1. Obszar tematyczny: POSTĘP BIOLOGICZNY

1. Obszar tematyczny: POSTĘP BIOLOGICZNY

ZADANIE 1.2 HODOWLA ODPORNOŚCIOWA, JAKOŚCIOWA I ADAPTACYJNA ROŚLIN SADOWNICZYCH UPRAWIANYCH W WARUNKACH POLSKI: TWORZENIE I WDRAŻANIE POSTĘPU BIOLOGICZNEGO W 2017 r. Konferencja Upowszechnieniowo-Wdrożeniowa Nauka-Praktyce 24 listopada 2017 r. Kierownik zadania: Prof. dr hab. Edward Żurawicz

CEL ZADANIA Wytworzenie i wdrożenie do produkcji nowych odmian roślin sadowniczych, wartościowszych niż znajdujące się w uprawie, dla zwiększenia opłacalności, konkurencyjności i innowacyjności produkcji owoców w Polsce. ZADANIE ZREALIZOWANO W 100%

HODOWANE GATUNKI ROŚLIN SADOWNICZYCH W RAMACH ZADANIA 1.2 Drzewa owocowe 1. Jabłoń 2. Śliwa 3. Wiśnia 4. Brzoskwinia 5. Morela Rośliny jagodowe 1. Porzeczka czarna 2. Agrest 3. Borówka wysoka 4. Świdośliwa 5. Malina 6. Truskawka Podkładki wegetatywne 1. Dla jabłoni

DRZEWA OWOCOWE I PODKŁADKI WEGETATYWNE Zestawienie prac wykonanych w 2017 r. Liczba Gatunek Jabłoń Śliwa Wiśnia Brzoskwinia Morela Podkładki dla jabłoni RAZEM kombinacje krzyżowań 22 31 14 30 14 9 120 formy rodzicielskie 10 10 6 11 10 8 55 zapylone kwiaty 2 700 6 083 6 270 3 920 2 892 1 060 22 925 uzyskane owoce 76 866 594 1 158 1 139 55 3 888 uzyskane nasiona 477 866 459 1 100 1 135 254 4 291 wyprodukowane siewki 1 115 180 600 90 220 58 2 263 wyselekcjonowane pojedynki 20 5 5 5 10 5 50 oceniane klony 119 314 331 17 20 198 999 doświadczenia odmianowo-porównawcze doświadczenia wdrożeniowe 4 2 1 1 2 0 10 4 0 0 0 0 0 4

ROŚLINY JAGODOWE Zestawienie prac wykonanych w 2017 r. Liczba Gatunek Porzeczka czarna Agrest Borówka wysoka Świdośliwa Malina Truskawka RAZEM kombinacje krzyżowań - - 73 24 51 37 185 formy rodzicielskie - - 34 14 27 24 99 zapylone kwiaty - - 4 598 2 360 477 1 183 8 618 uzyskane owoce - - 2 963 757 450 1 019 5 189 uzyskane nasiona - - 55 000 3 500 29 460 40 000 127 960 wyprodukowane siewki 4 350 785 2 241 191 8 216 3 361 14 010 wyselekcjonowane pojedynki 54 20 0 0 12 241 327 oceniane klony 2 336 123 1 134 0 10 329 3 932 doświadczenia odmianowo-porównawcze doświadczenia wdrożeniowe 4 1 0 1 4 3 13 1 0 0 1 1 3 6

2 ODMIANY ZGŁOSZONE DO BADAŃ REJESTROWYCH COBORU (Miernik 1)

Drzewo: Wzrost słaby, owocuje corocznie Owoce: Dojrzałość zbiorcza druga połowa IX Dojrzałość konsumpcyjna XII III Wielkość średniej wielkości do dużych Barwa skórki czerwona Miąższ biały, soczysty, aromatyczny Podatność na choroby: Jabłoń RED SZAMPION (J-2003-11-01) Rodowód: Gold Milenium x Szampion Parch jabłoni odporna Mączniak jabłoni mało podatna Zaraza ogniowa mało podatna

Roślina: Wzrost umiarkowanie silny Pokrój kulisty, średnio zwarty Owoce: Termin dojrzewania wczesny Wielkość średnie i duże Barwa skórki pomarańczowoczerwona Barwa miąższu jasno czerwona Jędrność bardzo wysoka Podatność na choroby liści: Biała plamistość odporna Truskawka FIBION (TG-08014) Rodowód: Filon x Albion Czerwona plamistość umiarkowana Mączniak prawdziwy truskawki odporna

7 ODMIAN W BADANIACH REJESTROWYCH COBORU

Drzewo: Wzrost średnio silny, owocuje przemiennie Owoce: Jabłoń PINK BRAEBURN (J-9805-03) Rodowód: BRAEBURN x PINOVA Dojrzałość zbiorcza koniec IX Dojrzałość konsumpcyjna XII III Wielkość średniej wielkości do dużych Barwa skórki różowoczerwona Miąższ kremowy, jędrny, soczysty Podatność na choroby: Parch jabłoni mało podatna Mączniak jabłoni mało podatna Zaraza ogniowa podatna Badania 2014-2018

Drzewo: Wzrost średnio silny, owocuje przemiennie Owoce: Dojrzałość zbiorcza koniec IX Dojrzałość konsumpcyjna XII III Wielkość średniej wielkości do dużych Barwa skórki ciemnoczerwona Miąższ kremowy, jędrny, soczysty Podatność na choroby: Parch jabłoni mało podatna Mączniak jabłoni mało podatna Zaraza ogniowa podatna Jabłoń PUTINKA (J-9805-02) Rodowód: BRAEBURN x PINOVA Badania 2016-2021

Drzewo: Wzrost słaby, owocuje corocznie Owoce: Jabłoń EARLY SZAMPION (J-2003-11) Rodowód: Gold Milenium x Szampion Dojrzałość zbiorcza koniec VIII Dojrzałość konsumpcyjna koniec VIII X Wielkość średniej wielkości Barwa skórki jasnoczerwona Miąższ biały, soczysty, aromatyczny Podatność na choroby: Parch jabłoni odporna Mączniak jabłoni mało podatna Zaraza ogniowa mało podatna Badania 2017-2022

Wiśnia GRANDA (W 18) Rodowód: Granatnaja x Panda 103 Drzewo: Siła wzrostu - średnia Pokrój wzniosły Owoce: Termin dojrzewania 25-30 VI Masa 4,5-5,6g Barwa skórki ciemno wiśniowa Barwa soku ciemny Pestka średniej wielkości Badania 2015-2019

Śliwa JOWITA (SL 706) Rodowód: SH1 x Jojo Drzewo: Siła wzrostu średnio silna Pokrój średnio rozłożysty Owoce: Termin dojrzewania I dekada IX Masa 40-50g Barwa skórki ciemnoniebieska Barwa miąższu żółta Pestka średniej wielkości Badania 2017-2022

Porzeczka czarna POLBEN (PC-173) Rodowód: Ben Lomond x C2/1/62 Roślina: Wzrost umiarkowany Pokrój wzniosły Owoce: Termin dojrzewania średniowczesny Plonowanie wysokie Wielkość owoców średnie i duże Przydatne do przetwórstwa i zamrażalnictwa Odporna na amerykańskiego mączniaka agrestu Badania 2015-2018

Porzeczka czarna POLONUS (PC-1/4) Rodowód: (C2/1/62 x Ben Alder) x EM B1834/145 Roślina: Wzrost słaby Pokrój wzniosły Owoce: Termin dojrzewania późny Plonowanie średnie Wielkość owoców małe i średnie Przydatne wybitnie do przetwórstwa Genetycznie odporna na wielkopąkowca porzeczkowego i amerykańskiego mączniaka agrestu Badania 2015-2018

3 ODMIANY WPISANE DO KRAJOWEGO REJESTRU ODMIAN COBORU W 2017 ROKU

Truskawka PANVIK (T-04048-01) Rodowód: Panon x Vikat Roślina: Wzrost umiarkowany Pokrój kulisty Owoce: Termin dojrzewania późny Wielkość duże Barwa skórki pomarańczowoczerwona Barwa miąższu jasno czerwona Jędrność bardzo wysoka

Malina POEMAT Rodowód: Polka x 03266 Odmiana owocująca w okresie letnio-jesiennym Roślina: Wzrost silny Pokrój pędy średniej grubości sztywne Owoce: Termin dojrzewania 2 dekada VIII Wielkość duże, stożkowate Barwa skórki czerwona Jędrność dość jędrne

Malina POLONEZ Rodowód: 86031 x 93561 Odmiana owocująca w okresie letnio-jesiennym Roślina: Wzrost średnio silny Pokrój pędy średniej grubości sztywne Owoce: Termin dojrzewania 2 dekada VIII Wielkość duże, stożkowate Barwa skórki jasnoczerwona Jędrność jędrne

OFERTA WDROŻENIOWA (Miernik 4)

PUBLIKACJE ZWIĄZANE Z REALIZACJĄ ZADANIA (Miernik 5) Szymajda M., Żurawicz E.: Wstępna ocena plonowania i siły wzrostu drzew czterech klonów wiśni na dwóch podkładkach Zeszyty Naukowe Instytutu Ogrodnictwa 2017, 25 Seliga Ł., Pluta S.: Wstępna ocena wzrostu i plonowania wybranych odmian borówki wysokiej (Vaccinium corymbosum L.) Zeszyty Naukowe Instytutu Ogrodnictwa 2017, 25 Pluta S.: Nowe polskie odmiany porzeczki czarnej przydatne do uprawy w Polsce Jagodnik nr 8/2017

ZASTOSOWANIE METOD BIOTECHNOLOGICZNYCH W HODOWLI ROŚLIN SADOWNICZYCH

ANALIZY MOLEKULARNE - Zastosowanie markerów DNA Cięcie DNA na fragmenty(pcr) Izolacja DNA Wizualizacja i analiza danych na żelu poliakrylamidowym (starter: CHO4f06) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 sekwenator automatyczny Beckman (starter znakowany: CHO3g12) 120.56 125.99 122.33 118.85 1 4. C 0 2 _ 1 5 0 4 1 3 1 5 6 A 0 5 0 1 0 0 1 5 0 2 0 0 2 5 0 3 0 0 3 5 0 S i z e ( n t ) I. Potwierdzenie tożsamości genotypów mieszańcowych: (30 genot.) 239.26 238.00 236.75 247.60 246.24 (22 - jabłoń, 2 - śliwy, 1- klon wiśni,1- klon brzoskwini, 4 - truskawki) POTWIERDZONA

F2 (25.90 %) F2 (11.27 %) F2 (19.16 %) ANALIZY MOLEKULARNE - Zastosowanie markerów DNA (cd.) II. Analiza pokrewieństwa genet. (27 odmian) Matryca 0/1-Analiza głównych składowych badanych komponentów (PCA,XLStat) 1 0,75 0,5 0,25 0-0,25-0,5-0,75 Jabłoń (7) Porzeczka czarna (10) Putinka Klon 69 Pinowa Sawa Melfree Braeburn Pink braeburn 1 0,75 0,5 0,25 0-0,25-0,5-0,75 Polares Tihope Foxend Titania Big own Ben Bona x Ceres D13 DlinnokKupolin B/11 Saniuta istnaja aj 1 0,75 0,5 0,25 0-0,25-0,5-0,75 Agrest (10) Macuri Rochus nes Kamien iar Resika Hinsel PaX Rodnik Captiva Spine tor Kati -1-1 -0,75-0,5-0,25 0 0,25 0,5 0,75 1 F1 (28.40 %) -1-1 -0,75-0,5-0,25 0 0,25 0,5 0,75 1 F1 (43.67 %) -1-1 -0,75-0,5-0,25 0 0,25 0,5 0,75 1 F1 (41.94 %) Najniższy st. pokr.: (35%) Melfree, Najwyższy: (85%) Braeburn, Pink Breaeburn Klon 69 -( Mel. x Sawa ) Najniższy st. pokr.: (46%) Dlinnokistnaja Najwyższy: (74%) Titania Tihope Najniższy st. pokr.: (47%) Spine Free Captivator Najwyższy: (93%) Pax Rochus

I. Profile identyfikacyjne DNA (potwierdzenie tożsamości odmianowej) Gatunek Typ testu Liczba starterów PCR Liczba zidentyfikowanych Genotypów Liczba testów PCR Śliwa ISSR 24 6 432 Brzoskwinia ISSR 24 3 216 Jabłoń SSR 10 36 1440 Truskawka ISSR 24 120 8640 Wiśnia ISSR 24 6 432 Truskawka (4/2/2013) SSR 16 Metka - identyfikator 48 Jabłoń (podkł. P68) SSR 16 Metka - identyfikator 48 Razem 173 11240 II. Potwierdzenie rodowodu (analiza pokrewieństwa) Gatunek Typ testu Liczba Liczba Liczba Liczba testów starterów PCR genotypów roślin PCR Agrest ISSR 20 10 50 2000 Porzeczka czarna ISSR 20 10 50 2000 Jabłoń SSR 10 7 70 1400 Razem 27 170 5400

2 metki (DNA fingerprinting, SSR - 4 pary start.) zgłoszonych klonów (Miernik 3) a) Truskawka - FIBION b) Jabłoń (podkł. P68) 460 pz

PRODUKCJA ( in vitro ) SIEWEK BRZOSKWINI I WIŚNI METODĄ embryo rescue - odmiany o słabej zdolności kiełkowania nasion ETAPY PRACY: nasiona bez endokarpu Wiśnie (240 zarodków) Brzoskwinie (208 zarodków) rośliny zregenerowane WYNIKI: rośliny ukorzenione Odmiany regeneracja (%) pożywka SH pożywka MS Granda 28 40 Wanda 23 30 Harnaś 55 57 klon 3847 40 55

MIKROROZMNAŻANIE ROŚLIN - truskawka Sterylizacja materiału roślinnego (merystemy wierzchołkowe) Merystemy na pożywce ½ MS 4-tygodniowe rośliny (po ukorzenieniu) Rośliny w kulturach in vitro dośw. polowych w 2017r. Gatunek/ odmiana Liczba roślin namn. / ukorz. F. x ananassa Granat 480 /300 F. x ananassa Grandarosa 1290 /300 F. x ananassa Hokent 850 / - F. x ananassa Panvik 1100 / 300 F. x ananassa Pink Rosa 1210 / 200 F. x ananassa Elkat 940 / - Razem 5870 /1100 2m-ce. 1 tydz.

METODYKA MIKROROZMNAŻANIA PODKŁADKI P 68 (Miernik 2) Etap Metodyka standardowa Metodyka zmodyfikowana Materiał Pąki kątowe / wierzchołkowe Pąki kątowe /wierzchołkowe Sterylizacja: - bieżąca woda - detergent / bieżąca woda - 15% podchloryn sodu - płukanie wodą sterylną Inicjacja: - pożywka - cytokinina (BAP) - Auksyna (NAA) - stężenie sacharozy - ph - stabilizacja kultur Namnażanie kultur: - pożywka - cytokinina (BAP) - auksyna (IBA) - Siarczan adeniny - stężenie sacharozy - ph - pasaże Ukorzenianie: - Pożywka - auksyna (IBA) - Phloroglucinol - Stężenie sacharozy - ph - czas ukorzeniania 120 min. 40 min. / 30 min. 30 min. 3 x 10 min. MS (MgSO 4 360 mg/l) 1 mg/l 0,05 mg/l 30 g/l 5,7 6 tyg. MS (MgSO 4 360 mg/l) 1,2 mg/l - 80 mg/l 30 g/l 5,7 Co 4 tyg. WPM 1,5 mg/l 80 mg/l 30 g/l 5,7 6 tyg. 90 min. 30 min. / 20min. 20 min. 3 x 10 min. MS (MgSO 4 180 mg/l) - - 30 g/l 5,7 4 tyg. MS (MgSO 4 180 mg/l) 1 mg/l 0,1 mg/l - 30 g/l 5,7 Co 4 tyg. WPM 1 mg/l - 30 g/l 5,7 4-5tyg.

JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA IO ODPOWIEDZIALNA ZA REALIZACJĘ ZADANIA 1.2 ZAKŁAD HODOWLI ROŚLIN OGRODNICZYCH PRACOWNIA GENETYKI I HODOWLI ROŚLIN SADOWNICZYCH PRACOWNIA NIEKONWENCJONALNYCH METOD HODOWLI ROŚLIN

JEDNOSTKI IO WSPÓŁPRACUJĄCE PRZY REALIZACJI ZADANIA 1.2 Zakład Zasobów Genowych Roślin Ogrodniczych Zakład Odmianoznawstwa Zakład Szkółkarstwa i Nasiennictwa Zakład Fitopatologii Zakład Ochrony Roślin przed Szkodnikami Zakład Uprawy i Nawożenia Roślin Ogrodniczych Zakład Przechowalnictwa i Przetwórstwa Owoców i Warzyw Zakład Biologii Stosowanej Sad Doświadczalny Dąbrowice Sad Pomologiczny, Skierniewice Pole Doświadczalne, Skierniewice Sadowniczy Zakład Doświadczalny, Sp. z o.o. w Brzeznej Dział Planowania Naukowego i Programu Wieloletniego

WYMIERNE REZULTATY WYKONANIA ZADANIA 1.2 Lp. Mierniki Plan Wykonanie 1 2 3 Liczba odmian przyjętych do badań urzędowych 2 2 Liczba metodyk mikrorozmnażania nowych odmian 1 1 Liczba metek (DNA fingerprinting) zgłoszonej odmiany 2 2 4 Liczba ofert wdrożeniowych 1 1 5 Liczba publikacji związanych z realizacją zadania 3 3

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ