwałych) CASH FLOW z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ informuje o wpływach i wydatkach związanych ze zmianami w Pasywach kapitałach) głównie stałych oraz o obsłudze tych kapitałów baza informacyjna to przede wszystkim zmiany stanów poziomu JK-WZ-UW 111 składników kapitałów (Pasywa) oraz niektóre elementy Rachunku Zysków
CF operacyjne jest sporządzane METODĄ BEZPOŚREDNIĄ lub METODĄ POŚREDNIĄ CF inwestycyjne i finansowe tylko metodą bezpośrednią METODA BEZPOŚREDNIA NA BAZIE BILANSU, RACHUNKU ZYSKÓW I INFORMACJI DODATKOWYCH OSOBNO OKREŚLAMY WPŁYWY I WYDATKI (w trzech rodzajach działalności) I RÓŻNICUJEMY JE: WPŁYWY WYDATKI METODA POŚREDNIA: Rachunek zaczyna się od ZYSKU NETTO, który należy skorygować; KOREKTY (z trzech powodów): 1. O ELEMENTY NIEPIENIĘŻNE 2. O TE POZYCJE RACHUNKU ZYSKÓW, KTÓRE NIE MAJĄ CHARAKTERU OPERACYJNEGO (i ich umieszczenie we właściwych im przepływach) 3. O ZMIANY W POZIOMIE operacyjnych elementów Kapitału obrotowego, czyli * ZMIANY W ZAPASACH * ZMIANY W NALEŻNOŚCIACH *ZMIANY W ZOBOWIĄZANIACH BIEŻĄCYCH (nie kredytowych) JK-WZ-UW 112
RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH (metoda pośrednia) A. PRZEPŁYWY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ I. Zysk (strata) netto...... 5. Zmiana stanu rezerw... II.Korekty razem (1 do 10)...... 6. Zmiana stanu zapasów... 1. Amortyzacja... 7. Zmiana stanu należności... 2. Zyski (straty) z tyt. różnic kursowych... 8. Zmiana st.zobow.kr-term (poza kred)... 3. Odsetki i udziały w zyskach... 9. Zmiana stanu rozliczeń m-okres... 4. Zysk (strata) z działaln.inwestyc. 10. Inne korekty... III. PRZEPŁYWY PIEN.NETTO Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ(I +... II) B. PRZEPŁYWY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ I. WPŁYWY I. WYDATKI 1. Zbycie wart.niemat.i pr.oraz akt. rzecz...... 1. Nabycie wart.niemat.i praw.oraz rzecz...... 2. Zbycie inwest.w nieruchom.oraz wart. niemat.i praw...... 2. Inwest.w nieruch.i wart.niemat.i prawne... 3. Z aktywów finansowych...... 3. Na aktywa finansowe...... 4. Inne wpływy inwestycyjne...... 4. Inne wydatki inwestycyjne...... III. PRZEPŁYWY PIEN.NETTO Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ (I - II)...... C. PRZEPŁYWY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ I. WPŁYWY I. WYDATKI 1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instr.kapitał.oraz dopłat do kapitału...... 1. Umorzenie lub reemisja kapitału podstawowego... E.2. w tym: ZMIANA STANU ŚR.PIEN. Z TYT.RÓŻNIC KURS.OD WALUT OBCYCH... JK-WZ-UW 114... 2. Kredyty i pożyczki...... 2. Dywid. i inne wypł. na rzecz właścicieli... 3. Emisja dłużnych papierów wartościow.... 3. Inne (niż dla właśc.) wydatki z podz.zysk... 4. Z tytułu innych zobowiązań finansowyc... 4. Spłaty kredytów i pożyczek...... 5. Inne wpływy finansowe...... 5. Wykup dłużnych papierów wartośc...... 6. Z tytułu innych zobowiązań...... 7. Płatności zobowiąz. z tyt.leasingu finans... 8. Odsetki...... 9. Inne wydatki finansowe...... III. PRZEPŁYWY PIEN.NETTO Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ (I -... II) D. PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO RAZEM (A.III+/-B.III+/-C.III)... E.1. BILANSOWA ZMIANA STANU ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH... F. ŚRODKI PIENIĘŻNE NA POCZĄTEK OKRESU... G. ŚRODKI PIENIĘŻNE NA KONIEC OKRESU...
RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH (metoda bezpośrednia) A. PRZEPŁYWY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ I. WPŁYWY I. WYDATKI 1. Sprzedaż...... 1. Dostawy...... 2. Inne wpływy operacyjne...... 2. Wynagrodzenia...... 3. Ubezpieczenia i inne świadcz...... 4. Podatki i opł.o char.publicznoprawnym.... 5. Inne wydatki operacyjne...... III. PRZEPŁYWY PIEN.NETTO Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ(I -... II) B. PRZEPŁYWY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ I. WPŁYWY I. WYDATKI 1. Zbycie wart.niemat.i pr.oraz akt. rzecz...... 1. Nabycie wart.niemat.i praw.oraz rzecz...... 2. Zbycie inwest.w nieruchom.oraz wart. niemat.i praw...... 2. Inwest.w nieruch.i wart.niemat.i prawne... 3. Z aktywów finansowych...... 3. Na aktywa finansowe...... 4. Inne wpływy inwestycyjne...... 4. Inne wydatki inwestycyjne...... III. PRZEPŁYWY PIEN.NETTO Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ (I - II)...... C. PRZEPŁYWY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ I. WPŁYWY I. WYDATKI 1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instr.kapitał.oraz dopłat do kapitału...... 1. Umorzenie lub reemisja kapitału podstawowego... E.2. w tym: ZMIANA STANU ŚR.PIEN. Z TYT.RÓŻNIC KURS.OD WALUT OBCYCH... JK-WZ-UW 115... 2. Kredyty i pożyczki...... 2. Dywid. i inne wypł. na rzecz właścicieli... 3. Emisja dłużnych papierów wartościow.... 3. Inne (niż dla właśc.) wydatki z podz.zysk... 4. Z tytułu innych zobowiązań finansowyc... 4. Spłaty kredytów i pożyczek...... 5. Inne wpływy finansowe...... 5. Wykup dłużnych papierów wartośc...... 6. Z tytułu innych zobowiązań...... 7. Płatności zobowiąz. z tyt.leasingu finan... 8. Odsetki...... 9. Inne wydatki finansowe...... III. PRZEPŁYWY PIEN.NETTO Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ (I -... II) D. PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO RAZEM (A.III+/-B.III+/-C.III)... E.1. BILANSOWA ZMIANA STANU ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH... F. ŚRODKI PIENIĘŻNE NA POCZĄTEK OKRESU... G. ŚRODKI PIENIĘŻNE NA KONIEC OKRESU...
BILANS RACHUNEK ZYSKÓW w okresie "0-1" AKTYWA "0" "1" PASYWA "0" "1" Przychody 230 Aktywa trwałe Kapitały własne - Koszty operacyjne 175 1. Rzeczowe aktywa trwałe 100 120 1. Kapitał podstawowy 80 95 - Amortyzacja 16 2. Finansowe aktywa trwałe 30 22 2. Kapitał zapasowy 30 37 - Odsetki 4 Razem Aktywa trwałe 130 142 3. Zysk 19 22 Razem Kapitały własne 129 154 Zysk brutto 35 Aktywa obrotowe 3. Zapasy 28 34 Kapitały obce Podatek dochodowy (20%) 7 4. Należności 18 15 4. Kredyt długoterminowy 32 26 5. Stan gotówki 14 19 5. Kredyt krótkoterminowy 4 10 ZYSK NETTO 28 Razem Aktywa obrotowe 60 68 6. Zobowiązania bieżące 25 20 Razem Kapitały obce 61 56 Z Zysku netto wypłacono Suma AKTYWÓW 190 210 Suma PASYWÓW 190 210 akcjonariuszom dywidendę Przepływy pieniężne (CF = G 1 - G 0 ) = 5 JK WZ UW 116
WPŁYWY z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ (IF-op) WYDATKI na DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNĄ (OF-op) METODA POŚREDNIA KOREKTY: +KOREKTY: JK WZ UW 117
WPŁYWY z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ (IF-inw) WYDATKI na DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNĄ (OF-inw) JK WZ UW 118
WPŁYWY z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ (IF-fin) WYDATKI na DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWĄ (OF-fin) ŁĄCZNE PRZEPŁYWY z DZIAŁALN. OPER., INWEST. I FINANS = + 5 JK WZ UW 119
WSTĘPNA ANALIZA PRZEPŁYWÓW GOTÓWKOWYCH CF oper + + + + - - - - CF inwest + + - - - - + + CF finans + - + - - + - + JK-WZ-UW 120
WSKAŹNIKOWA ANALIZA STRUMIENI GOTÓWKI Znając wielkość strumienia gotówki z działalności operacyjnej (CF op ) można zapytać: 1. Jak duży jest strumień CF op na tle jednostkowej sprzedaży, zysku czy zasobów? Jest to pytanie o wydajność (efektywność) gotówkową. 2. W jakim stopniu strumień CF op jest w stanie pokryć potrzeby z różnych tytułów? Jest to pytanie o wystarczalność gotówki. Dla wymiernego przedstawienia obu tych podejść stosuje się kilka podstawowych wskaźników. Wskaźniki wydajności gotówkowej CashFlowoperac. Wsk.wydajn ościgotówk.sprzedaży = Sprzedaż Wsk.wydajn ościgotówk.zysku = CashFlowoperac. Zyskoperac.(bezwynikunadzwycz.) Wsk.wydajn ości gotówk.majątku = Cash Flow operac. Średnia wart.majątku W trakcie analizy przeprowadzanej w regularnych odcinkach czasu pożądany jest wzrost wartości JK-WZ-UW 124 tych wskaźników.
Wskaźniki wystarczalności gotówki Cash Flow operac. Wsk.wystar czalności gotówki na spłatę długów ogółem = Zobowiąz.o gółem Odwrotność tego wskaźnika (swoisty cykl gotówkowego regulowania zobowiązań) mówi w jakim czasie zobowiązania mogą być uregulowane z gotówki pochodzącej z działalności operacyjnej. Jeśli badanie dotyczy okresu rocznego wskaźnik ten przyjmie postać: Zobowiąz. ogółem Cykl gotówkowej spłaty długów ogółem = Cash Flow operac. 365 Można badać możliwość gotówkowego regulowania zobowiązań długoterminowych: Cash Flow operac. Wsk.wystar czalności gotówki na spłatę długów długotermi n. = Zobowiąz.d ługotermin Pokrycie potrzeb odtworzenia i wzrostu majątku z własnych środków pieniężnych pochodzących z działalności operacyjnej (gotówka zatrzymana w przedsiębiorstwie na potrzeby rozwoju) bada się wskaźnikiem: Wsk. reinwestyc ji gotówki operacyjne j Cash Flow operac. = Środki trwałe + Inwestycje + Majątek obrotowy 100 Spotkać niekiedy można pogląd, że wartość tego wskaźnika na poziomie ok.10% powinna satysfakcjonować przedsiębiorstwo. Wskaźnik, który syntetycznie wyraża wystarczalność gotówki operacyjnej to: Wsk.ogólnej wystarczaln.gotówki operac. = Cash Flow operac. JK-WZ-UW Spł. zobow.dł - term. + Wypłata dywidend + Zakupy maj.trw. 125