Struktura własności i sposobu użytkowania gruntów w województwie mazowieckim

Struktura własności i sposobu użytkowania gruntów w województwie mazowieckim

SPIS TREŚCI Strona I. Wprowadzenie. 7 1. Wstęp. 8 2. Podstawowe pojęcia występujące w niniejszym opracowaniu. 9 3. Mapa administracyjna województwa mazowieckiego. 10 4. Ogólne informacja o województwie mazowieckim. 11 5. Zestawienie powierzchni ewidencyjnej powiatów. 12 6. Różnice pomiędzy powierzchnią geodezyjną a powierzchnią ewidencyjną w jednostkach ewidencyjnych. 13 II. Struktura zmian własności gruntów. 14 1. Podział na grupy rejestrowe. 18 2. Struktura własności gruntów. 19 3. Struktura zmian własności gruntów. 20 4. Udział gruntów osób, organów i jedn. organizacyjnych, posiadających prawa do nieruchomości należących do Skarbu Państwa. 21 5. Udział gruntów osób, organów i jedn. organizacyjnych, posiadających prawa do nieruchomości należących do gmin, powiatów i WM. 22 6. Udział gruntów podmiotów ewidencyjnych zaliczanych do grupy 7, 8 oraz 15. 23 A. Struktura własności gruntów. 24 1. Struktura użytków gruntowych stanowiących własność Skarbu Państwa. 25 2. Struktura użytków gruntowych stanowiących własność Województwa Mazowieckiego. 26 3. Struktura użytków gruntowych stanowiących własność powiatów. 27 4. Struktura użytków gruntowych stanowiących własność gmin. 28 5. Struktura użytków gruntowych stanowiących własność osób fizycznych. 29 6. Struktura użytków gruntowych stanowiących własność spółdzielni. 30 7. Struktura użytków gruntowych stanowiących własność kościołów i związków wyznaniowych. 31 8. Struktura użytków gruntowych stanowiących własność wspólnot gruntowych. 32 9. Struktura użytków gruntowych stanowiących własność spółek prawa handlowego i innych podmiotów 33 10. Udział gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 34 11. Zmiany gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste. 35 B. Zmiany w grupach własności. 36 1. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność Skarbu Państwa. 37 2. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność Województwa Mazowieckiego. 38 3. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność powiatów. 39 4. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność gmin. 40 5. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność osób fizycznych. 41 6. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność spółdzielni. 42 7. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność kościołów i związków wyznaniowych. 43 8. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność wspólnot gruntowych. 44 9. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność spółek prawa handlowego i innych podmiotów. 45 2

C. Dyslokacja gruntów w grupach własności. 46 1. Udział gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa w ogólnej powierzchni powiatu. 47 2. Udział gruntów stanowiących własność Województwa Mazowieckiego w ogólnej powierzchni powiatu. 48 3. Udział gruntów stanowiących własność powiatów w ogólnej powierzchni powiatu. 49 4. Udział gruntów stanowiących własność gmin w ogólnej powierzchni powiatu. 50 5. Udział gruntów stanowiących własność osób fizycznych w ogólnej powierzchni powiatu. 51 6. Udział gruntów stanowiących własność spółdzielni w ogólnej powierzchni powiatu. 52 7. Udział gruntów stanowiących własność kościołów i związków wyznaniowych w ogólnej powierzchni powiatu. 53 8. Udział gruntów stanowiących własność wspólnot gruntowych w ogólnej powierzchni powiatu. 54 9. Udział gruntów stanowiących własność spółek prawa handlowego i innych podmiotów w ogólnej powierzchni powiatu. 55 D. Dyslokacja gruntów w wybranych podgrupach własności. 56 1. Udział gruntów wchodzących w skład zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 57 2. Udział gruntów w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego LP w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 58 3. Udział gruntów SP przekazanych do zagospodarowania Agencji Mienia Wojskowego w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 59 4. Udział gruntów SP w użytkowaniu wieczystym osób fizycznych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 60 5. Udział gruntów gmin i ich związków w użytkowaniu wieczystym osób fizycznych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 61 6. Udział gruntów osób fizycznych wchodzących w skład gospodarstw rolnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 62 7. Udział gruntów województw przek. w trwały zarząd oraz gruntów, których właściciele nie są znani w ogólnej pow. jedn. ewidencyjnych. 63 8. Udział gruntów spółek prawa handlowego w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 64 9. Udział gruntów partii politycznych i stowarzyszeń w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 65 10. Udział gruntów Skarbu Państwa przekazanych organom, które wykonują zadania zarządcze w stosunku do dróg publicznych. 66 11. Udział gruntów, które są własnością samorządowych osób prawnych oraz gruntów, których właściciele nie są znani 67 E. Trendy migracji udziałów w grupach własności. 68 1. Udział gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa w ogólnej powierzchni powiatu/jedn. ewidencyjnej. 69 2. Udział gruntów stanowiących własność Województwa Mazowieckiego w ogólnej powierzchni powiatu/jedn. ewidencyjnej. 70 3. Udział gruntów stanowiących własność powiatów w ogólnej powierzchni powiatu/jedn. ewidencyjnej. 71 4. Udział gruntów stanowiących własność gmin w ogólnej powierzchni powiatu/jedn. ewidencyjnej. 72 5. Udział gruntów stanowiących własność osób fizycznych w ogólnej powierzchni powiatu/jedn. ewidencyjnej. 73 6. Udział gruntów stanowiących własność spółdzielni w ogólnej powierzchni powiatu/jedn. ewidencyjnej. 74 7. Udział gruntów stanowiących własność kościołów i związków wyznaniowych w ogólnej powierzchni powiatu/jedn. ewidencyjnej. 75 8. Udział gruntów stanowiących własność wspólnot gruntowych w ogólnej powierzchni powiatu/jedn. ewidencyjnej. 76 9. Udział gruntów stanowiących własność spółek prawa handlowego i innych podmiotów w ogólnej pow. powiatu/jedn. ewidencyjnej. 77 III. Struktura zmian sposobu użytkowania gruntów. 78 1. Podział na użytki gruntowe. 79 2. Struktura użytków gruntowych. 87 3. Struktura zmian użytków gruntowych. 88 4. Udział użytków gruntowych w miastach i na obszarach wiejskich. 89 3

A. Zmiany użytkowania gruntów. 90 1. Struktura zmian własności gruntów rolnych. 91 2. Struktura zmian własności gruntów ornych. 92 3. Struktura zmian własności gruntów rolnych zabudowanych. 93 4. Struktura zmian własności nieużytków. 94 5. Struktura zmian własności gruntów leśnych. 95 6. Struktura zmian własności gruntów zabudowanych i zurbanizowanych. 96 7. Struktura zmian własności terenów mieszkaniowych. 97 8. Struktura zmian własności dróg. 98 9. Zmiany własności dróg. 99 10. Struktura zmian własności użytków ekologicznych. 100 11. Struktura zmian własności gruntów pod wodami. 101 12. Struktura zmian własności terenów rożnych. 102 B. Dyslokacja wybranych użytków gruntowych. 103 1. Udział gruntów rolnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 104 2. Udział gruntów ornych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 105 3. Udział sadów w ogólnej powierzchni miast jednostek ewidencyjnych. 106 4. Udział trwałych użytków zielonych (łąk i pastwisk) w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 107 5. Udział gruntów rolnych zabudowanych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 108 6. Udział gruntów zadrzewionych i zakrzewionych na użytkach rolnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 109 7. Udział nieużytków w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 110 8. Udział gruntów leśnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 111 9. Udział gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 112 10. Udział terenów mieszkaniowych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 113 11. Udział zurbanizowanych terenów niezabudowanych lub w trakcie zabudowy w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 114 12. Udział terenów rekreacyjnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 115 13. Udział dróg w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 116 14. Udział użytków ekologicznych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 117 15. Udział gruntów pod wodami w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 118 16. Udział terenów różnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 119 C. Zmiany udziału użytków gruntowych. 120 1. Zmiany udziału gruntów rolnych w jednostkach ewidencyjnych. 121 2. Zmiany udziału nieużytków w jednostkach ewidencyjnych. 122 3. Zmiany udziału gruntów leśnych w jednostkach ewidencyjnych. 123 4. Zmiany udziału gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w jednostkach ewidencyjnych. 124 5. Zmiany udziału użytków ekologicznych w jednostkach ewidencyjnych. 125 6. Zmiany udziału gruntów pod wodami w jednostkach ewidencyjnych. 126 7. Zmiany udziału terenów różnych w jednostkach ewidencyjnych. 127 4

IV. Zmiany struktury gruntów użytkowanych rolniczo oraz kierunki urbanizacji. 128 1. Zmiany w strukturze gruntów użytkowanych rolniczo. 130 2. Udział gruntów AWRSP w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 131 3. Udział gruntów osób fizycznych wchodzących w skład gosp. rolnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 132 4. Udział gruntów rolniczych spółdzielni produkcyjnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych. 133 5. Udział gruntów wchodzących w skład gospodarstw rolnych w gruntach należących do osób fizycznych. 134 6. Stopień urbanizacji w jednostkach ewidencyjnych 135 7. Zmiany udziału gruntów rolnych zabudowanych w jednostkach ewidencyjnych. 136 V. Modernizacja ewidencji gruntów i budynków w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych. 137 1. Jednostki ewidencyjne, w których zakończono proces modernizacji egib w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych. 139 2. Zmiany jednostek ewidencyjnych, w których zakończono proces modernizacji egib w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych. 140 3. Miasta, w których zakończono proces modernizacji egib w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych. 141 4. Struktura własności budynków, objętych zestawieniami zbiorczymi egib. 142 5. Zmiany ilości budynków, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w grupach rejestrowych. 143 6. Struktura budynków stanowiących własność Skarbu Państwa, objętych zestawieniami zbiorczymi egib. 144 7. Struktura budynków stanowiących własność Samorządu Woj. Mazowieckiego, objętych zestawieniami zbiorczymi egib. 145 8. Struktura budynków stanowiących własność powiatów, objętych zestawieniami zbiorczymi egib. 146 9. Struktura budynków stanowiących własność gmin, objętych zestawieniami zbiorczymi egib. 147 10. Struktura budynków stanowiących własność osób fizycznych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib. 148 11. Struktura budynków stanowiących własność spółdzielni, objętych zestawieniami zbiorczymi egib. 149 12. Struktura budynków stanowiących własność kościołów i zw. wyznaniowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib. 150 13. Struktura budynków stanowiących własność wspólnot gruntowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib. 151 14. Struktura budynków stanowiących własność spółek prawa handl. i innych podm., objętych zestawieniami zbiorczymi egib. 152 15. Struktura własności nieruchomości lokalowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib. 153 16. Zmiany ilości budynków, objętych zestawieniami zbiorczymi egib podział ze względu na rodzaj nieruchomości. 154 17. Zmiany ilości budynków, objętych zestawieniami zbiorczymi egib podział na typy budynków. 155 18. Procentowy udział typów budynków, objętych zestawieniami zbiorczymi egib. 156 19. Zmiany ilości nieruchomości lokalowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib. 157 20. Zmiany ilości lokali, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w grupach rejestrowych. 158 A. Dyslokacja budynków oraz nieruchomości lokalowych 159 1. Liczba budynków, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w powiatach. 160 2. Liczba nieruchomości lokalowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w powiatach. 161 3. Liczba budynków, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych. 162 4. Liczba nieruchomości lokalowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych. 163 5. Liczba budynków na 1 hektar powierzchni w jednostkach ewidencyjnych. 164 6. Szacunkowa ilość budynków na terenie jednostek ewidencyjnych, dla których nie zakończono modernizacji egib. 165 7. Szacunkowa ilość nieruchomości lokalowych na terenie jednostek ewidencyjnych, w których nie zakończono modernizacji egib. 166 5

8. Liczba budynków mieszkalnych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych. 167 9. Liczba budynków produkcyjno-usługowych i gosp. dla rolnictwa, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jedn. ewidencyjnych. 168 10. Liczba innych budynków niemieszkalnych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych. 169 11. Liczba budynków transportu i łączności, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych. 170 12. Liczba budynków handlowo-usługowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych. 171 13. Liczba budynków przemysłowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych. 172 14. Liczba zbiorników, silosów i budynków magazynowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych. 173 15. Liczba lokali niemieszkalnych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych. 174 B. Dyslokacja budynków i nieruchomości lokalowych w grupach własności. 175 1. Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność Skarbu Państwa w ich ogólnej liczbie powiatach. 176 2. Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność Samorządu Woj. Maz. w ich ogólnej liczbie powiatach. 177 3. Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność powiatów w ich ogólnej liczbie powiatach. 178 4. Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność gmin w ich ogólnej liczbie powiatach. 179 5. Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność osób fizycznych w ich ogólnej liczbie powiatach. 180 6. Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność spółdzielni w ich ogólnej liczbie powiatach. 181 7. Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność kościołów i zw. wyzn. w ich ogólnej liczbie powiatach. 182 8. Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność wspólnot gruntowych w ich ogólnej liczbie powiatach. 183 9. Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność spółek prawa handlowego i innych podmiotów w ich ogólnej liczbie powiatach. 184 VI. Struktura własności i sposobu użytkowania gruntów oraz stan modernizacji egib na tle innych województw. 185 1. Struktura własności oraz struktura użytków gruntowych w Polsce. 186 2. Udział gruntów należących do Skarbu Państwa w ogólnej powierzchni województw. 187 3. Udział gruntów należących do Samorządów Województw w ogólnej powierzchni województw. 188 4. Udział gruntów należących do osób fizycznych w ogólnej powierzchni województw. 189 5. Udział gruntów należących do spółdzielni w ogólnej powierzchni województw. 190 6. Udział gruntów należących do spółek prawa handlowego i innych podmiotów w ogólnej powierzchni województw. 191 7. Udział gruntów rolnych w ogólnej powierzchni województw. 192 8. Udział gruntów leśnych w ogólnej powierzchni województw. 193 9. Udział gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w ogólnej powierzchni województw. 194 10. Udział terenów różnych w ogólnej powierzchni województw. 195 11. Liczba budynków objętych zestawieniami zbiorczymi egib w województwach. 196 12. Typy budynków objętych zestawieniami zbiorczymi egib w Polsce. 197 13. Dyslokacja budynków objętych zestawieniami zbiorczymi egib w województwach. 198 14. Liczba lokali mieszkalnych i niemieszkalnych objętych zestawieniami zbiorczymi egib w województwach. 199 15. Dyslokacja nieruchomości lokalowych objętych zestawieniami zbiorczymi egib w województwach. 200 16. Udział powierzchni gruntów nieobjętych modernizacją egib w ogólnej powierzchni województw. 201 VII. Podsumowanie. 202 6

Rozdział I Wprowadzenie 7

Wstęp. Celem niniejszego opracowania jest zaprezentowanie struktury własności i sposobu użytkowania gruntów województwa mazowieckiego. Opracowanie, powstało w związku z zadaniami Marszałka Województwa określonych w art. 7c ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne, na podstawie zbiorczych zestawień danych objętych ewidencją gruntów i budynków według stanu na dzień 1 stycznia w latach 2002 2018. Dane zostały przedstawione w postaci map tematycznych i wykresów ilustrujących omawianą tematykę pod różnym kątem. Opracowanie powinno posłużyć do zdiagnozowania kierunków i zmian w strukturze własności i sposobie użytkowania gruntów jakie niewątpliwie zachodziły na przestrzeni ostatnich lat na terenie województwa mazowieckiego. Analiza została podzielona na pięć bloków tematycznych. Pierwszy i drugi blok za pomocą wykresów i kartogramów obrazują trendy zmian w strukturze własności i sposobie użytkowania gruntów w województwie mazowieckim w latach 2002 2018. Przedstawiono zobrazowania kartograficzne danych objętych ewidencją gruntów i budynków w odniesieniu do powierzchni powiatów oraz jednostek ewidencyjnych, w tym dyslokację użytków gruntowych oraz gruntów w grupach i podgrupach własności i kierunki migracji ich udziałów. W trzecim bloku podjęto próbę zobrazowania i analizy kierunków zmian w gruntach użytkowanych rolniczo oraz kierunków urbanizacji na terenie województwa mazowieckiego. W czwartym bloku zamieszczono stopień zaawansowania oraz wyniki prac z dotychczas przeprowadzonej modernizacji ewidencji gruntów i budynków w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych na obszarze województwa mazowieckiego, a także strukturę własności dla budynków i nieruchomości lokalowych na terenach, dla których modernizację zakończono. W niniejszym bloku zobrazowano również informacje dla budynków oraz nieruchomości lokalowych w odniesieniu do jednostek ewidencyjnych oraz dyslokację budynków i nieruchomości lokalowych w grupach własności. Ostatni blok tematyczny zawiera zobrazowania kartograficzne i zestawienia, prezentujące województwo mazowieckie na tle innych województw w Polsce. Podział na użytki gruntowe i grupy rejestrowe w niniejszym opracowaniu, od 1 stycznia 2002 roku do 1 stycznia 2016 roku, jest zgodny z rozporządzeniem Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie ewidencji gruntów i budynków z dnia 29 marca 2001 roku w brzmieniu obowiązującym przed 31 grudnia 2013 roku, uwzględniając pismo Głównego Geodety Kraju z dnia 11 stycznia 2016 roku, KN-EGB.402.1.2016.1 oraz przepisy przejściowe rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 29 listopada 2013 roku. Podział na użytki gruntowe i grupy rejestrowe dla danych od 1 stycznia 2017 roku wynika z rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 29 listopada 2013 roku, zmieniającego rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków z dnia 29 marca 2001 roku. 8

Podstawowe pojęcia występujące w niniejszym opracowaniu. Budynek obiekt budowlany, trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiadający fundamenty i dach. Ewidencja gruntów i budynków jednolity dla kraju, systematycznie aktualizowany zbiór informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz innych osobach fizycznych lub prawnych władających tymi gruntami, budynkami i lokalami. Grupy rejestrowe odpowiednio posegregowane i zebrane według określonych zasad jednostki rejestrowe gruntów, budynków i lokali. Dla celów ewidencji gruntów i budynków, właścicieli nieruchomości i władających, dzieli się na 15 grup rejestrowych. Jednostka ewidencyjna obszar gruntów położonych w granicach administracyjnych gminy, a w przypadku gdy w skład gminy wchodzi miejscowość o statusie miasta - również w granicach administracyjnych miasta. Modernizacja ewidencji - zespół działań technicznych, organizacyjnych i administracyjnych podejmowanych przez Starostę w celu: 1) uzupełnienia bazy danych ewidencyjnych i utworzenia pełnego zakresu zbiorów danych ewidencyjnych zgodnie z wymogami rozporządzenia; 2) modyfikacji istniejących danych ewidencyjnych do wymagań określonych w rozporządzeniu. Nieruchomość lokalowa lokal mieszkalny lub użytkowy, w tym także garaż będący częścią składową budynku, stanowiący odrębną własność. Obręb jednostka powierzchniowa podziału kraju wyodrębniona dla celów ewidencji gruntów i budynków, której granice powinny być zgodne z granicami wsi i sołectw, natomiast na obszarach miast z granicami dzielnic i w miarę możliwości pokrywać się z granicami osiedli i zespołów urbanistycznych oraz naturalnymi granicami wyznaczonymi w szczególności przez cieki, ulice, linie kolejowe i inne obiekty fizjograficzne. Powierzchnia ewidencyjna powierzchnia wynikająca z ewidencji gruntów i budynków. Powierzchnia geodezyjna powierzchnia jednostek podziału terytorialnego państwa według państwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych państwa. Struktura użytkowania gruntów udział powierzchni poszczególnych użytków gruntowych w ogólnej powierzchni gruntów na danym obszarze. Struktura władania gruntami udział poszczególnych form władania w ogólnej powierzchni gruntów. Użytek gruntowy część powierzchni ziemi użytkowany w sposób jednolity. Użytki rolne wszystkie tereny w obrębie gospodarstwa rolnego lub danego regionu wykorzystywane do produkcji roślinnej, ogrodniczej lub zwierzęcej. Zbiorcze zestawienie danych objętych ewidencją gruntów i budynków - spis danych o ogólnej powierzchni i wartości gruntów wchodzących w skład poszczególnych jednostek rejestrowych, z podziałem na użytki gruntowe, opracowane na podstawie wykazów gruntów, wg stanu na dzień 1 stycznia każdego roku, zachowujące formę i zakres treści tych wykazów. 9

Mapa administracyjna województwa mazowieckiego 10

Ogólne informacje o województwie mazowieckim 3 500 000 3 000 000 2 500 000 2 000 000 1 500 000 1 000 000 500 000 Rodzaj danych Miasta Tereny wiejskie Razem Liczba podregionów 1 5 6 Liczba powiatów 5 37 42 Liczba gmin 35 (52*) 227 314 Liczba jednostek ewidencyjnych 104 279 383 Liczba obrębów ewidencyjnych 3 385 7 920 11 305 Powierzchnia ewidencyjna w ha 218 538 3 338 029 3 556 567 Powierzchnia geodezyjna w ha 218 462 3 337 385 3 555 847 Liczba budynków: 699 737 1 753 557 2 453 294 - objętych modernizacją egib 687 087 1 438 661 2 125 748 - nieobjętych modernizacją egib (szacunkowa) 12 650 314 896 327 546 Postęp modernizacji budynków w % 98,2 82,0 86,6 Liczba nieruchomości lokalowych: 995 529 34 529 1 030 058 - objętych modernizacją egib 905 111 22 116 927 227 * gminy miejsko-wiejskie 0 - nieobjętych modernizacją egib (szacunkowa) 90 418 12 413 102 831 Postęp modernizacji nieruchomości lokalowych w % 90,9 64,1 90,0 [ha] Udział obszarów miejskich i wiejskich w powierzchni województwa mazowieckiego na tle pozostałych województw Obszary wiejskie Miasta 11

Zestawienie powierzchni ewidencyjnej powiatów Powiat TERYT Powierzchnia ewidencyjna [ha] Powiat TERYT Powierzchnia ewidencyjna [ha] białobrzeski 1401 63 884 ciechanowski 1402 105 980 garwoliński 1403 128 504 gostyniński 1404 61 471 grodziski 1405 36 701 grójecki 1406 126 753 kozienicki 1407 91 633 legionowski 1408 39 077 lipski 1409 74 078 łosicki 1410 77 244 makowski 1411 106 489 miński 1412 116 364 mławski 1413 118 179 nowodworski 1414 69 533 ostrołęcki 1415 209 823 ostrowski 1416 121 821 otwocki 1417 61 574 piaseczyński 1418 62 016 płocki 1419 179 921 płoński 1420 137 919 pruszkowski 1421 24 625 przasnyski 1422 121 856 przysuski 1423 80 098 pułtuski 1424 82 731 radomski 1425 152 989 siedlecki 1426 160 352 sierpecki 1427 85 191 sochaczewski 1428 73 460 sokołowski 1429 113 139 szydłowiecki 1430 45 150 warszawski zachodni 1432 53 370 węgrowski 1433 122 058 wołomiński 1434 95 359 wyszkowski 1435 87 750 zwoleński 1436 57 318 żuromiński 1437 80 673 żyrardowski 1438 53 249 m. Ostrołęka 1461 3 345 m. Płock 1462 8 805 m. Radom 1463 11 179 m. Siedlce 1464 3 186 m. st. Warszawa 1465 51 720 WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE: 3 556 567 ha 12

Różnice pomiędzy powierzchnią geodezyjną a powierzchnią ewidencyjną w jednostkach ewidencyjnych gm. Myszyniec (-133 ha) gm. Czarnia (+128 ha) gm. Jednorożec (-263 ha) gm. Przasnysz (+267 ha) gm. Rzekuń (- 481 ha) gm. Wyszogród (- 156 ha) 0 ha do 10 ha (325) 10 ha do 50 ha (42) 50 ha do 100 ha (10) powyżej 100 ha (6) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) [ha] 3 557 500 3 556 500 3 555 500 Zmiany powierzchni geodezyjnej i ewidencyjnej województwa w latach 2000-2018 2000r. 2001r. 2002r. 2003r. 2004r. 2005r. 2006r. 2007r. 2008r. 2009r. 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. 2015r. 2016r. 2017r. 2018r. Powierzchnia geodezyjna Powierzchnia ewidencyjna 13

Rozdział II Struktura zmian własności gruntów 14

Podział na grupy rejestrowe. Właścicieli nieruchomości i władających dla celów ewidencji gruntów i budynków zalicza się do jednej z 15 grup rejestrowych. Rozróżnia się następujące grupy rejestrowe właścicieli nieruchomości i władających (zwanych podmiotami ewidencyjnymi ): 1) grupa 1 - Skarb Państwa, jeżeli nie występuje w zbiegu z użytkownikami wieczystymi; 2) grupa 2 - Skarb Państwa, jeżeli występuje w zbiegu z użytkownikami wieczystymi; 3) grupa 3 - jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe osoby prawne; 4) grupa 4 - gminy i związki międzygminne, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi; 5) grupa 5 - gminy i związki międzygminne, jeżeli występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi; 6) grupa 6 - jednoosobowe spółki jednostek samorządu terytorialnego i inne osoby prawne, których organami założycielskimi są organy samorządu terytorialnego; 7) grupa 7 - osoby fizyczne; 8) grupa 8 spółdzielnie; 9) grupa 9 - kościoły i związki wyznaniowe; 10) grupa 10 - wspólnoty gruntowe; 11) grupa 11 - powiaty i związki powiatów, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi; 12) grupa 12 - powiaty i związki powiatów, jeżeli występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi; 13) grupa 13 - województwa, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi; 14) grupa 14 - województwa, jeżeli występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi; 15) grupa 15 - spółki prawa handlowego i inne podmioty ewidencyjne nie wymienione w pkt 1-14. W celu większej przejrzystości opracowania przedstawione 15 grup rejestrowych zostało zgeneralizowane do 9 następujących grup podmiotów ewidencyjnych: 1) Skarb Państwa powstała ze zsumowania gruntów grup rejestrowych nr: 1, 2 i 3, tj. grunty, których właścicielem jest Skarb Państwa, niezależnie od sposobu ich władania; 2) Gminy powstała ze zsumowania gruntów grup rejestrowych nr: 4, 5 i 6, tj. grunty, których właścicielem są gminy niezależnie od sposobu ich władania; 3) Osoby fizyczne odpowiadająca grupie rejestrowej nr 7; 4) Spółdzielnie odpowiadająca grupie rejestrowej nr 8; 5) Kościoły i związki wyznaniowe odpowiadająca grupie rejestrowej nr 9; 6) Wspólnoty gruntowe odpowiadająca grupie rejestrowej nr 10; 7) Powiaty powstała ze zsumowania gruntów grup rejestrowych nr: 11 i 12, tj. grunty, których właścicielem są powiaty, niezależnie od sposobu ich władania; 15

8) Województwo powstała ze zsumowania gruntów grup rejestrowych nr: 13 i 14, tj. grunty, których właścicielem jest województwo, niezależnie od sposobu ich władania; 9) Spółki prawa handlowego i inne podmioty odpowiadająca grupie rejestrowej nr 15. Wybrane zagadnienia z zakresu ewidencji gruntów i budynków przedstawiono również dla podgrup rejestrowych określonych w rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 roku w sprawie ewidencji gruntów i budynków oraz rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 29 listopada 2013 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków (nowe brzmienie oznaczono kolorem czerwonym), tj.: Osoby, organy i jednostki organizacyjne, posiadające prawa do nieruchomości należących do podmiotu ewidencyjnego zaliczonego do 1 grupy rejestrowej dzieli się na następujące podgrupy: 1) podgrupa 1.1 - Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa; 2) podgrupa 1.2 - Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe; 3) podgrupa 1.3 - państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, z wyłączeniem Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe (państwowe jednostki organizacyjne, które na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami sprawują trwały zarząd nieruchomościami Skarbu Państwa); 4) podgrupa 1.4 - organy administracji publicznej gospodarujące zasobem nieruchomości Skarbu Państwa (organy administracji publicznej gospodarujące zasobem nieruchomości Skarbu Państwa, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, zwanym dalej zasobem nieruchomości Skarbu Państwa, z wyłączeniem gruntów tego zasobu przekazanych w trwały zarząd); 5) podgrupa 1.5 - Agencja Mienia Wojskowego; 6) podgrupa 1.6 - Wojskowa Agencja Mieszkaniowa; 7) podgrupa 1.7 - osoby i jednostki organizacyjne niewymienione w pkt 1-6 (organy, które gospodarują gruntami Skarbu Państwa pokrytymi wodami powierzchniowymi); 8) podgrupa 1.8 - organy, które wykonują zadania zarządcy dróg publicznych Skarbu Państwa. Użytkowników wieczystych gruntów należących do Skarbu Państwa, jako podmiotu ewidencyjnego zaliczonego do 2 grupy rejestrowej, dzieli się na następujące podgrupy: 1) podgrupa 2.1 - osoby fizyczne; 2) podgrupa 2.2 - państwowe osoby prawne; 3) podgrupa 2.3 - spółdzielnie mieszkaniowe; 4) podgrupa 2.4 - inne osoby, niewymienione w pkt 1-3. Osoby, organy i jednostki organizacyjne, o których mowa w 11 ust. 1 pkt 1, posiadające prawa do nieruchomości należących do podmiotów ewidencyjnych zaliczonych do 4 grupy rejestrowej dzieli się na następujące podgrupy: 1) podgrupa 4.1 - organy gmin gospodarujące gminnymi zasobami nieruchomości (organy gmin gospodarujące gminnymi zasobami nieruchomości z wyłączeniem gruntów tego zasobu zaliczonych do podgrup 4.2 i 4.3); 2) podgrupa 4.2 - jednostki organizacyjne gmin i związków międzygminnych; 3) podgrupa 4.3 - osoby i jednostki organizacyjne niewymienione w pkt 1 i 2 (organy i jednostki organizacyjne, które wykonują zadania zarządców dróg gminnych). Użytkowników wieczystych gruntów należących do podmiotów ewidencyjnych zaliczonych do 5 grupy rejestrowej dzieli się na następujące podgrupy: 1) podgrupa 5.1 - osoby fizyczne; 2) podgrupa 5.2 - gminne osoby prawne; 3) podgrupa 5.3 - spółdzielnie mieszkaniowe; 4) podgrupa 5.4 - inne osoby, niewymienione w pkt 1-3. 16

Podmioty ewidencyjne zaliczone do 6 grupy rejestrowej dzieli się na następujące podgrupy: 1) podgrupa 6.1 - jednoosobowe spółki gmin i inne gminne osoby prawne; 2) podgrupa 6.2 - jednoosobowe spółki powiatów i inne powiatowe osoby prawne; 3) podgrupa 6.3 - jednoosobowe spółki województw i inne wojewódzkie osoby prawne. Podmioty ewidencyjne zaliczone do 7 grupy rejestrowej dzieli się na następujące podgrupy: 1) podgrupa 7.1 - osoby fizyczne - właściciele i władający gruntami wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych; 2) podgrupa 7.2 - osoby fizyczne - właściciele i władający gruntami niewchodzącymi w skład gospodarstw rolnych. Podmioty ewidencyjne zaliczone do 8 grupy rejestrowej dzieli się na następujące podgrupy: 1) podgrupa 8.1 - rolnicze spółdzielnie produkcyjne; 2) podgrupa 8.2 - spółdzielnie mieszkaniowe; 3) podgrupa 8.3 - inne spółdzielnie, niewymienione w pkt 1 i 2. Osoby, organy i jednostki organizacyjne, o których mowa w 11 ust. 1 pkt 1, posiadające prawa do nieruchomości należących do podmiotów ewidencyjnych zaliczonych do 11 grupy rejestrowej dzieli się na następujące podgrupy: 1) podgrupa 11.1 - organy powiatów gospodarujące powiatowymi zasobami nieruchomości (organy powiatów gospodarujące powiatowymi zasobami nieruchomości z wyłączeniem gruntów tego zasobu zaliczonych do podgrup 11.2 i 11.3); 2) podgrupa 11.2 - jednostki organizacyjne powiatów i związków powiatów; 3) podgrupa 11.3 - osoby i jednostki organizacyjne niewymienione w pkt 1 i 2 (organy i jednostki organizacyjne, które wykonują zadania zarządców dróg powiatowych). Użytkowników wieczystych gruntów należących do podmiotów ewidencyjnych zaliczonych do 12 grupy rejestrowej dzieli się na następujące podgrupy: 1) podgrupa 12.1 - osoby fizyczne; 2) podgrupa 12.2 - powiatowe osoby prawne; 3) podgrupa 12.3 - spółdzielnie mieszkaniowe; 4) podgrupa 12.4 - inne osoby, niewymienione w pkt 1-3. Osoby, organy i jednostki organizacyjne, o których mowa w 11 ust. 1 pkt 1, posiadające prawa do nieruchomości należących do podmiotów ewidencyjnych zaliczonych do 13 grupy rejestrowej dzieli się na następujące podgrupy: 1) podgrupa 13.1 - organy województw gospodarujące wojewódzkimi zasobami nieruchomości (organy województw gospodarujące wojewódzkimi zasobami nieruchomości, z wyłączeniem gruntów tego zasobu zaliczonych do podgrupy 13.2 i 13.3); 2) podgrupa 13.2 - jednostki organizacyjne województw; 3) podgrupa 13.3 - osoby i jednostki organizacyjne niewymienione w pkt 1 i 2 (organy i jednostki organizacyjne, które wykonują zadania zarządców dróg wojewódzkich). Użytkowników wieczystych gruntów należących do podmiotów ewidencyjnych zaliczonych do 14 grupy rejestrowej dzieli się na następujące podgrupy: 1) podgrupa 14.1 - osoby fizyczne; 2) podgrupa 14.2 - wojewódzkie osoby prawne; 3) podgrupa 14.3 - spółdzielnie mieszkaniowe; 4) podgrupa 14.4 - inne osoby, niewymienione w pkt 1-3. 17

Podmioty ewidencyjne zaliczone do 15 grupy rejestrowej dzieli się na następujące podgrupy: 1) podgrupa 15.1 - spółki handlowe; 2) podgrupa 15.2 - partie polityczne i stowarzyszenia; 3) podgrupa 15.3 - inne osoby, niewymienione w pkt 1 i 2. Strukturę własności gruntów województwa mazowieckiego zaprezentowano według przedstawionych powyżej 9 grup podmiotów ewidencyjnych na wykresach i mapach tematycznych zawierających szczegółowe informacje w odniesieniu do poszczególnych powiatów i jednostek ewidencyjnych. Strukturę zmian gruntów, które zostały przekazane w użytkowanie wieczyste, a których właścicielem jest Skarb Państwa, Województwo, Powiat lub Gmina, zostały dodatkowo zobrazowano na oddzielnym wykresie. Podobne założenie odnośnie grup podmiotów ewidencyjnych zastosowano również dla zobrazowań dotyczących budynków i nieruchomości lokalowych. Nr grupy Udział grup rejestrowych w powierzchni województwa mazowieckiego 1 stycznia 2018 r. Nazwa Grupy Rejestrowej Powierzchnia [ha] 1 Skarb Państwa, jeżeli nie występuje w zbiegu z użytkownikami wieczystymi 564 691 2 Skarb Państwa, jeżeli występuje w zbiegu z użytkownikami wieczystymi 44 832 3 Jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe osoby prawne 6 531 4 Gminy i związki międzygminne, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi 88 066 5 Gminy i związki międzygminne, jeżeli występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi 7 653 6 Jednoosobowe spółki jednostek samorządu terytorialnego i inne osoby prawne, których organami założycielskimi są organy samorządu terytorialnego 7 Osoby fizyczne 2 741 595 8 Spółdzielnie 4 826 9 Kościoły i związki wyznaniowe 8 340 10 Wspólnoty gruntowe 24 476 11 Powiaty i związki powiatów, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi 17 981 12 Powiaty i związki powiatów, jeżeli występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi 30 13 Województwa, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi 5 235 14 Województwa, jeżeli występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi 217 15 Spółki prawa handlowego i inne podmioty ewidencyjne nie wymienione w grupach 1-14 41 348 746 3 556 567 18

Struktura własności gruntów 2002 r. 2018 r. Osoby fizyczne 75,8% Osoby fizyczne 77,1% Gminy 2,4% Skarb Państwa 19,4% Gminy 2,7% Skarb Państwa 17,3% Spółki prawa handlowego i inne podmioty 0,9% Województwo Mazowieckie 0,1% Powiaty 0,2% Wspólnoty gruntowe 0,6% Spółdzielnie 0,3% Kościoły i związki wyznaniowe 0,2% Spółki prawa handlowego i inne podmioty 1,2% Województwo Mazowieckie 0,2% Powiaty 0,5% Wspólnoty gruntowe 0,7% Spółdzielnie 0,1% Kościoły i związki wyznaniowe 0,2% ( 688 788 ha) Skarb Państwa (85 845 ha) Gminy (2 697 424 ha) Osoby fizyczne (10 418 ha) Spółdzielnie (8 123 ha) Kościoły i związki wyznaniowe (23 053 ha) Wspólnoty gruntowe (8 565 ha) Powiaty (2 440 ha) Województwo Mazowieckie (32 209 ha) Spółki prawa handlowego i inne podmioty ( 616 054 ha) Skarb Państwa (96 465 ha) Gminy (2 741 545 ha) Osoby fizyczne (4 826 ha) Spółdzielnie (8 340 ha) Kościoły i związki wyznaniowe (24 476 ha) Wspólnoty gruntowe (18 011 ha) Powiaty (5 452 ha) Województwo Mazowieckie (41 348 ha) Spółki prawa handlowego i inne podmioty 19

2 750 000 [ha] Struktura zmian własności gruntów 2 730 000 2 710 000 2 741 595 ha - Osoby fizyczne 2 690 000 690 000 670 000 650 000 616 054 ha - Skarb Państwa 630 000 610 000 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 96 465 ha - Gminy 41 348 ha - Spółki prawa handlowego i inne podmioty 24 476 ha - Wspólnoty gruntowe 18 011 ha - Powiaty 8 340 ha - Kościoły i związki wyznaniowe 4 826 ha - Spółdzielnie 5 452 ha - Województwo Mazowieckie 20

Udział gruntów osób, organów i jednostek organizacyjnych, posiadających prawa do nieruchomości należących do Skarbu Państwa Stan na dzień 1 stycznia 2018 r. 0,2% 0,0% 3,6% 1,5% podgrupa 1.1 - Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, 7,1% 8,2% 4,1% 75,3% podgrupa 1.2 - Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, podgrupa 1.3 - państwowe jednostki organizacyjne, które na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami sprawują trwały zarząd nieruchomościami Skarbu Państwa, podgrupa 1.4 - organy administracji publicznej gospodarujące zasobem nieruchomości Skarbu Państwa, 1.1 (23 148 ha) 1.2 (425 372 ha) 1.3 (39 851 ha) 1.4 (46 317 ha) 1.5 (862 ha) 1.6 (51 ha) 1.7 (20 381 ha) 1.8 (8 709 ha) podgrupa 1.5 - Agencja Mienia Wojskowego, podgrupa 1.6 - Wojskowa Agencja Mieszkaniowa, podgrupa 1.7 - organy, które gospodarują gruntami Skarbu Państwa pokrytymi wodami powierzchniowymi, podgrupa 1.8 - organy, które wykonują zadania zarządcy dróg publicznych Skarbu Państwa. 21

Udział gruntów osób, organów i jednostek organizacyjnych, posiadających prawa do nieruchomości należących do gmin, powiatów i Województwa Mazowieckiego Stan na dzień 1 stycznia 2018 r. grupa 4 - gminy i związki międzygminne, jeżeli nie występują w zbiegu 7,6% 31,3% 61,1% 4.1 (53 805 ha) 4.2 (6 709 ha) 4.3 (27 552 ha) z użytkownikami wieczystymi podgrupa 4.1 - organy gmin gospodarujące gminnymi zasobami nieruchomości z wyłączeniem gruntów tego zasobu zaliczonych do podgrup 4.2 i 4.3, podgrupa 4.2 - jednostki organizacyjne gmin i związków międzygminnych, podgrupa 4.3 - organy i jednostki organizacyjne, które wykonują zadania zarządców dróg gminnych. grupa 11 - powiaty i związki powiatów, jeżeli nie występują w zbiegu 44,1% 23,1% 32,8% 11.1 (5 897 ha) 11.2 (4 151 ha) 11.3 (7 933 ha) z użytkownikami wieczystymi podgrupa 11.1 - organy powiatów gospodarujące powiatowymi zasobami nieruchomości z wyłączeniem gruntów tego zasobu zaliczonych do podgrup 11.2 i 11.3i, podgrupa 11.2 - jednostki organizacyjne powiatów i związków powiatów, podgrupa 11.3 - organy i jednostki organizacyjne, które wykonują zadania zarządców dróg powiatowych. grupa 13 - województwa, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami 35,9% 22,7% 41,4% 13.1 (2 169 ha) 13.2 (1 189 ha) 13.3 (1 877 ha) wieczystymi podgrupa 13.1 - organy województw gospodarujące wojewódzkimi zasobami nieruchomości, z wyłączeniem gruntów tego zasobu zaliczonych do podgrupy 13.2 i 13.3, podgrupa 13.2 - jednostki organizacyjne województw, podgrupa 13.3 - organy i jednostki organizacyjne, które wykonują zadania zarządców dróg wojewódzkich. 22

Udział gruntów podmiotów ewidencyjnych zaliczanych do grupy 7 (osoby fizyczne), 8 (spółdzielnie) oraz 15 (spółki prawa handlowego i inne podmioty) Stan na dzień 1 stycznia 2018 r. 10,8% grupa 7 - osoby fizyczne 89,2% 7.1 (2 445 350 ha) 7.2 ( 296 245 ha) podgrupa 7.1 - osoby fizyczne - właściciele i władający gruntami wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych, podgrupa 7.2 - osoby fizyczne - właściciele i władający gruntami niewchodzącymi w skład gospodarstw rolnych. 30,8% grupa 8 - spółdzielnie 18,4% 50,7% 8.1 (2 449 ha) 8.2 (889 ha) 8.3 (1 488 ha) podgrupa 8.1 - rolnicze spółdzielnie produkcyjne, podgrupa 8.2 - spółdzielnie mieszkaniowe, podgrupa 8.3 - inne spółdzielnie, niewymienione w pkt 1 i 2. grupa 15 - spółki prawa handlowego i inne podmioty ewidencyjne 26,2% 2,2% 71,6% 15.1 (29 590 ha) 15.2 (911 ha) 15.3 (10 847 ha) nie wymienione w grupach 1-14 podgrupa 15.1 - spółki handlowe, podgrupa 15.2 - partie polityczne i stowarzyszenia, podgrupa 15.3 - inne osoby, niewymienione w pkt 1 i 2. 23

Rozdział II Struktura zmian własności gruntów A. Struktura własności gruntów 24

Struktura użytków gruntowych stanowiących własność Skarbu Państwa [ha] 450 000 400 000 350 000 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 2002r. 2018r. -11% 50 000 0 * Z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych Struktura użytków rolnych Struktura gruntów zabudowanych i zurbanizowanych 2018 r. 2018 r. 4% 9% 6% 16% 11% Grunty orne Sady Łąki 48% Pastwiska Rolne zabudowane Stawy Rowy Rolne zadrzewione* Nieużytki* 24% 41% 12% 12% Tereny mieszkaniowe Tereny przemysłowe Inne tereny zabudowane Zurb. tereny niezabudowane Tereny rekreacyjne Drogi Tereny kolejowe Inne tereny komunikacyjne Użytki kopalne 25

Struktura użytków gruntowych stanowiących własność Województwa Mazowieckiego [ha] 3 600 3 200 2 800 2 400 2 000 1 600 1 200 800 2018r. 2002r. +123% 400 0 * Z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych Struktura użytków rolnych Struktura gruntów zabudowanych i zurbanizowanych 2018 r. Grunty orne 2018 r. 9% Sady 5% 14% 6% 5% 55% Łąki Pastwiska Rolne zabudowane Stawy Rowy Rolne zadrzewione* Nieużytki* 6% 84% 6% Tereny mieszkaniowe Tereny przemysłowe Inne tereny zabudowane Zurb. tereny niezabudowane Tereny rekreacyjne Drogi Tereny kolejowe Inne tereny komunikacyjne Użytki kopalne 26

Struktura użytków gruntowych stanowiących własność powiatów [ha] 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2018r. 2002r. +110% 2 000 0 * Z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych Struktura użytków rolnych 9% 4% 5% 4% 69% Grunty orne 2018 r. 2018 r. Sady Łąki Pastwiska Rolne zabudowane Stawy Rowy Rolne zadrzewione* Nieużytki* 95% Struktura gruntów zabudowanych i zurbanizowanych 4% Tereny mieszkaniowe Tereny przemysłowe Inne tereny zabudowane Zurb. tereny niezabudowane Tereny rekreacyjne Drogi Tereny kolejowe Inne tereny komunikacyjne Użytki kopalne 27

Struktura użytków gruntowych stanowiących własność gmin [ha] 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 2018r. 2002r. 0 * Z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych +12% Struktura użytków rolnych Struktura gruntów zabudowanych i zurbanizowanych 2018 r. 2018 r. 4% 12% 5% 9% 10% 55% Grunty orne Sady Łąki Pastwiska Rolne zabudowane Stawy Rowy Rolne zadrzewione* Nieużytki* 76% 8% 8% Tereny mieszkaniowe Tereny przemysłowe Inne tereny zabudowane Zurb. tereny niezabudowane Tereny rekreacyjne Drogi Tereny kolejowe Inne tereny komunikacyjne Użytki kopalne 28

Struktura użytków gruntowych stanowiących własność osób fizycznych [ha] 1 600 000 1 400 000 1 200 000 1 000 000 800 000 600 000 400 000 2018r. 2002r. 200 000 0 * Z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych +2% Struktura użytków rolnych Struktura gruntów zabudowanych i zurbanizowanych 2018 r. 2018 r. 11% 10% 4% Grunty orne Sady 68% Łąki Pastwiska Rolne zabudowane Stawy 10% 6% 3% 76% Tereny mieszkaniowe Tereny przemysłowe Inne tereny zabudowane Zurb. tereny niezabudowane Tereny rekreacyjne Rowy Drogi Rolne zadrzewione* Nieużytki* Tereny kolejowe Inne tereny komunikacyjne Użytki kopalne 29

Struktura użytków gruntowych stanowiących własność spółdzielni [ha] 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 2002r. 2018r. -54% 1 000 0 * Z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych Struktura użytków rolnych Struktura gruntów zabudowanych i zurbanizowanych 2018 r. 5% Grunty orne 2018 r. 4% Sady 8% Łąki 11% 67% Pastwiska Rolne zabudowane Stawy Rowy Rolne zadrzewione* Nieużytki* 8% 19% 4% Tereny mieszkaniowe 65% Tereny przemysłowe Inne tereny zabudowane Zurb. tereny niezabudowane Tereny rekreacyjne Drogi Tereny kolejowe Inne tereny komunikacyjne Użytki kopalne 30

Struktura użytków gruntowych stanowiących własność kościołów i związków wyznaniowych [ha] 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 2018r. 2002r. +3% 0 * Z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych Struktura użytków rolnych 13% 10% 5% 6% 62% Grunty orne 2018 r. 2018 r. Sady Łąki Pastwiska Rolne zabudowane Stawy Rowy Rolne zadrzewione* Nieużytki* 13% Struktura gruntów zabudowanych i zurbanizowanych 6% 80% Tereny mieszkaniowe Tereny przemysłowe Inne tereny zabudowane Zurb. tereny niezabudowane Tereny rekreacyjne Drogi Tereny kolejowe Inne tereny komunikacyjne Użytki kopalne 31

Struktura użytków gruntowych stanowiących własność wspólnot gruntowych [ha] 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 Uwaga!: Wzrost powierzchni gruntów należących do wspólnot gruntowych nastąpił w wyniku porządkowania baz danych w systemie do prowadzenia egib w powiecie przysuskim. 2 000 2018r. 2002r. +6% 0 * Z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych Struktura użytków rolnych Struktura gruntów zabudowanych i zurbanizowanych 2018 r. 2018 r. 6% 14% 7% Grunty orne 13% Sady 59% Łąki Pastwiska Rolne zabudowane Stawy Rowy Rolne zadrzewione* Nieużytki* 37% 7% 5% 6% 37% Tereny mieszkaniowe Tereny przemysłowe Inne tereny zabudowane Zurb. tereny niezabudowane Tereny rekreacyjne Drogi Tereny kolejowe Inne tereny komunikacyjne Użytki kopalne 32

Struktura użytków gruntowych stanowiących własność spółek prawa handlowego i innych podmiotów [ha] 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2018r. 2002r. +28% 2 000 0 * Z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych Struktura użytków rolnych Struktura gruntów zabudowanych i zurbanizowanych 2018 r. 2018 r. 6% 3% 3% Grunty orne 3% Sady 9% Łąki 10% 63% Pastwiska Rolne zabudowane Stawy Rowy Rolne zadrzewione* Nieużytki* 6% 13% 3% 8% Tereny mieszkaniowe 30% 32% Tereny przemysłowe Inne tereny zabudowane Zurb. tereny niezabudowane Tereny rekreacyjne Drogi Tereny kolejowe Inne tereny komunikacyjne Użytki kopalne 33

Udział gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste* w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych spadek/wzrost w stosunku do stanu z 2003 r. gm. Izabelin, gm. Leoncin grunty SP w użytkowaniu wieczystym państwowych os. prawnych (głównie gr. leśne). 49% do 57% (2) 30% do 41 % (4) 20% do 30% (8) 10% do 20% (12) 1% do 10% (103) 0% do 1% (254) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) * przez grunty przekazane w użytkowanie wieczyste należy rozumieć grunty stanowiące własność Skarbu Państwa, Województwa Mazowieckiego, powiatów i gmin 30% do 57% (3) 15% do 30% (4) 0% do 15 % (159) Brak zmian (39) -15% do 0% (178) 34

Zmiany gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste 217 ha Województwo Mazowieckie 30 ha Powiaty 7 653 ha Gminy 44 832 ha Skarb Państwa 0 5 000 10 000 15 000 20 000 25 000 30 000 35 000 40 000 45 000 2002r. 2005r. 2008r. 2011r. 2014r. 2017r. 35

Rozdział II Struktura zmian własności gruntów B. Zmiany w grupach własności 36

Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność Województwa Mazowieckiego [ha] 4 400 4 000 3 600 7% 6% 3% 3% 3 200 2 800 81% 2 400 2 000 1 600 1 200 800 400 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 4 438 ha - Grunty zabudowane i zurbanizowane 379 ha - Grunty rolne 334 ha - Grunty rolne* 149 ha - Grunty pod wodami 342 ha - Grunty leśne 353 ha - Grunty leśne* 139 ha - Tereny różne - Nieużytki 34 ha - Nieużytki* 5 ha - Użytki ekologiczne * Trend rzeczywisty (z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych) 37

Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność Skarbu Państwa 480 000 460 000 [ha] 469 584 ha - Grunty leśne 472 867ha - Grunty leśne* 440 000 7% 6% 120 000 10% 100 000 80 000 76% 60 000 40 000 20 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 58 704 ha - Grunty rolne 49 035 ha - Grunty rolne* 41 861 ha - Grunty zabudowane i zurbanizowane 39 887 ha - Grunty pod wodami - Nieużytki 6 386 ha - Nieużytki* 4 467 ha - Tereny różne 1 551 ha - Użytki ekologiczne * Trend rzeczywisty (z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych) 38

[ha] 16 000 14 000 12 000 Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność powiatów 16 198 ha - Grunty zabudowane i zurbanizowane 1 565 ha - Grunty rolne 1 447 ha - Grunty rolne* 236 ha - Grunty leśne 305 ha - Grunty leśne* - Nieużytki 49 ha - Nieużytki* 7 ha - Grunty pod wodami 5 ha - Tereny różne 0 ha - Użytki ekologiczne 10 000 8 000 9% 1% 6 000 4 000 2 000 90% 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. * Trend rzeczywisty (z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych) 39

[ha] Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność gmin 75 000 72 170 ha - Grunty zabudowane i zurbanizowane 70 000 65 000 4% 60 000 20% 55 000 75% 20 000 15 000 10 000 5 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 19 493 - Grunty rolne 16 633 ha - Grunty rolne* 3 748 ha - Grunty leśne 4 785ha - Grunty leśne* - Nieużytki 1 823 ha - Nieużytki* 704 ha - Grunty pod wodami 326 ha - Tereny różne 24 ha - Użytki ekologiczne * Trend rzeczywisty (z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych) 40

Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność osób fizycznych 2 350 000 [ha] 2 321 257 ha - Grunty rolne 2 257 716 ha - Grunty rolne* 2 300 000 2 250 000 2% 13% 450 000 400 000 350 000 300 000 85% 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 358 551 ha - Grunty leśne 398 975 ha - Grunty leśne* 58 807 ha - Grunty zabudowane i zurbanizowane - Nieużytki 23 117 ha - Nieużytki* 1 174 ha - Grunty pod wodami 541 ha - Tereny różne 265 ha - Użytki ekologiczne * Trend rzeczywisty (z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych) 41

[ha] Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność spółdzielni 9 000 8 000 6% 7 000 24% 6 000 70% 5 000 4 000 3 000 3 375 ha - Grunty rolne 3 265 ha - Grunty rolne* 2 000 1 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 1 160 ha - Grunty zabudowane i zurbanizowane 286 ha - Grunty leśne 336 ha - Grunty leśne* - Nieużytki 60 ha - Nieużytki* 3 ha - Grunty pod wodami 2 ha - Tereny różne 0 ha - Użytki ekologiczne * Trend rzeczywisty (z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych) 42

[ha] Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność kościołów i związków wyznaniowych 5 500 4 984 ha - Grunty rolne 4 779 ha - Grunty rolne* 5 000 4 500 11% 2 500 28% 60% 2 000 1 500 1 000 500 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 2 354 ha - Grunty zabudowane i zurbanizowane 916 ha - Grunty leśne 1 034 ha - Grunty leśne* 82 ha - Tereny różne - Nieużytki 87 ha - Nieużytki* 0 ha - Użytki ekologiczne 4 ha - Grunty pod wodami * Trend rzeczywisty (z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych) 43

Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność wspólnot gruntowych [ha] 13 000 12 000 45% 11 000 54% 10 000 9 000 8 000 13 233 ha - Grunty rolne 10 614 ha - Grunty rolne* 10 889 ha - Grunty leśne 11 723 ha - Grunty leśne* 3 000 2 000 1 000 - Nieużytki 1 785 ha - Nieużytki* 210 ha - Grunty pod wodami 103 ha - Grunty zabudowane i zurbanizowane 20 ha - Tereny różne 21 ha - Użytki ekologiczne 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. * Trend rzeczywisty (z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych) 44

[ha] 24 000 Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność spółek prawa handlowego i innych podmiotów 22 000 13% 20 000 18 000 16 000 28% 57% 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 23 738 ha - Grunty rolne 22 319 ha - Grunty rolne* 11 587 ha - Grunty zabudowane i zurbanizowane 5 281 ha - Grunty leśne 5 934 ha - Grunty leśne* - Nieużytki 765 ha - Nieużytki* 323 ha - Tereny różne 415 ha - Grunty pod wodami 4 ha - Użytki ekologiczne * Trend rzeczywisty (z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych) 45

Rozdział II Struktura zmian własności gruntów C. Dyslokacja gruntów w grupach własności 46

Udział gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa w ogólnej powierzchni powiatu 2018 r. stopa spadku/wzrostu w stosunku do stanu z 2003 r. Średni udział gruntów podmiotu w województwie: 17,3% 35% do 39% (2) 25% do 35% (6) 15% do 25% (19) 7% do 15% (15) (w nawiasie podano liczbę powiatów) -1% do 0% (7) -3% do -1% (26) -6% do -3% (7) -12% do -10% (2) m. Płock - największy ubytek gruntów należących do SP stwierdzono dla użytku tereny przemysłowe. m. Ostrołęka największy ubytek gruntów należących do SP stwierdzono dla użytku tereny komunikacyjne. 47

Udział gruntów stanowiących własność Województwa Mazowieckiego w ogólnej powierzchni powiatu 2018 r. stopa spadku/wzrostu w stosunku do stanu z 2003 r. Średni udział gruntów podmiotu w województwie: 0,2% 1,8% (1) 0,4% do 1,1% (6) 0,1% do 0,4% (21) 0,0% do 0,1% (14) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 1,8% (1) 0,3% do 0,6% (4) -0,3% do 0% (1) -0,5% do -0,3% (2) 0% do 0,3% (34) m. Ostrołęka największy przyrost gruntów należących do SWM stwierdzono dla użytku inne tereny zabudowane oraz drogi. 48

Udział gruntów stanowiących własność powiatów w ogólnej powierzchni powiatu 2018 r. stopa spadku/wzrostu w stosunku do stanu z 2003 r. Średni udział gruntów podmiotu w województwie: 0,5% 3,3% (1) 1,2% do 1,9% (3) 0,5% do 0,8% (19) 0,0% do 0,5% (19) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 1,8% (1) 0,5% do 0,8% (7) 0% do 0,5% (25) -0,3% do 0% (8) -2,6% (1) m. Radom największy przyrost gruntów należących do powiatów stwierdzono dla użytku drogi. m. Siedlce największy ubytek gruntów należących do powiatów stwierdzono dla użytku grunty orne. 49

Udział gruntów stanowiących własność gmin w ogólnej powierzchni powiatu 2018 r. stopa spadku/wzrostu w stosunku do stanu z 2003 r. Średni udział gruntów podmiotu w województwie: 2,7% 24% do 26% (2) 13% do 20% (3) 2% do 7% (25) 0% do 2% (12) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 1% do 2% (7) 0% do 2% (30) -1% do 0% (3) -2% do -1% (2) Uwaga!: Znaczne zmiany w udziale gruntów gmin w powiecie przysuskim wynikają z porządkowania baz danych w systemie do prowadzenia egib. m. Płock - największy ubytek gruntów należących do gmin stwierdzono dla użytku tereny mieszkaniowe 50

Udział gruntów stanowiących własność osób fizycznych w ogólnej powierzchni powiatu 2018 r. stopa spadku/wzrostu w stosunku do stanu z 2003 r. Średni udział gruntów podmiotu w województwie: 77,1% 80% do 89% (14) 70% do 80% (15) 60% do 70% (5) 50% do 60% (4) 33% do 50% (4) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 4% do 7% (2) 2% do 4% (5) 0% do 2% (25) -2% do 0% (10) Uwaga!: Znaczne zmiany w udziale gruntów osób fizycznych w powiecie przysuskim wynikają z porządkowania baz danych w systemie do prowadzenia egib. 51

Udział gruntów stanowiących własność spółdzielni w ogólnej powierzchni powiatu 2018 r. stopa spadku/wzrostu w stosunku do stanu z 2003 r. Średni udział gruntów podmiotu w województwie: 0,1% 1,5% do 1,7% (2) 1,0% do 1,5% (2) 0,4% do 0,7% (4) 0,2% do 0,4% (4) 0,0% do 0,2% (30) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 1,0% do 1,5% (2) 0,5% do 1,0% (2) -0,8% do -0,5% (4) 0,0% do 0,5% (6) -0,5% do 0,0% (28) m. Radom największy przyrost gruntów należących do spółdzielni stwierdzono dla użytku tereny mieszkaniowe. 52

Udział gruntów stanowiących własność kościołów i związków wyznaniowych w ogólnej powierzchni powiatu 2018 r. stopa spadku/wzrostu w stosunku do stanu z 2003 r. Średni udział gruntów podmiotu w województwie: 0,2% 0,9% do 1,2% (5) 0,4% do 0,6% (3) 0,2% do 0,4% (14) 0,0% do 0,2% (20) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 0,1% do 0,2% (2) 0,0% do 0,1% (25) -0,2% do 0,0% (15) 53

Udział gruntów stanowiących własność wspólnot gruntowych w ogólnej powierzchni powiatu 2018 r. stopa spadku/wzrostu w stosunku do stanu z 2003 r. Średni udział gruntów podmiotu w województwie: 0,7% 4,0% (1) 2,1% do 2,5% (3) 1,3% do 1,7% (3) 0,6% do 1,3% (9) 0,0% do 0,6% (26) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 2,8% (1) 0% do 0,5% (9) -0,7% do 0% (32) Uwaga!: Znaczne zmiany w udziale gruntów wspólnot gruntowych w powiecie przysuskim wynikają z porządkowania baz danych w systemie do prowadzenia egib. 54

Udział gruntów stanowiących własność spółek prawa handlowego i innych podmiotów w ogólnej powierzchni powiatu 2018 r. stopa spadku/wzrostu w stosunku do stanu z 2003 r. 13,1% (1) 5,0% do 9,4% (5) 1,5% do 5,0% (9) 0,5% do 1,5% (14) 0,0% do 0,5% (13) (w nawiasie podano liczbę powiatów) Średni udział gruntów podmiotu w województwie: 1,2% 11,9% (1) 3,0% do 7,1% (4) 0,0% do 3,0% (30) -1,5% do 0,0 (6) -7,4% (1) Uwaga!: Znaczne zmiany w udziale gruntów spółek prawa handlowego i innych podmiotów w powiecie przysuskim wynikają z porządkowania baz danych w systemie do prowadzenia egib. m. Płock - największy przyrost gruntów należących do spółek prawa dot. terenów przemysłowych oraz gruntów ornych. pow. piaseczyński - największy przyrost gruntów należących do spółek prawa dot. gruntów ornych oraz gruntów leśnych. 55

Rozdział II Struktura zmian własności gruntów D. Dyslokacja gruntów w wybranych podgrupach własności 56

Udział gruntów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych gm. Ożarów Mazowiecki 15% (1) 5% do 10% (7) 1% do 5% (61) 0% do 1% (314) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 57

Udział gruntów w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych 1 4 3 50% do 64% (4) 30% do 50% (24) 10% do 30% (91) 0% do 10% (264) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 2 1. gm. Nowy Duninów 2. gm. Pionki 3. m. Podkowa Leśna 4. gm. Brok 58

Udział gruntów Skarbu Państwa przekazanych do zagospodarowania Agencji Mienia Wojskowego w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych m. Nowe Miasto n. Pilicą m. Mińsk Mazowiecki 13,5% (1) 3,7% (1) 0% do 2,1% (40) 0% (341) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 59

Udział gruntów Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym osób fizycznych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych 1,0% do 1,8% (14) 0,5% do 1,0% (17) 0,0% do 0,5% (352) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 60

Udział gruntów gmin i ich związków w użytkowaniu wieczystym osób fizycznych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych 4,0% do 7,6% (7) 1,0% do 4,0% (16) 0,0% do 1,0% (360) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 61

Udział gruntów osób fizycznych nie wchodzących w skład gospodarstw rolnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych 50% do 69% (9) 30% do 50% (39) 10% do 30% (107) 0% do 10% (228) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 62

Udział gruntów województw przekazanych w trwały zarząd oraz gruntów, których właściciele nie są znani w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych m. Białobrzegi 2,4% (1) 0,0% do 0,8% (115) 0,0% (267) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 63

Udział gruntów spółek prawa handlowego w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych 2 1 10,0% do 15,6% (3) 5,0% do 10,0% (25) 1,0% do 5,0% (97) 1. m. Nowy Dwór Mazowiecki (gł. inne tereny komunikacyjne). 2. m. Płock (gł. tereny przemysłowe). 0,0% do 1,0% (258) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 64

Udział gruntów partii politycznych i stowarzyszeń w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych m. Pułtusk (Stowarzyszenie Wspólnota Polska - Dom Polonii w Pułtusku m. Ożarów Mazowiecki 2,8% do 4,2% (2) 0,5% do 1,2% (3) 0% do 0,5% (157) 0% (221) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 65

Udział gruntów Skarbu Państwa przekazanych organom, które wykonują zadania zarządcze w stosunku do dróg publicznych dz. Żoliborz dz. Praga Północ 10% do 13% (2) 5% do 10% (6) 1% do 5% (34) 0% do 1% (341) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 66

Udział gruntów, które są własnością samorządowych osób prawnych oraz gruntów, których właściciele nie są znani 1. m. Siedlce 2. gm. Wieliszew 2 1 26% 16% 58% 1,5% do 2,8% (2) 0,5% do 1,0% (4) 0,0% do 0,5% (377) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 6.1 - grunty, kóre sa własnością gminnych osób prawnych oraz grunty, których właściciele nie są znani (428 ha) 6.2 - grunty, kóre sa własnością powiatowych osób prawnych oraz grunty, których właściciele nie są znani (119 ha) 6.3 - grunty, kóre sa własnością wojewódzkich osób prawnych oraz grunty, których właściciele nie są znani (195 ha) 67

Rozdział II Struktura zmian własności gruntów E. Trendy migracji udziałów w grupach własności 68

Udział gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa w ogólnej powierzchni powiatu/jednostki ewidencyjnej 2018 r. 2018 r. max. 70% do 91% (4) 50% do 70% (12) 20% do 50% (105) 10% do 20% (105) 0,2% do 10% (157) m. Zielonka (lasy) 35% do 41% (2) 25% do 35% (6) 15% do 25% (19) 6% do 15% (15) 2003 r. 2007 r. 2011 r. 2015 r. 69

Udział gruntów stanowiących własność Województwa Mazowieckiego w ogólnej powierzchni powiatu/jednostki ewidencyjnej 2018 r. 2018 r. m. Nowy Dwór Maz. (inne tereny komunikacyjne) max. 10,2% (1) 2,0% do 3,9% (4) 1,0% do 2,0% (11) 0,1% do 1,0% (178) 0,0% do 0,1% (189) 0,7% do 2,0% (2) 0,4% do 0,7% (5) 0,1% do 0,4% (21) 0,0% do 0,1% (14) 2003 r. 2007 r. 2011 r. 2015 r. 70

Udział gruntów stanowiących własność powiatów w ogólnej powierzchni powiatu/jednostki ewidencyjnej 2018 r. 2018 r. max. 7,1% do 11,5% (2) 3,0% do 3,6% (4) 1,0% do 3,0% (46) 0,5% do 1,0% (135) 0,0% do 0,5% (196) m. Garwolin (grunty orne) 2,0% do 5,1% (1) 1,0% do 2,0% (3) 0,5% do 1,0% (19) 0,0% do 0,5% (19) 2003 r. 2007 r. 2011 r. 2015 r. 71

Udział gruntów stanowiących własność gmin w ogólnej powierzchni powiatu/jednostki ewidencyjnej 2018 r. 2018 r. max. 40% do 60% (6) 20% do 40% (11) 5% do 20% (78) 2% do 5% (119) 0,2% do 2% (169) dz. Mokotów (drogi) 17% do 27% (4) 4% do 17% (3) 2% do 4% (23) 0% do 2% (12) 2003 r. 2007 r. 2011 r. 2015 r. 72

Udział gruntów stanowiących własność osób fizycznych w ogólnej powierzchni powiatu/jednostki ewidencyjnej 2018 r. 2018 r. max. 95% do 97% (9) 90% do 95% (64) 60% do 90% (231) 30% do 60% (60) 0 % do 30% (19) gm. Tczów (grunty orne) 80% do 89% (14) 70% do 80% (15) 60% do 70% (5) 50% do 60% (4) 33% do 50% (4) 2003 r. 2007 r. 2011 r. 2015 r. 73

Udział gruntów stanowiących własność spółdzielni w ogólnej powierzchni powiatu/jednostki ewidencyjnej 2018 r. 2018 r. m. Piastów (tereny mieszkaniowe) max. 2,0% do 3,1% (7) 0,5% do 2,0% (39) 0,2% do 0,5% (46) 0,0% do 0,2% (168) 0,0% (123) 1,5% do 2,5% (2) 0,7% do 1,5% (2) 0,4% do 0,7% (4) 0,2% do 0,4% (4) 0,0% do 0,2% (30) 2003 r. 2007 r. 2011 r. 2015 r. 74

Udział gruntów stanowiących własność kościołów i związków wyznaniowych w ogólnej powierzchni powiatu/jednostki ewidencyjnej 2018 r. 2018 r. dz. Wola (inne tereny zabudowane) max. 3,0% do 5,6% (2) 1,0% do 3,0% (32) 0,5% do 1,0% (56) 0,2% do 0,5% (105) 0,0% do 0,2% (188) 0,5% do 1,2% (6) 0,4% do 0,5% (2) 0,3% do 0,4% (5) 0,2% do 0,3% (9) 0,0% do 0,2% (20) 2003 r. 2007 r. 2011 r. 2015 r. 75

Udział gruntów stanowiących własność wspólnot gruntowych w ogólnej powierzchni powiatu/jednostki ewidencyjnej 2018 r. 2018 r. max. m. Mogielnica (lasy) 4,0% (1) 33,1% (1) 13,1% do 23,5% (3) 5,0% do 9,7% (10) 0,5% do 5,0% (90) 0,0% do 0,5% (279) 2,0% do 2,6% (3) 1,3% do 2,0% (3) 0,6% do 1,3% (9) 0,0% do 0,6% (26) 2003 r. 2007 r. 2011 r. 2015 r. 76

Udział gruntów stanowiących własność spółek prawa handlowego i innych podmiotów w ogólnej powierzchni powiatu/jednostki ewidencyjnej 2018 r. 2018 r. max. 15,0% do 22,7% (4) 10,0% do 15,6% (6) 5,0 % do 10,0% (29) 1,0% do 5,0% (112) 0,5% do 1,0% (64) 0% do 0,5% (168) m. Góra Kalwaria (pastwiska trwałe) 9,0% do 13,1% (2) 5,0% do 9,0% (4) 1,5% do 5,0% (9) 0,5% do 1,5% (14) 0,0% do 0,5% (13) 2003 r. 2007 r. 2011 r. 2015 r. 77

Rozdział III Struktura zmian sposobu użytkowania gruntów 78

Podział na użytki gruntowe. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie ewidencji gruntów i budynków, zmienione rozporządzeniem Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 29 listopada 2013 roku, wprowadziło następujący podział na użytki gruntowe (nowe brzmienie oznaczono kolorem czerwonym): 1. Użytki rolne (Grunty rolne). 1) użytki rolne: a) 1) Grunty orne; Do gruntów ornych zalicza się grunty: a) poddane stałej uprawie mechanicznej mającej na celu produkcję ziemiopłodów rolniczych lub ogrodniczych, w tym grunty, na których urządzone zostały ogrody działkowe oraz szklarnie i inspekty, b) nadające się do uprawy, o której mowa pod lit. a), ale zajęte pod plantacje chmielu, wikliny, drzew (np. choinek) oraz szkółki drzew ozdobnych i krzewów, c) ugory, odłogi. a) poddane stałej uprawie mechanicznej mającej na celu produkcję rolniczą lub ogrodniczą, b) nadające się do uprawy, o której mowa w pkt.1, ale zajęte pod plantacje chmielu, wikliny lub drzew ozdobnych, w tym choinek, oraz szkółki ozdobnych drzew lub krzewów, lub na których urządzone zostały rodzinne ogrody działkowe, c) zajęte pod urządzenia i budowle, wspomagające produkcję rolniczą lub ogrodniczą i położone poza działką siedliskową, d) utrzymywane w postaci ugoru lub odłogowane. b) 2) Sady; Do sadów zalicza się grunty o powierzchni co najmniej 0,1000 ha zasadzone drzewami i krzewami owocowymi o zwartym nasadzeniu (minimum 600 drzew lub 2.000 krzewów na 1 ha), szkółki drzew i krzewów owocowych oraz winnice. Do sadów zalicza się grunty o powierzchni co najmniej 0,1000 ha, na których w zwartym nasadzeniu rosną drzewa owocowe lub krzewy owocowe (minimum 600 drzew lub 2000 krzewów na 1 ha), albo na których założone zostały szkółki owocowych drzew lub krzewów lub winnice. c) 3) Łąki trwałe; Do łąk trwałych zalicza się grunty pokryte zwartą wieloletnią roślinnością, złożoną z licznych gatunków traw, roślin motylkowych i ziół, tworzących ruń łąkową, systematycznie koszoną, a w rejonach górskich - hale i połoninyz zasady koszone. d) 4) Pastwiska trwałe Do pastwisk trwałych zalicza się grunty pokryte podobną jak na łąkach roślinnością, z reguły wypasane, a w rejonach górskich hale i połoniny, które z zasady nie są koszone, lecz wypasane. Do pastwisk trwałych zalicza się grunty pokryte podobną jak na łąkach roślinnością, z reguły wypasane przez zwierzęta gospodarskie, a w rejonach górskich hale i połoniny, które z zasady nie są koszone lecz wypasane przez zwierzęta gospodarskie, w tym grunty zajęte pod urządzenia wspomagające hodowlę zwierząt gospodarskich, takie jak: wiaty oraz kojce dla tych zwierząt, położone poza działką siedliskową. e) 5) Grunty rolne zabudowane; Do gruntów rolnych zabudowanych zalicza się grunty zajęte pod budynki mieszkalne oraz inne budynkii urządzenia budowlane służące produkcji rolniczej, nie wyłączając produkcji rybnej, oraz przetwórstwu rolno-spożywczemu (kotłownie, komórki, garaże, szopy, stodoły, wiaty, spichlerze, budynki inwentarskie, place składowe i manewrowe w obrębie zabudowy itp.), a także zajęte pod ogródki przydomowe w gospodarstwach rolnych. 79

Do gruntów rolnych zabudowanych zalicza się grunty objęte zabudową zagrodową w ramach istniejącej działki siedliskowej, w szczególności: 1) zajęte pod budynki przeznaczone do produkcji rolniczej nie wyłączając produkcji rybnej, w szczególności: spichlerze, przechowalnie owoców i warzyw, stodoły, budynki: inwentarskie, budynki na sprzęt rolniczy, 2) zajęte pod budynki przeznaczone do przetwórstwa rolno-spożywczego, z wyłączeniem gruntów zajętych pod przemysłowe zakłady przetwórstwa rolniczego bazujących na surowcach pochodzących spoza gospodarstwa rolnego, w skład którego wchodzą te budynki, 3) zajęte pod budynki mieszkalne oraz inne budynki i urządzenia, w szczególności: komórki, garaże, szopy, kotłownie, podwórza, place składowe, place postojowe i manewrowe, śmietniki, składowiska odpadów, itp., jeżeli tworzą z gruntami rolnymi i budynkami, o których mowa pkt.1 i 2, zorganizowaną całość gospodarczą, 4) położone między budynkami i urządzeniami, o których mowa w pkt. 1-3, lub w bezpośrednim sąsiedztwie tych budynków i urządzeń, i nie wykorzystywane na inny cel, który uzasadniałby zaliczenia ich do innej grupy użytków gruntowych, w tym zajęte pod rabaty, kwietniki, warzywniki. W przypadku, gdy w granicach istniejącej działki siedliskowej znajdują się tylko budynki i urządzenia, o których mowa w pkt 3, to grunty zajęte pod te budynki i urządzenia zalicza się do gruntów rolnych zabudowanych, jeżeli z projektu zagospodarowania działki lub terenu wynika, że stanowią one zorganizowaną całość gospodarczą z innymi projektowanymi budynkami, przeznaczonymi do produkcji rolniczej, objętymi ważnym pozwoleniem na budowę. f) 6) Grunty pod stawami; Do gruntów pod stawami zalicza się grunty pod zbiornikami wodnymi (z wyjątkiem jezior i zbiorników zaporowych z urządzeniami do regulacji poziomu wód), wyposażonymi w urządzenia hydrotechniczne, nadającymi się do chowu, hodowli i przetrzymywania ryb, obejmujące powierzchnię ogroblowaną wraz z systemem rowów oraz tereny przyległe do stawów i z nimi związane, a należące do obiektu stawowego. g) 7) Grunty pod rowami; Do gruntów pod rowami zalicza się grunty zajęte pod otwarte rowy pełniące funkcje urządzeń melioracji wodnych dla gruntów wykorzystywanych do produkcji rolniczej. Do gruntów pod rowami zalicza się grunty zajęte pod otwarte rowy pełniące funkcje urządzeń melioracji wodnych szczegółowych dla gruntów wykorzystywanych do produkcji rolniczej. h) grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych; Do gruntów zadrzewionych i zakrzewionych na użytkach rolnych zalicza się grunty, będące enklawami lub półenklawami użytków rolnych, na których znajdują się śródpolne skupiska drzew i krzewów lub tylko drzew, w wieku powyżej 10 lat, nie zaliczone do lasów lub sadów. 2) nieużytki. Do nieużytków zalicza się grunty rolne nie nadające się bez znacznych nakładów do działalności wytwórczej w rolnictwie, w szczególności: a) bagna (błota, topieliska, trzęsawiska, moczary, rojsty), b) piaski (piaski ruchome, piaski nadbrzeżne, wydmy), c) naturalne utwory fizjograficzne, takie jak: urwiska, strome stoki, uskoki, skały, rumowiska, zapadliska, nisze osuwiskowe, piargi, d) grunty pokryte wodami, które nie nadają się do produkcji rybnej (sadzawki, wodopoje, doły potorfowe). 2. Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione (Grunty leśne). 1) Lasy; Do lasów zalicza się grunty określone jako las w ustawie z dnia 28 września 1991r. o lasach. 80

2) Grunty zadrzewione i zakrzewione; Gruntami zadrzewionymi i zakrzewionymi są grunty porośnięte roślinnością leśną, których pole powierzchni jest mniejsze od 0,1000 ha, a także: a) śródpolne skupiska drzew i krzewów niezaliczone do lasów, b) tereny torfowisk, pokrytych częściowo kępami krzewów i drzew karłowatych, c) grunty porośnięte wikliną w stanie naturalnym oraz krzewiastymi formami wierzb w dolinach rzek i obniżeniach terenu, d) przylegające do wód powierzchniowych grunty porośnięte drzewami lub krzewami, stanowiące biologiczną strefę ochronną cieków i zbiorników wodnych, e) jary i wąwozy pokryte drzewami i krzewami w sposób naturalny lub sztuczny w celu zabezpieczenia przed erozją, niezaliczone do lasów, f) wysypiska kamieni i gruzowiska porośnięte drzewami i krzewami, g) zadrzewione i zakrzewione tereny nieczynnych cmentarzy, poza zwartymi kompleksami lasów, h) skupiska drzew i krzewów mające charakter parku, ale niewyposażone w urządzenia i budowle służące rekreacji i wypoczynkowi. Gruntami zadrzewionymi i zakrzewionymi są grunty porośnięte roślinnością leśną, których pole powierzchni jest mniejsze od 0,1000 ha, a także: a) tereny torfowisk, pokrytych częściowo kępami krzewów i drzew karłowatych, b) grunty porośnięte wikliną w stanie naturalnym oraz krzewiastymi formami wierzb w dolinach rzek i obniżeniach terenu, c) przylegające do wód powierzchniowych grunty porośnięte drzewami lub krzewami, stanowiące biologiczną strefę ochronną cieków i zbiorników wodnych, d) jary i wąwozy pokryte drzewami i krzewami w sposób naturalny lub sztuczny w celu zabezpieczenia przed erozją, nie zaliczone do lasów, e) wysypiska kamieni i gruzowiska porośnięte drzewami i krzewami, f) skupiska drzew i krzewów mające charakter parku, ale nie wyposażone w urządzenia i budowle służące rekreacji i wypoczynkowi, g) zadrzewione i zakrzewione tereny nieczynnych cmentarzy. 3. Grunty zabudowane i zurbanizowane. 1) Tereny mieszkaniowe; Do terenów mieszkaniowych zalicza się grunty, niewykorzystywane do produkcji rolniczej i leśnej, zajęte pod budynki mieszkalne, urządzenia funkcjonalnie związane z budynkami mieszkalnymi (podwórza, dojazdy, przejścia, przydomowe place gier i zabaw itp.), a także ogródki przydomowe. Do terenów mieszkaniowych zalicza się grunty, nie wchodzące w skład działek siedliskowych: a) zajęte pod budynki zaliczone w PKOB do działu 11 budynki mieszkalne, b) zajęte pod budynki gospodarcze i techniczne, związane funkcjonalnie z budynkami mieszkalnymi, o których mowa w pkt 1, oraz urządzenia, w szczególności: podwórza, dojazdy, przejścia, przydomowe place gier, zabaw i odpoczynku, studnie, zbiorniki, przewody naziemne, urządzenia do gromadzenia i oczyszczenia ścieków, śmietniki, składowiska odpadów, obiekty małej architektury, ogrodzenia, oczka wodne, ogródki skalne, c) położone między budynkami i urządzeniami, o których mowa w pkt. 1 i 2, lub bezpośrednim sąsiedztwie tych budynków i urządzeń, i nie wykorzystywane na inny cel, który uzasadniałby zaliczenia ich do innej grupy użytków gruntowych, w tym zajęte pod trawniki, rabaty, kwietniki, warzywniki. 2) Tereny przemysłowe; Do terenów przemysłowych zalicza się grunty zajęte pod budynki i urządzenia służące produkcji przemysłowej, a także ujęcia wody, oczyszczalnie ścieków, stacje transformatorowe, czynne hałdy i wysypiska, urządzenia magazynowo-składowe, bazy transportowe i remontowe itp. Do terenów przemysłowych zalicza się grunty: a) zajęte pod budynki, zaliczone w PKOB do grupy 125 budynki przemysłowe i magazynowe, oraz związane z tymi budynkami budowle i urządzenia, w szczególności: wiaty, kotłownie, zbiorniki, przewody naziemne, place składowe, place postojowe i manewrowe ogrodzenia, śmietniki, składowiska odpadów, b) położone między budynkami, budowlami i urządzeniami, o których mowa w pkt 1, lub w bezpośrednim sąsiedztwie tych budynków i urządzeń, i nie wykorzystywane na inny cel, który uzasadniałby zaliczenia ich do innej grupy użytków gruntowych, w tym zajęte pod rabaty i kwietniki, c) zajęte pod bazy transportowe i remontowe, stacje transformatorowe, naziemne rurociągi, kolektory i wodociągi, hałdy i wysypiska śmieci, ujęcia wody i oczyszczalnie ścieków. 81

3) Inne tereny zabudowane; Do innych terenów zabudowanych zalicza się grunty zajęte pod budynki i urządzenia związane z administracją, służbą zdrowia, handlem, kultem religijnym, rzemiosłem, usługami, nauką, oświatą, kulturą i sztuką, wypoczynkiem, łącznością itp., czynne cmentarze, grzebowiska zwierząt oraz inne grunty zabudowane, niewymienione w pkt 1 i 2. Do innych terenów zabudowanych zalicza się grunty: a) zajęte pod budynki i budowle, inne niż zaliczone w PKOB do działu 11 oraz do grupy 125, oraz urządzenia związane z tymi budynkami i budowlami, w szczególności: kotłownie, zbiorniki, przewody naziemne, place składowe, place postojowe i manewrowe, ogrodzenia, śmietniki, składowiska odpadów, b) położone między budynkami, budowlami i urządzeniami, o których mowa w pkt 1, lub w bezpośrednim sąsiedztwie tych budynków i urządzeń i nie wykorzystywane na inny cel, który uzasadniałby zaliczenia ich do innej grupy użytków gruntowych, w tym zajęte pod rabaty i kwietniki, c) zajęte pod cmentarze czynne oraz cmentarze nieczynne, ale nie zaliczone do gruntów zadrzewionych i zakrzewionych, oraz grzebowiska zwierząt. 4) Zurbanizowane tereny niezabudowane lub w trakcie budowy; Do zurbanizowanych terenów niezabudowanych zalicza się grunty niezabudowane, przeznaczone w planach zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę, wyłączone z produkcji rolniczej i leśnej. Do zurbanizowanych terenów niezabudowanych lub w trakcie zabudowy zalicza się grunty: a) na których została rozpoczęta a nie zakończona budowa, w rozumieniu art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, powodująca wyłączenie tych gruntów z produkcji rolnej lub leśnej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych b) które w wyniku zabudowy wyłączone zostały z produkcji rolnej lub leśnej, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych, ale na których istniejące wcześniej budynki zostały rozebrane, a jednocześnie grunty te przeznaczone są pod zabudowę; Przy ustalaniu konturów zurbanizowanych terenów niezabudowanych uwzględnia się postanowienia decyzji wydanych na podstawie art. 11 oraz art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz treść projektu zagospodarowania działki lub terenu, o którym mowa w art. 34 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, stosując odpowiednio zasady dotyczące ustalania konturów terenów mieszkaniowych, terenów przemysłowych oraz innych terenów zabudowanych. Do zurbanizowanych terenów niezabudowanych lub w trakcie zabudowy nie zalicza się gruntów przeznaczonych pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych. 5) Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe; Do terenów rekreacyjno-wypoczynkowych zalicza się niezajęte pod budynki: a) tereny ośrodków wypoczynkowych, tereny zabaw dziecięcych, plaże, urządzone parki, skwery, zieleńce (poza pasami ulic), b) tereny o charakterze zabytkowym: ruiny zamków, grodziska, kurhany, pomniki przyrody itp., c) tereny sportowe: stadiony, boiska sportowe, skocznie narciarskie, tory saneczkowe, strzelnice sportowe, kąpieliska itp., d) tereny spełniające funkcje rozrywkowe: lunaparki, wesołe miasteczka itp., e) ogrody zoologiczne i botaniczne, f) tereny zieleni nieurządzonej niezaliczone do lasów oraz gruntów zadrzewionych i zakrzewionych. Do terenów rekreacyjno-wypoczynkowych zalicza się nie zajęte pod budynki i związane z nimi urządzenia: a) tereny ośrodków wypoczynkowych, tereny zabaw dziecięcych, plaże, urządzone parki, skwery, zieleńce (poza pasami ulic); b) tereny o charakterze zabytkowym, takie jak: ruiny zamków, grodziska, kurhany, pomniki przyrody; c) tereny sportowe, takie jak: stadiony, boiska sportowe, skocznie narciarskie, tory saneczkowe, strzelnice sportowe, kąpieliska, pola golfowe; d) tereny spełniające funkcje rozrywkowe, takie jak: lunaparki, wesołe miasteczka; e) ogrody zoologiczne i botaniczne; f) tereny zieleni nieurządzonej nie zaliczone do lasów oraz gruntów zadrzewionych i zakrzewionych; g) tereny rodzinnych ogrodów działkowych urządzonych na gruntach, które nie nadają się do upraw rolniczych, w tym na gruntach leśnych oraz zadrzewionych i zakrzewionych. 82

6) Użytki kopalne; Do użytków kopalnych zalicza się grunty zajęte przez czynne odkrywkowe kopalnie, w których odbywa się wydobycie kopalin.,, Do użytków kopalnych zalicza się grunty: a) zajęte przez czynne odkrywkowe kopalnie, w których odbywa się wydobycie kopalin; b) wyrobiska po wydobywaniu kopalin; c) zapadliska i tereny po działalności górniczej. 7) Tereny komunikacyjne, w tym: a) Drogi Do użytku gruntowego o nazwie drogi zalicza się grunty w granicach pasów drogowych dróg publicznych i dróg wewnętrznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. W szczególności do dróg zalicza się grunty zajęte pod: - drogi krajowe, - drogi wojewódzkie, - drogi powiatowe, - drogi gminne, - drogi w osiedlach mieszkaniowych, - drogi dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych oraz do obiektów użyteczności publicznej, - place postojowe i manewrowe przy dworcach kolejowych, autobusowych i lotniczych, portach morskich i rzecznych i innych oraz ogólnodostępne dojazdy do ramp wyładowczych i placów składowych. Grunty zajęte pod wewnętrzną komunikację gospodarstw rolnych, leśnych oraz poszczególnych nieruchomości nie są drogą w rozumieniu rozporządzenia. Grunty te wlicza się do przyległego do nich użytku gruntowego; Do użytku gruntowego o nazwie "drogi" zalicza się grunty, które są pasami drogowymi dróg publicznych oraz dróg wewnętrznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych Do użytku gruntowego o nazwie drogi nie zalicza się gruntów w granicach pasów drogowych dróg wewnętrznych, jeżeli: a) wchodzą w skład gospodarstwa rolnego lub leśnego; b) wchodzą w skład działki budowlanej, która nie jest osiedlem mieszkaniowym, dworcem kolejowym lub dworcem komunikacji autobusowej, albo też nie jest odrębnym pasem gruntu wydzielonym wyłącznie w celu zapewnienia dostępu tej działki do drogi publicznej. Grunty w granicach pasów drogowych dróg wewnętrznych nie zaliczone do użytku gruntowego drogi włącza się do: a) przyległego użytku rolnego, jeżeli wchodzą w skład gospodarstwa rolnego, b) użytku las, jeżeli wchodzą w skład gospodarstwa leśnego, c) odpowiedniego użytku z grupy użytków zurbanizowanych i zabudowanych, jeżeli wchodzą w skład działki budowlanej. b) Tereny kolejowe, Do terenów kolejowych zalicza się grunty zajęte pod obiekty, budowle i inne urządzenia przeznaczone do wykonywania i obsługi ruchu kolejowego (torowiska kolejowe, stacje, rampy, magazyny, bocznice kolejowe itp.); c) Inne tereny komunikacyjne, Do innych terenów komunikacyjnych zalicza się grunty zajęte pod: - porty lotnicze i inne budowle oraz urządzenia służące komunikacji lotniczej, - urządzenia portowe, przystanie, obiekty i budowle służące komunikacji wodnej, - naziemne obiekty, budowle i urządzenia górskich kolei linowych (- budowle i urządzenia kolei linowych), - torowiska tramwajowe poza pasami ulic i dróg, a także obiekty i urządzenia związane z komunikacją miejską, - urządzone parkingi poza lasami państwowymi, dworce autobusowe, - wały ochronne wód przystosowane do ruchu kołowego. 83

d) grunty przeznaczone pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych. Do gruntów przeznaczonych pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych zalicza się grunty, które są własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego i zostały wydzielone pod drogi publiczne lub linie kolejowe na podstawie: - ostatecznych decyzji lub prawomocnych orzeczeń sądowych, o których mowa art. 96 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, - ostatecznych decyzji, o których mowa art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, - ostatecznych decyzji, o których mowa w art. 9o ust. 1 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, - ostatecznych decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ale na których budowa dróg publicznych lub linii kolejowych nie została zakończona. 4. Użytki ekologiczne. Do użytków ekologicznych zalicza się prawnie chronione pozostałości ekosystemów, takich jak: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce itp. Użytki ekologiczne określa się na podstawie rozporządzenia właściwego wojewody lub uchwały właściwej rady gminy, podjętych na podstawie przepisów o ochronie przyrody. Kontury użytków ekologicznych określa się w ewidencji na podstawie uchwały właściwej rady gminy, podjętej na podstawie przepisów o ochronie przyrody, z uwzględnieniem uwidocznionych w tej ewidencji konturów użytków gruntowych, które zostały ustalone na podstawie cech gruntów wynikających ze sposobu zagospodarowania lub użytkowania. 5. Nieużytki brak w zmienionym rozporządzeniu. Do nieużytków zalicza się: 1) niezakwalifikowane do użytków ekologicznych: a) bagna (błota, topieliska, trzęsawiska, moczary, rojsty), b) piaski (piaski ruchome, plaże nieurządzone, piaski nadbrzeżne, wydmy), c) naturalne utwory fizjograficzne, takie jak: urwiska, strome stoki, uskoki, skały, rumowiska, 2) nieprzeznaczone do rekultywacji wyrobiska po wydobywaniu kopalin. 6. Grunty pod wodami. 1) Grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi; Gruntami pod morskimi wodami wewnętrznymi są grunty pokryte morskimi wodami wewnętrznymi, do których zalicza się: a) część Jeziora Nowowarpieńskiego i część Zalewu Szczecińskiego, wraz ze Świną i Dziwną oraz Zalewem Kamieńskim, znajdujące się na wschód od granicy państwowej między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec, oraz rzekę Odrę pomiędzy Zalewem Szczecińskim a wodami portu Szczecin, b) część Zatoki Gdańskiej zamkniętą linią podstawową biegnącą od punktu o współrzędnych 54 37'36" szerokości geograficznej północnej i 18 49'18" długości geograficznej wschodniej (na Mierzei Helskiej) do punktu o współrzędnych 54 22'12" szerokości geograficznej północnej i 19 21'00" długości geograficznej wschodniej (na Mierzei Wiślanej), 84

c) część Zalewu Wiślanego znajdującą się na południowy zachód od granicy państwowej między Rzecząpospolitą Polską a Federacją Rosyjską na tym Zalewie, d) wody portów określone od strony morza linią łączącą najdalej wysunięte w morze stałe urządzenia portowe, stanowiące integralną część systemu portowego. Gruntami pod morskimi wodami wewnętrznymi są grunty pokryte morskimi wodami wewnętrznymi, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia z dnia 21 marca 1991r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej. 2) Grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi; Do gruntów pod wodami powierzchniowymi płynącymi zalicza się grunty pod wodami płynącymi w rzekach, potokach górskich, kanałach i innych ciekach, o przepływach stałych lub okresowych, oraz źródła, z których cieki biorą początek, a także grunty pod wodami znajdującymi się w jeziorach i zbiornikach sztucznych, z których cieki wypływają, lub do których wpływają. Do gruntów pod wodami powierzchniowymi płynącymi zalicza się grunty pokryte wodami powierzchniowymi płynącymi, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne Kontur gruntów pod wodami powierzchniowymi płynącymi wyznaczają linie brzegów cieków naturalnych, jezior oraz innych naturalnych zbiorników wodnych), a w przypadku kanałów lub sztucznych zbiornikach wodnych usytuowanych na wodach płynących zewnętrzne krawędzie tych kanałów lub zbiorników. Jeżeli ciek naturalny, jezioro, inny naturalny lub sztuczny zbiornik wodny lub kanał przecina granicę obrębu ewidencyjnego, to granica obrębu ogranicza kontur gruntów pod wodami powierzchniowymi płynącymi. 3) Grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi; Do gruntów pod wodami powierzchniowymi stojącymi zalicza się grunty pod wodami w jeziorach i zbiornikach innych niż określone w pkt 1 i 2. Do gruntów pod wodami powierzchniowymi stojącymi zalicza się grunty pokryte wodami powierzchniowymi stojącymi, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne, oraz grunty trwale pokryte wodami znajdującymi się w zagłębieniach terenu, powstałych w wyniku działalności człowieka, niebędących stawami oraz niezaliczonych do nieużytków, o których mowa w wierszu lp. 9. Kontur gruntów pod wodami powierzchniowymi stojącymi wyznaczają linie brzegów naturalnych zbiorników wodnych, a w przypadku zagłębień terenu powstałych w wyniku działalności człowieka zewnętrzne krawędzie tych zagłębień. Jeżeli naturalny zbiornik wodny lub zagłębienie terenu powstałe w wyniku działalności człowieka przecina granicę obrębu ewidencyjnego, to krawędź przecięcia ogranicza kontur gruntów pod wodami powierzchniowymi stojącymi. 7. Tereny różne. Do terenów różnych zalicza się wszystkie pozostałe grunty, których nie można zaliczyć do innych użytków, takie jak: 1) grunty przeznaczone do rekultywacji oraz niezagospodarowane grunty zrekultywowane; 2) wały ochronne nieprzystosowane do ruchu kołowego. Do terenów przeznaczonych do rekultywacji zalicza się zdegradowane lub zdewastowane grunty, takie jak: nieczynne hałdy, wysypiska, zapadliska, tereny po działalności przemysłowej i górniczej oraz po poligonach wojskowych, dla których właściwe organy zatwierdziły projekty rekultywacji. Do terenów różnych zalicza się wszystkie pozostałe grunty, nie zaliczone do innych użytków gruntowych, w szczególności zajęte pod budowle ziemne, takie jak: wały przeciwpowodziowe niezaliczone do terenów komunikacyjnych, kopce oraz groble niewchodzące w skład stawów, o których mowa w wierszy w lp. 7. 85

Dla uzyskania lepszej przejrzystości większość zobrazowań zostało opracowane dla 6 głównych grup użytków gruntowych. Udział poszczególnych użytków gruntowych w powierzchni województwa mazowieckiego 1 stycznia 2018 r. Symbol użytku Nazwa Użytku Gruntowego Powierzchnia [ha] R Grunty orne 1 647 777 S Sady 93 271 Ł Łąki trwałe 274 723 Ps Pastwiska trwałe 242 277 Br Grunty rolne zabudowane 85 196 Wsr Grunty pod stawami 6 558 W Grunty pod rowami 16 340 Lzr Grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych 46 480 N Nieużytki 34 106 Grunty rolne 2 446 728 Ls Lasy 837 014 Lz Grunty zadrzewione i zakrzewione 12 819 Grunty leśne 849 833 B Tereny mieszkaniowe 54 263 Ba Tereny przemysłowe 12 311 Bi Inne tereny zabudowane 23 160 Bp Zurbanizowane tereny niezabudowane lub w trakcie zabudowy 5 796 Bz Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe 5 165 K Użytki kopalne 1 055 Tereny komunikacyjne 107 928 dr Drogi 93 683 Tk Tereny kolejowe 10 203 Ti Inne tereny komunikacyjne 2 403 Tp Grunty przeznaczone pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych 1 639 Grunty zabudowane i zurbanizowane 209 678 Wm Grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi 0 Wp Grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi 39 960 Ws Grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi 2 593 Grunty pod wodami 42 553 E-R, E-Ł, E-Ps, E-Ls, E-Lz, E-Lzr, E-Wp, E-Ws, E-N Użytki ekologiczne 1 870 Tr Tereny różne 5 905 3 556 567 86

Struktura użytków gruntowych 2002 r. 2018 r. Użytki rolne 70,3% Grunty rolne 68,8% (66,5%*) Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione 22,6 % Grunty leśne 23,9% (25,2%**) Tereny różne 0,4% Nieużytki 1,0% Użytki ekologiczne 0,0% Grunty pod wodami 1,1% Grunty zabudowane i zurbanizowane 4,5% Tereny różne 0,2% Użytki ekologiczne 0,0% Grunty pod wodami 1,2% Grunty zabudowane i zurbanizowane 5,9% (2 499 477 ha) Użytki rolne (804 979 ha) Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione (160 999 ha) Grunty zabudowane i zurbanizowane (38 316 ha) Grunty pod wodami (518 ha) Użytki ekologiczne (36 875 ha) Nieużytki (15 701 ha) Tereny różne (2 446 728 ha) Grunty rolne (849 833 ha) Grunty leśne (209 678 ha) Grunty zabudowane i zurbanizowane (42 553 ha) Grunty pod wodami (1 870 ha) Użytki ekologiczne (5 905 ha) Tereny rózne * Z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki zostały włączone do gruntów rolnych ok 1,0 % ** Z dniem 1 stycznia 2017 r. grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych ok 1,3% Użytki rolne Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione Grunty zabudowane i zurbanizowane Grunty pod wodami Mieszkaniowe 3,5% 9,9% 11,2% 67,3% 3,8% Grunty orne Sady Łąki Pastwiska Rolne zabudowane Stawy Rowy Zadrzew_roln Nieuzytki 98,5% 1,5% Lasy Zadrzewione i zakrzewione 11,1% 45,0% 5,8% 25,8% 4,9% Przemysłowe Inne zabudowane Zurbanizowane niezabudowane Rekreacyjne Kopalne Drogi Koleje Inne komunikacyjne 93,9% Morskie Płynące Stojące 6,1% 87 Pod budowę dróg

[ha] 2 520 000 2 500 000 2 480 000 2 460 000 2 440 000 2 420 000 2 400 000 2 380 000 2 360 000 Struktura zmian użytków gruntowych * Trend rzeczywisty (z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych) 2 446 728 ha - Grunty rolne 2 366 142 ha - Grunty rolne* 900 000 880 000 860 000 840 000 820 000 800 000 849 833 ha - Grunty leśne 896 313 ha - Grunty leśne* 210 000 209 678 ha - Grunty zabudowane i zurbanizowane 190 000 170 000 150 000 60 000 40 000 20 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 42 553 ha - Grunty pod wodami - Nieużytki 34 106 ha - Nieużytki* 5 905 ha - Tereny różne 1 870 ha - Użytki ekologiczne 88

Udział użytków gruntowych w miastach i na obszarach wiejskich 80 [%] 70 70,6 % 60 50 40 41,3 % 37,1 % 30 20 18,5 % 24,2 % 10 0 3,9 % Grunty rolne Grunty leśne Grunty zabudowane i zurbanizowane 2,5 % 1,1 % 0,0 % 0,1 % 0,6 % 0,1 % Grunty pod wodami Użytki ekologiczne Tereny różne Miasta Obszary wiejskie 89

Rozdział III Struktura zmian sposobu użytkowania gruntów A. Zmiany użytkowania gruntów 90

[ha] 2 350 000 2 330 000 2 310 000 Struktura zmian własności gruntów rolnych * Trend rzeczywisty (z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych) 2 321 257 ha - Osoby fizyczne 2 257 716 ha - Osoby fizyczne* 2% 2 290 000 2 270 000 2 250 000 95% 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 58 704 ha - Skarb Państwa 49 035 ha - Skarb Państwa* 19 493 - Gminy 16 633 - Gminy* 23 738 ha - Spółki prawa handlowego i inne podmioty 22 319 ha - Spółki prawa handlowego i inne podmioty* 13 233 ha - Wspólnoty gruntowe 10 614 ha - Wspólnoty gruntowe* 4 984 ha - Kościoły i związki wyznaniowe 4 779 ha - Kościoły i związki wyznaniowe* 3 375 ha - Spółdzielnie 3 265 ha - Spółdzielnie* 1 565 ha - Powiaty 1 447 ha - Powiaty* 379 ha - Województwo Mazowieckie 334 ha - Województwo Mazowieckie* 91

1 700 000 [ha] Struktura zmian własności gruntów ornych 1 586 204 ha - Osoby fizyczne 1 680 000 1 660 000 1 640 000 1 620 000 1 600 000 1 580 000 96% 80 000 60 000 40 000 20 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 28 430 ha - Skarb Państwa 14 828 ha - Spółki prawa handlowego i inne podmioty 10 742 ha - Gminy 2 263 ha - Spółdzielnie 3 073 ha - Kościoły i związki wyznaniowe 1 079 ha - Powiaty 948 ha - Wspólnoty gruntowe 210 ha - Województwo Mazowieckie 92

Struktura zmian własności gruntów rolnych zabudowanych [ha] 84 000 82 273 ha - Osoby fizyczne 82 000 80 000 78 000 76 000 74 000 72 000 97% 70 000 68 000 4 000 2 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 895 ha - Skarb Państwa 683 ha - Gminy 800 ha- Spółki prawa handlowego i inne podmioty 286 ha - Kościoły i związki wyznaniowe 171 ha - Spółdzielnie 34 ha - Powiaty 34 ha - Wspólnoty gruntowe 20 ha - Województwo Mazowieckie 93

Struktura zmian własności nieużytków 24 000 [ha] 23 000 23 117 ha - Osoby fizyczne 22 000 9 000 6% 5% 8 000 19% 7 000 6 000 68% 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 6 386 ha - Skarb Państwa 1 823 ha - Wspólnoty gruntowe 1 785 ha - Gminy 765 ha - Spółki prawa handlowego i inne podmioty 87 ha - Kościoły i związki wyznaniowe 49 ha - Powiaty 60 ha - Spółdzielnie 34 - Województwo Mazowieckie 94

468 000 [ha] Struktura zmian własności gruntów leśnych * Trend rzeczywisty (z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych) 469 584 ha - Skarb Państwa 472 867 ha - Skarb Państwa* 458 000 398 000 388 000 378 000 42% 55% 368 000 358 000 348 000 358 551 ha - Osoby fizyczne 398 975 ha - Osoby fizyczne* 338 000 328 000 318 000 20 000 10 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 10 889 ha - Wspólnoty gruntowe 11 723 ha - Wspólnoty gruntowe* 5 281 ha - Spółki prawa handlowego i inne podmioty 5 935 ha - Spółki prawa handlowego i inne podmioty* 3 748 ha - Gminy 4 785 ha - Gminy 916 ha - Kościoły i związki wyznaniowe 1 034 ha - Kościoły i związki wyznaniowe* 236 ha - Powiaty 305 ha - Powiaty* 342 ha - Województwo Mazowieckie 353 ha - Województwo Mazowieckie* 286 ha - Spółdzielnie 336 ha - Spółdzielnie* 95

Struktura zmian własności gruntów zabudowanych i zurbanizowanych [ha] 75 000 70 000 65 000 60 000 55 000 50 000 72 170 ha - Gminy 59 807 ha - Osoby fizyczne 41 861 ha - Skarb Państwa 16 198 ha - Powiaty 11 587 ha - Spółki prawa handlowego i inne podmioty 4 438 ha - Województwo Mazowieckie 2 354 ha - Kościoły i związki wyznaniowe 1 160 ha - Spółdzielnie 103 ha - Wspólnoty gruntowe 45 000 40 000 35 000 30 000 8% 6% 34% 25 000 20 000 20% 15 000 10 000 28% 5 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 96

48 000 [ha] Struktura zmian własności terenów mieszkaniowych 45 000 42 000 10% 2% 39 000 36 000 33 000 30 000 84% 27 000 24 000 21 000 18 000 15 000 12 000 9 000 6 000 3 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 45 660 ha - Osoby fizyczne 5 498 ha - Gminy 1 211 ha - Skarb Państwa 924 ha - Spółki prawa handlowego i inne podmioty 757 ha - Spółdzielnie 146 ha - Kościoły i związki wyznaniowe 53 ha - Powiaty 9 ha - Województwo Mazowieckie 5 ha - Wspólnoty gruntowe 97

[ha] 55 000 50 000 45 000 40 000 Struktura zmian własności dróg 54 738 ha - Gminy 16 723 ha - Skarb Państwa 15 143 ha - Powiaty 3 699 ha - Województwo Mazowieckie 1 807 ha - Osoby fizyczne 1 498 ha - Spółki prawa handlowego i inne podmioty 38 ha - Wspólnoty gruntowe 32 ha - Spółdzielnie 5 ha - Kościoły i związki wyznaniowe 35 000 4% 30 000 16% 25 000 20 000 18% 58% 15 000 10 000 5 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 4 000 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0 2002 r. 2004 r. 2006 r. 2008 r. 2010 r. 2012 r. 2014 r. 2016 r. 2018 r. 98

Zmiany własności dróg 2002 r. 2018 r. 1% 6% 2% 16% 4% 4% 18% 48% 43% 58% (38 550 ha) - Skarb Państwa (42 772 ha) - Gminy (4 969 ha) - Powiaty (934 ha) - Województwo Mazowieckie (1 867 ha) - Pozostałe podmioty (16 723 ha) - Skarb Państwa (54 335 ha) - Gminy (15 143 ha) - Powiaty (3 699 ha) - Województwo Mazowieckie (3 380 ha) - Pozostałe podmioty 99

1 800 [ha] Struktura zmian własności użytków ekologicznych 1 551 ha - Skarb Państwa 265 ha - Osoby fizyczne 1 600 24 ha - Gminy 21 ha - Wspólnoty gruntowe 1 400 4 ha - Spółki prawa handlowego i inne podmioty 0 ha - Spółdzielnie 0 ha - Kościoły i związki wyznaniowe 1 200 0 ha - Powiaty 5 ha - Województwo Mazowieckie 1 000 800 14% 600 400 200 83% 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 100

Struktura zmian własności gruntów pod wodami 40 500 [ha] 39 887 ha - Skarb Państwa 39 500 3% 38 500 37 500 36 500 94% 35 500 1 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 1 174 ha - Osoby fizyczne 704 ha - Gminy 149 ha - Województwo Mazowieckie 415 ha - Spółki prawa handlowego i inne podmioty 210 ha - Wspólnoty gruntowe 7 ha - Powiaty 3 ha - Spółdzielnie 4 ha - Kościoły i związki wyznaniowe 101

[ha] 15 000 14 000 13 000 12 000 11 000 10 000 9 000 Struktura zmian własności terenów różnych 4 467 ha - Skarb Państwa 541 ha - Osoby fizyczne 326 ha - Gminy 323 ha - Spółki prawa handlowego i inne podmioty 139 ha - Województwo Mazowieckie 82 ha - Kościoły i związki wyznaniowe 20 ha - Wspólnoty gruntowe 5 ha - Powiaty 2 ha - Spółdzielnie 8 000 7 000 6 000 5 000 9% 6% 6% 4 000 3 000 2 000 76% 1 000 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 102

Rozdział III Struktura zmian sposobu użytkowania gruntów B. Dyslokacja wybranych użytków gruntowych 103

Udział gruntów rolnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych gm. Dzierzążnia Średni udział użytku w województwie: 68,8% max. 80% do 95% (85) 50% do 80% (221) 30% do 50% (37) 0% do 30% (40) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 104

Udział gruntów ornych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych gm. Krasne Średni udział użytku w województwie: 46,3% max. 70% do 83% (29) 50% do 70% (124) 30% do 50% (131) 10% do 30% (79) 0% do 10% (20) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 105

Udział sadów w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych Średni udział użytku w województwie: 2,6% max. 66% do 70% (2) 30% do 54% (8) gm. Goszczyn 10% do 30% (9) 1% do 10% (120) 0% do 1% (244) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 106

Udział trwałych użytków zielonych (łąk i pastwisk) w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych m. Bieżuń Średni udział użytku w województwie: 14,5% max. 40% do 50% (3) 30% do 40% (12) 20% do 30% (64) 10% do 20% (146) 0% do 10% (158) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 107

Udział gruntów rolnych zabudowanych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych m. Kosów Lacki Średni udział użytku w województwie: 2,4% max. 8% (1) 5% do 7% (5) 2% do 5% (255) 0% do 2% (122) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 108

Udział gruntów zadrzewionych i zakrzewionych na użytkach rolnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych* Średni udział użytku w województwie: 1,3% max. 10,0% do 12,5% (3) 5,0% do 10,0% (27) 1,0% do 5,0% (113) 0,0% do 1,0% (240) gm. Borkowice (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) * Z dniem 1 stycznia 2017 r. grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych 109

Udział nieużytków w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych* m. Zakroczym (grunty SP pokryte wodami powierzchniowymi) m. Zielonka (grunty wchodzące w skład zasobu SP oraz grunty w zarządzie PGL LP) Średni udział użytku w województwie: 1,0% 6,8% do 9,7% (2) 4,0% do 5,6% (3) 2,0% do 4,0% (25) 0,5% do 2,0% (235) 0,0% do 0,5% (118) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) * Z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki zostały włączone do gruntów rolnych 110

Udział gruntów leśnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych gm. Brok Średni udział użytku w województwie: 23,9% max. 70% do 81% (4) 50% do 70% (11) 30% do 50% (71) 10% do 30% (193) 0% do 10% (104) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 111

Udział gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych Średni udział użytku w województwie: 5,9% dz. Ochota max. 70% do 97% (16) 40% do 70% (30) 20% do 40% (27) 5% do 20% (90) 0% do 5% (220) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 112

Udział terenów mieszkaniowych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych Średni udział użytku w województwie: 1,5% m. Piastów max. 40% do 51% (3) 20% do 40% (25) 10% do 20% (34) 1% do 10% (102) 0% do 1% (219) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 113

Udział zurbanizowanych terenów niezabudowanych lub w trakcie zabudowy w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych Średni udział użytku w województwie: 0,2% max. 5% do 8% (9) 2% do 5% (28) m. Grodzisk Mazowiecki 1% do 2% (26) 0% do 1% (320) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 114

Udział terenów rekreacyjnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych Średni udział użytku w województwie: 0,1% dz. Śródmieście max. 10% do 19% (3) 1% do 10% (36) 0% do 1% (289) 0% (55) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 115

Udział dróg w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych Średni udział użytku w województwie: 2,6% dz. Żoliborz max. 20% do 26% (3) 10% do 20% (26) 5% do 10% (51) 2% do 5% (229) 0% do 2% (74) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 116

Udział użytków ekologicznych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych Średni udział użytku w województwie: 0,05% max. 0,5% do 1,0% (5) 0,3% do 0,5% (10) 0,0% do 0,3% (93) 0,0% (275) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) gm. Iłża 117

Udział gruntów pod wodami w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych Średni udział użytku w województwie: 1,2% m. Wyszogród max. 26,4% (1) 5,0% do 15,0% (31) 0,5% do 5,0% (123) 0,0% do 0,5% (215) 0,0% (13) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 118

Udział terenów różnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych Średni udział użytku w województwie: 0,2% max. 26% (1) 4% do 6% (2) 1% do 4% (20) 0% do 1% (192) 0% (168) m. Nowe Miasto n/pilicą (Agencja Mienia Wojskowego) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 119

Rozdział III Struktura zmian sposobu użytkowania gruntów C. Zmiany udziału użytków gruntowych 120

Zmiany udziału gruntów rolnych w jednostkach ewidencyjnych spadek/wzrost w ciągu roku 200 ha do 350 ha (3) Do 200 ha (58) Brak zmian (36) Do -120 ha (286) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) zmiany od 2002 r. 2 501 000 [ha] linia trendu: spadek 7,7 tys. ha rocznie* 2 481 000 2 461 000 2 441 000 2 421 000 2 401 000 2 381 000 * Do określenia trendu został wykorzystany układ użytków gruntowych obowiązujący przed dniem 1 stycznia 2017 r. 2 361 000 2002 r. 2004 r. 2006 r. 2008 r. 2010 r. 2012 r. 2014 r. 2016 r. 2018 r. 121

Zmiany udziału nieużytków w jednostkach ewidencyjnych spadek/wzrost w ciągu roku Do 90 ha (20) Brak zmian (315) Do - 30 ha (48) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) [ha] 37 000 zmiany od 2002 r. linia trendu: spadek 0,2 tys. ha rocznie* 36 500 36 000 35 500 35 000 34 500 * Do określenia trendu został wykorzystany układ użytków gruntowych obowiązujący przed dniem 1 stycznia 2017 r. 34 000 2002 r. 2004 r. 2006 r. 2008 r. 2010 r. 2012 r. 2014 r. 2016 r. 2018 r. 122

Zmiany udziału gruntów leśnych w jednostkach ewidencyjnych spadek/wzrost w ciągu roku 250 ha (1) Do 200 ha (116) Brak zmian (138) Do -200 ha (124) -380 ha do -200 ha (4) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) zmiany od 2002 r. [ha] 900 000 linia trendu: wzrost 5,2 tys. ha rocznie* 880 000 860 000 840 000 820 000 * Do określenia trendu został wykorzystany układ użytków gruntowych obowiązujący przed dniem 1 stycznia 2017 r. 800 000 2002 r. 2004 r. 2006 r. 2008 r. 2010 r. 2012 r. 2014 r. 2016 r. 2018 r. 123

Zmiany udziału gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w jednostkach ewidencyjnych spadek/wzrost w ciągu roku 100 ha do 140 ha (2) Do 100 ha (297) Brak zmian (57) Do -10 ha (27) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) [ha] 215 000 zmiany od 2002 r. linia trendu: wzrost 3,0 tys. ha rocznie 205 000 195 000 185 000 175 000 165 000 155 000 2002 r. 2004 r. 2006 r. 2008 r. 2010 r. 2012 r. 2014 r. 2016 r. 2018 r. 124

Zmiany udziału użytków ekologicznych w jednostkach ewidencyjnych spadek/wzrost w ciągu roku Do 2 ha (2) Brak zmian (380) Do -2 ha (1) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) [ha] 2 000 zmiany od 2002 r. linia trendu: wzrost 0,1 tys. ha rocznie 1 800 1 600 1 400 1 200 1 000 800 600 400 2002 r. 2004 r. 2006 r. 2008 r. 2010 r. 2012 r. 2014 r. 2016 r. 2018 r. 125

Zmiany udziału gruntów pod wodami w jednostkach ewidencyjnych spadek/wzrost w ciągu roku Do 30 ha (34) Brak zmian (333) Do -100ha (15) -130 ha ha (1) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) [ha] 43 000 zmiany od 2002 r. linia trendu: wzrost 0,3 tys. ha rocznie 42 000 41 000 40 000 39 000 38 000 2002 r. 2004 r. 2006 r. 2008 r. 2010 r. 2012 r. 2014 r. 2016 r. 2018 r. 126

Zmiany udziału terenów różnych w jednostkach ewidencyjnych spadek/wzrost w ciągu roku Do 40 ha (15) Brak zmian (348) Do -15 ha (20) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) zmiany od 2002 r. [ha] 16 000 linia trendu: spadek 0,8 tys. ha rocznie 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2002 r. 2004 r. 2006 r. 2008 r. 2010 r. 2012 r. 2014 r. 2016 r. 2018 r. 127

Rozdział IV Zmiany struktury gruntów użytkowanych rolniczo oraz kierunki urbanizacji 128

Na podstawie zestawień zbiorczych danych objętych ewidencją gruntów i budynków z lat 2002-2017 opracowano analizę w zakresie zmian w strukturze własnościowej gruntów użytkowanych rolniczo. Przyjęto do niniejszej analizy grunty będące własnością, we władaniu lub w zarządzie następujących podgrup rejestrowych (nowe brzmienie oznaczono kolorem czerwonym): 1.1 - Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa 7.1 - Osób fizycznych 8.1 - Rolniczych spółdzielni produkcyjnych Do podgrupy 1.1 zalicza się grunty wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, przejęte przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa w trybie ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz grunty nabyte przez tę Agencję w drodze umów prawa cywilnego. Do podgrupy 1.1 zalicza się grunty wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, o którym mowa w art. 12 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Do podgrupy 7.1 zalicza się te grunty, które są własnością osób fizycznych oraz grunty, których właściciele nie są znani, znajdujące się we władaniu, na zasadach samoistnego posiadania tych osób, które w rozumieniu przepisów podatkowych wchodzą w skład gospodarstw rolnych. Do podgrupy 8.1 zalicza się grunty, które są własnością rolniczych spółdzielni produkcyjnych i ich związków, oraz grunty, których właściciele nie są znani, znajdujące się we władaniu, na zasadach samoistnego posiadania, tych osób prawnych. 129

Zmiany w strukturze gruntów użytkowanych rolniczo* [ha] 2 540 000 2 530 000 2 520 000 2 510 000 2 500 000 1% 2 490 000 2 480 000 2 470 000 2 460 000 2 450 000 2 440 000 99% 72 000 62 000 52 000 42 000 32 000 22 000 7.1 - Osoby fizyczne 1.1 - Agencja Własności Rolnej SP 10 000 8.1 - Rolnicze spółdzielnie produkcyjne 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. * Z dniem 1 stycznia 2017 r. nieużytki oraz grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych zostały włączone do gruntów rolnych 130

Udział gruntów AWRSP w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych 15% (1) 5% do 10% (7) 1% do 5% (61) 0% do 1% (314) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) spadek/wzrost w stosunku do stanu z 2003 r. gm. Mochowo w grunty osób fizycznych wchodzących i nie wchodzących w skład gospodarstw rolnych gm. Ożarów Mazowiecki 0 ha do 356 ha (17) -500 ha do 0 ha (342) -1000 ha do -500 ha (23) -1049 (1) 131

Udział gruntów osób fizycznych wchodzących w skład gospodarstw rolnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych 80% do 95% (105) 50% do 80% (160) 20% do 50% (70) 0% do 20% (48) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) spadek/wzrost w stosunku do stanu z 2003 r. gm. Góra Kalwaria w grunty osób fizycznych nie wchodzących w skład gospodarstw rolnych 0 ha do 748 ha (75) -1000 ha do 0 ha (285) -2000 ha do -1000 ha (20) -2537 ha do -2000 ha (2) -3933 ha (1) 132

Udział gruntów rolniczych spółdzielni produkcyjnych w ogólnej powierzchni jednostek ewidencyjnych 2,4% (1) 1,0% do 2,0% (8) 0,5% do 1,0% (6) 0% do 0,5% (368) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) spadek/wzrost w stosunku do stanu z 2003 r. gm. Karniewo w grunty osób fizycznych; gm. Kazanów z pozostałych gruntów zaliczanych do gruntów spółdzielni 169 ha (1) 0 ha do 48 ha (28) -100 ha do 0 ha (337) gm. Jastrząb -250 ha do -100 ha (11) -541ha do -250 ha (6) 133

Udział gruntów użytkowanych rolniczo w gruntach należących do osób fizycznych 90% do 99% (175) 60% do 90% (128) 30% do 60% (42) 0% do 30% (38) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 134

Stopień urbanizacji w jednostkach ewidencyjnych Najbardziej i najmniej zurbanizowane jednostki ewidencyjne w województwie: 2003 r. 1) dz. Żoliborz 100,0%; 2018 r. 2) dz. Śródmieście 99,8%; 3) dz. Ochota 96,8%; 4) dz. Wola 94,9%; 5) dz. Praga Północ 93,2%; 6) dz. Praga Południe 90,8%; 7) m. Piastów 88,7%; 8) dz. Ursus 84,1%; 9) m. Legionowo 80,2%; 379) gm. Chotcza 1,9%; 380) gm. Mirów 1,9%; 381) gm. Czarnia 1,8%; 382) gm. Rzeczniów 1,7%; 383) gm. Brok (o.w.) 1,6%. 2003 2018 80% do 100% (7) (9) 50% do 80% (15) (20) 30% do 50% (21) (29) 10% do 30% (44) (55) 0% do 10% (294) (270) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 135

Zmiana udziału gruntów rolnych zabudowanych w jednostkach ewidencyjnych w okresie 2003-2017 (przyrost ubytek) 0% do 3% (236) -10% do 0% (139) -30% do -10% (8) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 136

Rozdział V Modernizacja ewidencji gruntów i budynków w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych 137

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie ewidencji gruntów i budynków, zmienione rozporządzeniem Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 29 listopada 2013 roku, wprowadziło podział budynków ze względu na podstawową funkcję użytkową budynku na następujące rodzaje: 1) budynki mieszkalne; 2) budynki przemysłowe; 3) budynki transportu i łączności; 4) budynki handlowo-usługowe; 5) zbiorniki, silosy i budynki magazynowe; 6) budynki biurowe; 7) budynki szpitali i zakładów opieki medycznej; 8) budynki oświaty, nauki i kultury oraz budynki sportowe; 9) budynki produkcyjne, usługowe i gospodarcze dla rolnictwa; 10) inne budynki niemieszkalne. Przynależność budynku do odpowiedniego rodzaju ustala się zgodnie z zasadami Klasyfikacji Środków Trwałych, wprowadzonej na podstawie przepisów o statystyce publicznej. Natomiast nieruchomości lokalowe ze względu na funkcję użytkową dzieli się na: 1) lokale mieszkalne; 2) lokale niemieszkalne. 138

Jednostki ewidencyjne, w których zakończono proces modernizacji ewidencji gruntów i budynków w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych Jednostki ewidencyjne, w których przeprowadzono modernizację egib w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych (332) Jednostki ewidencyjne, w których nie przeprowadzono modernizacji egib w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych (51) Powiat warszawski zachodni zakończono tylko modernizację egib w zakresie budynków (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 139

Zmiany liczby jednostek ewidencyjnych, w których zakończono proces modernizacji ewidencji gruntów i budynków w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. (169) (212) (181) (200) (216) (165) (270) (112) 2015 r. 2016 r. 2017 r. (307) (75) (329) (53) (330) (52) Jednostki ewidencyjne, w których przeprowadzono modernizację egib w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych Jednostki ewidencyjne, w których nie przeprowadzono modernizacji egib w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 140

Miasta, w których zakończono proces modernizacji ewidencji gruntów i budynków w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych Miasta i dzielnice (Warszawa), w których przeprowadzono modernizację egib w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych (83 miasta i 17 dzielnic m. st. Warszawy) Miasta i dzielnice (Warszawa), w których nie przeprowadzono modernizacji egib w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych (3 miasta i 1 dzielnica m. st. Warszawy) m. Ożarów Mazowiecki, m. Łomianki, m. Błonie zakończono tylko modernizację egib w zakresie budynków 141

Struktura własności budynków, objętych zestawieniami zbiorczymi egib 2% 2% Spółki pr. handl. i inne podm. Województwo Powiaty Spółki prawa handlowego i inne podmioty 17 229 28 909 Wspólnoty gruntowe Województwo Powiaty 62 1 105 94 3 052 93% Kościoły i zw. wyznaniowe Spółdzielnie Osoby fizyczne Wspólnoty gruntowe 14 1 193 Gminy Kościoły i związki wyznaniowe 238 7 654 Skarb Państwa Spółdzielnie Osoby fizyczne 11 648 8 256 46 138 1 930 434 Gminy 3 074 41 755 Skarb Państwa 6 212 18 681 0 200 000 400 000 600 000 800 000 1 000 000 1 200 000 1 400 000 1 600 000 1 800 000 2 000 000 Budynki stanowiące odrębną nieruchomość Budynki wchodzące w skład nieruchomości gruntowej zabudowanej 142

Zmiany ilości budynków, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w grupach rejestrowych 2 000 000 1 800 000 1 600 000 1 400 000 1 200 000 1 000 000 800 000 Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa Spółki prawa handlowego i inne podmioty Spółdzielnie Kościoły i związki wyznaniowe Powiaty Województwo Wspólnoty gruntowe 50 000 600 000 40 000 400 000 30 000 200 000 20 000 10 000 0 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 0 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 143

Struktura budynków stanowiących własność Skarbu Państwa, objętych zestawieniami zbiorczymi egib Inne budynki niemieszkalne 8 445 Budynki prod-usług i gosp. dla rolnictwa 3 007 Budynki oświaty, nauki i kultury oraz sport. 722 Budynki szpitali i zakł. opieki medycznej 226 Budynki biurowe 1 593 Zbiorniki, silosy, budynki magazynowe 1 405 Budynki handlowo usługowe 1 128 Budynki transportu i łączności 3 284 Budynki przemysłowe 901 Budynki mieszkalne 4 182 0 1 000 2 000 3 000 4 000 5 000 6 000 7 000 8 000 9 000 144

Struktura budynków stanowiących własność Samorządu Województwa Mazowieckiego, objętych zestawieniami zbiorczymi egib Inne budynki niemieszkalne 306 Budynki prod-usług i gosp. dla rolnictwa 57 Budynki oświaty, nauki i kultury oraz sport. 75 Budynki szpitali i zakł. opieki medycznej 148 Budynki biurowe 98 Zbiorniki, silosy, budynki magazynowe 123 Budynki handlowo usługowe 34 Budynki transportu i łączności 179 Budynki przemysłowe 43 Budynki mieszkalne 104 0 50 100 150 200 250 300 350 145

Struktura budynków stanowiących własność powiatów, objętych zestawieniami zbiorczymi egib Inne budynki niemieszkalne Budynki prod-usług i gosp. dla rolnictwa 180 855 Budynki oświaty, nauki i kultury oraz sport. 695 Budynki szpitali i zakł. opieki medycznej 309 Budynki biurowe 206 Zbiorniki, silosy, budynki magazynowe 147 Budynki handlowo usługowe 81 Budynki transportu i łączności 313 Budynki przemysłowe 80 Budynki mieszkalne 280 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 146

Struktura budynków stanowiących własność gmin, objętych zestawieniami zbiorczymi egib Inne budynki niemieszkalne 13 397 Budynki prod-usług i gosp. dla rolnictwa 1 881 Budynki oświaty, nauki i kultury oraz sport. 5 220 Budynki szpitali i zakł. opieki medycznej 613 Budynki biurowe 1 269 Zbiorniki, silosy, budynki magazynowe 1 300 Budynki handlowo usługowe 3 057 Budynki transportu i łączności 7 208 Budynki przemysłowe 948 Budynki mieszkalne 9 936 0 2 000 4 000 6 000 8 000 10 000 12 000 14 000 147

Struktura budynków stanowiących własność osób fizycznych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib Inne budynki niemieszkalne 225 430 Budynki prod-usług i gosp. dla rolnictwa 738 290 Budynki oświaty, nauki i kultury oraz sport. 808 Budynki szpitali i zakł. opieki medycznej 564 Budynki biurowe 3 291 Zbiorniki, silosy, budynki magazynowe 15 366 Budynki handlowo usługowe 25 829 Budynki transportu i łączności 98 266 Budynki przemysłowe Budynki mieszkalne 7 809 860 919 0 100 000 200 000 300 000 400 000 500 000 600 000 700 000 800 000 900 000 148

Struktura budynków stanowiących własność spółdzielni, objętych zestawieniami zbiorczymi egib Inne budynki niemieszkalne 2 662 Budynki prod-usług i gosp. dla rolnictwa 471 Budynki oświaty, nauki i kultury oraz sport. 53 Budynki szpitali i zakł. opieki medycznej 32 Budynki biurowe 467 Zbiorniki, silosy, budynki magazynowe 579 Budynki handlowo usługowe 2 349 Budynki transportu i łączności 5 495 Budynki przemysłowe 541 Budynki mieszkalne 7 255 0 1 000 2 000 3 000 4 000 5 000 6 000 7 000 8 000 149

Struktura budynków stanowiących własność kościołów i związków wyznaniowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib Inne budynki niemieszkalne 3 581 Budynki prod-usług i gosp. dla rolnictwa 1 248 Budynki oświaty, nauki i kultury oraz sport. 429 Budynki szpitali i zakł. opieki medycznej 31 Budynki biurowe 60 Zbiorniki, silosy, budynki magazynowe 66 Budynki handlowo usługowe 92 Budynki transportu i łączności 504 Budynki przemysłowe Budynki mieszkalne 40 1 841 0 500 1 000 1 500 2 000 2 500 3 000 3 500 4 000 150

Struktura budynków stanowiących własność wspólnot gruntowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib Inne budynki niemieszkalne 446 Budynki prod-usług i gosp. dla rolnictwa 333 Budynki oświaty, nauki i kultury oraz sport. 40 Budynki szpitali i zakł. opieki medycznej 1 Budynki biurowe 19 Zbiorniki, silosy, budynki magazynowe 31 Budynki handlowo usługowe 96 Budynki transportu i łączności 24 Budynki przemysłowe 23 Budynki mieszkalne 194 0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 151

Struktura budynków stanowiących własność spółek prawa handlowego i innych podmiotów, objętych zestawieniami zbiorczymi egib Inne budynki niemieszkalne 14 113 Budynki prod-usług i gosp. dla rolnictwa 2 090 Budynki oświaty, nauki i kultury oraz sport. 597 Budynki szpitali i zakł. opieki medycznej Budynki biurowe 264 3 958 Zbiorniki, silosy, budynki magazynowe 5 907 Budynki handlowo usługowe 3 895 Budynki transportu i łączności 2 341 Budynki przemysłowe 6 033 Budynki mieszkalne 6 940 0 2 000 4 000 6 000 8 000 10 000 12 000 14 000 16 000 152

Struktura własności nieruchomości lokalowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib Spółki pr. handl. i inne podm. 3% Województwo 11% Powiaty Wspólnoty gruntowe Spółki prawa handlowego i inne podmioty 6 376 22 840 Kościoły i zw. wyznaniowe Województwo 27 70 Spółdzielnie Powiaty 23 162 83% Osoby fizyczne Gminy Wspólnoty gruntowe 8 349 Skarb Państwa Kościoły i związki wyznaniowe 26 111 Spółdzielnie 6 924 95 495 Osoby fizyczne 35 274 738 277 Gminy Skarb Państwa 1 412 15 328 787 3 738 0 100 000 200 000 300 000 400 000 500 000 600 000 700 000 800 000 Lokale o funkcji niemieszkalnej Lokale o funkcji mieszkalnej 153

Zmiany ilości budynków, objętych zestawieniami zbiorczymi egib - podział ze względu na rodzaj nieruchomości 2 200 000 2 000 000 1 800 000 2 020 731 2 041 039 1 999 503 1 824 866 1 599 464 1 600 000 1 400 000 1 282 708 1 200 000 1 000 000 968 064* 1 094 900 800 000 600 000 400 000 461 246 419 210 345 863 265 768 200 000 64 595 45 544 90 785 76 306 77 026 87 861* 88 576 88 380 87 539 87 322 85 448 84 709 0 Budynki wchodzace w skład nieruchomości gruntowej zabudowanej Budynki stanowiace odrębną nieruchomość 2007 2008 2009 2010 2011* 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 * od 2011 roku sporządzane są zestawienia również dla obszarów wiejskich 154

Zmiany ilości budynków, objętych zestawieniami zbiorczymi egib - podział na typy budynków 900 000 800 000 700 000 600 000 500 000 400 000 300 000 200 000 100 000 0 2007 2008 2009 2010 2011* 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 * od 2011 roku sporządzane są zestawienia również dla obszarów wiejskich 155

Procentowy udział typów budynków, objętych zestawieniami zbiorczymi egib Budynki mieszkalne 13% Budynki przemysłowe Budynki transportu i łączności 42% Budynki handlowo usługowe 35% Zbiorniki, silosy, budynki magazynowe 2% 6% Budynki biurowe Budynki szpitali i zakł. opieki medycznej Budynki oświaty, nauki i kultury oraz sport. 1% 1% Budynki prod-usług i gosp. dla rolnictwa Inne budynki niemieszkalne 156

Zmiany ilości nieruchomości lokalowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib 900 000 876 370 847 249 800 000 700 000 600 000 817 655 791 571 763 895 687 843 685 186 633 979* 500 000 507 954 400 000 434 074 300 000 289 632 200 000 100 000 50 857 0 76 570 Lokale mieszkalne 23 931 31 228* 35 41637 220 42 247 44 812 49 828 47 018 4 376 12 43219 720 Lokale niemieszkalne 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 * od 2011 roku sporządzane są zestawienia również dla obszarów wiejskich 157

Zmiany ilości lokali, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w grupach rejestrowych 780 000 750 000 720 000 690 000 660 000 630 000 600 000 570 000 540 000 510 000 Osoby fizyczne 480 000 120 000 90 000 60 000 30 000 0 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. Spółdzielnie Gminy Spółki prawa handlowego i inne podmioty Skarb Państwa Wspólnoty gruntowe Województwo Powiaty Kościoły i związki wyznaniowe 158

Rozdział V Modernizacja ewidencji gruntów i budynków w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych A. Dyslokacja budynków oraz nieruchomości lokalowych 159

Liczba budynków, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w powiatach nieruchomości gruntowe zabudowane 139 000 (1) 80 000 do 105 000 (3) 50 000 do 80 000 (13) 10 000 do 50 000 (22) Poniżej 10 000 (3) nieruchomości budynkowe 168 000 (1) 108 000 (1) 50 000 do 95 000 (16) 10 000 do 50 000 (22) Poniżej 10 000 (2) 29 000 (1) 3 000 do 5 100 (3) (w odniesieniu do m. st. Warszawy dane dotyczą 17/18 dzielnic) 1 000 do 3 000 (21) Poniżej 1 000 (17) 160

Liczba nieruchomości lokalowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w powiatach lokale mieszkalne 597 000 (1) 20 000 do 34 000 (4) 10 000 do 20 000 (4) 5 000 do 10 000 (9) Poniżej 5 000 (24) lokale niemieszkalne 627 000 (1) 20 000 do 36 000 (5) 10 000 do 20 000 (3) 5 000 do 10 000 (9) Poniżej 5 000 (24) 30 000 (1) 1 000 do 2 800 (7) (w odniesieniu do m. st. Warszawy dane dotyczą 17/18 dzielnic) 500 do 1 000 (8) Poniżej 500 (26) 161

Liczba budynków, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych 46 947 (1) 33 694 (1) 10 000 do 21 487 (37) 5 000 do 10 000 (158) 0 do 5 000 (145) Niezakończona modernizacja egib (41) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 162

Liczba nieruchomości lokalowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych 50 000 do 84 715 (6) 10 000 do 50 000 (16) 1 000 do 10 000 (46) 100 do 1 000 (68) 0 do 100 (196) Niezakończona modernizacja egib (51) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 163

Liczba budynków na 1 hektar powierzchni ewidencyjnej, w jednostkach ewidencyjnych Objętych zestawieniami zbiorczymi egib (zakończona modernizacja egib) Z uwzględnieniem wartości szacunkowych na obszarach nieobjętych modernizacją egib m. Piastów max. 10 do 12 (2) / (2) 5 do 10 (17) / (18) 1 do 5 (97) / (106) 0,5 do 1 (92) / (108) 0 do 0,5 (134) / (149) Niezakończona modernizacja egib (41) (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 164

Szacunkowa ilość budynków na terenie jednostek ewidencyjnych, w których nie zakończono modernizacji egib 26 700 (1) 10 000 do 15 000 (8) 5 000 do 10 000 (21) 2 000 do 5 000 (11) Zakończona modernizacja egib (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 165

Szacunkowa ilość nieruchomości lokalowych na terenie jednostek ewidencyjnych, w których nie zakończono modernizacji egib 85 200 (1) 2 000 do 4 000 (3) 500 do 1 000 (3) 0 do 500 (44) Zakończona modernizacja egib (w nawiasie podano liczbę jednostek ewidencyjnych) 166

Liczba budynków mieszkalnych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych 21 000 do 24 000 (2) 6 000 do 11 000 (14) 3 000 do 6 000 (77) 0 do 3 000 (249) Niezakończona modernizacja egib (41) 167

Liczba budynków produkcyjno-usługowych i gospodarczych dla rolnictwa, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych 5000 do 7000 (13) 3 000 do 5 000 (89) 1 000 do 3 000 (142) 0 do 1 000 (98) Niezakończona modernizacja egib (41) 168

Liczba innych budynków niemieszkalnych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych 11 000 (1) 3 000 do 6 000 (6) 1 000 do 3 000 (81) 500 do 1 000 (79) 0 do 500 (175) Niezakończona modernizacja egib (41) 169

Liczba budynków transportu i łączności, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych 3 000 do 4 000 (3) 2 000 do 3 000 (8) 1 000 do 2 000 (21) 500 do 1 000 (37) 0 do 500 (273) Niezakończona modernizacja egib (41) 170

Liczba budynków handlowo-usługowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych 2 000 (1) 100 do 1 000 (87) 50 do 100 (54) 0 do 50 (200) Niezakończona modernizacja egib (41) 171

Liczba budynków przemysłowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych 500 do 1 000 (2) 100 do 500 (39) 50 do 100 (50) 0 do 50 (251) Niezakończona modernizacja egib (41) 172

Liczba zbiorników, silosów i budynków magazynowych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych 1 000 do 2 000 (4) 500 do 1 000 (2) 50 do 500 (87) 0 do 50 (249) Niezakończona modernizacja egib (41) 173

Liczba lokali niemieszkalnych, objętych zestawieniami zbiorczymi egib w jednostkach ewidencyjnych 2 000 do 4 000 (8) 1 00 do 2 000 (7) 100 do 1 000 (41) 1 do 100 (148) Brak (128) Niezakończona modernizacja egib (51) 174

Rozdział V Modernizacja ewidencji gruntów i budynków w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych B. Dyslokacja budynków i nieruchomości lokalowych w grupach własności 175

Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność Skarbu Państwa w ich ogólnej liczbie w powiatach* Udział budynków Udział nieruchomości lokalowych 3,0% do 4,8% (2) 2,0% do 3,0% (2) 1,0% do 2,0% (8) 0,3% do 1,0% (30) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 4,2% (1) 1,0% do 1,2% (4) 0,5% do 1,0% (7) 0,0% do 0,5% (29) Brak danych (1) * Na podstawie danych cząstkowych w powiatach: grójeckim, lipskim, piaseczyńskim, przysuskim, siedleckim, szydłowieckim, warszawskim zachodnim, wołomińskim, żyrardowskim i m.st. Warszawa 176

Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność Samorządu Województwa Mazowieckiego w ich ogólnej liczbie w powiatach* Udział budynków Udział nieruchomości lokalowych 0,7% (1) 0,1% do 0,4% (7) 0,0% do 0,1% (34) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 0,7% (1) 0,01% do 0,2% (3) 0,0% do 0,01% (36) Brak danych (1) * Na podstawie danych cząstkowych w powiatach: grójeckim, lipskim, piaseczyńskim, przysuskim, siedleckim, szydłowieckim, warszawskim zachodnim, wołomińskim, żyrardowskim i m.st. Warszawa 177

Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność powiatów w ich ogólnej liczbie w powiatach* Udział budynków Udział nieruchomości lokalowych 2,3% (1) 0,1% do 0,7% (33) 0,01% do 0,1% (8) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 1,00% (1) 0,05% do 0,14% (8) 0,00% do 0,05% (32) Brak danych (1) * Na podstawie danych cząstkowych w powiatach: grójeckim, lipskim, piaseczyńskim, przysuskim, siedleckim, szydłowieckim, warszawskim zachodnim, wołomińskim, żyrardowskim i m.st. Warszawa 178

Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność gmin w ich ogólnej liczbie w powiatach* Udział budynków Udział nieruchomości lokalowych 7,0% do 9,1% (2) 3,0% do 7,0% (4) 1,0% do 3,0% (31) 0,7% do 1,0% (5) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 5,0% do 8,8% (3) 3,0% do 5,0% (2) 1,0% do 3,0% (11) 0,0% do 1,0% (25) Brak danych (1) * Na podstawie danych cząstkowych w powiatach: grójeckim, lipskim, piaseczyńskim, przysuskim, siedleckim, szydłowieckim, warszawskim zachodnim, wołomińskim, żyrardowskim i m.st. Warszawa 179

Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność osób fizycznych w ich ogólnej liczbie w powiatach* Udział budynków Udział nieruchomości lokalowych 95% do 98% (23) 90% do 95% (11) 85% do 90% (4) 75% do 85% (4) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 90% do 99,7% (29) 75% do 90% (8) 60% do 75% (2) 50% do 60% (2) Brak danych (1) * Na podstawie danych cząstkowych w powiatach: grójeckim, lipskim, piaseczyńskim, przysuskim, siedleckim, szydłowieckim, warszawskim zachodnim, wołomińskim, żyrardowskim i m.st. Warszawa 180

Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność spółdzielni w ich ogólnej liczbie w powiatach* Udział budynków Udział nieruchomości lokalowych 4,0% do 5,6% (2) 2,0% do 4,0% (5) 1,0% do 2,0% (6) 0,1% do 1,0% (29) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 30% do 48% (1) 10% do 30% (7) 1% do 10% (4) 0% do 1% (27) Brak danych (1) * Na podstawie danych cząstkowych w powiatach: grójeckim, lipskim, piaseczyńskim, przysuskim, siedleckim, szydłowieckim, warszawskim zachodnim, wołomińskim, żyrardowskim i m.st. Warszawa 181

Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność kościołów i związków wyznaniowych w ich ogólnej liczbie w powiatach* Udział budynków Udział nieruchomości lokalowych 0,6% do 0,7% (3) 0,5% do 0,6% (2) 0,3% do 0,5% (25) 0,2% do 0,3% (12) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 0,07 % (1) 0,01% do 0,05% (8) 0,00% do 0,01% (32) Brak danych (1) * Na podstawie danych cząstkowych w powiatach: grójeckim, lipskim, piaseczyńskim, przysuskim, siedleckim, szydłowieckim, warszawskim zachodnim, wołomińskim, żyrardowskim i m.st. Warszawa 182

Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność wspólnot gruntowych w ich ogólnej liczbie w powiatach* Udział budynków Udział nieruchomości lokalowych 0,2% do 0,3% (3) 0,1% do 0,2% (5) 0,0% do 0,1% (34) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 0,96% (1) 0,01% do 0,05% (2) 0,00% do 0,01% (38) Brak danych (1) * Na podstawie danych cząstkowych w powiatach: grójeckim, lipskim, piaseczyńskim, przysuskim, siedleckim, szydłowieckim, warszawskim zachodnim, wołomińskim, żyrardowskim i m.st. Warszawa 183

Udział budynków oraz nieruchomości lokalowych stanowiących własność spółek prawa handlowego i innych podmiotów w ich ogólnej liczbie w powiatach* Udział budynków Udział nieruchomości lokalowych 7% do 12% (3) 3% do 7% (8) 1% do 3% (19) 0,3% do 1% (13) (w nawiasie podano liczbę powiatów) 3% do 4% (2) 2% do 3% (4) 1% do 2% (5) 0% do 1% (30) Brak danych (1) * Na podstawie danych cząstkowych w powiatach: grójeckim, lipskim, piaseczyńskim, przysuskim, siedleckim, szydłowieckim, warszawskim zachodnim, wołomińskim, żyrardowskim i m.st. Warszawa 184

Rozdział VI Struktura własności i sposobu użytkowania gruntów oraz stan modernizacji egib na tle innych województw 185

Struktura własności gruntów oraz struktura użytków gruntowych w Polsce Gminy 3,4% Osoby fizyczne 58,1% Grunty rolne 61,5% Skarb Państwa 33,0% Grunty leśne 30,5% Spółdzielnie 0,5% Spółki prawa handlowego i inne podmioty 3,5% Województwa 0,2% Powiaty 0,5% Kościoły i związki wyznaniowe 0,4% Wspólnoty gruntowe 0,3% Tereny różne 0,3% Użytki ekologicze 0,1% Grunty pod wodami 2,1% Grunty zabudowane i zurbanizowane 5,5% (10 324 654 ha) Skarb Państwa (1 071 621 ha) Gminy (18 158 172 ha) Osoby fizyczne (153 415 ha) Spółdzielnie (139 189 ha) Kościoły i związki wyznaniowe (107 949 ha) Wspólnoty gruntowe (145 762 ha) Powiaty (58 049 ha) Województwa (1 088 966 ha) Spółki prawa handlowego i inne podmioty (19 225 893 ha) Grunty rolne (9 528 571 ha) Grunty leśne (1 714 212 ha) Grunty zabudowane i zurbanizowane (652 506 ha) Grunty pod wodami (43 357 ha) Użytki ekologiczne (83 238 ha) Tereny rózne 186

Udział gruntów należących do Skarbu Państwa w ogólnej powierzchni województw 50% do 59% (2) 40% do 50% (3) 20% do 40% (7) 17% do 20% (4) (w nawiasie podano liczbę województw) Średni udział podmiotu w gruntach w Polsce: 33,0% 70 60 50 40 30 20 10 0 30,9 34,2 35,4 36,1 36,9 26,1 17,3 17,6 17,9 18,4 20,8 43,8 44,5 45,2 56,3 58,8 187

Udział gruntów należących do Samorządów Województw w ogólnej powierzchni województw 0,2% do 0,26% (6) 0,15% do 0,2% (7) 0,1% do 0,15% (3) (w nawiasie podano liczbę województw) Średni udział podmiotu w gruntach w Polsce: 0,19% 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,10 0,12 0,13 0,15 0,17 0,17 0,19 0,19 0,20 0,20 0,20 0,21 0,24 0,25 0,26 0,26 0,05 0,00 188

Udział gruntów należących do osób fizycznych w ogólnej powierzchni województw 70% do 77% (4) 60% do 70% (3) 40% do 60% (7) 29% do 40% (2) (w nawiasie podano liczbę województw) Średni udział podmiotu w gruntach w Polsce: 58,1% 80 70 60 50 44,2 45,2 46,7 51,3 52,9 55,2 56,5 61,2 68,6 69,5 70,4 75,5 75,8 77,1 40 30 29,3 31,6 20 10 0 189

Udział gruntów należących do spółdzielni w ogólnej powierzchni województw 1,0% do 2,1% (2) 0,5% do 1,0% (4) 0,1% do 0,5% (10) (w nawiasie podano liczbę województw) Średni udział podmiotu w gruntach w Polsce: 0,5% 2,5 2,0 2,1 1,5 1,4 1,0 0,5 0,1 0,1 0,1 0,2 0,2 0,2 0,2 0,3 0,4 0,4 0,6 0,7 0,7 0,7 0,0 190

Udział gruntów należących do spółek prawa handlowego i innych podmiotów w ogólnej powierzchni województw 7,0% do 9,5% (3) 4,0% do 5,0% (4) 2,0% do 4,0% (3) 1,2% do 2,0% (6) (w nawiasie podano liczbę województw) Średni udział podmiotu w gruntach w Polsce: 3,5% 12,0 10,0 8,0 6,9 7,7 9,5 6,0 4,0 2,0 1,2 1,3 1,5 1,6 1,8 2,0 2,4 2,9 3,1 4,1 4,8 4,9 5,0 0,0 191

Udział gruntów rolnych w ogólnej powierzchni województw 70% do 71% (2) 60% do 70% (8) 50% do 60% (5) 42% (1) (w nawiasie podano liczbę województw) Średni udział użytku w gruntach w Polsce: 61,5% 80 70 60 50 40 30 20 10 0 41,8 52,0 52,4 52,5 54,7 57,3 60,2 61,4 63,0 64,3 65,3 65,9 67,3 68,8 71,3 71,4 192

Udział gruntów leśnych w ogólnej powierzchni województw 51% (1) 30% do 39% (8) 25% do 30% (3) 22% do 25% (4) (w nawiasie podano liczbę województw) Średni udział użytku w gruntach w Polsce: 30,5% 60 50 40 30 20 10 0 37,0 37,6 39,0 21,7 23,7 23,9 24,2 26,6 27,8 29,0 30,3 31,1 31,6 32,7 33,3 51,0 193

Udział gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w ogólnej powierzchni województw 12,8% (1) 5,0% do 7,2% (8) 3,8% do 5,0% (7) (w nawiasie podano liczbę województw) Średni udział użytku w gruntach w Polsce: 5,5% 14 12,8 12 10 8 6 4 3,8 3,9 3,9 4,5 4,7 4,8 4,9 5,3 5,4 5,6 5,9 5,9 6,2 6,5 7,2 2 0 194

Udział terenów różnych w ogólnej powierzchni województw 0,3% do 0,4% (7) 0,2% do 0,3% (4) 0,1% do 0,2% (5) (w nawiasie podano liczbę województw) Średni udział użytku w gruntach w Polsce: 0,3% 0,50 0,25 0,17 0,09 0,09 0,13 0,14 0,24 0,25 0,26 0,28 0,32 0,34 0,38 0,38 0,39 0,43 0,44 0,00 195

Liczba budynków objętych zestawieniami zbiorczymi egib w województwach 2 000 000 2 041 039 1 600 000 1 372 892 1 200 000 944 440 800 000 804 245 864 305 400 000 523 144 353 892 613 277 514 430 530 391 396 441 448 863 494 202 547 295 585 916 510 731 0 100 473 47 301 19 730 53 594 43 082 18 203 84 709 25 790 33 990 13 983 34 222 133 063 16 339 47 824 41 523 53 409 Budynki wchodzące w skład nieruchomości gruntowej zabudowanej Budynki stanowiace odrębną nieruchomość 196

Typy budynków objętych zestawieniami zbiorczymi egib w Polsce Inne budynki niemieszkalne 2 290 081 Budynki prod-usług i gosp. dla rolnictwa 3 630 707 Budynki oświaty, nauki i kultury oraz sport. 64 808 Budynki szpitali i zakł. opieki medycznej 17 000 Budynki biurowe 68 399 Zbiorniki, silosy, budynki magazynowe 127 153 Budynki handlowo-usługowe 252 787 Budynki transportu i łączności 871 075 Budynki przemysowe Budynki mieszkalne 138 754 4 851 974 0 500 000 1 000 000 1 500 000 2 000 000 2 500 000 3 000 000 3 500 000 4 000 000 4 500 000 5 000 000 197

Dyslokacja budynków objętych zestawieniami zbiorczymi egib w województwach 564 140 (4,6%) 483 085 (3,9%) 595 119 (4,8%) 911 606 (7,4%) 410 424 (3,3%) 407 486 (3,3%) 627 439 (5,1%) 2 125 748 (17,3%) 656 359 (5,3%) 904 718 (7,3%) 542 874 (4,4%) 17% (1) 12% (1) 5% do 7% (5) Poniżej 5% (9) 556 181 (4,5%) 1 505 955 (12,2%) 532 633 (4,3%) 510 541 (4,1%) 978 430 (7,9%) (w nawiasie podano liczbę województw) 911 606 liczba budynków (7,4%) udział w liczbie budynków w Polsce 198

Liczba lokali mieszkalnych i niemieszkalnych objętych zestawieniami zbiorczymi egib w województwach 876 370 800 000 600 000 533 113 480 634 400 000 244 841 261 921 252 527 232 858 220 976 200 000 0 44 876 170 144 177 470 16 362 23 419 22 664 16 881 100 254 6 470 50 857 126 145 129 032 106 314 18 334 15 372 15 026 25 379 63 251 88 602 4 936 151 990 23 391 17 077 28 580 Funkcja mieszkalna Funkcja niemieszkalna 199

Dyslokacja nieruchomości lokalowych objętych zestawieniami zbiorczymi egib w województwach 249 556 (5,5%) 277 906 (6,1%) 256 249 (5,6%) 261 203 (5,7%) 121 340 (2,7%) 200 134 (4,4%) 169 067 (3,7%) 927 227 (20,4%) 278 802 (6,1%) 525 510 (11,6%) 193 563 (4,3%) 20% (1) 12% do 13% (2) 5% do 6% (5) Poniżej 5% (8) 144 479 (3,2%) 596 364 (13,1%) 106 724 (2,3%) 93 538 (2,1%) 144 404 (3,2%) (w nawiasie podano liczbę województw) 261 203 liczba nieruchomości lokalowych (5,7%) udział w liczbie nieruchomości lokalowych w Polsce 200

Udział powierzchni gruntów nieobjętych modernizacją ewidencji gruntów i budynków w ogólnej powierzchni województw 85 225 104 221 65 019 216 100 22 491 2 559 6 627 7 476 327 546 4 690 51 819 5 568 1 247 111 231 062 327 546 102 831 57% do 76% (5) 20% do 34% (3) 10% do 20% (3) 174 452 61 981 844 960 7 042 989 276 27 417 0% do 10% (4) Modernizacja zakończona (1) 34 251 1 494 334 499 72 688 (w nawiasie podano liczbę województw) 6 627 szacunkowa liczba budynków nieobjętych modernizacją egib 7 476 szacunkowa liczba nieruchomości lokalowych nieobjętych modernizacją egib 809 340 33 666 181 864 405 132 Objętych modernizacją egib Nieobjętych modernizacją egib (szacunkowa) Razem Postęp modernizacji egib (%) Liczba budynków w Polsce 12 312 738 5 501 726 17 814 464 69,1 Liczba nieruchomości lokalowych w Polsce 4 546 066 1 283 927 5 829 993 78,0 201

Rozdział VII Podsumowanie 202

Niniejsza analiza została opracowana w oparciu o dane z wojewódzkich zestawień zbiorczych danych objętych ewidencją gruntów i budynków, wg stanów na dzień 1 stycznia w latach 2002 2018. Wojewódzkie zestawienia zbiorcze danych objętych ewidencją gruntów i budynków sporządził Departament Cyfryzacji, Geodezji i Kartografii Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie, na podstawie zestawień powiatowych, zgodnie z art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo Geodezyjne i Kartograficzne oraz 75 i 76 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (zmienionego rozporządzeniem Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 29 listopada 2013 r.). Zestawienia zbiorcze dotyczące gruntów zawierają informacje umożliwiające analizę zmian zarówno w zakresie struktury własności nieruchomości, w ramach grup i podgrup rejestrowych jak w zakresie sposobu użytkowania gruntów. Do 2006 roku sporządzane były wyłącznie zestawienia dotyczące gruntów. Zgodnie z 87 ww. rozporządzenia od roku 2007 wykonuje się także zestawienia dotyczące budynków i nieruchomości lokalowych z obszarów miast (od 2011 roku również z obszarów wiejskich), dla których w procesie modernizacji uzupełniono operat ewidencyjny o właściwe dane dotyczące budynków oraz nieruchomości lokalowych. Począwszy od 2017 roku, w cyklach dwurocznych, do zbiorczych zestawień gruntów, dołącza się wykazy użytków rolnych oraz lasów, zawierające pola powierzchni tych użytków gruntowych z podziałem na klasy gleboznawcze oraz grupy i podgrupy rejestrowe. Aktualny układ zagospodarowania przestrzeni województwa mazowieckiego oraz jego powiatów, odzwierciedla przede wszystkim struktura użytkowania gruntów. Łączna powierzchnia ewidencyjna województwa mazowieckiego wg stanu na dzień 01.01.2018 r. wynosi 3 556 567 ha, co stanowi ok. 11% powierzchni kraju. Na miasta przypada 218 538 ha (6% powierzchni województwa), a na obszary wiejskie 3 338 029 ha (94% powierzchni województwa). W województwie znajduje się trzydzieści siedem powiatów ziemskich i pięć miast na prawach powiatu. Największymi pod względem zajmowanego obszaru powiatami ziemskimi są: ostrołęcki (209 823 ha), płocki (179 921 ha) i siedlecki (160 352 ha), a najmniejszymi: pruszkowski (24 625 ha), grodziski (36 701 ha) i legionowski (39 077 ha). Grunty rolne są główną formą wykorzystania ziemi w województwie. Zajmują one łącznie 2 446 728 ha (łącznie z nieużytkami), co stanowi 68,8% powierzchni ogólnej. Znaczny udział gruntów rolnych występuje w granicach administracyjnych miast 90 225 ha (41,3% powierzchni miast). Udział ich jest bardzo zróżnicowany od 5% w mieście Podkowa Leśna do 88% w mieście Kosów Lacki i 91% w mieście Sanniki (prawa miejskie od 1 stycznia 2018 roku). Poza tym, jeszcze w czterech miastach udział gruntów rolnych przekracza 80%, są to Drobin, Iłża, Raciąż i Żelechów. Największy odsetek gruntów rolnych (ponad 80%) występuje w powiatach: płońskim, grójeckim i sierpeckim. Powiatem ziemskim o najmniejszym udziale gruntów rolnych (46%) jest powiat legionowski 203

W strukturze użytkowania ziemi dominują grunty orne, które zajmują 1 647 777 ha (67,3% gruntów rolnych). Mniejszy areał obejmuje łąki (274 723 ha, 11,2% gruntów rolnych) i pastwiska (242 277 ha, 9,9% gruntów rolnych). Dość znaczny jest udział sadów, które zajmują 93 271 ha (3,8% gruntów rolnych) oraz gruntów rolnych zabudowanych, które zajmują 85 196 ha (3,5% gruntów rolnych). Grunty rolne zabudowane stanowią największy odsetek powierzchni w miastach: Kosów Lacki (ok. 8%), Glinojeck, Mordy (ok. 7%) oraz Ostrów Mazowiecka (ok. 6%). Jeśli chodzi o nieużytki, to największy ich udział stwierdzono w: miastach Zielonka (9,7%) i Zakroczym (6,8%) oraz w gminach Żuromin i Bieżuń (ok. 5,5%). Grunty leśne na terenie województwa mazowieckiego rozmieszczone są nierównomiernie, ich powierzchnia wynosi 849 833 ha, co stanowi 23,9% powierzchni ogólnej (z tej grupy zostały wyłączone grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych). Największy udział gruntów leśnych w powierzchni ogólnej występuje w powiatach: wyszkowskim i szydłowieckim oraz przysuskim (35%), a najmniejszy: w pruszkowskim (11%), grodziskim (12%) i grójeckim (13%). Najbardziej zalesione miasta to: Zielonka (78%) i Podkowa Leśna (76%). W miastach Piastów, Drobin i Błonie grunty leśne nie występują. Trzecią z kolei co do wielkości formą wykorzystania ziemi są grunty zabudowane i zurbanizowane, które zajmują 209 678 ha, czyli 5,9% powierzchni województwa. Największą grupę stanowią drogi 93 683 ha (44,7% gr. zabudowanych i zurbanizowanych) oraz tereny mieszkaniowe 54 263 ha (25,9% gr. zabudowanych i zurbanizowanych). Do najbardziej zurbanizowanych gmin województwa zaliczamy miasta: Piastów (89%), Legionowo i Łomianki (78%), a do najmniej: Rzeczniów, Nowy Duninów, Czarnia, Chotcza i Mirów (niespełna 2%). Pozostałe użytki w województwie mazowieckim: grunty pod wodami, użytki ekologiczne i tereny różne zajmują łącznie 50 328 ha (co stanowi 1,4% powierzchni województwa), z czego większość to grunty pod wodami 42 553 ha (1,2%). Jeśli chodzi o udział terenów różnych, to najwięcej występuje w mieście Nowe Miasto n/pilicą (26%), gminie Sochaczew i w mieście Nowy Dwór Mazowiecki (ponad 5%). Struktura własności gruntów w województwie mazowieckim wg stanu na dzień 1 stycznia 2018 roku wskazuje na znaczną przewagę sektora prywatnego, do którego należy 2 779 237 ha (78,1% ogólnej powierzchni gruntów). Do grup rejestrowych sektora prywatnego zaliczono: grunty osób fizycznych, grunty spółdzielni, grunty kościołów i związków wyznaniowych oraz wspólnot gruntowych. Grunty sektora publicznego obejmują 777 330 ha, czyli 21,9% ogółu gruntów województwa. Zaliczamy do nich grunty Skarbu Państwa, włącznie z gruntami przekazanymi w użytkowanie wieczyste oraz grunty spółek Skarbu Państwa, przedsiębiorstw państwowych i innych państwowych osób prawnych oraz grunty gmin i związków międzygminnych, jednoosobowe spółki jednostek samorządu terytorialnego i inne osoby prawne, których organami założycielskimi są organy samorządu terytorialnego oraz grunty powiatów i województw. 204

Największy udział gruntów należących do osób fizycznych znajduje się w gminie Tczów oraz Andrzejewo (97%), Boguty-Pianki, Stary Lubotyń i Paprotnia (96%), najmniejszy udział osoby fizyczne mają w gruntach miasta Zielonka (5%). Natomiast Skarb Państwa posiada najwięcej gruntów w mieście Zielonka (91%), części wiejskiej gminy Brok (84%) i gminie Izabelin (79%), znikome udziały gruntów SP znajdują się natomiast na terenie gmin: Boguty-Pianki (0,2%), Olszanka, Paprotnia oraz mieście Mogielnica (niespełna 0,5%). Lasy, łącznie z gruntami związanymi z gospodarką leśną, w niewielkiej przewadze należą do sektora publicznego, stanowiąc grunty znajdujące się w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe. W przypadku sektora publicznego obejmują one 479 191 ha (56,4%), podczas gdy do sektora prywatnego należy 370 642 ha (43,6%) lasów i gruntów związanych z gospodarką leśną. Modernizację ewidencji gruntów i budynków w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych zakończono w 332 jednostkach ewidencyjnych, w tym w 100 jednostkach z obszaru miast i 232 jednostkach wiejskich, modernizacja egib nie została zakończona w 51 jednostkach (4 jednostki miejskie i 47 wiejskich). W strukturze własności budynków w województwie mazowieckim, dla których sporządzono zestawienia zbiorcze, dominują osoby fizyczne, których udział wynosi 93%, spółki prawa handlowego i inne podmioty oraz gminy po 2%. W strukturze własności nieruchomości lokalowych również dominują osoby fizyczne 83%, spółdzielnie 11% oraz spółki prawa handlowego i inne podmioty 3%. Pod względem funkcji budynków największy odsetek w województwie stanowią budynki mieszkalne 42%, budynki produkcyjno-usługowe i gospodarcze dla rolnictwa 35%, inne budynki niemieszkalne 13% oraz budynki transportu i łączności 6%. Najwięcej budynków, wykazanych w zestawieniach zbiorczych egib, znajduje się w m.st. Warszawa (168 294), m. Radom (46 947) oraz m. Płock (21 487), najmniej w m. Wyśmierzyce (925), m. Sanniki (1 147) i m. Brok (1 226). Liczba budynków na 1 hektar powierzchni ewidencyjnej jest największa w m. Piastów 12 szt. oraz m. Łomianki 11 szt. Nieruchomości lokalowe, podobnie jak w przypadku budynków, najliczniej występują w m. st. Warszawa (627 447-68% wszystkich nieruchomości lokalowych w województwie), m. Radom (31 933) i m. Płock (21 747). W 20 jednostkach ewidencyjnych, w których zakończono proces modernizacji egib, nieruchomości lokalowe nie występują. Szacuje się, że modernizacją egib w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych na terenie województwa mazowieckiego nie zostało objętych ok. 328 tys. budynków (w tym ok. 13 tyś. w miastach) oraz ok. 103 tys. nieruchomości lokalowych (w tym ok. 90 tys. miastach). 205

W niniejszej analizie wykorzystano również otrzymane od Głównego Geodety Kraju krajowe zestawienie zbiorcze danych objętych ewidencją gruntów i budynków, wg stanu na 1 stycznia 2018 roku. Informacje o strukturze własności i sposobie użytkowania gruntów w województwie mazowieckim zestawiono z odpowiednimi danymi z innych województw. Z analizy wynika, że województwo mazowieckie charakteryzuje się największym udziałem sektora prywatnego w gruntach, spośród wszystkich województw w Polsce. W województwie mazowieckim udział osób fizycznych w ogólnej powierzchni gruntów jest największy (77,1%), a Skarbu Państwa najmniejszy (17,3%). Województwo mazowieckie charakteryzuje się również najmniejszym udziałem gruntów należących do spółek prawa handlowego i innych podmiotów (1,2%) oraz spółdzielni (0,1%). Mimo dynamicznego wzrostu udziału gruntów leśnych województwo mazowieckie nadal posiada jeden z najniższych odsetek udziału tych gruntów (23,9%), przy średniej krajowej na poziomie 30,5% Z niniejszej analizy wynika również, że województwo mazowieckie jest województwem o jednym z największych udziałów użytków rolnych (68,8%), średnia krajowa to 61,5%. Województwo mazowieckie jest liderem w ilości budynków (17,3% ogółu) i nieruchomości lokalowych (20,4% ogółu) wykazanych w zestawieniach zbiorczych danych objętych ewidencją gruntów i budynków. Nadal w Polsce nieobjętych modernizacją egib jest ponad 5,5 mln (31%) budynków oraz ponad 1,2 mln (22%) nieruchomości lokalowych. 206

Departament Cyfryzacji, Geodezji i Kartografii Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie ul. Kijowska 10/12A, 04-743 Warszawa tel. (22) 432-45-00 e-mail: geodezja@mazovia.pl www.geodezja.mazovia.pl 207