Krajowy Program Gospodarki Odpadami

Transkrypt

1 Krajowy Program Gospodarki Odpadami KPGO został sporządzony jako realizacja przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 oraz z 2002 r. Nr 41, poz. 365 i Nr 113, poz. 984), która w rozdziale 3 art wprowadza obowiązek opracowania planów na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony Środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz oraz z 2002 r. Nr 143, poz. 1196) termin uchwalenia pierwszego krajowego planu gospodarki odpadami upływa 31 października 2002 r. Zgodnie z polskim i unijnym prawodawstwem w dziedzinie odpadów do opracowania zakresu zadań przyjęto następujące zasady postępowania z odpadami: - zapobieganie i minimalizacja powstawania odpadów, - zapewnienie odzysku, w tym głównie recyklingu odpadów, których powstania w danych warunkach techniczno-ekonomicznych nie da się uniknąć, - unieszkodliwianie odpadów (poza składowaniem), - bezpieczne dla zdrowia ludzkiego i środowiska składowanie odpadów, których nie da się, z uwagi na warunki techniczno-ekonomiczne, poddać procesom odzysku lub unieszkodliwiania. Dla potrzeb konstrukcji planu dokonano podziału odpadów na 2 zasadnicze grupy: - odpady powstające w sektorze komunalnym: odpady komunalne, odpady opakowaniowe, komunalne osady ściekowe, - odpady powstające w sektorze gospodarczym: odpady przemysłowe. Z uwagi na fakt, że w każdym z wyżej wymienionych sektorów powstają odpady o charakterze niebezpiecznym, tę grupę wydzielono i omówiono oddzielnie. Krajowy plan gospodarki odpadami został opracowany w oparciu o analizę poszczególnych grup odpadów, zawartych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206). Analiza ta dotyczyła w szczególności stanu aktualnego gospodarki odpadami w poszczególnych grupach (źródła

2 wytwarzania, bilans odpadów, charakterystyka jakościowa odpadów, istniejące możliwości odzysku i unieszkodliwiania). Na podstawie dotychczasowych trendów określono prognozy zmian ilości i jakości odpadów. Dane te stały się podstawą do określenia celów, a następnie zadań. Przedstawiono warianty rozwiązań techniczno-technologicznych i organizacyjnych wraz z określeniem kosztów oraz ich oceny w aspekcie kryteriów ochrony środowiska. Stan aktualny gospodarki odpadami w Polsce W 2000 r. wytworzono w Polsce ogółem tys. Mg odpadów, w tym: - odpady komunalne oszacowano na poziomie: tys. Mg, - odpady komunalne: tys. Mg, w tym odpady opakowaniowe: tys. Mg, - komunalne osady ściekowe: 360 tys. Mg. (w przeliczeniu na suchą masę) - w sektorze gospodarczym tys. Mg odpadów, w tym tys. Mg odpadów niebezpiecznych. W wyniku selektywnej zbiórki odpadów prowadzonej na terenie 30% gmin w Polsce wydzielono ok.148 tys. Mg makulatury, szkła, tworzyw sztucznych i metali, co stanowi ok. 1,1% całości wytwarzanych odpadów komunalnych. Osobnym problemem są odpady pochodzące z przemysłu. Największe ilości odpadów wytwarza przemysł wydobywczy, następnie energetyczny i rolno-spożywczy. Największy stopień (powyżej 80%) odzysku i unieszkodliwiania (z wyłączeniem składowania) wykazują odpady z przemysłu drzewnego (87%), hutniczego (83,8%) oraz wydobywczego (81,7%), natomiast najmniejszy - odpady powstające w przemyśle chemicznym (29,2%). Na składowiskach deponowane są (w największej ilości) odpady powstające w przemyśle chemicznym, a w szczególności w przemyśle chemii nieorganicznej (fosfogipsy) - 67,1%, a także energetycznym - 22,7% i remontowo-budowlanym -12,9%, 25 tys. Mg specyficznych odpadów medycznych.

3 Na ogólną ilość odpadów niebezpiecznych powstających w procesach przemysłowych i działalności usługowej ok. 30% podlega procesowi odzysku, ok. 67% procesowi unieszkodliwiania (w tym ok. 12% poprzez składowanie), a magazynowaniu z przeznaczeniem do odzysku i unieszkodliwiania - ok. 2% odpadów niebezpiecznych. Według informacji zawartych, w KPGO wytwarzanie odpadów w Polsce jest nierównomierne przestrzennie - ponad 70% odpadów powstaje w trzech województwach Polski południowej: śląskim, dolnośląskim i małopolskim. Najmniej odpadów wytwarzanych jest w północnowschodniej części kraju: w województwie warmińsko-mazurskim i podlaskim powstaje poniżej 1% całego strumienia odpadów. Największe ilości odpadów nagromadzono na składowiskach w województwach dolnośląskim i śląskim. - odpady niebezpieczne powstające w gospodarstwach domowych, które kierowane są obecnie ze strumieniem odpadów komunalnych na składowiska komunalne, - odpadowe odczynniki chemiczne w szkołach niższego szczebla, są magazynowane w szkołach. Innym ważnym problemem wymagającym rozwiązania jest poddanie procesom odzysku/unieszkodliwiania takich rodzajów odpadów, które obecnie deponowane są na składowiskach ze względu na brak możliwości technologicznych ich przerobu. Są to: fosfogipsy, odpady flotacyjne z przeróbki rud miedzi, cynku i ołowiu, węgla kamiennego, żużle z drugiego przetopu z hutnictwa cynku, żużle z przetopu ołowiu z hutnictwa ołowiu. Należy również zwrócić uwagę na zwiększenie odzysku/unieszkodliwiania osadów z zakładowych oczyszczalni ścieków z różnych gałęzi przemysłu, szlamów z obróbki metali oraz materiałów ściernych.

4 W 2000 r. wytworzono w Polsce tys. Mg odpadów niebezpiecznych, w tym: tys. Mg odpadów powstających w procesach przemysłowych i działalności usługowej, tys. Mg odpadów powstających w gospodarstwach domowych, - 1,2 tys. Mg odpadowych odczynników chemicznych, - 25 tys. Mg specyficznych odpadów medycznych. Istotnym problemem gospodarki odpadami najszybszego Polsce, wymagającym jak najszybszego rozwiązania są: - odpady niebezpieczne powstające w gospodarstwach domowych, które kierowane są obecnie ze strumieniem odpadów komunalnych na składowiska komunalne, - odpadowe odczynniki chemiczne w szkołach niższego szczebla, które są magazynowane w szkołach. Szczególnych zasad postępowania wymagają odpady niebezpieczne takie jak: - odpady zawierające PCB, - oleje odpadowe, - baterie i akumulatory, - odpady zawierające azbest, - pestycydy, - zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne, - wycofane z eksploatacji pojazdy, - specyficzne odpady medyczne, - odpadowe materiały wybuchowe.

5 KPGO zawiera również prognozę dotyczącą ilości odpadów powstających najbliższej przyszłości, niestety wykazuje ona tendencję wzrostową i wynosi odpowiednio: w 2006 r tys. Mg, w 2010 r tys. Mg, w 2014 r tys. Mg. W omawianym dokumencie znalazły się również zapisy, dotyczące celów i zadań koniecznych do realizacji w ramach prowadzenia właściwej i skutecznej gospodarki odpadami. W KPGO w części dotyczącej odpadów pochodzących z sektora komunalnego przy rozpatrywaniu poszczególnych rozwiązań technicznych wzięto pod uwagę konieczność: - odzysku i unieszkodliwiania (poza składowaniem) odpadów komunalnych ulegających biodegradacji dla osiągnięcia w 2010 r. redukcji ilości tych odpadów kierowanych do składowania do poziomu 75% odpadów wytworzonych w 1995 r. (4 380 tys.), - redukcji do poziomu 50% odpadów komunalnych ulegających biodegradacji składowanych w roku 2013 (również w odniesieniu do odpadów wytworzonych w 1995 r.), - zapewnienia odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych dla osiągnięcia w roku 2007: - poziomu odzysku - 50%, - poziomu recyklingu - 25%, - wydzielenia odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów komunalnych przez selektywną zbiórkę, - wydzielenia odpadów komunalnych oraz odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych. Realizacji postawionych założeń ma służyć zaplanowanie budowy nowoczesnych instalacji do segregacji, przeróbki i uszlachetniania odzyskiwanych z odpadów surowców oraz zamykanie składowisk przestarzałych technologicznie z jednoczesną redukcją ich ilości. Największe zaległości konieczne do nadrobienia wynikają z wprowadzenia w życie przepisów zgodnych z prawodawstwem UE, dotyczącym odpadów przemysłowych

6 i niebezpiecznych. Budowa nowoczesnych instalacji odzysku i przetwarzania odpadów tego typu, modernizacja i rekultywacja dotychczasowych składowisk, utworzenie nowoczesnych składowisk odpadów niebezpiecznych, to tylko niektóre zadania, których wykonanie zakłada się do roku Nakłady na przedsięwzięcia inwestycyjne określone w KPGO kształtują się łącznie w latach na poziomie: ,9 mln zł, w tym: w sektorze komunalnym: 8 777,0 mln zł, w sektorze gospodarczym: 2 014,4 mln zł, w zakresie zaś realizacji zadań dotyczących gospodarowania odpadami niebezpiecznymi koszty określono na poziomie: 997,4 mln zł.