Departament Strategii i Analiz Międzynarodowych Marzec 2018
Podsumowanie ŚWIAT Wielkość rynku Produkcja wyrobów mlecznych w 2017 r. na świecie wyniosła 1 309,7 mln ton. Prognozowana produkcja wyrobów mlecznych w 2026 r. 1 554,6 mln ton. Największym na świecie producentem mleka, masła oraz świeżych produktów mlecznych są Indie, które w 2017 r. wyprodukowały odpowiednio 170 726 tys. ton, 4 303 tys. ton oraz 115 697 tys. ton. UE jest największym na świecie producentem sera, odtłuszczonego mleka w proszku oraz serwatki. W 2017 r. wyprodukowała odpowiednio 10 125 tys. ton, 1 514 tys. ton oraz 2 034 tys. ton. Chiny są największym na świecie producentem pełnego mleka w proszku. W 2017 r. wyprodukowały 1 420 tys. ton tego produktu. Eksport W latach 2012 2016 światowy eksport nabiału odnotował ponad 3% wzrost z poziomu 63 mld EUR do 65 mld EUR. Niemcy są światowym liderem w eksporcie nabiału. W 2016 r. wyeksportowały produkty o wartości ponad 8,12 mld EUR osiągając udział w rynku na poziomie 12,4%. Drugie miejsce zajęła Holandia 11,2% udział w eksporcie globalnym, a trzecie Nowa Zelandia, której udział w eksporcie wyniósł 11,1%. Import W latach 2012 2016 światowy import nabiału odnotował blisko 6% wzrost z poziomu 63,1 mld EUR do 67 mld EUR. Niemcy są światowym liderem w imporcie nabiału. W 2016 r. Niemcy nabyli nabiał o wartości blisko 6,8 mld EUR osiągając udział w rynku na poziomie 10,2%. Drugie miejsce zajęła Holandia blisko 5,2% udział w imporcie globalnym, a trzecie Włochy, których udział w imporcie wyniósł blisko 4,9%. 2
UE POLSKA Wielkość rynku Wartość produkcji wyrobów mlecznych w UE wyniosła w 2016 r. ponad 130 mld EUR w cenach producenckich. Największym producentem w UE jest Francja, której wartość produkcji wyniosła 26,2 mld EUR. Prognozuje się, iż w UE w latach 2017 2026 r. wzrośnie konsumpcja: Masła z 2 282 do 2 417 tys. ton Sera z 9 458 do 10 146 tys. ton Odtłuszczonego mleka w proszku z 832 do 1 104 tys. ton Pełnego mleka w proszku z 360 do 430 tys. ton Serwatki z 1 467 do 1 580 tys. ton Wielkość rynku Wartość wyprodukowanego nabiału w 2016 r. wyniosła 6,16 mld EUR w cenach producenckich. Jest to wzrost produkcji w stosunku do 2011 r. o 2,75%. Wartość ta rośnie od 2009 r. napędzana głównie eksportem. Liczba zatrudnionych w firmach zajmujących się produkcją nabiału w Polsce wyniosła 39 559 wg stanu na koniec 2016 r., co oznacza spadek w stosunku do 2008 r. o ponad 5,1%. Produktem, który prawdopodobnie odnotuje spadek konsumpcji są świeże produkty mleczne, których konsumpcja obniży się 45 416 do 44 359 tys. ton. Eksport Wartość eksportu nabiału w 2016 r. z UE wyniosła 41,3 mld EUR, co stanowiło blisko 63,1% udziału w eksporcie nabiału. Największymi eksporterami nabiału w UE w 2016 r. były Niemcy i Holandia, których wartość eksportu wyniosła odpowiednio 8,12 mld EUR oraz 7,33 mld EUR. UE jest zdecydowanym liderem w eksporcie nabiału. W 2016 r. wśród 10 największych krajów eksportujących nabiał było aż 8 krajów z UE. Import Wartość importu nabiału w 2016 r. do UE wyniosła 32,8 mld EUR, co stanowiło ponad 49% udział w imporcie globalnym nabiału. Największymi importerami w UE w 2016 r. były Niemcy i Holandia, które nabyły nabiał o wartości odpowiednio 6,8 mld EUR oraz 3,5 mld EUR. UE odgrywa także znaczącą rolę w imporcie nabiału. W 2016 r. wśród 10 największych krajów importujących nabiał było aż 6 krajów z UE. Eksport W latach 2012 2016 eksport nabiału z Polski odnotował ponad 4,8% wzrost z poziomu 1,63 mld EUR do 1,71 mld EUR. Największym odbiorcą polskiego nabiału od wielu lat są Niemcy, do których w 2016 r. trafiło blisko 20,5% polskiego eksportu. Trzej kolejni odbiorcy: Czechy, Holandia, oraz Wlk. Brytania nabyły łącznie 21,4% eksportowanego przez Polskę nabiału. Polska jest 10. największym eksporterem nabiału na świecie z udziałem na poziomie 2,6% w 2016 r. Import W latach 2012-2016 import nabiału do Polski odnotował blisko 62,3% wzrost z poziomu 525 mln EUR do 851 mln EUR. Największy import nabiału w 2016 r. do Polski odnotowano z Niemiec ponad 31,5% importu polskiego nabiału. Polska jest na 18. miejscu wśród największych importerów nabiału na świecie z udziałem na poziomie 1,3% w 2016 r. 3
Światowa produkcja wyrobów mlecznych na świecie wyniesie w 2026 r. 1 554,6 mln ton. Światowa produkcja wyrobów mlecznych w 2017 r. (mln ton) 143 Ameryka Północna 128 Ameryka Łacińska oraz Karaiby 321 Europa 82 Afryka 535 Azja 37 Oceania 64 Inne* Świat 1 309,7 Światowa produkcja wyrobów mlecznych w 2026 r. (mln ton) (prognoza) 18,7% 155 Ameryka Północna 148 Ameryka Łacińska oraz Karaiby 338 Europa 105 Afryka 693 Azja 44 Oceania 71 Inne* Świat 1 554,6 Źródło: OECD, FAO, *Inne Izrael, Japonia, Kazachstan, RPA 4
Udział poszczególnych segmentów w produkcji wyrobów mlecznych (2017) Mleko 63,26% Świeże produkty mleczne 32,18% Masło 0,87% Ser 1,77% Pełne mleko w proszku 0,41% Odtłuszczone mleko w proszku 0,34% Serwatka w proszku 1,14% Kazeina 0,03% Źródło: OECD, FAO Według danych OECD i FAO: Produkcja wyrobów mlecznych wzrośnie o 18,7% z poziomu 1 309,7 mln ton w 2017 r. do 1 554, 6 mln ton w 2026 r. Największą dynamiką wzrostu będzie charakteryzować się kazeina (wzrost o 34,6%), odtłuszczone mleko w proszku (wzrost o 22,7%) oraz świeże produkty mleczne (wzrost o 20,5%). Najwyższy wzrost produkcji odnotują kraje azjatyckie (wzrost o 29,6%) w szczególności Indie oraz Pakistan, które zgodnie z prognozą będą odpowiadać za produkcję około 29% mleka na świecie w 2026 r. Prognozowany jest również wzrost produkcji w krajach afrykańskich (o 27,9%). Mimo że Indie oraz Pakistan są największymi producentami mleka oraz świeżych produktów mlecznych, większość ich produkcji jest przeznaczona na rynek wewnętrzny, a kraje te nie są znaczącymi eksporterami nabiału. Prognozuje się, iż do 2026 r. w krajach rozwiniętych takich jak USA oraz kraje UE, spadnie konsumpcja świeżych produktów mlecznych (odpowiednio o 3,55% oraz o 2,33%), a znacząco wzrośnie konsumpcja masła, sera oraz mleka w proszku zarówno odtłuszczonego jak i pełnego oraz kazeiny. 5
Chiny liderem w produkcji jaj na świecie, w 2016 r. wyprodukowały 26 500 tys. ton jaj. Produkcja jaj kurzych w 2010 r. (w tys. ton) 13 125 Ameryka Północna i Południowa 10 471 Europa 2 756 Afryka 37 637 Azja 252 Oceania Świat 64 241 Produkcja jaj kurzych w 2016 r. (w tys. ton) 15% 14 861 Ameryka Północna i Południowa 10 990 Europa 3 218 Afryka 44 500 Azja 322 Oceania Świat 73 890 Źródło: FAO 6
Top 10 krajów + Polska producentów jaj kurzych w 2016 r. (w tys. ton) Pozostałe kraje Polska Turcja Iran Indonezja Brazylia Rosja Japonia Meksyk Indie USA Chiny 22 481 589 1 122 1 186 1 428 2 289 2 413 2 562 2 720 4 561 6 038 26 500 7 500 15 000 22 500 30 000 Źródło: FAO Według danych FAO: Produkcja jaj na świecie wzrosła w latach 2010 2016 o 15%. Rynek producentów jaj jest skoncentrowany. 10 największych krajów producenckich wytwarza 68,8% światowej produkcji jaj. Największym producentem jaj w 2016 r. były Chiny, które wyprodukowały 26,5 mln ton jaj, co oznacza wzrost o niespełna 12,9% w stosunku do 2010 r. Zgodnie z prognozami FAO, produkcja jaj w Chinach powinna osiągnąć poziom 34,2 mln ton w 2020 r. Azja jest zdecydowanym liderem w produkcji jaj, w 2016 r. ponad 60,2% produkcji pochodziło z tego regionu. Poza Chinami głównymi producentami są Indie, Japonia oraz Indonezja. Polska jest 24. największym producentem jaj na świecie i w 2016 r. wyprodukowała 0,589 mln ton jaj, co oznacza, iż produkcja jaj w Polsce spadła o ponad 4,7% w porównaniu do 2010 r. 7
Produkcja mleka na świecie osiągnie w 2026 r. poziom 977 431 tys. ton. Top 10 krajów producentów wszystkich rodzajów mleka w 2017 r. (w tys. ton) Pozostałe Meksyk Nowa Zelandia Turcja Brazylia Rosja Chiny Pakistan USA UE Indie 197 688 12 145 20 782 21 349 28 518 30 098 41 655 43 384 98 542 163 713 170 726 0 50 000 100 000 150 000 200 000 Źródło: FAO-OECD 8
Top 10 krajów producentów mleka krowiego w 2016 r. (w tys. ton) Pozostałe Argentyna Ukraina Meksyk Nowa Zelandia Brazylia Rosja Chiny Indie USA UE 433 020 10 190 10 380 11 960 21 220 22 730 30 470 36 020 68 000 96 340 151 000 0 125 000 250 000 375 000 500 000 Źródło: US Department of Agriculture Światowa produkcja mleka prognoza (w tys. ton) 1 000 000 950 000 960 350 926 190 943 469 977 431 900 000 892 044 909 384 850 000 828 600 858 122 843 388 874 985 800 000 806 377 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 Źródło: FAO-OECD Według danych OECD-FAO: Ilość wyprodukowanego mleka wyniosła w 2017 r. 828 600 tys. ton. Rynek producentów mleka jest mocno skoncentrowany, 10 największych producentów odpowiada za blisko 76% światowej produkcji mleka. Największym producentem mleka są Indie, które posiadają 20,6% udział w rynku. Największym producentem mleka krowiego były kraje UE, które w 2016 r. wyprodukowały 151 000 tys. ton. 9
Produkcja masła na świecie osiągnie 13 593 tys. ton. Top 10 krajów producentów masła w 2017 r. (w tys. ton) Pozostałe Australia Meksyk Turcja Iran Rosja Nowa Zelandia Pakistan USA UE Indie 1 361 114 204 213 219 319 568 750 871 2 457 4 303 0 1 250 2 500 3 750 5 000 Wykres cen masła - prognoza (USD/tona) Światowa produkcja masła prognoza (w tys. ton) 4300 3975 3650 3325 3000 3925 3251 Źródło: FAO-OECD 3736 2016 2017 2018 3788 3852 3935 4214 4063 4130 3982 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 4248 2026 14000 13250 12500 11750 11000 11644 11148 11379 2016 2017 2018 12161 11902 12662 12412 2019 2020 2021 2022 13108 12888 13593 13348 2023 2024 2025 2026 Według danych OECD-FAO: Ilość wyprodukowanego masła wyniosła w 2017 r. 11 379 tys. ton. 10 największych producentów odpowiada za blisko 88% światowej produkcji masła. Największym producentem masła są również Indie, które posiadają 37,8% udział w rynku. Po znaczącym wzroście cen masła w 2017 r. spowodowanych ograniczeniem produkcji mleka w Nowej Zelandii, Australii, Argentynie oraz częściowo w 2 połowie 2016 r. w UE średnioroczne ceny nominalne masła powinny utrzymać się w przedziale 3 736 4 248 USD za tonę w latach 2018 2026 (ceny eksportowe FOB, dotyczą masła z zawartością 82% tłuszczu, region Oceania). 10
Produkcja świeżych produktów mlecznych osiągnie w 2026 r. poziom 507 766 tys. ton. Top 10 krajów producentów świeżych produktów mlecznych w 2017 r. (w tys. ton) Pozostałe Sudan Ukraina Rosja Turcja Brazylia USA Chiny Pakistan UE Indie 110 364 6 365 7 319 15 659 15 714 16 278 23 463 29 393 34 509 46 770 115 697 0 30 000 60 000 90 000 120 000 Źródło: FAO-OECD 11
Światowa konsumpcja świeżych produktów mlecznych prognoza (kg/per capita) 62,00 61,70 60,00 58,86 59,58 60,30 61,01 58,00 57,41 58,13 56,00 54,54 56,01 56,35 56,75 54,00 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 Światowa produkcja świeżych produktów mlecznych prognoza (w tys. ton) 600 000 550 000 500 000 450 000 400 000 507 766 487 290 497 568 466 687 476 923 446 246 456 291 429 087 436 664 405 845 421 531 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 Źródło: FAO-OECD Według danych OECD-FAO: Ilość wyprodukowanych świeżych produktów mleczarskich wyniosła w 2017 r. 421 531 tys. ton. Rynek producentów świeżych produktów mleczarskich jest mocno skoncentrowany, 10 największych producentów odpowiada za blisko 73,8% światowej produkcji. Największym producentem są Indie, które posiadają 27,4% udział w rynku. Prognozuje się, że światowa konsumpcja świeżych produktów mlecznych per capita na mieszkańca wzrośnie z poziomu 56,01 kg w 2017 r. do 61,7 kg w 2026 r. (tj. o 10,16%) głównie dzięki zwiększającej się konsumpcji w krajach rozwijających się, a szczególnie w Indiach (54% wzrostu konsumpcji ma przypaść na ten kraj). 12
Produkcja sera osiągnie w 2026 r. poziom 26 193 tys. ton. Top 10 krajów producentów sera w 2017 r. (w tys. ton) Pozostałe Iran Australia Meksyk Argentyna Kanada Nowa Zelandia Egipt Brazylia USA UE 3 553 299 346 375 523 456 568 637 760 5 497 10 125 0 2 750 5 500 8 250 11 000 Wykres cen sera prognoza (USD/tona) Światowa produkcja sera prognoza (w tys. ton) 4 400 27 000 4 050 4 038 4 210 4 121 4 276 25 750 25 849 26 193 3 700 3 644 3 700 3 863 3 775 3 946 24 500 24 520 25 197 25 520 24 856 3 350 3 000 3 090 Źródło: FAO-OECD 3 604 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 23 250 22 000 23 139 23 526 22 836 23 888 2016 2017 2018 24 240 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 Według danych OECD-FAO: Ilość wyprodukowanego sera wyniosła w 2017 r. 23 139 tys. ton. 10 największych producentów odpowiada za blisko 84,6% światowej produkcji sera. Największym producentem sera są kraje UE, które posiadają 43,8% udział w rynku. Średnioroczne ceny nominalne sera powinny utrzymać się w przedziale 3 604 4 276 USD za tonę w latach 2018 2026 (ceny eksportowe FOB, dotyczą sera typu cheddar w regionie Oceania). 13
Produkcja odtłuszczonego mleka w proszku osiągnie w 2026 r. poziom 5 452 tys. ton. Top 10 krajów producentów odtłuszczonego mleka w proszku w 2017 r. (w tys. ton) Pozostałe Rosja Ukraina Kanada Japonia Brazylia Australia Indie Nowa Zelandia USA UE 390 80 94 98 127 157 221 227 508 1 029 1 514 0 400 800 1 200 1 600 Źródło: FAO-OECD 14
Wykres cen odtłuszczonego mleka w proszku prognoza (USD/tona) 3 600 3 424 3 530 3 175 2 750 2 325 2 522 2 554 2 739 2 859 2 977 3 100 3 217 3 307 1 900 1 994 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 Światowa produkcja odtłuszczonego mleka w proszku prognoza (w tys. ton) 6 000 5 500 5 000 4 500 4 513 4 445 4 396 4 586 4 796 4 917 5 016 5 134 5 240 5 343 5 452 4 000 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 Źródło: FAO-OECD Według danych OECD-FAO: Ilość wyprodukowanego odtłuszczonego mleka w proszku wyniosła w 2017 r. 4 445 tys. ton. Rynek producentów odtłuszczonego mleka w proszku jest mocno skoncentrowany, 10 największych producentów odpowiada za blisko 91,2% światowej produkcji odtłuszczonego mleka w proszku. Największym producentem są kraje UE, które posiadają 34,1% udział w rynku. Średnioroczne ceny nominalne odtłuszczonego mleka w proszku powinny utrzymać się w przedziale 2 554 3 530 USD za tonę w latach 2018 2026 (ceny eksportowe FOB, dotyczą mleka z zawartością 1,25% tłuszczu w regionie Oceania). 15
Produkcja pełnego mleka w proszku osiągnie w 2026 r. poziom 6 372 tys. ton. Top 10 krajów producentów pełnego mleka w proszku w 2017 r. (w tys. ton) Pozostałe USA Australia Urugwaj Chile Meksyk Argentyna Brazylia UE Nowa Zelandia Chiny 45 62 70 94 224 234 529 640 758 1 328 1 420 0 400 800 1 200 1 600 Wykres cen pełnego mleka w proszku prognoza (USD/tona) Światowa produkcja pełnego mleka w proszku prognoza (w tys. ton) 4 000 3 500 3 417 3 513 3 613 3 803 3 883 3 696 7 000 6 500 6 372 3 000 2 500 2 000 3 120 2 424 Źródło: FAO-OECD 2016 2017 2018 3 066 3 207 3 302 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 6 000 5 500 5 122 5 404 5 000 2016 2017 2018 5 497 5 596 5 695 5 816 5 939 6 050 2019 2020 2021 2022 2023 2024 6 162 6 265 2025 2026 Według danych OECD-FAO: Ilość wyprodukowanego pełnego mleka w proszku wyniosła w 2017 r. 5 404 tys. ton. Rynek producentów pełnego mleka w proszku jest mocno skoncentrowany, 10 największych producentów odpowiada za blisko 88,2% światowej produkcji pełnego mleka w proszku. Największym producentem są Chiny, które posiadają 26,3% udział w rynku. Średnioroczne ceny nominalne pełnego mleka w proszku powinny utrzymać się w przedziale 3 066 3 883 USD za tonę w latach 2018 2026 (ceny eksportowe FOB, dotyczą mleka z zawartością 26% tłuszczu w regionie Oceania). 16
Produkcja serwatki w proszku osiągnie w 2026 r. poziom 17 343 tys. ton. Top 10 krajów producentów serwatki w proszku w 2017 r. (w tys. ton) Pozostałe Urugwaj USA Sudan Izrael Arabia Saudyjska Turcja Iran Ukraina Egipt UE 5 232 437 492 514 532 756 919 980 1 080 1 924 2 034 0 1 500 3 000 4 500 6 000 Źródło: FAO-OECD 17
Wykres cen serwatki w proszku prognoza (USD/tona) 1 400 1 225 1 050 875 948 978 1 031 1 075 1 127 1 157 1 205 1 234 1 279 1 319 700 754 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 Światowa produkcja serwatki w proszku prognoza (w tys. ton) 18 000 17 343 17 000 16 814 17 068 16 307 16 561 16 000 15 683 15 997 15 151 15 000 15 410 14 399 14 900 14 000 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 Źródło: FAO-OECD Według danych OECD-FAO: Ilość wyprodukowanej serwatki w proszku wyniosła w 2017 r. 14 900 tys. ton. Rynek producentów serwatki w proszku jest skoncentrowany, 10 największych producentów odpowiada za blisko 64,9% światowej produkcji. Największym producentem są kraje UE, które posiadają 13,7% udział w rynku. Prognozuje się, że średnioroczne ceny nominalne serwatki w proszku powinny utrzymać się w przedziale 978 1 319 USD za tonę w latach 2018 2026 (ceny z zachodniego regionu USA). 18
Produkcja kazeiny osiągnie w 2026 r. poziom 446 tys. ton. Główne kraje producenckie kazeiny w 2017 r. (w tys. ton) Pozostałe 4 UE 121 Nowa Zelandia 207 0 75 150 225 Wykres cen kazeiny prognoza (USD/tona) 10 000 8 750 7 500 6 250 7 138 7 268 7 669 7 990 8 283 8 588 8 873 9 096 9 390 9 649 5 000 5 650 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 Światowa produkcja kazeiny prognoza (w tys. ton) 460 446 420 380 340 359 347 361 371 387 396 411 423 434 300 332 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 Źródło: FAO-OECD Według danych OECD-FAO: Ilość wyprodukowanej kazeiny wyniosła w 2017 r. 332 tys. ton. Rynek producentów jest zdominowany przez dwóch graczy: kraje UE oraz Nową Zelandię, które razem posiadają blisko 99% udziału w rynku. Średnioroczne ceny nominalne kazeiny powinny utrzymać się w przedziale 7 268 9 649 USD za tonę w latach 2018 2026 (ceny eksportowe w Nowej Zelandii). 19
Irlandia światowym liderem w konsumpcji mleka per capita. Konsumpcja per capita płynnego mleka wg krajów (w litrach) Lp. Kraj 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Zmiana % 2011 2016 1. Irlandia 125,1 122,2 118,7 122,4 125 2. Finlandia 135,3 136,6 135,6 128,6 125 120-11,3% 3. Cypr 84,6 89,8 102,9 101,5 104,5 107,8 27,4% 4. Australia 111,9 113,3 112,5 108,5 108,2 106,6-4,7% 5. Nowa Zelandia 98,3 98,3 104 108,4 107,3 106,6 8,4% 6. Estonia [1] 110,5 119,3 126,2 118,5 102,3 99,1-10,3% 7. Wlk. Brytania 110,8 109,7 109,8 103,9 97,7 92,6-16,4% 8. Islandia 106,4 102,3 101,9 94,7 93 89,8-15,6% 9. Dania 91,2 93,8 93,7 89,9 87,6 86,8-4,8% 10. Norwegia 89,8 89,4 87,8 85,4 83,1 82,5-8,1% 11. Szwecja 94,7 94,8 94,7 85,5 85,4 81,8-13,6% 12. Hiszpania 86,7 85,9 86,3 80,8 80,5 78,6-9,3% 13. Austria 82,4 80,1 79,2 77,1 76,5 74,8-9,2% 14. Białoruś 61,5 67,5 73,1 15. Kanada 78 76,6 75,4 73,5 72,7 71,6-8,2% 16. USA 80,7 78,5 76,1 71,6 70,1 69,2-14,3% 17. Urugwaj 70,3 67 64,4 63,8 64,2 63,5-9,7% 18. Czechy 54,3 60,4 62,3 59,7 60,1 60,1 10,7% 19. UE (28) 66,8 65,2 65,4 62,4 60,8 59,4-11,1% 20. Szwajcaria 71,5 69,1 67,8 62,9 59,8 58,2-18,6% 21. Chorwacja 80,9 75,9 65,6 67,4 58,2 55,5-31,4% 22. Izrael 55,4 57,2 56,1 53,5 52,3 54,8-1,1% 23. Niemcy 56,5 55,2 55,8 55,9 53,5 53,7-5,0% 24. Węgry 50,2 52,2 52,1 48,3 50,5 52,8 5,2% 25. Francja 57,6 55,9 56,1 53 51,6 49,6-13,9% 26. Słowacja 53,9 56,1 51 48,5 48,3 49,6-8,0% 27. Holandia 50,6 50,6 49,1 45,5 49,3 49,4-2,4% 28. Brazylia 59,9 60,9 47,7 43,1 48,6 48,2-19,5% 20
Lp. Kraj 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Zmiana % 2011 2016 29. Włochy 59 57,5 55,2 50,7 49,2 47,7-19,2% 30. Indie 42,9 42,6 44 44,1 45,6 47,4 10,5% 31. Belgia 53,3 52,1 50,9 51,8 49,7 46,7-12,4% 32. Łotwa 37,7 38,8 39,5 38,4 46,1 33. Luksemburg 33,8 39,2 46,5 45,6 46,1 34. Argentyna 43,4 46,1 44,1 42,9 45,3 40,3-7,1% 35. Polska 43,8 37,5 40,7 38,6 38,9 38,8-11,4% 36. Kolumbia 50,9 55,6 37,5 38 37,2 36,9-27,5% 37. Litwa 29,4 30,3 33 33,7 33,8 36,9 25,5% 38. Rosja 36,5 36,5 36,4 34,9 34,4 34,4-5,8% 39. Korea Płd. 33,6 34,8 34,6 32,5 32,5 32,9-2,1% 40. Japonia 32,6 32,1 31,8 30,4 30,8 30,8-5,5% 41. Meksyk 39,2 37 33,8 30,7 28,8 29,2-25,5% 42. RPA 30,9 25,6 27,3 26,5 34,7 28,6-7,4% 43. Kazachstan [2] 24,6 26,9 27,9 28,3 26,5 27,5 11,8% 44. Chile 22,7 23,7 24 27,9 27,7 27,1 19,4% 45. Iran 21,3 20,2 30,1 27,8 27,1 27,1 27,2% 46. Ukraina 19,9 20,5 22,2 23,9 21,4 20,6 3,5% 47. Chiny 12,8 16,4 17,9 17,8 18,7 20,3 58,6% 48. Bułgaria 20,8 21,4 20 19,7 49. Egipt 24,3 19,4 18,2 17,6 18,1 18,5-23,9% 50. Turcja 16,2 17,2 18 17 17,4 17,8 9,9% 51. Mongolia 7,8 9,5 9,7 9,8 9,1 9,1 16,7% 52. Nepal 5,3 5 4,3 53. Zimbabwe 2,6 2,5 2,5 Według danych Canadian Dairy Information Centre: Zauważalny jest spadek konsumpcji per capita mleka odzwierzęcego w większości krajów. Wyjątkiem są kraje azjatyckie takie jak Chiny, Indie czy Iran, które mają duży wpływ na wzrost konsumpcji mleka na świecie. Obserwowana jest tendencja odchodzenia od mleka odzwierzęcego na rzecz mleka roślinnego. Irlandia jest światowym liderem w konsumpcji mleka odzwierzęcego, w 2016 r. spożycie w tym kraju wyniosło 125 litrów mleka na mieszkańca W Polsce w 2016 r. na jednego mieszkańca przypadało spożycie 38,8 litra mleka odzwierzęcego i jest to spadek w porównaniu do 2011 r. o 11,4%. Źródło: Canadian Dairy Information Centre [1] z uwzględnieniem napojów z mleka oraz produktów fermentowanych [2] z uwzględnieniem lodów 21
Dania światowym liderem w konsumpcji sera per capita. Konsumpcja per capita sera wg krajów (w kg) Lp. Kraj 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Zmiana % 2011-2016 1. Dania 19,4 20,2 24,5 26,4 28,1 2. Islandia 24,2 25,2 25,5 26,2 26,6 27,7 14,5% 3. Finlandia 22,5 23,7 24,7 25,7 27,1 27,3 21,3% 4. Francja [1] 26,2 26,1 26,2 26,7 27 27,2 3,8% 5. Cypr [1] 18,1 18,1 25,5 19,2 24,2 26,7 47,5% 6. Niemcy 24,2 24,2 23,7 24 24,5 24,7 2,1% 7. Luksemburg 24,2 24,4 25,6 25,6 22,8 8. Szwajcaria 21,8 21,2 21,3 21,4 21,7 22,2 1,8% 9. Holandia [1] 18,5 21,3 20,1 18,2 23,2 21,6 16,8% 10. Włochy [1] 22,3 21,4 22,3 22,3 22,1 21,5-3,6% 11. Austria 20 20,3 19,9 21,7 21,6 21,1 5,5% 12. Szwecja 19 19,7 19,7 20,6 20,7 20,5 7,9% 13. Estonia 20,8 21 21,3 21,5 16,3 20-3,8% 14. Łotwa 14,3 16 18,1 17,4 19,8 19,8 38,5% 15. Norwegia [1] 17,4 17,7 18,6 19,3 19,5 19,8 13,8% 16. Izrael 16,3 16,7 16,3 17 17,5 18,9 16,0% 17. UE (28) 17,3 17,3 17,9 18,1 18,5 18,6 7,5% 18. Czechy 16,2 16,6 16,2 16,5 16,5 17,6 8,6% 19. Litwa 16,1 17,5 20,1 18,6 18,3 17,4 8,1% 20. Polska 11,4 15,6 15,6 15,4 16,1 17,3 51,8% 21. USA 15,2 15,2 15,3 15,7 16,1 16,7 9,9% 22. Belgia 15,3 15,3 15 15,2 14,8 15-2,0% 23. Australia 13,3 13,5 13,4 13,6 13,9 14,7 10,5% 24. Słowacja 10,3 10,1 11,4 11,5 12,3 14 35,9% 25. Kanada 12,4 12,3 12,7 12,5 12,7 13,4 8,1% 26. Węgry 11 11,5 11 11,6 12,9 13,2 20,0% 27. Chorwacja 7,7 9,6 10,2 11,2 12,3 13 68,8% 28. Białoruś 13,3 13,8 12,9 22
Lp. Kraj 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Zmiana % 2011-2016 29. Wlk.Brytania 11 11,4 11,4 11,5 11,9 11,7 6,4% 30. Argentyna 11,4 12,3 13 11,9 11,9 11,6 1,8% 31. Chile 7,2 8,1 8,8 9 9,1 9,3 29,2% 32. Hiszpania [1] 9,5 9,3 9,5 9,6 8,9 9-5,3% 33. Urugwaj 6,2 5,3 6 7,7 7,9 8,7 40,3% 34. Irlandia 6,9 10,7 10,8 11,2 13,8 8,6 24,6% 35. Nowa Zelandia 6,8 8,7 8,7 8,8 7,6 8,2 20,6% 36. Turcja 6,8 7,2 7,6 7,7 8,1 7,8 14,7% 37. Rosja 5,8 5,7 6,1 5,8 5,7 5,7-1,7% 38. Iran 4,8 4,9 5 4,8 4,7 4,7-2,1% 39. Egipt 4,5 4,2 4,1 4,2 4,2 40. Meksyk 3,1 3,1 3,6 3,8 3,8 3,9 25,8% 41. Brazylia 3,6 3,6 3,7 3,7 3,8 3,8 5,6% 42. Ukraina 4,1 4,3 4,6 3,9 3,6 3,6-12,2% 43. Korea Płd. 2 2 2,1 2,3 2,6 2,8 40,0% 44. Japonia 2,1 2,2 2,2 2,2 2,4 2,4 14,3% 45. Kazachstan 2,5 2,5 2,6 2,5 2,8 2,4-4,0% 46. RPA 1,4 1,9 1,8 1,8 1,9 1,9 35,7% 47. Kolumbia 0,9 0,9 1,5 1,4 1,4 1,4 55,6% 48. Zimbabwe 0,6 0,6 0,6 49. Mongolia 0,1 0,3 0,3 0,2 0,3 0,3 200,0% 50. Tanzania 0,3 0,3 0,3 51. Chiny 0,1 0,1 0,1 52. Ekwador 6,3 6,2 6,2 53. Bułgaria 15,9 16,4 15,8 15,6 Według danych Canadian Dairy Information Centre: Zauważalny jest wzrost konsumpcji sera w większości krajów na świecie zarówno wśród krajów rozwijających się jak i rozwiniętych. Światowym liderem w konsumpcji sera jest Dania. W 2016 r. spożycie w tym kraju wyniosło 28,1 kg na mieszkańca. Każdy mieszkaniec Polski spożył w 2016 r. średnio 17,3 kg. sera i jest to wzrost w porównaniu do 2011 r. o 51,8% Źródło: Canadian Dairy Information Centre [1] sery każdego rodzaju 23
Francja światowym liderem w konsumpcji masła per capita. Konsumpcja per capita masła wg. krajów (w kg) Lp. Kraj 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Zmiana % 2011 2016 1. Francja 7,6 7,3 7,7 8,4 8,2 8,2 7,9% 2. Dania 2,5 3,9 4,9 5 6,4 3. Niemcy 6,3 6,2 5,8 5,7 6,1 6,1-3,2% 4. Islandia 4,7 4,9 5,2 5,8 5,8 6 27,7% 5. Czechy 4,9 5,2 5 5,1 5,5 5,4 10,2% 6. Szwajcaria 5,4 5,2 5,5 5,3 5,4 5,2-3,7% 7. Nowa Zelandia 4,5 4,7 4,9 4,8 4,8 5,1 13,3% 8. Austria 5 5 5,3 5,4 5 4,9-2,0% 9. Pakistan [1] 3,8 3,9 4,8 4,8 4,8 4,8 26,3% 10. Luksemburg 6 6,1 5,4 5,3 4,8 11. Polska 4,2 3,9 4 4,1 4,3 4,5 7,1% 12. Australia 3,9 3,7 3,9 4 3,9 4 2,6% 13. Słowacja 2,6 3,2 3 3,2 3,6 3,9 50,0% 14. Indie [1] 3,5 3,6 3,7 3,8 3,8 3,9 11,4% 15. UE (28) 3,7 3,7 3,7 3,7 3,8 3,8 2,7% 16. Litwa 2,2 2,8 2,6 3 3,3 3,8 72,7% 17. Białoruś 4,4 3,1 3,8 18. Finlandia 4,1 4,5 3,7 3,2 3,3 3,3-19,5% 19. Kanada 2,9 2,9 2,7 2,8 2,8 3,2 10,3% 20. Łotwa 2,8 2,8 2,3 2,8 2,8 3,2 14,3% 21. Norwegia 2,5 3,2 2,9 2,9 3 3,1 24,0% 22. Holandia 3 3 3 3 3 3 0,0% 23. Estonia 4,1 2,5 1,5 2,2 1,6 2,8-31,7% 24. USA 2,5 2,5 2,5 2,5 2,6 2,6 4,0% 25. Wlk. Brytania 3,1 3,4 3,2 2,9 3,1 2,6-16,1% 26. Szwecja 2,6 3 2,2 2,3 2,5 2,5-3,8% 27. Irlandia [2] 2,4 2,4 2,4 2,4 2,4 2,4 0,0% 28. Belgia 2,4 2,5 2,3 2,3 2,3 2,3-4,2% 24
Lp. Kraj 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Zmiana % 2011 2016 29. Włochy 2,3 2,3 2,4 2,3 2,4 2,3 0,0% 30. Rosja 2,4 2,3 2,6 2,4 2,3 2,2-8,3% 31. Ukraina 1,7 2,1 2,3 2,6 2 2 17,6% 32. Cypr 1,8 1,9 1,8 1,9 1,9 1,9 5,6% 33. Węgry 0,9 1 1 1,2 1,4 1,8 100,0% 34. Chorwacja 0,6 1 1 1,2 1,6 1,5 150,0% 35. Ekwador 1,5 1,5 1,5 36. Chile 1 1,2 1,2 1,2 1,4 1,4 40,0% 37. Urugwaj 1,4 1,5 1,4 1,6 1,5 1,4 0,0% 38. Kazachstan 1,4 1,2 1,3 1,6 1,1 1,3-7,1% 39. Meksyk 0,3 0,3 0,9 0,7 0,8 1 233,3% 40. Iran 0,3 0,3 1,1 1,1 1 1 233,3% 41. Bułgaria 0,8 0,9 0,9 1 42. Turcja 0,6 0,8 0,8 0,9 0,9 0,9 50,0% 43. Izrael 0,9 0,9 0,9 0,8 0,8 0,8-11,1% 44. Egipt 0,8 0,7 0,7 0,7 0,8 0,8 0,0% 45. Argentyna 0,7 0,8 0,9 0,8 0,9 0,7 0,0% 46. Japonia 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,0% 47. RPA 0,3 0,4 0,4 0,3 0,4 0,5 66,7% 48. Mongolia 0,6 0,5 0,5 0,5 0,5 49. Brazylia 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,0% 50. Hiszpania 0,5 0,6 0,5 0,5 0,4 0,4-20,0% 51. Tanzania 0,4 0,4 0,4 0,4 52. Kolumbia 0,1 0,1 0,3 0,2 0,2 0,3 200,0% 53. Kenia 0,3 0,4 0,4 0,3 0,3 0,3 0,0% 54. Korea Płd. 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,0% 55. Chiny 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,0% Według danych Canadian Dairy Information Centre: Zauważalny jest stabilny wzrost konsumpcji per capita masła zarówno w krajach rozwiniętych jak i rozwijających się. Źródło: Canadian Dairy Information Centre [1] włączając masło ghee [2] z uwzględnieniem spożycia przemysłowego Francja jest światowym liderem w konsumpcji masła. W 2016 r. spożycie w tym kraju wyniosło 8,2 kg na mieszkańca. Każdy mieszkaniec Polski spożył w 2016 r. średnio 4,5 kg. masła i jest to wzrost w porównaniu do 2011 r. o 7,1%. 25
Konsumpcja świeżych produktów mlecznych w UE będzie systematycznie spadać do 2026 r., przewidywany jest wzrost konsumpcji masła, sera, mleka w proszku oraz serwatki. Konsumpcja świeżych produktów mlecznych w UE w tys. ton Konsumpcja masła w UE w tys. ton 46 000 2 500 45 546 45 550 45 416 45 100 44 650 44 200 Źródło: FAO-OECD 45 330 45 253 45 127 45 054 44 910 44 777 44 646 44 516 44 35 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2 425 2 350 2 275 2 200 2 282 2 232 2 274 2016 2017 2018 2 349 2 311 2 332 2 363 2 401 2 367 2 383 2 417 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 26
10 200 9 950 9 700 9 450 9 200 9 304 2016 2017 10 146 9 998 10 071 9 860 9 930 9 706 9 795 9 542 9 631 9 458 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 Konsumpcja sera w UE w tys. ton Konsumpcja odtłuszczonego mleka w proszku w UE w tys. ton 10 200 10 146 1 200 9 950 9 700 9 998 10 071 9 860 9 930 9 706 9 795 9 542 9 631 1 100 1 000 950 1 026 988 1 104 1 065 9 450 9 200 9 304 9 458 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 Konsumpcja pełnego mleka w proszku w UE w tys. ton 900 800 829 2016 2017 832 872 2018 2019 888 897 919 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 Konsumpcja serwatki w proszku w UE w tys. ton 440 405 370 335 300 363 360 Źródło: FAO-OECD 335 347 359 372 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 Według prognoz OECD FAO: 384 397 410 422 430 2023 2024 2025 2026 1 600 1 550 1 500 1 450 1 400 1 472 1 467 1 496 1 479 1 485 1 466 1 528 1 512 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 1 546 1 559 1 580 2023 2024 2025 2026 Konsumpcja świeżych produktów mlecznych w UE spadnie w latach 2017 2026 o 2,33% (CAGR -0,26%) głównie z powodu ograniczenia konsumpcji w Hiszpanii, Francji i Włoszech oraz wzrostu konsumpcji produktów roślinnych. Konsumpcja masła w UE wzrośnie w latach 2017 2026 o 5,91% (CAGR 0,64%) z uwagi na zmianę w postrzeganiu masła przez Europejczyków jako produktu zdrowego, naturalnego i mniej przetworzonego. Konsumpcja sera w UE wzrośnie w latach 2017 2026 o 7,27% (CAGR 0,78%) dzięki rosnącemu popytowi na największych rynkach europejskich: niemieckim, francuskim i brytyjskim. Konsumpcja odtłuszczonego mleka w proszku w UE wzrośnie w latach 2017 2026 o 32,79% (CAGR 3,2%), głównie dzięki rosnącemu zapotrzebowaniu na ten produkt przez producentów słodyczy oraz dań gotowych. Konsumpcja pełnego mleka w proszku w UE wzrośnie w latach 2017 2026 o 19,54% (CAGR 2%), głównie dzięki rosnącemu zapotrzebowaniu na ten produkt przez producentów czekolady. Konsumpcja serwatki w UE wzrośnie w latach 2017 2026 o 7,7% (CAGR 0,82%), głównie dzięki popytowi na ten produkt przez producentów mleka dla niemowląt oraz odżywek dla osób aktywnych fizycznie. 27
UE Wlk. Brytania liderem w produkcji mleka, Niemcy w produkcji śmietany, mleka w proszku oraz masła, Francja w produkcji sera oraz jaj. Produkty mleczne uzyskane z mleka w UE w 2016 r. (w tys. ton) Lp. Kraj Mleko do picia Śmietana Mleko w proszku Masło Ser 1. EU-28 (¹) 30 700 2 770 2 800 2 400 9 616 2. Belgia 689 234 208 58 110 3. Bułgaria 67 2 0 1 80 4. Czechy 616 57 39 28 142 5. Dania 519 72 129 110 369 6. Niemcy 4 843 587 694 507 1 863 7. Estonia 99 26 2 5 43 8. Irlandia 543 25 : : 205 9. Grecja 414 13 0 1 204 10. Hiszpania 3 406 107 46 46 461 11. Francja 3 395 460 508 434 1 920 12. Chorwacja 293 29 : 4 36 13. Włochy 2 428 131 : 95 1 232 14. Cypr 65 3 0 0 27 15. Łotwa 62 36 : 7 39 16. Litwa 93 23 36 18 98 17. Luksemburg : : 0 : : 18. Węgry 513 6 : 8 80 19. Malta : : 0 0 : 20. Holandia 557 : 355 232 911 21. Austria 794 75 12 34 195 28
Lp. Kraj Mleko do picia Śmietana Mleko w proszku Masło Ser 22. Polska 1 655 258 180 204 806 23. Portugalia 710 20 27 31 75 24. Rumunia 278 70 2 12 88 25. Słowenia 157 12 : 2 15 26. Słowacja 251 31 4 9 38 27. Finlandia 673 61 : 64 84 28. Szwecja 785 113 82 61 87 29. Wlk. Brytania 6 746 296 113 135 404 30. Szwajcaria 421 24 11 20 100 31. Serbia 451 87 103 48 185 32. Turcja 1 434 32 124 58 658 Źródło: Eurostat 29
Produkcja jaj kurzych do konsumpcji na fermach w UE (w tonach) Lp. Kraj 2016 2017 2018 Zmiana % 2016 2018 1. Francja 875 000 914 000 924 000 5,60% 2. Niemcy 803 000 820 000 833 000 3,74% 3. Włochy 805 000 792 000 812 000 0,87% 4. Hiszpania 759 000 723 500 791 500 4,28% 5. Wlk. Brytania 673 000 691 500 705 300 4,80% 6. Holandia 638 000 590 000 638 000 0,00% 7. Polska 516 000 522 500 532 500 3,20% 8. Rumunia 345 000 300 000 340 000-1,45% 9. Belgia 143 000 143 000 143 000 0,00% 10. Czechy 138 000 138 500 139 000 0,72% 11. Węgry 130 000 130 700 131 500 1,15% 12. Austria 108 000 113 020 118 110 9,36% 13. Szwecja 115 000 115 000 115 000 0,00% 14. Portugalia 111 000 112 000 112 000 0,90% 15. Grecja 100 000 100 000 100 000 0,00% 16. Bułgaria 88 000 88 000 88 000 0,00% 17. Słowacja 63 900 93 900 63 900 0,00% 18. Finlandia 62 700 63 000 63 000 0,80% 19. Litwa 51 700 54 000 60 000 16,05% 20. Dania 52 400 54 500 56 500 7,82% 21. Irlandia 41 000 42 000 42 000 2,44% 22. Łotwa 41 000 41 000 41 000 0,00% 23. Chorwacja 31 000 36 700 36 700 18,39% 24. Słowenia 20 400 20 500 21 000 2,94% 25. Estonia 9 200 9 200 9 200 0,00% 26. Cypr 9 100 9 000 9 100 0,00% 27. Malta 6 900 6 900 6 900 0,00% 28. UE 6 393 170 6 394 520 6 592 510 3,12% Źródło: European Comission Agricalture and Rural Development 30
Według danych Eurostat: Wlk. Brytania jest największym producentem mleka. W 2016 r. wyprodukowała 22% mleka do picia produkowanego przez UE. Niemcy są największym producentem śmietany, mleka w proszku oraz masła. W 2016 r. odpowiadały za produkcję 21,2% śmietany, 24,8% mleka proszku oraz 21,1% masła wyprodukowanego w UE. Francja jest największym producentem sera oraz jaj w UE, odpowiada za blisko 20% produkcji sera w 2016 r. oraz wyprodukowanie 914 tys. ton jaj w 2017 r. Polska jest znaczącym producentem branży mleczarskiej w UE. Odpowiada za produkcję blisko 5,4% mleka do picia, 9,3% śmietany, 6,4% mleka w proszku, 8,5% masła, oraz 8,4% sera. Ponadto jest siódmym producentem jaj w UE. W 2017 r. wyprodukowała blisko 523 tys. ton jaj.
UE wyprodukowała w 2016 r. 168,3 mln ton mleka Produkcja i wykorzystanie mleka w 2016 r. w Unii Europejskiej (w mln ton) Mleko wyprodukowane w gospodarstwach (¹) Mleko zużyte w gospodarstwie ( 3 ) 11,2 168,3 Mleko dostarczone do mleczarni 157,1 Mleko krowie 163,0 Mleko owcze 2,8 Mleko kozie 2,3 Mleko bawole 0,3 Mleko krowie 153,2 Odbiór mleka krowiego przez mleczarnie w 2016 r. Pozostali 20,4% Irlandia 4,5% Hiszpania 4,5% Polska 7,3% 153,2 Niemcy 20,9% Francja 16,0% Wlk. Brytania 9,6% Włochy 7,5% Holandia 9,4% Mleko wykorzystane przez mleczarnie Mleko surowe importowane 0,5 157,4 Mleko surowe wyeksportowane 0,2 Produkty świeże Produkty uzyskane Produkty przetworzone Mleko pitne 30,7 Inne produkty świeże 15,6 113,0 Serwatka (²) 49,7 Ser 9,6 Mleko w proszku 2,8 Masło (¹) 2,4 Inne produkty przetworzone 2,2 Legenda ( 1 ) Szacunki Eurostat dla Irlandii ( 2 ) Obejmuje inne żółte produkty mleczne; wyrażone w ekwiwalencie masła ( 3 ) W ekwiwalencie płynnej serwatki ( 4 ) W ekwiwalencie pełnego mleka Źródło: Eurostat 32
Wykorzystanie pozyskanego mleka przez UE w 2016 r. Struktura wykorzystania pełnego mleka do produkcji wyrobów mlecznych Całkowite wykorzystanie: mleko pełne: 152,2 mln t odtłuszczone mleko: 61,4 mln t Produkty uzyskane (w mln ton) Ser 37% 55,8 16,6 Ser 9,6 Masło i tłuszczowe przetwory mleczne 30% Odtłuszczone mleko 45,8 Masło i tłuszczowe przetwory mleczne 2,4 Śmietana 13% 43,0 Masło i tłuszczowe przetwory mleczne 19,3 Śmietana 2,8 Pozostałe produkty świeże 1,5% 16,6 Śmietana 2,2 Pozostałe produkty świeże 2,6 Mleko pitne 11% Zsiadłe mleko 4% Produkty w proszku 3% 0,1 Pozostałe produkty świeże 13,6 16,7 1,7 6,2 Mleko pitne 30,7 Zsiadłe mleko 7,9 Inne produkty niezdatne do wytworzenia odtłuszczonego mleka 1% Zagęszczone mleko Napoje na bazie mleka Maślanka 21,0 4,3 3,4 1,9 Produkty w proszku 2,8 Pozostałe produkty 2,0 Źródło: Eurostat 33
Wartość produkcji wyrobów mlecznych w UE była na poziomie 130 mld EUR w 2016 r. Branża mleczarska w UE wartość produkcji i przetwórstwa (mln EUR) 140 000 135 000 130 000 125 000 130 437 130 000 140 000 130 000 Wartość wyprodukowanych i przetworzonych produktów mlecznych w UE w latach 2011 2016 spadła nieznacznie o 0,34%. Najwyższy wzrost produkcji nastąpił dzięki producentom z Holandii, a najwyższy spadek produkcji odnotowano w Niemczech i Hiszpanii. 120 000 2011 2012 2013 2016 Branża mleczarska top 10 krajów w UE pod względem wartości produkcji i przetwórstwa (mln EUR) 40 000 2013 2014 2015 2016 30 000 26 213 23 505 20 000 10 000 0 17 137 11 371 8 371 8 114 6 161 4 180 3 638 2 314 Francja Niemcy Włochy Holandia Wlk. Brytania Hiszpania Polska Belgia Irlandia Austria Wartość produkcji wyrobów mlecznych w UE wyniosła w 2016 r. 130 mld EUR w cenach producenckich. Rynek ten charakteryzuje wysoki poziom koncentracji 10 największych krajów producenckich odpowiada za ponad 85% rynku, a cztery czołowe kraje Francja, Niemcy, Włochy i Holandia generują wspólnie ponad 60% produkcji. Polska jest stabilnie rozwijającym się rynkiem. W 2016 r. wartość wyprodukowanego przez Polskę produktów mlecznych wyniosła prawie 6,2 mld EUR, co pozwoliło jej osiągnąć 7. pozycję i udział w rynku na poziomie 4,74% w UE. Źródło: Eurostat 34
Średni koszt zatrudnienia pracownika w krajach UE (2015) Kraj tys. EUR Kraj tys. EUR Holandia 68,3 Portugalia 19,2 Belgia 58,4 Estonia 16,4 Szwecja 55,5 Słowacja 15,1 Niemcy 52,1 Chorwacja 14,8 Austria 50,4 Czechy 14,4 Najwyższy koszt zatrudnienia pracownika w firmach zajmujących się produkcją wyrobów mlecznych w UE jest w Holandii i wyniósł w 2015 r. 68,3 tys. EUR. Koszty pracy w Polsce na poziomie 13,3 tys. EUR rocznie są konkurencyjne w porównaniu do pozostałych państw UE. Irlandia 49,5 Polska 13,3 Francja 48,4 Węgry 13,2 Źródło: Eurostat Finlandia 44,0 Łotwa 12,2 Włochy 42,4 Litwa 11,5 Hiszpania 36,3 Rumunia 6,6 Wlk. Brytania 35,6 Bułgaria 4,7 Grecja 24,4 Dania b.d. Cypr 24,4 Luksemburg b.d. Słowenia 23,3 Malta b.d. Liczba osób zatrudnionych przy produkcji wyrobów mlecznych w UE (2016)* Liczba firm zajmujących się produkcją wyrobów mlecznych w UE (2016)* Pozostałe Czechy Grecja Rumunia Holandia Hiszpania Wlk. Brytania Polska Włochy Niemcy Francja 9 149 10 248 13 686 15 490 24 528 28 056 39 559 43 568 44 162 61 074 78 180 0 20 000 40 000 60 000 80 000 Pozostałe Bułgaria Belgia Portugalia Rumunia Niemcy Polska Wlk. Brytania Grecja Francja Hiszpania 313 408 428 496 591 667 671 884 1 325 1 583 5 496 0 1 500 3 000 4 500 6 000 Według stanu na 2016 r. w firmach zajmujących się produkcją wyrobów mlecznych w Unii Europejskiej było zatrudnionych blisko 368 tys. osób. 10 największych krajów producenckich zatrudnia blisko 290 tys. pracowników, blisko 79% zatrudnionych w branży. Polska jest 4. największym pracodawcą w UE pod względem liczby osób zatrudnionych w branży wytwarzającej wyroby mleczne 40 tys. pracowników. Według stanu na 2016 r. w Unii Europejskiej zarejestrowano blisko 12,9 tys. firm zajmujących się produkcją wyrobów mlecznych. Polska zajmowała 5. pozycję pod względem liczby firm wytwarzających wyroby mleczne 667 firm. Źródło: Eurostat, * Liczba osób zatrudnionych dane dotyczące Francji i Malty za 2015 r., suma osób zatrudnionych w 2016 r. została obliczona poprzez zsumowanie osób zatrudnionych we wszystkich krajach UE. W obliczeniach z uwagi na brak danych nie uwzględniono Danii. 35
Produkcja mleka do picia w Polsce w tys. ton Produkcja masła w Polsce w tys. ton 1 700 210 1 616 1 600 204 1 655 1 639 188 183 1 597 165 162 1 500 1 461 155 1 511 1 472 141 1 454 1 343 1 328 1 300 2007 142 138 138 128 1 400 167 161 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Produkcja sera w Polsce w tys. ton 100 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Produkcja mleka w proszku w Polsce w tys. ton 900 188 190 180 806 800 773 178 168 162 732 700 676 634 600 500 744 721 145 111 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Produkcja śmietany w Polsce w tys. ton 258 230 240 248 244 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 540 000 532 500 525 000 232 517 500 215 200 2008 532 500 231 231 2007 253 245 236 100 Produkcja jaj przeznaczonej do konsumpcji w Polsce w tonach (2018 r. prognoza) 260 245 137 130 123 594 2008 140 135 667 594 2007 144 522 500 516 000 510 000 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2016 2017 2018 Źródło: Eurostat 36
Według danych Eurostat za 2016 r.: Produkcja mleka do picia w Polsce wzrosła w latach 2007 2016 o 24,6% (CAGR 2,48%). Polska w UE jest 6. największym producentem mleka do picia z udziałem w rynku wynoszącym 5,4%. Produkcja masła w Polsce wzrosła w latach 2007 2016 o 25,8% (CAGR 2,59%). Polska w UE jest 4. największym producentem masła z udziałem w rynku wynoszącym 8,5%. Produkcja sera w Polsce wzrosła w latach 2007 2016 o 35,6% (CAGR 3,44%). Polska w UE jest 5. największym producentem sera z udziałem w rynku wynoszącym 8,4%. Produkcja mleka w proszku w Polsce wzrosła w latach 2007 2016 o 11,4% (CAGR 1,21%). Polska w UE jest 5. największym producentem mleka w proszku z udziałem w rynku wynoszącym 6,4%. Produkcja śmietany w Polsce wzrosła w latach 2007 2016 o 11,9% (CAGR 1,26%). Polska w UE jest 4. największym producentem śmietany z udziałem w rynku wynoszącym 9,3%. Produkcja jaj przeznaczonych do konsumpcji w Polsce powinna wzrosnąć w latach 2016 2018 o 3,2%. Polska w UE jest 7. największym producentem jaj kurzych z udziałem na poziomie 8,7%. 37
Światowy eksport Niemcy liderem eksportu 10 największych eksporterów nabiału odpowiadało za 66,5% światowego eksportu w 2016 r. Niemcy są światowym liderem w eksporcie nabiału. W 2016 r. Niemcy wyeksportowali nabiał o wartości ponad 8,12 mld EUR osiągając udział w rynku na poziomie 12,4%. W latach 2012 2016 światowy eksport nabiału odnotował ponad 3% wzrost z poziomu 63 mld EUR do 65 mld EUR. Eksport z Polski w latach 2012 2016 wzrósł o prawie 5% z poziomu 1,6 mld EUR do blisko 1,7 mld EUR w 2016 r. Struktura światowego eksportu nabiału i produktów nabiałowych 2016 r. Pozostałe 33,5% Polska 2,6% Irlandia 2,7% Niemcy 12,4% Holandia 11,2% Nowa Zelandia 11,1% Dania 3,3% Włochy 4,3% Belgia 4,5% USA 5,4% Francja 9,1% Eksport nabiału na świecie (mln EUR) Struktura światowego eksportu nabiału wg rodzaju 2016 r. 80 000 75 000 70 000 65 000 70 436 63 413 73 429 67 813 65 469 Jaja ptasie 6,2% Masło 9,8% Miód naturalny 3,1% Pozostałe 0,7% Sery 37,0% 60 000 2012 2013 2014 2015 2016 Mleko i przetwory mleczne 43,1% Polska jest 10. największym eksporterem nabiału na świecie, z udziałem na poziomie 2,6%. Źródło: International Trade Center 38
Światowy import Niemcy liderem importu W latach 2012 2016 światowy import nabiału odnotował blisko 6% wzrost z poziomu 63,1 mld EUR do 67 mld EUR. 10 największych importerów nabiału odpowiadało za 48,5% światowego importu w 2016 r. Niemcy są światowym liderem w imporcie nabiału. W 2016 r. Niemcy nabyli nabiał o wartości blisko 6,8 mld EUR osiągając udział w rynku na poziomie 10,2%. Import nabiału do Polski w latach 2012 2016 wzrósł o ponad 62% z poziomu 525 mln EUR do blisko 851 mln EUR w 2016 r. Struktura światowego importu nabiału 2016 r. Pozostałe 50,2% Niemcy 10,2% Holandia 5,2% Włochy 4,9% Francja 4,8% Chiny 4,7% Wlk. Brytania 4,7% Belgia 4,6% Polska 1,3% Rosja 2,9% USA 3,4% Hongkong 3,1% Import nabiału na świecie (mln EUR) Struktura światowego importu nabiału wg rodzaju 2016 r. 80 000 75 000 7 4225,0 Jaja ptasie 6,3% Miód naturalny 2,8% Pozostałe 0,8% 70 000 6 9648,8 6 9946,5 Masło 9,4% Sery 36,3% 65 000 6 6980,6 6 3149,4 60 000 2012 2013 2014 2015 2016 Mleko i przetwory mleczne 44,4% Polska jest 18. największym importerem nabiału na świecie, z udziałem na poziomie 1,3%. Źródło: International Trade Center 39
Struktura polskiego eksportu branży nabiałowej w 2016 r. 16,8% Sery z wyjątkiem serów świeżych 10,8% 10,4% 9,5% 7,9% 7,5% Ser (niedojrzewający lub niekonserwowany) świeży, włącznie z serem serwatkowym i twarogiem Jaja ptactwa z gatunku Gallus domesticus w skorupkach, świeże: niezapłodnione do inkubacji Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego: o zawartości tłuszczu przekr. 1% masy, ale nie przekraczające 6% masy Mleko i śmietana nie zwierająca dodat. cukru lub innego środka słodz., w proszku, granulkach lub w innej stałej postaci o zawartości tłuszczu nieprzekraczającej 1,5% Serwatka i serwatka zmodyfikowana, nawet zagęszczona lub zawierająca dodatek cukru lub innego środka słodzącego 7,4% Ser przetworzony (ser topiony), inny niż tarty lub proszkowany 7,0% Masło 5,3% 2,9% Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego: o zawartości tłuszczu przekraczającej 10% masy Jogurt nawet zagęszczony lub zawierający dodatek cukru lub innego środka słodzącego nawet aromatyzowany lub zawierający dodatek owoców, orzechów lub kakao Całkowity eksport branży 1 770 515 tys. EUR 2,9% 1,9% Maślanka, mleko zsiadłe i śmiet. kwaśna, kefir i inne ferment. lub zakw. mleko i śmiet., bez jogurtu, nawet zagęszcz. lub słodz. lub aromat. lub zawierające owoce, orzechy lub kakao Mleko i śmietana, niesłodzone, w proszku, granulkach lub innej stałej postaci o zawartości tłuszczu przekraczającej 1,5% masy 1,9% Miód naturalny 1,3% Jaja ptactwa z gatunku Gallus domesticus w skorupkach, zapłodnione do inkubacji 1,3% 0,9% 0,7% 0,5% Jaja ptasie bez skorupek, świeże, gotowane na parze lub w wodzie, formowane, zamrożone lub inaczej zakonserwowane Produkty składające się ze składników naturalnego mleka, nawet zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub innego środka słodzącego o zawartości tłuszczu nieprzekraczającej 1% masy Mleko i śmietana, zagęszczone, w postaci płynnej, zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego 0,3% Jaja ptasie bez skorupek, suszone 0,3% Jaja ptasie w skorupkach, zakonserwowane lub gotowane 2,4% Pozostałe Źródło: GUS, według International Trade Center eksport polskiego nabiału wyniósł w 2016 r. 1 704 544 tys. EUR 40
Polska Eksport Główni odbiorcy polskiego nabiału w 2016 r. 349 20,5% -2% Niemcy 46 2,7% 69% Litwa 119 7,0% -11% Holandia 102 6,0% 108% Wielka Brytania 92 5,4% -18% Włochy 73 4,3% 76% Rumunia 42 2,4% -7% Algieria 144 8,5% 7% Czechy 66 3,9% -7% Słowacja 61 3,6% 15% Węgry Eksport do danego kraju w 2016 r. (mln EUR) Udział eksportu do danego kraju w całkowitym eksporcie nabiału z Polski Średnioroczny wzrost polskiego eksportu do danego kraju w latach 2012 2016 Źródło: International Trade Center 41
Głównym kierunkiem eksportowym dla polskiego nabiału są kraje Unii Europejskiej. Największym odbiorcą polskiego nabiału od wielu lat są Niemcy, do których w 2016 r. trafiło blisko 20,5% polskiego eksportu nabiału. Trzej kolejni odbiorcy: Czechy, Holandia, oraz Wlk. Brytania nabyły łącznie 21,4% eksportowanego przez Polskę nabiału. 10 największych krajów importerów polskiego nabiału odpowiada za ponad 64% eksportu. Branża nabiałowa wymiana handlowa (mln EUR) 2 500 2 080 2 236 1 500 1 000 1 627 1 102 1 893 1 167 726 1 289 790 1 826 1 032 794 1 705 853 851 1 333 903 500 525 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 (11 miesięcy) Eksport z Polski Import do Polski Bilans handlowy Źródło: International Trade Center, GUS dane za 11 miesięcy 2017 r. Struktura eksportu polskiej branży nabiałowej (2016) Jaja ptasie 13,9% Miód naturalny 1,8% Pozostałe 0,1% Masło 7,5% Sery 35,7% Mleko i przetwory mleczne 41,1% Źródło: International Trade Center 42
Konkurenci Polski na rynkach największych światowych importerów
NIEMCY Import nabiału do Niemiec zanotował wzrost, w latach 2012 2016 o blisko 11% z 6,2 mld EUR do 6,8 mld EUR. Top 10 Dostawców Kraj Udział mln EUR 1. Holandia 29,8% 2 041 W strukturze niemieckiego importu dominującą pozycję zajmuje Holandia z udziałem wynoszącym 29,8%. Nabiał importowany z Polski o wartości 408 mln EUR stanowił w 2016 r. blisko 6% importu nabiału Niemiec, co daje Polsce 6. miejsce wśród dostawców nabiału do Niemiec. Wg danych Canadian Dairy Information Centre w latach 2011 2016 roczna konsumpcja na mieszkańca w Niemczech: Mleka do picia spadła o 5% z poziomu 56,5 do 53,7 litra, Masła spadła o 3,2% z poziomu 6,3 kg do 6,1 kg, Sera wzrosła o 2,1% z poziomu 24,2 kg do 24,7 kg. Niemcy (6 844 mln EUR) 2. Francja 14,3% 979 3. Austria 8,3% 566 4. Włochy 7,2% 492 5. Dania 6,7% 461 6. Polska 6,0% 408 7. Belgia 5,3% 365 8. Szwajcaria 3,8% 259 9. Irlandia 3,0% 206 10. Czechy 2,6% 179 Wartość produkcji wyrobów mleczarskich w Niemczech wyniosła 23,5 mld EUR w 2016 r. (ceny producenckie). Struktura importu nabiału Niemiec 38,8% Sery z wyjątkiem serów świeżych 9,9% 7,7% 5,8% Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego o zawartości tłuszczu przekr. 1% masy, ale nie przekraczające 6% masy Jaja ptactwa z gatunku Gallus domesticus w skorupkach, świeże: niezapłodnione do inkubacji Ser (niedojrzewający lub niekonserowany) świeży, włącznie z serem serwatkowym i twarogiem Całkowity import Niemiec 6 844 731 tys. EUR 5,5% Masło 4,0% Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego o zawartości tłuszczu przekraczającej 10% masy 3,4% Miód naturalny 2,3% Serwatka i serwatka zmodyfikowana, nawet zagęszczona lub zawierająca dodatek cukru lub innego środka słodzącego 1,8% Ser tarty lub proszkowany, wszystkich rodzajów 1,8% Jogurt nawet zagęszczony lub zawierający dodatek cukru lub innego środka słodzącego nawet aromatyzowany lub zawierający dodatek owoców, orzechów lub kakao 18,9% Pozostałe Źródło: International Trade Center 2016 r., Canadian Dairy Information Centre, Eurostat 44
HOLANDIA Import nabiału do Holandii zanotował wzrost w latach 2012 2016 o ponad 9,4% z 3,2 mld EUR do 3,5 mld EUR. Top 10 Dostawców Kraj Udział mln EUR 1. Niemcy 37,2% 1 286 W strukturze holenderskiego importu dominującą pozycję zajmują Niemcy z udziałem wynoszącym 37,2%. Nabiał importowany z Polski o wartości 101 mln EUR stanowił w 2016 r. ponad 2,9% importu nabiału Holandii, co daje Polsce 8. miejsce wśród dostawców nabiału do Holandii. Wg danych Canadian Dairy Information Centre w latach 2011 2016 roczna konsumpcja na mieszkańca w Holandii: Mleka do picia spadła o 2,4% z poziomu 50,6 do 49,4 litra, Masła pozostała bez zmian i wynosi 3 kg, Sera wzrosła o 16,8% z poziomu 18,5kg do 21,6 kg. Holandia (3 457 mln EUR) 2. Belgia 21,5% 744 3. Francja 9,1% 313 4. Irlandia 6,2% 216 5. Wlk. Brytania 4,8% 167 6. Włochy 4,3% 150 7. Dania 3,6% 123 8. Polska 2,9% 101 9. Hiszpania 1,8% 61 10. Austria 1,3% 47 Wartość produkcji wyrobów mleczarskich w Holandii wyniosła 11,4 mld EUR w 2016 r. (ceny producenckie). Struktura importu nabiału Holandii 19,1% Sery z wyjątkiem serów świeżych 11,5% Masło Całkowity import Holandii 3 457 369 tys. EUR 10,8% 7,3% 6,6% 6,5% 5,6% 3,5% Serwatka i serwatka zmodyfikowana, nawet zagęszczona lub zawierająca dodatek cukru lub innego środka słodzącego Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego: o zawartości tłuszczu przekr. 1% masy, ale nie przekraczające 6% masy Ser (niedojrzewający lub niekonserowany) świeży, włącznie z serem serwatkowym i twarogiem Mleko i śmietana nie zwierająca dodat. cukru lub innego środka słodz., w proszku, granulkach lub w innej stałej postaci o zawartości tłuszczu nieprzekraczającej 1,5% Jaja ptactwa z gatunku Gallus domesticus w skorupkach, świeże: niezapłodnione do inkubacji Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub innego środka słodzącego: o zawartości tłuszczu nieprzekraczającej 1% masy 3,4% Jaja ptactwa z gatunku Gallus domesticus w skorupkach, zapłodnione do inkubacji 3,0% Ser tarty lub proszkowany, wszystkich rodzajów 22,7% Pozostałe Źródło: International Trade Center 2016 r., Canadian Dairy Information Centre, Eurostat 45
WŁOCHY Top 10 Dostawców Import nabiału do Włoch zanotował spadek, w latach 2012 2016 o blisko 8% z 3,6 mld EUR do 3,3 mld EUR. W strukturze włoskiego importu dominującą pozycję zajmują Niemcy z udziałem wynoszącym 36,2%. Nabiał importowany z Polski o wartości 106 mln EUR stanowił w 2016 r. ponad 3,2% importu nabiału Włoch, co daje Polsce 7. miejsce wśród dostawców nabiału do Włoch. Wg danych Canadian Dairy Information Centre w latach 2011 2016 roczna konsumpcja na mieszkańca w Włoszech: Mleka do picia spadła o 19,2% z poziomu 59 do 47,7 litra, Masła pozostała bez zmian i wynosi 2,3 kg, Sera spadła o 3,6% z poziomu 22,3 kg do 21,5 kg. Włochy (3 310 mln EUR) Kraj Udział mln EUR 1. Niemcy 36,2% 1 199 2. Francja 17,2% 569 3. Belgia 7,1% 235 4. Austria 6,6% 218 5. Holandia 5,8% 193 6. Hiszpania 4,3% 141 7. Polska 3,2% 106 8. Litwa 2,7% 89 9. Czechy 2,5% 84 10. Grecja 2,5% 82 Wartość produkcji wyrobów mleczarskich we Włoszech wyniosła 17,1 mld EUR w 2016 r. (ceny producenckie). Struktura importu nabiału Włoch 25,9% Sery z wyjątkiem serów świeżych Całkowity import Włoch 3 309 818 tys. EUR 17,5% 17,5% 6,7% 4,0% 3,9% 3,3% 3,3% Ser (niedojrzewający lub niekonserowany) świeży, włącznie z serem serwatkowym i twarogiem Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego o zawartości tłuszczu przekr. 1% masy, ale nie przekraczające 6% masy Jogurt nawet zagęszczony lub zawierający dodatek cukru lub innego środka słodzącego nawet aromatyzowany lub zawierający dodatek owoców, orzechów lub kakao Mleko i śmietana nie zwierająca dodat. cukru lub innego środka słodz., w proszku, granulkach lub w innej stałej postaci o zawartości tłuszczu nieprzekraczającej 1,5% Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego: o zawartości tłuszczu przekraczającej 10% masy Maślanka, mleko zsiadłe i śmiet. kwaśna, kefir i inne ferment. lub zakw. mleko i śmiet., bez jogurtu, nawet zagęszcz. lub słodz. lub aromat. lub zawierające owoce, orzechy lub kakao Tłuszcze oraz oleje otrzymywane z mleka, wyłączając masło, gdzie indziej niewymienione 3,3% Masło 2,8% Ser przetworzony (ser topiony), inny niż tarty lub proszkowany 14,6% Pozostałe Źródło: International Trade Center 2016 r., Canadian Dairy Information Centre, Eurostat 46
FRANCJA Top 10 Dostawców + Polska Import nabiału do Francji zanotował wzrost, w latach 2012 2016 o blisko 6,5% z 3 mld EUR do 3,2 mld EUR. W strukturze francuskiego importu dominującą pozycję zajmuje Holandia z udziałem wynoszącym 19,1%. Nabiał importowany z Polski o wartości 33 mln EUR stanowił w 2016 r. ponad 1% importu nabiału Francji, co daje Polsce 12. miejsce wśród dostawców nabiału do Francji. Wg danych Canadian Dairy Information Centre w latach 2011 2016 roczna konsumpcja na mieszkańca we Francji: Mleka do picia spadła o 13,9% z poziomu 57,6 do 49,6 litra, Masła wzrosła o 7,9% z poziomu 7,6 do 8,2 kg, Sera wzrosła o 3,8% z poziomu 26,2 kg do 27,2kg. Wartość produkcji wyrobów mleczarskich we Francji wyniosła 26,2 mld EUR w 2016 r. (ceny producenckie). Francja (3 183 mln EUR) Kraj Udział mln EUR 1. Holandia 19,1% 609 2. Belgia 17,9% 570 3. Niemcy 16,0% 511 4. Włochy 14,6% 465 5. Hiszpania 9,1% 291 6. Irlandia 4,5% 143 7. Wlk. Brytania 4,2% 134 8. Szwajcaria 1,9% 61 9. Luksemburg 1,4% 45 10. Finlandia 1,4% 44...... 12. Polska 1,0% 33 Struktura importu nabiału Francji 22,5% Sery z wyjątkiem serów świeżych 16,3% Masło 10,4% 8,7% Ser (niedojrzewający lub niekonserowany) świeży, włącznie z serem serwatkowym i twarogiem Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego o zawartości tłuszczu przekraczającej 10% masy Całkowity import Francji 3 183 761 tys. EUR 5,0% Ser tarty lub proszkowany, wszystkich rodzajów 4,0% 4,0% Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego o zawartości tłuszczu przekr. 1% masy, ale nie przekraczające 6% masy Serwatka i serwatka zmodyfikowana, nawet zagęszczona lub zawierająca dodatek cukru lub innego środka słodzącego 3,6% Miód naturalny 3,4% Ser przetworzony (ser topiony), inny niż tarty lub proszkowany 3,4% Tłuszcze oraz oleje otrzymywane z mleka, wyłączając masło, gdzie indziej niewymienione 18,6% Pozostałe Źródło: International Trade Center 2016 r., Canadian Dairy Information Centre, Eurostat 47
CHINY Import nabiału do Chin zanotował wzrost, w latach 2012 2016 o blisko 25,7% z 2,5 mld EUR do 3,2 mld EUR. Top 10 Dostawców Kraj Udział mln EUR 1. Nowa Zelandia 53,6% 1 704 W strukturze chińskiego importu dominującą pozycję zajmuje Nowa Zelandia z udziałem wynoszącym 53,6%. Nabiał importowany z Polski o wartości 34 mln EUR stanowił w 2016 r. blisko 1,1% importu nabiału Chin, co daje Polsce 8. miejsce wśród dostawców nabiału do Chin. Wg danych Canadian Dairy Information Centre w latach 2011 2016 roczna konsumpcja na mieszkańca w Chinach: Mleka do picia wzrosła o 58,6% z poziomu 12,8 do 20,3 litra, Masła pozostała bez zmian i wynosi 0,1 kg, Sera pozostała bez zmian i wynosi 0,1 kg. Chiny (3 178 mln EUR) 2. Australia 8,5% 269 3. Francja 8,3% 263 4. USA 7,6% 243 5. Niemcy 6,9% 220 6. Holandia 2,7% 85 7. Irlandia 1,2% 37 8. Polska 1,1% 34 9. Indonezja 1,1% 34 10. Dania 1,0% 31 Roczna produkcja mleka w Chinach w 2017 r. wyniosła 41 654,65 tys. ton a świeżych produktów mlecznych 29 392,94 tys. ton. Struktura importu nabiału Chin 30,0% 12,5% 11,3% 10,6% Mleko i śmietana, niesłodzone, w proszku, granulkach lub innej stałej postaci o zawartości tłuszczu przekraczającej 1,5% masy Serwatka i serwatka zmodyfikowana, nawet zagęszczona ub zawierająca dodatek cukru lub innego środka słodzącego Mleko i śmietana nie zwierająca dodat. cukru lub innego środka słodz., w proszku, granulkach lub w innej stałej postaci o zawartości tłuszczu nieprzekraczającej 1,5% Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego: o zawartości tłuszczu przekr. 1% masy, ale nie przekraczające 6% masy Całkowity import Chin 3 177 585 tys. EUR 6,6% 6,5% Masło 4,0% Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego: o zawartości tłuszczu przekraczającej 10% masy Ser (niedojrzewający lub niekonserowany) świeży, włącznie z serem serwatkowym i twarogiem 3,1% Ser tarty lub proszkowany, wszystkich rodzajów 2,8% Sery z wyjątkiem serów świeżych 2,1% Tłuszcze oraz oleje otrzymywane z mleka, wyłączając masło, gdzie indziej niewymienione 10,5% Pozostałe Źródło: International Trade Center 2016 r., Canadian Dairy Information Centre, Eurostat, OECD-FAO 48
WIELKA BRYTANIA Import nabiału do Wlk. Brytanii zanotował wzrost, w latach 2012 2016 o blisko 4,7% z 3 mld EUR do 3,2 mld EUR. Top 10 Dostawców Kraj Udział mln EUR 1. Irlandia 23,0% 729 W strukturze brytyjskiego importu dominującą pozycję zajmuje Irlandia z udziałem wynoszącym 23%. Nabiał importowany z Polski o wartości 82 mln EUR stanowił w 2016 r. blisko 2,6% importu nabiału Wlk. Brytanii, co daje Polsce 9. miejsce wśród dostawców nabiału do Wlk. Brytanii. Wg danych Canadian Dairy Information Centre w latach 2011 2016 roczna konsumpcja na mieszkańca w Wlk. Brytanii: Mleka do picia spadła o 16,4% z poziomu 110,8 do 92,6 litra, Masła spadła o 16,1% z poziomu 3,1 kg do 2,6 kg, Sera wzrosła o 6,4% z poziomu 11 kg do 11,7 kg. Wlk. Brytania (3 164 mln EUR) 2. Francja 18,1% 573 3. Niemcy 12,3% 388 4. Holandia 10,1% 319 5. Dania 7,2% 227 6. Włochy 6,9% 219 7. Belgia 5,8% 184 8. Grecja 3,4% 107 9. Polska 2,6% 82 10. Hiszpania 1,8% 58 Wartość produkcji wyrobów mleczarskich w Wlk. Brytanii wyniosła 8,4 mld EUR w 2016 r. (ceny producenckie). Struktura importu nabiału Wielkiej Brytanii 28,5% Sery z wyjątkiem serów świeżych 13,1% Ser (niedojrzewający lub niekonserowany) świeży, włącznie z serem serwatkowym i twarogiem 7,8% Ser przetworzony (ser topiony), inny niż tarty lub proszkowany 7,8% Maślanka, mleko zsiadłe i śmiet. kwaśna, inne ferment. lub zakw. mleko i śmiet., bez jogurtu, nawet zagęszcz. lub słodz. lub aromat. Całkowity import Wlk. Brytanii 3 163 884 tys. EUR 7,5% Masło 7,0% Jogurt nawet zagęszczony lub zawierający dodatek cukru innego środka słodzącego nawet aromatyzowany lub zawierający dodatek owoców, orzechów lub kakao 3,4% Miód naturalny 2,5% Serwatka i serwatka zmodyfikowana, nawet zagęszczona lub zawierająca dodatek cukru lub innego środka słodzącego 2,3% Produkty mleczarskie do smarowania 2,1% Mleko i śmietana nie zwierająca dodat. cukru lub innego środka słodz., w proszku, granulkach lub w innej stałej postaci o zawartości tłuszczu nieprzekraczającej 1,5% 18,0% Pozostałe Źródło: International Trade Center 2016 r., Canadian Dairy Information Centre, Eurostat 49
BELGIA Top 10 Dostawców + Polska Import nabiału do Belgii zanotował wzrost, w latach 2012 2016 o blisko 6,8% z 2,9 mld EUR do 3,1 mld EUR. W strukturze belgijskiego importu dominującą pozycję zajmuje Holandia z udziałem wynoszącym 38,7%. Nabiał importowany z Polski o wartości 26 mln EUR stanowił w 2016 r. blisko 0,8% importu nabiału Belgii, co daje Polsce 11. miejsce wśród dostawców nabiału do Belgii. Wg danych Canadian Dairy Information Centre w latach 2011 2016 roczna konsumpcja na mieszkańca w Belgii: Mleka do picia spadła o 12,4% z poziomu 53,3 do 46,7 litra, Masła spadła o 4,2% z poziomu 2,4 kg do 2,3 kg, Sera spadła o 2% z poziomu 15,3 kg do 15 kg. Wartość produkcji wyrobów mleczarskich w Belgii wyniosła 4,2 mld EUR w 2016 r. (ceny producenckie). Belgia (3 063 mln EUR) Kraj Udział mln EUR 1. Holandia 38,7% 1 187 2. Francja 24,7% 757 3. Niemcy 17,9% 547 4. Wlk. Brytania 3,9% 121 5. Włochy 3,4% 105 6. Irlandia 2,4% 75 7. Dania 1,4% 44 8. Luksemburg 1,1% 34 9. Chiny 1,0% 31 10. Hiszpania 0,9% 28 11. Polska 0,8% 26 Struktura importu nabiału Belgii 26,4% Sery z wyjątkiem serów świeżych 11,8% Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego o zawartości tłuszczu przekr. 1% masy, ale nie przekraczające 6% masy 8,9% Masło Całkowity import Belgii 3 063 434 tys. EUR 6,2% 5,3% 5,0% 4,9% 4,1% 3,9% 3,1% Ser (niedojrzewający lub niekonserowany) świeży, włącznie z serem serwatkowym i twarogiem Tłuszcze oraz oleje otrzymywane z mleka, wyłączając masło, gdzie indziej niewymienione Mleko i śmietana nie zwierająca dodat. cukru lub innego środka słodz., w proszku, granulkach lub w innej stałej postaci o zawartości tłuszczu nieprzekraczającej 1,5% Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub innego środka słodzącego: o zawartości tłuszczu nieprzekraczającej 1% masy Jogurt nawet zagęszczony lub zawierający dodatek cukru lub innego środka słodzącego nawet aromatyzowany lub zawierający dodatek owoców, orzechów lub kakao Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego o zawartości tłuszczu przekraczającej 10% masy Mleko i śmietana, niesłodzone, w proszku, granulkach lub innej stałej postaci o zawartości tłuszczu przekraczającej 1,5% masy 20,4% Pozostałe Źródło: International Trade Center 2016 r., Canadian Dairy Information Centre, Eurostat 50
STANY ZJEDNOCZONE Import nabiału do USA zanotował wzrost, w latach 2012 2016 o blisko 34,2% z 1,7 mld EUR do 2,3 mld EUR. Top 10 Dostawców + Polska Kraj Udział mln EUR 1. Nowa Zelandia 15,1% 342 W strukturze amerykańskiego importu dominującą pozycję zajmuje Nowa Zelandia z udziałem wynoszącym 15,1%. Nabiał importowany z Polski o wartości 8 mln EUR stanowił w 2016 r. blisko 0,4% importu nabiału USA, co daje Polsce 32. miejsce wśród dostawców nabiału do USA. Wg danych Canadian Dairy Information Centre w latach 2011 2016 roczna konsumpcja na mieszkańca w USA: Mleka do picia spadła o 14,3% z poziomu 80,7 do 69,2 litra, Masła wzrosła o 4% z poziomu 2,5 kg do 2,6 kg, Sera wzrosła o 9,9% z poziomu 15,2 kg do 16,7 kg. USA (2 268 mln EUR) 2. Włochy 13,1% 297 3. Francja 8,5% 192 4. Kanada 6,3% 142 5. Meksyk 4,6% 104 6. Holandia 4,5% 102 7. Irlandia 4,4% 99 8. Hiszpania 4,3% 98 9. Szwajcaria 3,2% 73 10. Wlk. Brytania 3,2% 72 11. Polska 0,4% 8 Roczna produkcja mleka w USA w 2017 r. wyniosła 98 541,63 tys. ton, świeżych produktów mlecznych 23 463,35 tys. ton, sera 5 496,91 tys. ton, a masła 870,62 tys. ton. Struktura importu nabiału USA 46,5% Sery z wyjątkiem serów świeżych 16,8% Miód naturalny 10,4% Produkty składające się ze składników naturalnego mleka, nawet zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego 5,3% Masło Całkowity import USA 2 268 318 tys. EUR 3,0% 2,8% Tłuszcze oraz oleje otrzymywane z mleka, wyłączając masło, gdzie indziej niewymienione Ser (niedojrzewający lub niekonserowany) świeży, włącznie z serem serwatkowym i twarogiem 1,5% Ser z przerostami niebieskiej pleśni 1,5% 1,4% 1,4% Mleko i śmietana, zagęszczone, w postaci płynnej, zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego Serwatka i serwatka zmodyfikowana, nawet zagęszczona lub zawierająca dodatek cukru lub innego środka słodzącego Mleko i śmietana, niesłodzone, w proszku, granulkach lub innej stałej postaci o zawartości tłuszczu przekraczającej 1,5% masy 9,4% Pozostałe Źródło: International Trade Center 2016 r., Canadian Dairy Information Centre, Eurostat, OECD-FAO 51
HONGKONG (CHINY) Import nabiału do Hongkongu zanotował wzrost, w latach 2012 2016 o blisko 57,3% z 1,3 mld EUR do 2,1 mld EUR. Top 10 Dostawców + Polska Kraj Udział mln EUR 1. Holandia 38,4% 802 W strukturze Hongkongu importu dominującą pozycję zajmuje Holandia z udziałem wynoszącym 38,4%. Nabiał importowany z Polski o wartości 1 mln EUR stanowił w 2016 r. blisko 0,04% importu nabiału Hongkongu, co daje Polsce 29. miejsce wśród dostawców nabiału do Hongkongu. Hongkong (2 090 mln EUR) 2. Indonezja 11,1% 231 3. Nowa Zelandia 8,7% 181 4. Australia 8,3% 174 5. Irlandia 7,0% 145 6. Chiny 6,6% 138 7. USA 3,4% 71 8. Tajlandia 2,3% 48 9. Niemcy 2,2% 47 10. Malezja 2,0% 42...... 29. Polska 0,04% 1 Struktura importu nabiału Hongkongu 59,5% 11,7% 7,2% 3,7% Mleko i śmietana, niesłodzone, w proszku, granulkach lub innej stałej postaci o zawartości tłuszczu przekraczającej 1,5% masy Jadalne produkty pochodzenia zwierzęcego, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone Jaja ptactwa z gatunku Gallus domesticus w skorupkach, świeże: niezapłodnione do inkubacji Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego: o zawartości tłuszczu przekr. 1% masy, ale nie przekraczające 6% masy Całkowity import Hongkongu 2 089 731 tys. EUR 3,3% 2,2% Masło 1,9% Mleko i śmietana, zagęszczone, niezawierające dodatku cukru lub innego środka słodzącego, w postaci płynnej Mleko i śmietana nie zwierająca dodat. cukru lub innego środka słodz., w proszku, granulkach lub w innej stałej postaci o zawartości tłuszczu nieprzekraczającej 1,5% 1,7% Ser przetworzony (ser topiony), inny niż tarty lub proszkowany 1,7% Miód naturalny 1,5% Sery z wyjątkiem serów świeżych 5,5% Pozostałe Źródło: International Trade Center 2016 r. 52
ROSJA Import nabiału do Rosji zanotował spadek, w latach 2012 2016 o blisko 24,3% z 2,5 mld EUR do 1,9 mld EUR głównie z uwagi na wprowadzenie przez Rosję zakazu importu z krajów zachodnich. Top 10 Dostawców + Polska Kraj Udział mln EUR 1. Białoruś 75,6% 1 458 2. Argentyna 4,2% 81 W strukturze rosyjskiego importu dominującą pozycję zajmuje Białoruś z udziałem wynoszącym 75,6%. Nabiał importowany z Polski o wartości 2 mln EUR stanowił w 2016 r. 0,1% importu nabiału Rosji, co daje Polsce 27. miejsce wśród dostawców nabiału do Rosji. Wg danych Canadian Dairy Information Centre w latach 2011 2016 roczna konsumpcja na mieszkańca w Rosji: Mleka do picia spadła o 5,8% z poziomu 36,5 do 34,4 litra, Masła spadła o 8,3% z poziomu 2,4 kg do 2,2 kg, Sera spadła o 1,7% z poziomu 5,8 kg do 5,7 kg. Roczna produkcja mleka w Rosji w 2017 r. wyniosła 30 097,89 tys. ton, świeżych produktów mlecznych 15 658,89 tys. ton, sera 576,85 tys. ton a masła 318,82 tys. ton. Rosja (1 929 mln EUR) 3. Nowa Zelandia 3,2% 61 4. Holandia 3,0% 57 5. Urugwaj 2,5% 47 6. Niemcy 1,3% 26 7. Serbia 1,3% 24 8. Szwajcaria 1,1% 22 9. Czechy 1,0% 19 10. Kazachstan 0,9% 18...... 27. Polska 0,1% 2 Struktura importu nabiału Rosji 27,5% Sery z wyjątkiem serów świeżych 16,4% Masło Całkowity import Rosji 1 929 231 tys. EUR 14,4% 7,4% 6,2% 6,1% 4,6% 3,2% 2,5% 2,1% Mleko i śmietana nie zwierająca dodat. cukru lub innego środka słodz., w proszku, granulkach lub w innej stałej postaci o zawartości tłuszczu nieprzekraczającej 1,5% Jaja ptactwa z gatunku Gallus domesticus w skorupkach, zapłodnione do inkubacji Ser (niedojrzewający lub niekonserowany) świeży, włącznie z serem serwatkowym i twarogiem Mleko i śmietana, niesłodzone, w proszku, granulkach lub innej stałej postaci o zawartości tłuszczu przekraczającej 1,5% masy Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego: o zawartości tłuszczu przekr. 1% masy, ale nie przekraczające 6% masy Maślanka, mleko zsiadłe i śmiet. kwaśna, kefir i inne ferment. zakw. mleko i śmiet., bez jogurtu, nawet zagęszcz. lub słodz. aromat. lub zawierające owoce, orzechy lub kakao Serwatka i serwatka zmodyfikowana, nawet zagęszczona lub zawierająca dodatek cukru lub innego środka słodzącego Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub środka słodzącego o zawartości tłuszczu przekraczającej 10% masy 9,7% Pozostałe Źródło: International Trade Center 2016 r., Canadian Dairy Information Centre, OECD-FAO 53
Targi branżowe w 2018 r. Hiszpania Trujillo, 27.04.-02.05.2018 r. The National Spanish Cheese Festival Coroczne targi sera, jedne z największych targów sera na świecie. La Guingueta d Àneu, 04-05.08.2018 r. International Cheese Fair Międzynarodowe targi sera. Turcja Bursa, 09-13.10.2018 r. Bursa Agriculture Fair 2018 Na międzynarodowych targach agrarnych w Bursie obecna będzie specjalna sekcja poświęcona mleku i przetworom mlecznym. Polska Gniew, 06-07.10.2018 r. Baltic Agricultural Summit Kolejna odsłona corocznej, międzynarodowej serii konferencji służącej do nawiązywania sieci kontaktów pomiędzy przedstawicielami z branż zbożowych, mięsnych oraz mlecznych. Rumunia Poiana Brasov, 24-25.05.2018 r. Meat.Milk. Duże, międzynarodowe targi poświęcone branży mięsnej i mleczarskiej. Holandia Amsterdam, 11-12.03.2018 r. Dairy Innovation Summit 2018 Szczyt Dairy Innovation jest miejscem w którym producenci z branży mleczarskiej dzielą się swoimi odkryciami, spostrzeżeniami oraz najnowszymi osiągnięciami technologii w przemyśle. Wileka Brytania Nantwich, 24-25.07.2018 r. International Cheese Awards Jedne z największych targów poświęconych przemysłowi przetwórstwa sera w Zjednoczonym Królestwie. Birmingham, 16-18.04.2018 r. Foodex Jedno z najważniejszych brytyjskich wydarzeń dla przemysłów sektorów przetwarzania, logistyki i pakowania żywności i napojów, w tym także z branży mleczarskiej. 54
Indie Mumbaj, 12-14.03.2019 r. India International Dairy Expo IIDE to międzynarodowe targi poświęcone wszystkim aspektom produkcji i przetwarzania produktów mlecznych: od hodowli i weterynarii przez procesy produkcji i przetwarzania po dystrybucję i zarządzanie. USA Madison, 02-06.10.2018 r. World Dairy Expo World Dairy Expo jest jedną z najważniejszych imprez branżowych sektora przetworów mlecznych. Jest miejscem premier nowatorskich badań oraz technologii. Milwaukee, 17-19.04.2018 r. International Cheese Tech Expo Jedne z największych targów przemysłu serowego na świecie gromadzące ponad 3000 przedstawicieli z branży. Chicago, 15-18.07.2018 r. IFT Food Expo Wydarzenie gromadzące przedstawicieli z branży spożywczej oraz profesorów zajmujących się nauką o żywności. Jedna z prezentowanych sekcji będzie poświęcona serom, mleku oraz wyrobom z nabiału. Kanada Stratford Ontario, 04.04.-05.04.2018 r. Canadian Dairy Expo Jedne z największych targów dotyczących branży mleczarskiej w Kanadzie. Niemcy Kolonia, 20-23.03.2018 r. Anuga Food Tec Jedne z największych targów dotyczących żywności odbywających się co 3 lata. Chiny Harbin, 20-22.04.2018 r. International Dairy Expo Znaczące targi azjatyckie gromadzące profesjonalistów ze świata branży mleczarskiej. Maroko Casablanca, 20-22.09.2018 r. MaroCarne & Milk MaroCarne & Milk to pierwsze profesjonalne targi przetwórstwa mlecznego i czerwonego mięsa w Afryce Północnej. Jako jedyne są organizowane przez federacje FIMALAIT i FIVIAR. Kenia Nairobi, 27-28.03.2018 r. 3rd Global Dairy Congress Africa 2018 Afrykański kongres przetwórstwa mlecznego jest największym i najbardziej znaczącym tego typu wydarzeniem w Afryce. 55
Słownik pojęć i źródeł Świat Dane dotyczące wyrobów mlecznych na świecie opracowano w oparciu o dane OECD-FAO Agricultural Outlook 2017-2026 opublikowanego w październiku 2017 r. Dane dotyczące produkcji jaj zostały opracowane na podstawie danych publikowanych na stronie FAO: http://www.fao.org/faostat/en/#data/ql/visualize. Konsumpcja mleka, sera oraz masła per capita w poszczególnych krajach na świecie opracowano na podstawie danych zebranych przez Canadian Dairy Information Centre. Unia Europejska Dane dotyczące wyrobów mlecznych w UE zostały podane według danych PKD 10.5 - Wytwarzanie wyrobów mleczarskich (dane te nie obejmują produkcji surowego mleka oraz substytutów mleka i sera nie opartych na mleku) z Eurostat wg Statystycznej Klasyfikacji Działalności Gospodarczej we Wspólnocie Europejskiej, Rev. 2 (NACE Rev. 2) http://ec.europa.eu/eurostat/data/database Dane dotyczące konsumpcji wyrobów mlecznych zostały opracowane w oparciu o dane OECD-FAO Agricultural Outlook 2017-2026 opublikowanego w październiku 2017 r. Dane dotyczące wykorzystania pozyskanego mleka przez UE w 2016 r. zostały opracowane w oparciu o dane publikowane przez Eurostat: http://appsso. eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=apro_mk_pobta&lang=en Eksport, Import Dane wg zharmonizowanego systemu klasyfikacji (ang. Harmonized System, HS) opracowanego przez Światową Organizację Celną pod numerami HS04 - Produkty mleczarskie; jaja ptasie; miód naturalny; jadalne produkty pochodzenia zwierzęcego, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone i publikowane na stronie International Trade Center http://www.trademap.org Branża nabiałowa w Polsce Dane dotyczące branży mleczarskiej w Polsce zostały podane według danych PKD 10.5 z Eurostat wg Statystycznej Klasyfikacji Działalności Gospodarczej we Wspólnocie Europejskiej, Rev. 2 (NACE Rev. 2) http://ec.europa.eu/eurostat/data/database. Dane dotyczące produkcji poszczególnych produktów nabiału w oparciu o dane publikowane przez Eurostat: http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=apro_mk_pobta&lang=en Informacje o sytuacji na rynkach w poszczególnych krajach Informacje dotyczące rynków: Niemiec, Holandii, Włoch, Francji, Wlk. Brytanii i Belgii opracowano w oparciu o dane OECD-FAO Agricultural Outlook 2017-2026 opublikowanego w październiku 2017 r., a także o dane zebrane przez Canadian Dairy Information Centre oraz Eurostat Informacje dotyczące rynków: Chin, USA, Rosji opracowano w oparciu o dane OECD-FAO Agricultural Outlook 2017-2026 opublikowanego w październiku 2017 r., a także o dane zebrane przez Canadian Dairy Information Centre. 56
DEPARTAMENT STRATEGII I ANALIZ MIĘDZYNARODOWYCH PKO Bank Polski S.A. ul. Puławska 15, 02-515 Warszawa wspieramy.eksport@pkobp.pl Robert Zmiejko Dyrektor Departamentu robert.zmiejko@pkobp.pl Jolanta Ostrowska Menedżer Zespołu jolanta.ostrowska.2@pkobp.pl Janusz Auleytner Ekspert janusz.auleytner@pkobp.pl Karolina Sędzimir Ekspert karolina.sedzimir@pkobp.pl Janusz Łukomski Ekspert janusz.lukomski@pkobp.pl Paweł Konopka Specjalista pawel.konopka.2@pkobp.pl Monika Kachniarz Starszy Specjalista monika.kachniarz@pkobp.pl NADZÓR MERYTORYCZNY Maks Kraczkowski Wiceprezes Zarządu PKO Banku Polskiego Więcej informacji na temat branży nabiałowej znajdziesz na stronie: www.wspieramyeksport.pl/analizy-branzowe/b17.25 Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny, jest przeznaczony wyłącznie dla klientów Grupy PKO Banku Polskiego i nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mogą być traktowane, jako propozycja nabycia jakichkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego, podatkowego lub jako forma świadczenia pomocy prawnej. Grupa PKO BP SA dołożyła wszelkich starań, aby zamieszczone w niniejszym materiale informacje były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach. Klienci Grupy PKO BP SA ponoszą odpowiedzialność za skutki swoich decyzji inwestycyjnych, podjętych z uwzględnieniem informacji zamieszczonych w niniejszym materiale. Niniejszy materiał został przygotowany i/lub przekazany przez Powszechną Kasę Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna, zarejestrowany w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 0000026438; NIP: 525-000-77-38 REGON: 016298263; kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) 1 250 000 000 zł.