dr Adam Salomon Katedra Transportu i Logistyki Wydział Nawigacyjny Akademia Morska w Gdyni Spedycja wykład 12 dla 6 sem. TiL
Spedycja Podstawowy podręcznik do ćwiczeń i wykładów. A. Salomon, Spedycja - teoria, przykłady, ćwiczenia, Wyd. AM, Gdynia 2011. 2
SPEDYCJA program wykładu 12. Międzynarodowe instytucje i organizacje oraz umowy i konwencje wpływające na pracę spedytora. Związki spedytorów i organizacje spedycyjne w Polsce. Związki zrzeszające organizacje spedycyjne działające w skali międzynarodowej (FIATA), europejskiej (CLECAT) i polskiej (PISiL). SPEDYCJA 3
Jedną z organizacji o dużym znaczeniu na arenie międzynarodowej jest UNCTAD (United Nations Conference on Trade and Development Konferencja Narodów Zjednoczonych do Spraw Handlu i Rozwoju). Oficjalna internetowa strona domowa UNCTAD: http://www.unctad.org (2018-02-03). 4
W ramach Konferencji działa kilka stałych komitetów, m.in. Komitet Żeglugi (Committee on Shipping). Działa on przede wszystkim na rzecz polepszenia współpracy w zakresie żeglugi morskiej między poszczególnymi regionami oraz skuteczniejszego przyczyniania się żeglugi do rozwoju handlu międzynarodowego. 5
W ramach tego komitetu pracuje się też m.in. nad usprawnieniem konsultacji między przewoźnikami morskimi a załadowcami, stawkami frachtowymi, praktykami konferencji żeglugowych, adekwatnością usług żeglugowych, poprawą pracy portów, rozwojem flot handlowych w krajach rozwijających się, postępem technicznym w żegludze, badaniem bieżących i długofalowych problemów transportu morskiego, legislacją żeglugową oraz regulacją przewozów multimodalnych. 6
Duży wpływ na pracę spedytorów (szczególnie portowo-morskich) mają także organizacje armatorskie, z których jedną z bardziej znaczących jest BIMCO (The Baltic and International Maritime Conference Bałtycka i Międzynarodowa Konferencja Morska). Powstała ona już w 1905 roku jako The Baltic and White Sea Conference, a obecną nazwę przyjęła w roku 1927. Założono ją w Kopenhadze, która po dzień dzisiejszy jest jej siedzibą. 7
BIMCO to organizacja pozarządowa zrzeszająca przewoźników morskich, ich krajowe związki, maklerów okrętowych, agencje i agentów morskich, organizacje ubezpieczeń wzajemnych oraz inne związki armatorskie. Obecnie BIMCO zrzesza ponad 2550 firm i organizacji ze 123 krajów świata, Zrzeszeni w BIMCO kontrolują blisko 65% światowego tonażu. 8
Ponieważ Konferencja jest organizacją pozarządową, jej działalność finansowana jest przez samych członków. Dla armatorów wysokość składki uzależniona jest od wielkości posiadanego lub eksploatowanego tonażu. Oficjalna internetowa strona domowa BIMCO: http://www.bimco.dk (2018-02-03). 9
Głównym celem BIMCO jest dbałość o interesy przedsiębiorstw żeglugowych. Odbywa się to poprzez wymianę informacji o warunkach transportu drogą morską, o stanie technicznym portów i kanałów, o pobieranych opłatach, o organizacji i kosztach pracy w portach itp. 10
Ważną dziedziną działalności BIMCO jest też: 1. działalność informacyjna o budzących zastrzeżenia praktykach (wygórowanych roszczeniach i kosztach, spekulacjach frachtowych); 2. działalność negocjacyjna z użytkownikami transportu morskiego (czarterującymi, załadowcami, itp.) i zrzeszającymi ich organizacjami (w zakresie ich stosunków z przewoźnikami morskimi); 3. oraz działalność interwencyjna prowadzona w interesie żeglugi. 11
W ramach BIMCO opracowano też (samodzielnie lub we współpracy z innymi organizacjami) wiele formularzy czarterowych, standardowych konosamentów, specjalnych klauzul i innych dokumentów żeglugowych, np.orecon, POLCON, POLCOALVOY i NUVOY. 12
Bardzo ważną międzynarodową organizacją międzyrządową o charakterze organizacyjnoprawnym jest UNIDROIT (Institut International poor l'unification do Droit Prive Międzynarodowy Instytut Unifikacji Prawa Prywatnego). Została ona założona w 1926 roku, a jej siedzibą jest Rzym. 13
Celem UNIDROIT jest działanie na rzecz unifikacji prawa prywatnego, ze szczególnym uwzględnieniem prawa handlowego. Cel ten osiągany jest zwykle drogą prowadzenia badań nad metodami harmonizacji i unifikacji prawa prywatnego oraz przygotowywania tekstów prawa jednolitego. 14
W tym zakresie przedmiotem zainteresowania Instytutu są również zagadnienia prawa morskiego. Zainteresowanie to dotyczy przede wszystkim odcinków, na których instytucje prawa morskiego stykają się z instytucjami należącymi do innych dziedzin prawa, a w szczególności prawa transportowego. Prowadzi też zakrojoną na szeroką skalę działalność publikacyjną. Oficjalna internetowa strona domowa UNIDROIT: http://www.unidroit.org (2018-02- 03). 15
Zrzeszenie Portów Bałtyckich Zrzeszenie Portów Bałtyckich (Baltic Ports Organization BPO) zostało powołane przez porty 10 października 1991 roku w Kopenhadze. Celem powstania Zrzeszenia było stworzenie grupy planowej przy aktywnym uczestnictwie i współpracy ze strony portów mających interesy handlowe w transporcie morskim na Morzu Bałtyckim. Pierwszą siedzibą BPO jest Kopenhaga (Dania). Oficjalna internetowa strona domowa BPO: http://www.bpoports.com (2018-02-03). 16
Cele Zrzeszenia Portów Bałtyckich 1. szybki i racjonalny rozwój transportu morskiego w rejonie Morza Bałtyckiego; 2. prowadzenie marketingu w obszarze Morza Bałtyckiego jako centrum logistycznym strategii; 3. koordynowanie współpracy w ramach ustalonych pomiędzy portami członkowskimi w zakresie rozwoju, inwestycji i specjalizacji; 4. wymiana informacji, przekazywanie technologii oraz świadczenie usług w zakresie zarządzania portem; 5. ustanowienie i utrzymywanie sieci międzynarodowych kontaktów pomiędzy portami członkowskimi. 17
Organizacja Portów Morskich Europy Organizacja Portów Morskich Europy (European Sea Ports Organisation ESPO) została założona w 1993 roku. Reprezentuje ona sektor portowy państw członkowskich UE i utrzymuje bezpośrednie kontakty z ponad 500 zarządami portów w Europie. Głównym celem ESPO jest wpływanie na politykę morską Unii Europejskiej, a także zapewnienie portom należytej rangi przy planowaniu rozwoju gospodarczego państw członkowskich i całej Wspólnoty Europejskiej. Oficjalna internetowa strona domowa ESPO: http://www.espo.be (2018-02-03). 18
Europejska Grupa ds. Przewozów Ładunków Ciężkich Europejska Grupa ds. Przewozów Ładunków Ciężkich (European Heavy Lift Group EHLG) została założona w 1987 roku. Obecnie skupia 37 członków z całego świata (m.in. z USA, Kanady, Rosji, Tajlandii, Chin). Zadaniem EHLG jest opiekowanie się, promowanie i koordynowanie interesów swoich członków. Każdy członek został wybrany jako najlepszy przedstawiciel swojej branży w swoim kraju. 19
Europejska Grupa ds. Przewozów Ładunków Ciężkich EHLG, ze wspólnym doświadczeniem i zasobami swoich członków, może zabezpieczać każde przedsięwzięcie, od pojedynczych działań krajowych do największych międzynarodowych projektów multimodalnych. Oficjalna internetowa strona domowa EHLG: http://www.ehlg.org (2018-02-03). 20
Międzynarodowe Biuro Kontenerów Międzynarodowe Biuro Kontenerów (International Container Bureau ICB http://www.bic-code.org) ma siedzibę w Paryżu, a jego powstanie nastąpiło w 1933 roku. 21
ICB/BIC obecnie liczy ponad 1200 członków, a wśród celów, jakie postawiło przed sobą, jest: 1. działanie na rzecz rozwijania konteneryzacji i transportu kombinowanego poprzez inicjowanie i popieranie prac badawczych prowadzonych przez konstruktorów kontenerów, palet i innych urządzeń ładunkowych; 2. zharmonizowanie i unifikacja obowiązujących w różnych krajach przepisów, które regulują stosowanie kontenerów i palet; 3. zbieranie informacji potrzebnych konstruktorom, przewoźnikom i użytkownikom kontenerów, palet i innych urządzeń ładunkowych oraz upowszechnienie tych informacji poprzez publikacje. 22
Znaczenie normalizacji w pracy spedytora Bardzo ważną w pracy spedytora międzynarodowego jest także NORMALIZACJA!!! dr Adam Salomon, SPEDYCJA KTiL AM w Gdyni 23
Cele normalizacji (ogólnie) 1. racjonalizacja produkcji i usług poprzez stosowanie uznanych reguł technicznych lub rozwiązań organizacyjnych; 2. usuwanie barier technicznych w handlu i zapobieganie ich powstawaniu; 3. zapewnienie ochrony życia, zdrowia, środowiska i interesu konsumentów oraz bezpieczeństwa pracy; 4. poprawa funkcjonalności, kompatybilności i zamienności wyrobów, procesów i usług oraz regulowania ich różnorodności; 5. zapewnienie jakości i niezawodności wyrobów, procesów i usług; 6. działania na rzecz uwzględnienia interesów krajowych w normalizacji europejskiej i międzynarodowej; 7. ułatwianie porozumiewania się przez określanie terminów, definicji, oznaczeń i symboli do powszechnego stosowania. dr Adam Salomon, SPEDYCJA KTiL AM w Gdyni 24
Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna ISO W 1926 roku w Szwajcarii utworzono Międzynarodową Federację Narodowych Stowarzyszeń Normalizacyjnych (ISA), która zastąpiona została w 1947 roku przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO), pełniącą do dzisiaj rolę koordynatora prac normalizacyjnych w skali światowej. Utrzymuje bezpośrednio kontakt z odpowiednimi komisjami i agencjami ONZ oraz innymi organizacjami międzynarodowymi zajmującymi się w różnych sferach i w różnych dziedzinach współpracą naukową, techniczną, gospodarczą i usługową. Oficjalna internetowa strona domowa ISO: http://www.iso.org (2018-02-03). 25
Cel Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej ISO Celem ISO jest popieranie opracowywania zaleceń i norm w skali światowej dla ułatwienia międzynarodowej wymiany towarów i usług oraz dla rozwoju współpracy w dziedzinie intelektualnej, naukowej, technicznej i gospodarczej. 26
Członkowie ISO Członkami ISO są przedstawiciele 148 państw (na ogół narodowe komitety normalizacyjne), które wyraziły zgodę na przestrzeganie statutu i zasad Organizacji (Polskę reprezentuje Polski Komitet Normalizacyjny jako członek czynny). Oprócz członków czynnych (97) mających prawo głosowania, opiniowania, prowadzenia prac badawczych itp., członkami ISO są również tzw. członkowie korespondenci bez prawa głosu (36) oraz tzw. członkowie subskrybenci bez prawa głosu (15). 27
Znormalizowane przewozy kontenerów Kwestie bezpieczeństwa przewozów kontenerów uregulowała natomiast opracowana przez Międzynarodową Organizację Morską (ang. International Maritime Organization IMO) międzynarodowa konwencja o bezpiecznych kontenerach z 1972 r. (z poprawkami z 1981 r. i 1983 r.). Z kolei postanowienia co do warunków technicznych stawianych kontenerom oraz procedury uznawania ich za zdatne do przewozu pod zamknięciem celnym zawarte zostały m.in. w konwencji celnej z 1972 r. 28
Warunki, które zgodnie z postanowieniami konwencji celnej z 1972 muszą być spełnione, aby kontener mógł przekroczyć granicę państwa bez otwierania i kontroli 1) żaden ładunek nie może być umieszczony w kontenerze lub wyjęty z niego bez pozostawienia widocznych śladów bądź naruszenia plomby celnej; 2) musi istnieć możliwość łatwego i szybkiego mocowania plomb na kontenerach; 3) kontener nie może zwierać jakichkolwiek skrytek nadających się do ukrycia ładunków; 4) celnik musi mieć łatwy dostęp do wszystkich miejsc w kontenerze nadających się do przewozu towarów. 29
Polski Komitet Normalizacyjny PKN W Polsce naczelnym organem normalizacyjnym jest Polski Komitet Normalizacyjny; Oficjalna internetowa strona omowa PKN: http://www.pkn.pl (2018-02-03); Informacje statystyczne dotyczące PKN w internecie: http://www.pkn.pl/pdfy/biulstat.pdf 30
Zadania PKN 1. określanie stanu i kierunków rozwoju działalności normalizacyjnej; 2. ustalanie programów i planów prac normalizacyjnych; 3. prowadzenie prac dotyczących podstaw i metod działalności normalizacyjnej; 4. opracowywanie projektów Polskich Norm; 5. finansowanie działalności normalizacyjnej; 6. prowadzenie działalności informacyjnej, marketingowo-dystrybucyjnej, wydawniczej i szkoleniowej; 7. uczestniczenie w pracach międzynarodowych i regionalnych organizacji normalizacyjnych; 8. ustanawianie i wycofywanie norm. dr Adam Salomon, SPEDYCJA KTiL AM w Gdyni 31
FIATA Najważniejszą organizacją zrzeszającą spedytorów jest FIATA (Fédération Internationale des Associations de Transitaires et Assimilés Międzynarodowa Federacja Zrzeszeń Spedytorów). Powstała ona w 1926 roku w Zurychu (obecnej siedzibie organizacji) i zrzesza spedytorów, przedsiębiorstwa spedycyjne i organizacje portowe z całego świata. Jako, że jest to organizacja pozarządowa, jej działalność finansowana jest jedynie ze składek członkowskich oraz wpłat nadzwyczajnych. 32
FIATA FIATA reprezentuje interesy spedytorów (zarówno morskich, jak i lądowych) w stosunkach z innymi uczestnikami międzynarodowego transportu (przewoźnikami, organizacjami portowymi) i stawia sobie za cel podnoszenie jakości usług spedycyjnych. Odbywa się to poprzez wymianę informacji, doskonalenie i ujednolicanie praktyki oraz standaryzowanie dokumentów. Oficjalna internetowa strona domowa FIATA: http://www.fiata.com (2018-02-03). 33
Organizacją o podobnym charakterze co FIATA jest CLECAT (ang. European Association for Forwarding, Transport, Logistics and Customs Services, fr. Comité de Liaison Européen des Commissionnaires et Auxiliaires de Transports Europejskie Stowarzyszenie Spedytorów i Załadowców), będące pozarządową organizacją skupiającą spedytorów z Unii Europejskiej. 34
Powołana została do życia w 1959 roku w Brukseli (główna siedziba) w celu prezentowania interesów spedytorów na forum Zjednoczonej Europy. Obecnie (luty 2018) skupia około 19 tys. firm zatrudniających blisko 1 mln pracowników oraz 21 organizacji narodowych (+ 2 członkówobserwatorów z Ukrainy i Szwajcariii + 2 członków stowarzyszonych z Turcji i Macedonii). Oficjalna internetowa strona domowa CLECAT: http://www.clecat.org (2018-02-03). 35
Polska Izba Spedycji i Logistyki Polska Izba Spedycji i Logistyki (PISiL) powołana została do życia w dniu 7 listopada 2001 roku (rozpoczęła działalność w dniu 1 stycznia 2002 roku jako kontynuatorka tradycji PZSM) przez 111 firm spedycyjno-transportowych, członkówzałożycieli. 85% spośród powyższych firm było członkami Polskiego Związku Spedytorów Międzynarodowych. Oficjalna internetowa strona domowa Polskiej Izby Spedycji i Logistyki: http://www.pisil.pl (2018-02-03). 36
Podstawowe cele PISiL (1/5) reprezentowanie interesów gospodarczych jej członków w zakresie prowadzonej przez nich działalności; ochronę praw i reprezentowanie interesów członków Izby wobec organów administracji rządowej i samorządowej, a także wobec innych organizacji; reprezentowanie interesów zrzeszonych w Izbie członków wobec międzynarodowych organizacji o podobnym lub zbliżonym przedmiocie działania oraz uczestniczenie w ich pracach; 37
Podstawowe cele PISiL (2/5) zapewnienie profesjonalnego poziomu usług świadczonych przez członków na rzecz kontrahentów poprzez prowadzenie szkoleń, kursów konferencji, sympozjów i kongresów, a także poprzez propagowanie nowoczesnych technik i metod pracy; kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki zawodowej członków Izby i pośredniczenie w polubownym załatwianiu sporów; 38
Podstawowe cele PISiL (3/5) popieranie poczynań dążących do zacieśnienia współpracy pomiędzy członkami Izby; służenie bieżącym poradnictwem członkom Izby w zakresie problematyki transportu i międzynarodowego obrotu towarowego; opracowywanie Ogólnych Polskich Warunków Spedycyjnych; inicjowanie i współudział w pracach nad ustalaniem ujednoliconej dokumentacji, usprawnienia zasad i form współpracy pomiędzy uczestnikami międzynarodowego obrotu towarowego; 39
Podstawowe cele PISiL (4/5) inicjowanie i współudział w tworzeniu aktów prawnych dotyczących problematyki transportowej, spedycyjnej i międzynarodowego obrotu towarowego, a także opiniowanie projektów tychże aktów prawnych; przeciwdziałanie nieuczciwej konkurencji; ustanawianie ekspertów w zakresie przedmiotu działalności Izby; wydawanie opinii w zakresie istnienia i kształtowania zwyczajów związanych z transportem, spedycją i międzynarodowym obrotem towarowym; 40
Podstawowe cele PISiL (5/5) stworzenie warunków dla powołania i funkcjonowania Sądu Polubownego w celu niezawisłego rozstrzygania sporów cywilnoprawnych wynikających z przedmiotu działalności Członków Izby; prowadzenie działalności gospodarczej i przekazywanie dochodów na realizację zadań i celów statutowych Izby. 41
Artykuł 12 do egzaminu!!! Do egzaminu oprócz slajdów z wykładów należy zapoznać się z materiałem: Adam Salomon: Spedycja konwencje i umowy. Do pobrania z internetu: http://www.akademor.webd.pl/download/spedycja_konwenc je_umowy.pdf [1026 KB] Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki (WN AM w Gdyni) 42
SPEDYCJA koniec wykładu 12. Dziękuję za uwagę...... i zapraszam na egzamin SPEDYCJA 43