Krzysztof REĆKO SEPARATOR SUBSTANCJI ROPOPOCHODNYCH WAŻNY ELEMENT GOSPODARKI ŚCIEKOWEJ NA STACJI DEMONTAŻU POJAZDÓW WYCOFANYCH Z EKSPLOATACJI DOI: 10.24136/atest.2018.285 Data zgłoszenia: 30.08.2018. Data akceptacji: 25.09.2018. W artykule przestawiono charakterystykę separatora koalescencyjnego substancji ropopochonych jako urzązenia niezbęnego o ochrony śroowiska gruntowo-wonego w ramach prowazonej na stacji emontażu gospoarki ściekowej. Przestawiono głównie zaganienia otyczące buowy, zasay ziałania i eksploatowania separatora, ale przee wszystkim właściwego jego oboru niezbęnego o zapewnienia prawiłowego poczyszczania ścieków przemysłowych powstających na stacji emontażu. WSTĘP Ścieki przemysłowe powstające w związku z eksploatacją stacji emontażu PWE to ścieki powstające w sektorach przyjmowania pojazów, magazynowania przyjętych pojazów oraz usuwania z pojazów elementów i substancji niebezpiecznych, w tym płynów eksploatacyjnych. Ścieki w sektorze przyjmowania i magazynowania PWE to głownie zanieczyszczone, wskutek wycieków płynów eksploatacyjnych, woy opaowe oraz woy roztopowe natomiast w hali emontażu, w której usuwane są z pojazów elementy i substancje niebezpieczne to zanieczyszczona woa pochoząca z mycia posazki hali emontażu w przypaku braku stosowania śroków sorpcyjnych o pochłaniana ewentualnych wycieków płynów eksploatacyjnych. Zanieczyszczeniami występującymi w ściekach powstających na stacji emontażu PWE w ww. sektorach są zawiesiny, różnego rozaju substancje olejowe (w tym węglowoory ropopochone) oraz inne substancje ekstrahujące się eterem naftowym, ale także metale ciężkie i ich związki oraz zanieczyszczenia pływające. Separator substancji ropopochonych, jako ważny element gospoarki ściekowej na stacji emontażu pojazów wycofanych z eksploatacji, powinien zapewniać prawiłowy przebieg procesu poczyszczania ścieków przemysłowych, czyli uzyskanie przez ścieki parametrów określonych aktualnie obowiązującymi przepisami prawnymi z zakresu ochrony śroowiska. Ścieki przemysłowe oprowazane ze stacji emontażu pojazów wycofanych z eksploatacji powinny być poane poczyszczeniu w stopniu wymaganym przepisami Rozporzązenia Ministra Śroowiska z nia 18 listopaa 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowazaniu ścieków o wó lub o ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkoliwych la śroowiska wonego (Dz. U. z 2014 r. nr 023, poz. 1800), tzn. opowiaać warunkom w zakresie zawartości zawiesiny ogólnej nie większej niż 100 mg/l, a węglowoorów ropopochonych nie większej niż 15 mg/l. Separatory substancji ropopochonych właśnie poprzez usunięcie ze ścieków przemysłowych, powstających na stacji emontażu PWE, zanieczyszczeń lżejszych o woy (substancji płynnych o ciężarze właściwym o 0,95 g/cm 3 ) oraz zatrzymanie części zawiesiny łatwo opaającej, oprowazają je o stanu spełniającego wymogi wynikające z przepisów z zakresu ochrony śroowiska. Szczegółowe wytyczne otyczące wymogów stosowania, a także typów, miejsc i sposobu zabuowy separatorów reguluje Rozporzązenie Ministra Śroowiska z nia 18 listopaa 2014 r. (Dz. U. z 2014 r. nr 023, poz. 1800) w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowazaniu ścieków o wó lub o ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkoliwych la śroowiska wonego, a także Polskie Normy PN-EN 858:2005 i PN-S- 02204:1997. 1. BUDOWA I ZASADA DZIAŁANIA SEPARATORA SUBSTANCJI ROPOPOCHODNYCH Separatory substancji ropopochonych mogą być wykonywane z żeliwa, stali, betonu i żelbetonu, a także z tworzyw sztucznych. Proukcja separatorów substancji ropopochonych poporząkowana jest polskiej normie PN-EN 858:2005 otyczącej konstrukcji, użytkowania prefabrykowanych separatorów ropopochonych oraz kontroli jakości i ich oboru [6,7]: PN-EN 858-1:2005 Instalacje ozielaczy lekkich płynów (np. olej i benzyna). Część 1: Zasay projektowania wyrobu, właściwości użytkowe i baania, znakowanie i sterowanie jakością PN-EN 858-2:2005 Instalacje ozielaczy lekkich płynów (np. olej, benzyna). Część 2: Wybór wymiarów nominalnych, instalowanie, eksploatacja i obsługa. Norma PN-EN 858:2005 zieli separatory na wie grupy [7]: Klasa I separatory koalescencyjne, la których stężenie substancji ropopochonych na opływie nie może przekraczać 5 mg/l. Klasa II separatory grawitacyjne, la których stężenie substancji ropopochonych na opływie nie może przekraczać 100 mg/l. Stację emontażu pojazów wycofanych z eksploatacji, na terenie której może wystąpić ryzyko skażenia śroowiska gruntowowonego substancjami ropopochonymi, wyposaża się w separator koalescencyjny substancji ropopochonych o wyajności ostosowanej o powierzchni objętej systemem oprowazania ścieków przemysłowych. Przykła separatora koalescencyjnego substancji ropopochonych przestawia rysunek 1. 66 AUTOBUSY 9/2018
Rys. 1. Separator koalescencyjny substancji ropopochonych [4] Separator koalescencyjny substancji ropopochonych jest urzązeniem przepływowym, w którym w sposób mechaniczny następuje ozielenie (separacja) zanieczyszczeń lekkich typu benzyna, olej napęowy, oleje pochozenia mineralnego itp. o reszty ścieków poczas ich przepływu. Separator koalescencyjny zapewnia wyższy stopień ozielania, niż separator grawitacyjny, ponieważ flotacja grawitacyjna wspomagana jest procesem koalescencji tj. powiększania się kropel prouktów ropopochonych poprzez wzajemne łączenie się, ozielanie ich o ścieków na zasazie sił grawitacji i wypływanie na powierzchnię ścieków. Sprawność separatora substancji ropopochonych zwiększają wkłay koalescencyjne, które w zależności o proucenta mogą mieć różne buowy i rozwiązania techniczne np. mogą to być: gąbki poliuretanowe, żaluzje stalowe, pakiety mające strukturę plastra miou itp. [2,6,7]. Przykła przekroju separatora kolescencyjnego substancji ropopochonych przestawia rysunek 2 Rys. 1. Przekrój separatora koalescencyjnego substancji ropopochonych typu RHI [13] Separator koalescencyjny substancji ropopochonych typu RHI przeznaczony jest o poczyszczania ścieków z substancji ropopochonych oraz zawiesiny łatwo opaającej, a więc o poczyszczania ścieków eszczowych z parkingów, róg, terenów utwarzonych, ścieków technologicznych z warsztatów, itp. oraz ścieków procesowych z myjni samochoowych. Jest zatem typem urzązenia, w które można wyposażyć stację emontażu PWE w celu ochrony śroowiska gruntowo-wonego na terenie i w otoczeniu stacji. Separator koalescencyjny substancji ropopochonych typu RHI wykonany jest w postaci prostopałościennego zbiornika pozielonego na wie komory: osaową i koalescencyjną. Na wlocie separator koalescencyjny wyposażony jest w eflektor, który zapewnia uspokojenie burzliwego (turbulentnego) wpływu ścieków o komory separatora. W umieszczonym w olnej części osaniku następuje osazanie się zawiesin mineralnych. Następnie ścieki wpływają o komory koalescencyjnej wyposażonej we wkła koalescencyjny w postaci prostopałościennej maty, w którym następuje koalescencja substancji ropopochonych i następnie ich flotacja na powierzchnię, gzie w górnej części separatora tworzą warstwę filmu olejowego. Z komory koalescencyjnej oczyszczone ścieki są kierowane poprzez zasyfonowy wylot wyposażony w automatyczne zamknięcie pływakowe o opływu i alej o obiornika. Wytarowany pływak stanowiący zamknięcie unosi się na granicy fazy wonej i substancji ropopochonych, a w momencie uzyskania maksymalnej pojemności magazynowania substancji ropopochonych opaając zamyka opływ ścieków z separatora. Uruchomienie automatycznego zamknięcia informuje jenocześnie o bezwzglęnej konieczności opróżnienia separatora z zgromazonych zanieczyszczeń ropopochonych. Aby prze osiągnięciem maksymalnej objętości otrzymać informację otyczącą poziomu cieczy lekkich, można zastosować urzązenie alarmowe, które generuje sygnał akustyczny przy osiągnięciu 80% maksymalnej objętości substancji ropopochonych, ając opowienią ilość czasu na opróżnienie separatora [10,13]. Na terenie stacji emontażu PWE separator koalescencyjny substancji ropopochonych najlepiej lokalizować jak najbliżej miejsc powstawania zanieczyszczeń, poza buynkiem i poza ciągiem komunikacyjnym, w miejscu umożliwiającym ojaz pojazu specjalistycznego oraz wykonanie przegląu eksploatacyjnego i czyszczenia separatora. W przypaku jego umiejscowienia w terenie najeznym (roga, parking, plac manewrowy itp.) należy zastosować oatkowo właz typu ciężkiego, przystosowany o występujących obciążeń. Lokalizacja separatora koalescencyjny substancji ropopochonych powinna również uniemożliwiać opływ o niego substancji wybuchowych i palnych oraz przemarzanie i nagrzewanie powyżej temperatury zapłonu olejów. Ponieważ separator substancji ropopochonych jest urzązeniem o montażu zewnętrznego, należy uprzenio przygotować wykop o jego posaowienia. Położe musi być poziome i płaskie, aby urzązenie mogło stać na całej powierzchni, poza tym położe powinno być wystarczająco nośne. W przypaku posaowienia separatora w gruntach nienośnych lub nawonionych wymagane jest sprawzenie warunków stateczności. Przy zabuowie separatora koniecznie należy zwrócić uwagę, aby górna krawęź pokrywy (poziom gruntu) była wystarczająco wysoko pona poziomem oniesienia owanianej powierzchni [7,10,13,]. 2. DOBÓR SEPARATORA KOALESCENCYJNEGO SUBSTANCJI ROPOPOCHODNYCH Wielkościami charakteryzującymi separator koalescencyjny substancji ropopochonych są: wielkość nominalna NS (równa przepustowości nominalnej separatora), postawowe parametry techniczne i konstrukcyjne zbiornika, pojemność magazynowania cieczy lekkich, opuszczalna grubość warstwy substancji ropopo- 9/2018 AUTOBUSY 67
chonych, pojemność całkowita separatora, oraz pojemność osanika zintegrowanego z separatorem. Opowieni obór przepustowości nominalnej separatora gwarantuje niezawone ziałanie urzązenia i prawiłowe poczyszczanie ścieków. Wielkość nominalną separatora obiera się o ilości i rozaju opływających ścieków uwzglęniając: ilość zanieczyszczeń o oseparowania, skła fizyczno-chemiczny opływających ścieków, ciężar właściwy substancji ropopochonych, wymagany stopień poczyszczenia ścieków na opływie z separatora [2,5]. Sposób oboru wielkości separatora koalescencyjnego substancji ropopochonych określa norma PN-EN 858-2:2005 Instalacje ozielaczy lekkich płynów (np. olej, benzyna). Część 2: Wybór wymiarów nominalnych, instalowanie, eksploatacja i obsługa. Weług normy wielkość nominalną separatora obiera się korzystając ze wzoru: NG Qr f x Qs f [-] (7) gzie: Q r nominalne natężenie przepływu ścieków eszczowych [m 3 /s], Q maksymalny przepływ ścieków technologicznych [m 3 /s], x s f współczynnik utrunienia separacji [-], f współczynnik zależny o ciężaru właściwego lekkiej cieczy o oseparowania [-]. Współczynnik f uwzglęnia zróżnicowane wartości ciężaru właściwego cieczy lekkich i obierany jest na postawie tabeli 1. Tab 1. Wartości współczynnika obliczeniowego Ciężar właściwy miaroajnej cieczy lekkiej [g/cm 3 ] f [7] Współczynnik ciężaru właściwego f [-] o 0,85 1 o 0,85 o 0,90 1,5 o 0,90 o 0,95 2 Zgonie z Rozporzązenia Ministra Śroowiska z nia 18 listopaa 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowazaniu ścieków o wó lub o ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkoliwych la śroowiska wonego (Dz. U. z 2014 r. nr 023, poz. 1800), woy opaowe z powierzchni szczelnej pochozące z sektora przyjmowania i magazynowania PWE, powinny być oczyszczone w ilości, jaka powstaje z opaów o częstości występowania jeen raz w roku i czasie trwania 15 minut, lecz w ilości nie mniejszej niż powstająca z opaów o natężeniu co najmniej 15 l na sekunę na 1 ha, w taki sposób aby w opływie zawartość zawiesiny ogólnej była nie większa niż 100 mg/l, a substancji ropopochonych nie większa niż 15 mg/l [9]. Przy obliczaniu natężenia przepływu ścieków eszczowych powstających na stacji emontażu w sektorze przyjmowania i magazynowania PWE należy uwzglęnić rozaj i wielkość terenu z którego pochozą ścieki, intensywność opaów w anym regionie oraz gęstość separowanych substancji. Natężenie przepływu ścieków eszczowych określa się korzystające ze wzoru: Q r q F [m 3 /s], (1) gzie: współczynnik spływu powierzchniowego [-], q natężenie eszczu miaroajnego o określonym prawpoobieństwie wystąpienia i czasie trwania [m 3 /s ha], F powierzchnia spływu (zlewni, terenu) [ha]. Współczynnik spływu wyraża stosunek ilości woy eszczowej, która spłynie z anej powierzchni, o ilości która spała na tę powierzchnię. Wartość współczynnika spływu zależy o rozaju pokrycia powierzchni zlewni, rozaju zabuowy, ale również o spaku terenu, nachylenia achów, czasu trwania i natężenia opau. Największy wpływ na wartość współczynnika spływa ma rozaj pokrycia powierzchni i latego w praktyce jest ona o niej uzależniona [2]. Natężenie eszczu określa się w oparciu o wzory wg prof. W. Błaszczyka: A q 0,667 t [m 3 /(s ha)] (2) gzie: t czas trwania eszczu [min], A współczynnik zależny o prawopoobieństwa pojawienia się eszczu oraz śreniej rocznej wysokości opau. Określa się go korzystające ze wzoru: A 3 2 6,631 H c [-] (2) gzie: H normalny opa roczny la omawianego terenu [mm] c liczba lat przypaających na jeno zarzenie eszczu o natężeniu równym lub większym o przyjętego natężenia eszczu. Przy obliczaniu maksymalnego przepływu ścieków technologicznych uwzglęnia się ilości zużywanej woy o mycia posazki w hali emontażu, w której usuwane są z pojazów elementy i substancje niebezpieczne, i w której nastąpił ewentualny wyciek płynów eksploatacyjnych. W przypaku stosowania w hali emontażu śroków sorpcyjnych o pochłaniania substancji ropopochonych natężenie przepływu ścieków technologicznych związanych z ewentualnym wyciekiem płynów eksploatacyjnych można określić jako znikome i nie mające wpływu na wielkość przepływu separatora. Separatory powinny posiaać opowieniej wielkości osaniki. Minimalna wielkość osanika powinna być określana w zależności o wielkości nominalnej separatora. Dla separatora koalescencyjnego substancji ropopochonych sposób oboru osanika określa norma PN-EN 858-2:2005. Weług normy w przypaku separatorów substancji ropopochonych, la których stężenie substancji ropopochonych na opływie nie przekracza 15 mg/l objętość osanika obiera się na postawie wyliczonej wielkości nominalnej separatora (NS) wg wzoru: NS Vo 200 [m 3 ] (7). f 68 AUTOBUSY 9/2018
3. EKSPLOATACJA SEPARATORA KOALESCENCYJ- NEGO SUBSTANCJI ROPOPOCHODNYCH Warunkiem efektywnej pracy separatora koalescencyjnego substancji ropopochonych jest właściwa jego eksploatacja. Przepisy prawne onoszące się o warunków eksploatacji separatorów substancji ropopochonych określone zostały m.in. przez Ustawę z nia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony śroowiska (Dz.U. 2017 r. poz. 519 z póź.zm.), Ustawę z nia 14 grunia 2012 r. o opaach (Dz.U. 2018 r. poz. 21, z póż.zm.) oraz Rozporzązenie Ministra Śroowiska z nia 18 listopaa 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowazaniu ścieków o wó lub o ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkoliwych la śroowiska wonego (Dz. U. z 2014 r. nr 023, poz. 1800). Eksploatacja separatora koalescencyjnego substancji ropopochonych powinna być zgona z przepisami ustawy Prawo ochrony śroowiska. W rozumieniu ustawy Prawo ochrony śroowiska eksploatacja urzązenia w sposób zgony z wymaganiami ochrony śroowiska jest obowiązkiem właściciela, chyba że wykaże on, iż właającym nim na postawie tytułu prawnego jest inny pomiot. Wymagania, które stacjonarne urzązenie techniczne powinno spełniać w trakcie jego normalnej eksploatacji związane są przee wszystkim z koniecznością przestrzegania stanarów zarówno jakości śroowiska (imisyjnych), jak i norm określających opuszczalną wielkość emisji substancji o śroowiska (emisyjnych). Oziaływanie urzązenia nie powinno powoować pogorszenia stanu śroowiska w znacznych rozmiarach lub zagrożenia życia lub zrowia luzi. Do obowiązków użytkownika urzązenia zgonie z przepisami Ustawy Prawo ochrony śroowiska należą m.in.: okonywanie ciągłych pomiarów wielkości emisji, ewiencjonowania wyników przeprowazonych pomiarów oraz ich przechowywania przez 5 lat o zakończenia roku kalenarzowego, którego otyczą, a także przekłaania ich właściwym organom ochrony śroowiska oraz wojewózkiemu inspektorowi ochrony śroowiska [3,12]. Zabiegi eksploatacyjne separatora koalescencyjnego substancji ropopochonych otyczą również usuwania zgromazonych substancji ropopochonych i osau. Ustawa o opaach reguluje kwestię opowiezialności wytwórcy opaów za ich zagospoarowanie. Mieszaniny wono-olejowe i osay zaolejone, które gromazą się w separatorze koalescencyjnym substancji ropopochonych, na postawie wyanego o Ustawy o opaach Rozporzązenia Ministra Śroowiska z nia 9 grunia 2014 r. w sprawie katalogu opaów (Dz.U. 2014 r. poz. 1923 ), zaliczane są o grupy opaów niebezpiecznych o koach 13 05 02* - szlamy z owaniania olejów w separatorach oraz 13 05 07* - zaolejona woa z owaniania olejów w separatorach. Użytkownik separatora zgonie z przepisami ustawy o opaach jest zobowiązany o gospoarowania wytworzonymi przez siebie opaami. W przypaku, gy nie jest on w stanie wykonać tego obowiązku ustawa zobowiązuje wytwórcę opaów o zlecenia wykonania obowiązku gospoarowania opaami innemu pomiotowi posiaającemu zezwolenie właściwego organu na prowazenie ziałalności w zakresie gospoarki opaami, chyba że ziałalność taka nie wymaga uzyskania zezwolenia. Zatem firma wykonująca usługę czyszczenia separatorów powinna mieć uregulowany stan formalnoprawny w zakresie wytwarzania opaów. Wyspecjalizowana firma wykonując usługi czyszczenia separatora staje się wytwórcą opau i ponosi z tego tytułu wszelką opowiezialność wynikająca z przepisów Ustawy o opaach. Jako poświaczenie wykonania czyszczenia i obioru zanieczyszczeń przez uprawnioną firmę użytkownik separatora otrzymuje Kartę ewiencji opau oraz Kartę przekazania opau, które jest zobowiązany przechowywać i okazywać na żąanie organu przeprowazającego kontrolę. Częstotliwość czyszczenia zależy o szybkości gromazenia się opaów. Powinno być ono przeprowazane zawsze po wypełnieniu przez osay połowy objętości osanika lub wyczerpaniu w 4/5 maksymalnej pojemności przetrzymania olejów, lecz nie rzaziej niż raz na pół roku. Każorazowo przy opróżnianiu separatora należy oczyścić wkła koalescencyjny, a także sprawzić jego funkcjonowanie [7,8,11]. Prawiłowa eksploatacja separatora koalescencyjnego substancji ropopochonych wymaga również przeprowazania przegląów eksploatacyjnych. Zgonie z Rozporzązenia Ministra Śroowiska w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowazaniu ścieków o wó lub o ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkoliwych la śroowiska wonego, przegląów eksploatacyjnych urzązeń oczyszczających należy okonywać co najmniej 2 razy w roku. Eksploatacja powinna obywać się zgonie z instrukcją obsługi i konserwacji urzązeń oczyszczających, a czynności z nią związane onotowane w zeszycie eksploatacji tego urzązenia. Do najważniejszych czynności z zakresu przegląu i konserwacji separatora koalescencyjnego substancji ropopochonych prowazonych przez wyspecjalizowaną firmę należą: pomiar grubości warstwy cieczy lekkich i warstwy osaów (ocena stopnia obciążenia urzązenia szlamem i substancjami ropopochonymi), zewnętrzna kontrola elementów wyposażenia oraz ocena poprawności ziałania, baania laboratoryjne ścieków, założenie i prowazenie księgi eksploatacji. Książka eksploatacji separatora zawiera m.in. informacje otyczące: typu separatora, proucenta, NS separatora i wielkość osanika, opisu stanu technicznego, ale także ilości i rozaju opaów usuwanych z separatora czy termin kolejnego jego oczyszczania [7,9]. PODSUMOWANIE Separator koalescencyjny substancji ropopochonych to urzązenie przeznaczone o poczyszczania, powstających na stacji emontażu pojazów wycofanych z eksploatacji, ścieków przemysłowych z zawiesiny i substancji ropopochonych. Stanowi on jenocześnie, w przypaku ewentualnych nagłych wycieków płynów eksploatacyjnych, barierę ochronną la skażeń śroowiska gruntowo wonego na terenie stacji emontażu i/lub w jej otoczeniu. Aby separator koalescencyjny substancji ropopochonych spełniał swoje przeznaczenie w gospoarce ściekowej prowazonej na stacji emontażu powinien być ostosowany o powierzchni objętej systemem oprowazania ścieków przemysłowych. Właściwy obór separatora zapewni opowienie warunki pracy systemu poczyszczania ścieków oraz skuteczność usuwania substancji ropopochonych i zawiesiny ogólnej, na poziomie określonym przepisami w zakresie ochrony śroowiska. Natomiast postawowy warunek skuteczności ziałania separatora substancji ropopochonych zapewni prawiłowa eksploatacja separatora oraz jego konserwacja, w tym szczególnie okresowe czyszczenie oraz wymiana uszkozonych elementów. BIBLIOGRAFIA 1. Bolt A., Kanalizacja. Projektowanie, wykonanie, eksploatacja, Wyawnictwo Seiel-Przywecki Sp. z o.o., Warszawa 2012 2. Eel R., Owanianie róg, Wyawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 2006 3. Górski M., Prawo ochrony śroowiska, Wyawnictwo Wolters Kluwer SA, Warszawa 2014 4. http://fors.pl/pliki/prezentacja2006_02_07.pf, Doświaczenia stacji emontażu w zakresie aspektów technicznych, Stowarzyszenie Forum Recyklingu Samochoów 9/2018 AUTOBUSY 69
5. Królikowska J., Królikowski A., Woy opaowe. Oprowazanie, zagospoarowanie, poczyszczanie i wykorzystanie, Wyawnictwo Seiel-Przywecki Sp. z o.o., Warszawa 2012 6. PN-EN 858-1:2005 Instalacje ozielaczy lekkich płynów (np. olej i benzyna). Część 1: Zasay projektowania wyrobu, właściwości użytkowe i baania, znakowanie i sterowanie jakością 7. PN-EN 858-2:2005 Instalacje ozielaczy lekkich płynów (np. olej, benzyna). Część 2: Wybór wymiarów nominalnych, instalowanie, eksploatacja i obsługa 8. Rozporzązenie Ministra Śroowiska z nia 9 grunia 2014 r. w sprawie katalogu opaów (Dz.U. 2014 r. poz. 1923) 9. Rozporzązenia Ministra Śroowiska z nia 18 listopaa 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowazaniu ścieków o wó lub o ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkoliwych la śroowiska wonego (Dz. U. z 2014 r. nr 023, poz. 1800) 10. Słyś D., Zrównoważone systemy owaniania miast, Dolnośląskie Wyawnictwo Eukacyjne, Wrocław 11. Ustawa z nia 14 grunia 2012 r. o opaach (Dz.U. 2018 r. poz. 21, z póż.zm.) 12. Ustawa z nia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony śroowiska (Dz.U. 2017 r. poz. 519 z póź.zm.) 13. www. separator.eom.pl The separator for oil-erive substances - an important element to the wastewater ischarge system at a station for ismantling of exploite vehicles The article presents the characteristics of the coalescence separator of oil erive substances, as a evice necessary to protect the soil an water environment as part of the wastewater ischarge system carrie out at the station. The scope of the articles inclues issues regaring mainly the construction, operation principle an exploitation separator an its proper selection necessary to ensure pretreatment of inustrial wastewater generate at the ismantling station. Autor: r inż. Krzysztof Rećko Politechnika Częstochowska, Wyział Infrastruktury i Śroowiska 70 AUTOBUSY 9/2018