Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych

INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W BIAŁYMSTOKU Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych w wodach płynących i stojących województwa podlaskiego w latach 2007 2009 WIOŚ BIAŁYSTOK, grudzień 2010

2

1. METODYKA OCENY 1 Podstawą do oceny eutrofizacji był wyniki państwowego monitoringu środowiska z lat 2007 2009. Analizie poddano wyniki badań z lat 2007 2009, ze wszystkich monitorowanych punktów pomiarowo kontrolnych (ppk), z pominięciem danych z ppk objętych jedynie monitoringiem pod kątem wód wyznaczonych do bytowania ryb (punkty celowe objęte programem MORY). Ocenę wykonano na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008), przy czym w przypadku jezior nie uwzględniono zapisów pkt. III 2, części A załącznika 3 do tego rozporządzenia. 1.1. Metodyka oceny eutrofizacji rzek Ocenę wykonano na podstawie wyników badanych elementów biologicznych (w zależności od typu rzeki: chlorofil a lub fitobentos) i fizykochemicznych (wybrane wskaźniki charakteryzujące warunki biogenne, warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne: BZT5, OWO, azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot, fosfor oraz fosforany). Jako wartość graniczną, powyżej której występuje eutrofizacja przyjmowano stężenie właściwe dla dobrego stanu wód (II klasa). Przy ocenie nie brano pod uwagę tlenu rozpuszczonego. W przypadku braku wyników badań elementów biologicznych, ocenę eutrofizacji wykonywano na podstawie elementów fizykochemicznych. W przypadku elementu biologicznego fitobentosu ocenę wykonano w oparciu o wartości graniczne indeksu okrzemkowego IO 2 które są zróżnicowane w zależności od typu abiotycznego. ocena eutrofizacji rzek w punktach pomiarowo kontrolnych (ppk) Przy wykonywaniu oceny dla ppk pod uwagę brano wyniki jedynie z punktów pomiarowo kontrolnych, dla których spełnione było kryterium minimalnej ilości 4 pomiarów w roku w przynajmniej jednym z lat objętych oceną. W przypadku, gdy dla danego punktu nie był spełniony powyższy warunek, oceny eutrofizacji nie wykonano. Wyniki uzyskane dla danego wskaźnika w latach 2007 2009 traktowane były jako całościowy zbiór danych, z którego wyliczano się średnią, stężenie maksymalne lub percentyl 90. Punkt pomiarowo kontrolny był uznawany za eutroficzny, jeśli: badany w tym punkcie wskaźnik biologiczny zaklasyfikowany został do III, IV lub V klasy (stan wód umiarkowany, słaby lub zły), lub: badany w tym punkcie wskaźnik biologiczny zaklasyfikowany został do I lub II klasy (stan wód bardzo dobry lub dobry), a przynajmniej jeden oznaczonych wskaźników fizykochemicznych przekroczyło wartości określone dla II klasy jakości wód powierzchniowych, lub: brak jest wyników badań biologicznych, zaś przynajmniej jeden oznaczonych wskaźników fizykochemicznych przekroczyło wartości określone dla II klasy jakości wód powierzchniowych. Wody w punkcie pomiarowym nie uznawano za zeutrofizowane, jeśli żaden z ocenianych wskaźników nie wykazywał eutrofizacji. 1 wg Ocena eutrofizacji wód powierzchniowych za lata 2007 2009 wykonana przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska na podstawie danych Państwowego Monitoringu Środowiska, GIOŚ, Warszawa 2010 2 Wartości graniczne przyjęto wg opracowania Uzupełnienie metodyk badania i klasyfikacji elementów biologicznych na podstawie fitobentosu dla potrzeb oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzecznych i jeziornych wraz z wykorzystaniem danych w europejskim ćwiczeniu interkalibracyjnym J.Picińska Fałtynowicz, J. Błachuta, Wrocław 2010, praca wykonana na zlecenie GIOŚ. 3

ocena eutrofizacji rzek w jednolitej części wód (JCW) Przy wykonywaniu oceny wyniki uzyskane dla danego wskaźnika fizykochemicznego we wszystkich ppk leżących w obrębie tej JCW traktowano jako całościowy zbiór danych. Dla takiego zbioru wyliczano, w zależności od ilości wyników, odpowiedni percentyl lub stężenie. W przypadku elementów biologicznych do oceny eutrofizacji przyjmowano wynik uzyskany dla ppk znajdującego się na zamknięciu tej jednolitej części wód, lub najbliżej zamknięcia. W przypadku dostępności dla danego ppk danych biologicznych (chlorofil a, fitobentos) z dwóch lub trzech lat objętych oceną, pod uwagę brane były dane najnowsze. Jednolita część wód uznawana była za eutroficzną, jeśli: przyjęty do oceny wskaźnik biologiczny zaklasyfikowany został do III, IV lub V klasy (stan wód umiarkowany, słaby lub zły), lub: przyjęty do oceny wskaźnik biologiczny zaklasyfikowany został do I lub II klasy (stan wód bardzo dobry lub dobry), a przynajmniej jeden z oznaczonych wskaźników fizykochemicznych przekroczył wartości określone dla II klasy jakości wód powierzchniowych, lub: brak jest wyników badań biologicznych, zaś przynajmniej jeden z oznaczonych wskaźników fizykochemicznych przekroczył wartości określone dla II klasy jakości wód powierzchniowych. Jednolita część wód nie była uznana za zeutrofizowaną, jeśli żaden ze wskaźników ocenianych nie wykazał eutrofizacji. 1.2. Metodyka oceny eutrofizacji zbiorników zaporowych Ocenę wykonuje się dla całych zbiorników (nie wykonuje się oceny w punktach pomiarowych) na podstawie wyników uzyskanych dla elementów biologicznych (w zależności od dostępnych danych odpowiednio: fitoplankton, fitobentos bądź makrobezkręgowce) i fizykochemicznych (wybrane wskaźniki charakteryzujące warunki biogenne oraz warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne: BZT5, azot azotanowy, azot oraz fosfor ). W przypadku zlokalizowania na danym zbiorniku kilku ppk, dane z tych punktów, dla poszczególnych wskaźników, traktowano jako jeden zbiór. Granice klas dla elementów fizykochemicznych przyjmuje się analogicznie jak dla rzek, niezależnie od kategorii zbiornika. Uwzględnia się wyniki jedynie z punktów pomiarowo kontrolnych, dla których spełnione było kryterium minimalnej ilości 3 wyników w przynajmniej jednym z lat objętych oceną. W części dotyczącej elementów biologicznych ocenę wykonano na podstawie wytycznych GIOŚ. 3 W przypadku, kiedy na zbiorniku wyznaczono więcej niż 1 punkt pomiarowo kontrolny, wszystkie wyniki dla każdego analizowanego elementu biologicznego z tych punktów uśredniano. Jeżeli w analizowanym okresie zbiornik był objęty monitoringiem w ramach kilku cykli rocznych, to w przypadku elementów biologicznych brano wyniki najnowsze. Zbiornik zaporowy uznawano za zeutrofizowany, jeśli: wyniki dla wskaźników biologicznych wskazywały na III, IV lub V klasę (potencjał wód umiarkowany, słaby lub zły), lub: 3 Wytyczne metodyczne do przeprowadzenie monitoringu i oceny potencjału ekologicznego zbiorników zaporowych w Polsce; wersja 2010 J. Picińska Fałtynowicz, J. Błachuta; IMGW 2010, opracowanie wykonane na zlecenie GIOŚ. 4

wyniki dla wskaźników biologicznych wskazywały na I lub II klasę (potencjał wód dobry lub powyżej dobrego), a przynajmniej jeden z oznaczonych wskaźników fizykochemicznych przekroczył wartości określone dla II klasy, lub: brak było wyników badań biologicznych, zaś przynajmniej jeden z oznaczonych wskaźników fizykochemicznych charakteryzujących warunki biogenne przekroczył wartości określone dla II klasy jakości. Zbiornik zaporowy nie uznawano za zeutrofizowany, jeśli żaden ze wskaźników ocenianych wg wyżej określonych zasad nie wykazywał eutrofizacji. 1.3. Metodyka oceny eutrofizacji jezior Ocenę wykonano dla jednolitych części wód oraz (oceny nie wykonywano w ppk). Ocenę wykonano na podstawie wyników elementów biologicznych (chlorofil a, fitobentos OIJ oraz makrofity Makrofitowy Indeks Stanu Ekologicznego ESMI) i fizykochemicznych (przezroczystość, azot i fosfor ). Pod uwagę brano wyniki jedynie z punktów pomiarowo kontrolnych, dla których spełnione było kryterium minimalnej ilości 3 wyników dla danego wskaźnika w przynajmniej jednym z lat objętych oceną. W przypadku chlorofilu a oraz elementów fizykochemicznych, podstawą do stwierdzenia eutrofii wód jezior były średnie wartości wyników badań. Ocenę wykonano na podstawie zbioru wyników ze wszystkich punktów danego jeziora dla okresu 2007 2009, niezależnie od tego, z którego roku one pochodziły. Jeżeli na jeziorze zlokalizowanych było kilka ppk, to dla każdego elementu fizykochemicznego przyjętego do oceny należy obliczano jedną wartość dla całego jeziora. Jeżeli w analizowanym okresie jezioro było objęte monitoringiem w ramach kilku cykli rocznych, to w przypadku elementów biologicznych (chlorofil a, fitobentos i makrofity) pod uwagę brano wyniki najnowsze. Dla fitobentosu ocenę wykonano w oparciu o wartości graniczne indeksu okrzemkowego IOJ 4 Jeziorna jednolita część wód uznawana była za eutroficzną, jeśli: wyniki dla wskaźników biologicznych wskazały na III, IV lub V klasę (stan wód umiarkowany, słaby lub zły), lub: wyniki dla wskaźników biologicznych wskazały na I lub II klasę (stan wód bardzo dobry lub dobry), a przynajmniej jeden z oznaczonych wskaźników fizykochemicznych przekroczył wartości określone dla II klasy jakości, lub: brak było wyników badań biologicznych, zaś przynajmniej jeden z oznaczonych wskaźników fizykochemicznych przekroczyło wartości określone dla II klasy jakości. Jednolita część wód jeziornych nie była uznawana za zeutrofizowaną, jeśli żaden ze wskaźników ocenianych wg wyżej określonych zasad nie wykazywał eutrofizacji. 4 op. cit. 2 5

2. WYNIKI OCENY EUTROFIZACJI 2.1. Ocena eutrofizacji wód płynących RZEKI ocena eutrofizacji rzek w punkcie (ppk) Ocenie stopnia eutrofizacji za lata 2007 2009 podlegało 58 rzek województwa podlaskiego w 90 punktach pomiarowo kontrolnych (ppk). Reprezentowały one dziewięć typów abiotycznych, w tym jeden typ nieokreślony (tabela 1). W wyniku oceny stwierdzono, iż 59 ppk (65,6%) podlegało procesowi eutrofizacji ze źródeł komunalnych. Parametrami biologicznymi wziętymi do oceny eutrofizacji ze źródeł komunalnych w ppk były: chlorofil a i/lub fitobentos. We wszystkich spośród 25 ppk, gdzie wykonano ocenę pod kątem stężenia chlorofilu a nie stwierdzono eutrofizacji komunalnej. Natomiast w 25 spośród 63 ppk, gdzie brano pod uwagę fitobentos, stwierdzono eutrofizację komunalną. W przypadku wskaźników fizykochemicznych najwięcej przekroczeń notowano w przypadku fosforanów (40 przekroczeń), następnie OWO (26 przekroczeń), azotu Kjeldahla (26 przekroczeń), fosforu ogólnego (17 przekroczeń), azotu azotanowego (11 przekroczeń), BZT 5 (7 przekroczeń), azotu ogólnego (5 przekroczeń), azotu amonowego (4 przekroczenia). Szczegółowe wyniki eutrofizacji rzek w punktach pomiarowo kontrolnych przedstawiono na mapie 1 oraz w załączniku 1. Tabela 1. Ocena eutrofizacji komunalnej za lata 2007 2009 w punktach pomiarowo kontrolnych. Typ abiotyczny rzeki Nr typu Nazwa typu Liczba ocenianych PPK Liczba ppk, w których stwierdzono eutrofizację Wskaźnik biologiczny wzięty do oceny 17 Potok nizinny piaszczysty 26 23 fitobentos 18 Potok nizinny żwirowy 8 4 fitobentos 19 Rzeka nizinna piaszczysto gliniasta 15 12 fitobentos 20 Rzeka nizinna żwirowa 5 0 fitobentos 21 Wielka rzeka nizinna 3 3 chlorofil a 23 Potok lub strumień na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych 6 5 fitobentos 24 Rzeka w dolinie zatorfionej 12 9 chlorofil a fitobentos 25 Rzeka łącząca jeziora 8 2 chlorofil a, fitobentos 0 Nieokreślony 7 1 fitobentos, chlorofil a RAZEM: 90 59

Mapa 1. Eutrofizacja w punktach pomiarowo kontrolnych (ppk) na podstawie badań 2007 2009. 7

b) ocena eutrofizacji rzek w Jednolitych Częściach Wód (JCW) Ocenie stopnia eutrofizacji za lata 2007 2009 podlegało 58 rzek województwa podlaskiego w 80 (JCW). Reprezentowały one dziewięć typów abiotycznych rzek województwa, w tym jeden typ nieokreślony (tabela 2). W wyniku oceny stwierdzono, iż 53 jcw (66,3%) podlegało procesowi eutrofizacji ze źródeł komunalnych. Parametrami biologicznymi wziętymi do oceny eutrofizacji ze źródeł komunalnych w jcw były: chlorofil a i/lub fitobentos. We wszystkich spośród 22 jcw, gdzie wykonano ocenę pod kątem stężenia chlorofilu a nie stwierdzono eutrofizacji komunalnej. Natomiast w 21 spośród 55 jcw, gdzie brano pod uwagę fitobentos, stwierdzono eutrofizację komunalną. W przypadku wskaźników fizykochemicznych najwięcej przekroczeń notowano w przypadku fosforanów (37 przekroczeń), następnie OWO (24 przekroczeń), azotu Kjeldahla (23 przekroczeń), fosforu ogólnego (15 przekroczeń), azotu azotanowego (9 przekroczeń), BZT 5 (7 przekroczeń), azotu ogólnego (3 przekroczenia), azotu amonowego (3 przekroczenia). Szczegółowe wyniki eutrofizacji rzek w jednolitych częściach wód zawarto w załączniku 2. Tabela 2. Ocena eutrofizacji komunalnej w latach 2007 2009 w jednolitych częściach wód. Typ abiotyczny rzeki Nr typu Nazwa typu Liczba ocenianych jcw Liczba jcw, w których stwierdzono eutrofizację Wskaźnik biologiczny wzięty do oceny 17 Potok nizinny piaszczysty 25 22 fitobentos 18 Potok nizinny żwirowy 8 4 fitobentos 19 Rzeka nizinna piaszczysto gliniasta 13 10 fitobentos 20 Rzeka nizinna żwirowa 5 0 fitobentos 21 Wielka rzeka nizinna 1 1 chlorofil a 23 Potok lub strumień na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych 6 5 fitobentos 24 Rzeka w dolinie zatorfionej 12 9 chlorofil a fitobentos 25 Rzeka łącząca jeziora 7 2 chlorofil a, fitobentos 0 Nieokreślony 3 0 fitobentos, chlorofil a RAZEM: 80 53 2.2. Ocena eutrofizacji zbiorników zaporowych W województwie podlaskim znajduje się jeden zbiornik zaporowy Zbiornik Siemianówka (zaliczony do typu zbiorników limnicznych). Badania wód pod kątem eutrofizacji ze źródeł komunalnych prowadzono w trzech punktach pomiarowo kontrolnych zlokalizowanych na: basenie głównym, basenie wschodnim i w zatoce Bachury. Parametrem biologicznym stanowiącym podstawę oceny był fitobentos, którego wartość nie wskazała przekroczenia wartości granicznej. O zakwalifikowaniu Siemianówki do zbiorników, w których zachodzi proces eutrofizacji ze źródeł komunalnych zadecydowało ponadnormatywne stężenie BZT 5 (biologicznego zapotrzebowanie tlenu). 2.3. Ocena eutrofizacji jezior Ocenie stopnia eutrofizacji za lata 2007 2009 podlegało 18 jezior. Każde jezioro stanowiło oddzielna jednolitą część wód. Jeziora reprezentowały trzy typy abiotyczne (tabela 3). Spośród analizowanych jezior, w wyniku oceny stwierdzono, iż 5 spośród 18 jezior podlegała procesowi eutrofizacji komunalnej. 8

Parametrami biologicznymi wziętymi do oceny eutrofizacji ze źródeł komunalnych w jeziorach były: chlorofil a i/lub fitobentos i/lub makrofity (ESMI). Najwięcej przekroczeń zaobserwowano w przypadku fitobentosu, gdzie 4 jeziora na 10 zbadanych pod tym kątem zakwalifikowano jako podlegające eutrofizacji komunalnej. W przypadku chlorofilu a i wskaźnika ESMI odnotowano po jednym przekroczeniu wartości dopuszczalnej, powyżej której zachodzi eutrofizacja ze źródeł komunalnych. W przypadku wskaźników fizykochemicznych tylko stężenie azotu ogólnego zakwalifikowało 1 jezioro do podlegających eutrofizacji ze źródeł komunalnych. Nie odnotowano żadnego przekroczenia wartości dopuszczalnej fosforu ogólnego i przezroczystości. Szczegółowe wyniki eutrofizacji jezior w jednolitych częściach wód zawarto w załączniku 3. Tabela 3. Ocena eutrofizacji komunalnej w latach 2007 2009 w jednolitych częściach wód jezior. Nr typu 5 a 6 a 6 b Typ abiotyczny jeziora Nazwa typu Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wpływie zlewni, stratyfikowane Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wpływie zlewni, stratyfikowane Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wpływie zlewni, niestratyfikowane Liczba ocenianych jcw Liczba jcw, w których stwierdzono eutrofizację Wskaźnik biologiczny wzięty do oceny 6 2 chlorofil, OIJ, ESMI 8 2 chlorofil, OIJ, ESMI 4 1 chlorofil, OIJ, ESMI RAZEM: 18 5 Opracowanie: Wydział Monitoringu Środowiska WIOŚ w Białymstoku, grudzień 2010 9

Załącznik 1. Ocena eutrofizacji rzek ze źródeł komunalnych w punktach pomiarowo kontrolnych (ppk) za lata 2007 2009. Dane o ppk Chlorofil a (ug/l) Fitobentos BZT 5 (mg O 2 /l) OWO (mg C/l) amonowy (mg N NH 4 /l) Kjeldahla azotanowy (mg N NO 3 /l) Lp. Rzeka Nazwa punktu 4) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) Fosfor (mg P/l) Fosforany (mg PO4/l) 1 Supraśl ujście w m. Dzikie NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 2 Supraśl w m. Nowodworce NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 3 Supraśl poniżej m. Gródek NIE NIE NIE TAK NIE TAK NIE NIE TAK TAK TAK 4 Płoska ujście w m. Kołodno NIE NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 5 Sokołda w m. Straż powyżej ujścia Kamionki TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK TAK 6 Sokołda w m. Surażkowo NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 7 Słoja ujście w m. Kondycja NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 8 Czarna ujście w m.sochonie NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 9 Biała ujście w m. Nowe Aleksandrowo TAK TAK NIE NIE TAK NIE TAK TAK TAK TAK 10 Narew w m.bondary NIE TAK TAK NIE TAK NIE NIE NIE TAK TAK 11 Narew powyżej ujścia Orlanki w m. Ploski NIE NIE TAK NIE TAK NIE NIE NIE NIE TAK 12 Narew w m. Suraż NIE NIE TAK NIE TAK NIE NIE NIE NIE TAK 13 Awissa ujście w m.łapy TAK NIE TAK NIE NIE TAK NIE TAK TAK TAK 14 Brzozówka wodowskaz Karpowicze TAK NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 15 Horodnianka ujście poniżej m. Choroszcz TAK TAK TAK NIE TAK NIE NIE TAK TAK TAK 16 Jaskranka Góra Ruda NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 17 Kamianka ujście w m. Turna Mała TAK TAK NIE TAK TAK NIE NIE TAK TAK TAK 18 Kamienna Stara Kamienna NIE NIE NIE NIE TAK NIE NIE TAK NIE TAK 19 Kropiwna ujście w m. Ostrowo TAK TAK NIE TAK TAK NIE NIE TAK TAK TAK 20 Krynka profil graniczny Krynki NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 21 Leśna profil graniczny w Topiło TAK NIE TAK NIE TAK NIE NIE TAK TAK TAK 22 Łosośna m. Kowale TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 23 Nereśl m. Łaziuki NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 24 Narewka profil graniczny Białowieża NIE TAK NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 25 Orlanka ujście w m. Chraboły NIE NIE NIE NIE TAK NIE NIE NIE TAK TAK 26 Świsłocz profil graniczny w m. Bobrowniki NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 27 Lutownia ujście do Narewki Łutownia NIE NIE TAK NIE NIE NIE NIE TAK TAK TAK 28 Czaplinianka ujście do Narwi Czaplinianka TAK NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 29 Liza ujście do Narwi Liza NIE NIE TAK NIE TAK NIE NIE NIE NIE TAK 30 Turośnianka ujście do Narwi Turośnianka TAK NIE NIE NIE TAK NIE NIE NIE TAK TAK OGÓLNA OCENA EUTROFIZACJI 1)

Dane o ppk Chlorofil a (ug/l) Fitobentos BZT 5 (mg O 2 /l) OWO (mg C/l) amonowy (mg N NH 4 /l) Kjeldahla azotanowy (mg N NO 3 /l) Lp. Rzeka Nazwa punktu 4) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) Fosfor (mg P/l) Fosforany (mg PO4/l) 31 Czarna Hańcza j.hańcza odpływ O31 (Czarna Hańcza) NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 32 Piertanka 33 Czarna Hańcza Piertanka w m. Tartak (j.wigry dopływ B22) wod. Czerwony Folwark (j.wigry odpływ O31) OGÓLNA OCENA EUTROFIZACJI 1) NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 34 Czarna Hańcza w m. Wysoki Most NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 35 Szlamica m.muły NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 36 Wołkuszanka m. Bohatyry NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 37 Klonownica Klonownica (j.necko dopł. B22, j.białe August. odpł. O31) 38 Netta (Rospuda) most Augustów Lipsk (j.sajno dopływ A21) NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 39 Turówka wodowskaz Białobrzegi NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 40 Netta (Rospuda) Netta m. Jaziewo NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 41 Kanał Augustowski Kanał Augustowski śluza Sosnowo NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 42 Szeszupa profil graniczny wodowskaz Poszeszupie NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 43 Szelmentka w m. Kupowo (Smolnica) NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 44 Marycha wodowskaz Zelwa NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 45 Czarna Hańcza ujście Czarnej Hańczy do j. Wigry (wodowskaz Sobolewo) NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 46 Czarna Hańcza śluza Kudrynki NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 47 Zelwianka Zalewianka (j.necko dopływ C23) NIE NIE TAK NIE NIE TAK NIE NIE NIE TAK 48 Netta (Rospuda) uroczysko Kozia Szyja (dopływ A21) NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 49 Turówka w m. Białobrzegi NIE NIE TAK NIE TAK TAK TAK NIE NIE TAK 50 Biebrza most Dąbrowa B. Lipsk NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 51 Wizga w m. Bolcie TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 52 Hołnianka m. Hołny Wolmera NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 53 Marycha w m. Michnowce NIE NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 54 Marycha j.pomorze dopływ A21 (Marycha) NIE NIE NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 55 Marycha m. Stanowisko NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 56 Kanał Augustowski śluza Sosnówka NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 57 Netta (Rospuda) Małe Raczki NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 58 Netta (Rospuda) m.polkowo Zwierzyniec NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 59 Biebrza Burzyn Rutkowskie NIE NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 60 Ełk Osowiec NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 11

Dane o ppk Chlorofil a (ug/l) Fitobentos BZT 5 (mg O 2 /l) OWO (mg C/l) amonowy (mg N NH 4 /l) Kjeldahla azotanowy (mg N NO 3 /l) Lp. Rzeka Nazwa punktu 4) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) Fosfor (mg P/l) Fosforany (mg PO4/l) 61 Gać Gać_ujście NIE TAK NIE NIE NIE NIE TAK NIE NIE TAK TAK 62 Jegrznia Kuligi NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 63 Jegrznia dopł.a21 do jez. Dręstwo NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 64 Narew Strękowa Góra NIE NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 65 Narew Nowogród NIE NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 66 Nurzec Tworkowice NIE NIE NIE NIE TAK TAK NIE NIE TAK TAK 67 Pisa Morgowniki NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 68 Biebrza wodowskaz Osowiec NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 69 Brok Ołdaki TAK NIE NIE NIE TAK TAK TAK TAK TAK TAK 70 Brok Michałki TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK 71 Dopływ z Łępic m. Wasosz TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 72 Czarna Struga Goniądz TAK NIE NIE TAK TAK NIE NIE TAK TAK TAK 73 Dopływ z Rzadkowa OGÓLNA OCENA EUTROFIZACJI 1) m. Piątnica NIE NIE NIE TAK NIE NIE TAK TAK TAK 74 Jabłonka Konopki Koziki TAK NIE NIE NIE TAK TAK NIE TAK TAK TAK 75 Łomżyczka ujście TAK TAK NIE NIE TAK NIE NIE NIE TAK TAK 76 Łojewek Bronowo NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 77 Łabna Pastorczyk TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK TAK 78 Kosódka Dobarz NIE TAK NIE TAK NIE NIE NIE TAK TAK 79 Narew Piątnica NIE NIE TAK NIE TAK NIE NIE NIE NIE TAK 80 Turośl Potasie NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 81 Wissa Wasosz NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 82 Lepacka Struga Szablak NIE NIE NIE TAK NIE NIE NIE TAK TAK 83 Ślina Wity TAK NIE NIE NIE TAK TAK NIE NIE TAK TAK 84 Ruź ujście NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 85 Siennica Czyżew NIE NIE NIE NIE TAK TAK TAK TAK TAK TAK 86 Penza Penza NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 87 Nurzec Kostry NIE NIE NIE NIE NIE TAK NIE NIE TAK TAK 88 Narew powyżej ujścia Pisy NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 89 Matlak ujście NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 90 Pisa Turośl NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK eutrof. 1) eutrofizacja: TAK (eutrofizacja występuje), NIE (eutrofizacja nie występuje) 12

Załącznik 2. Ocena eutrofizacji rzek ze źródeł komunalnych w jednolitych częściach wód (jcw) za lata 2007 2009. Dane o JCW Chlorofil a (ug/l) Fitobentos BZT5 (mg O 2 /l) OWO (mg C/l) amonowy (mg N NH 4 /l) Kjeldahla azotanowy (mg N NO 3 /l) Lp. Kod JCW Nazwa jcw eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) Fosfor (mg P/l) Fosforany (mg PO 4 /l) OGÓLNA OCENA EUTROFIZACJ 1) 1 PLRW20002426169 Supraśl od Pilnicy do ujścia NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 2 PLRW20002426165 Supraśl od Dzierniakówki do Pilnicy NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 3 PLRW200023261614 Supraśl od źródeł do Dzierniakówki NIE NIE NIE TAK NIE TAK NIE NIE TAK TAK TAK 4 PLRW200017261649 Płoska NIE NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 5 PLRW20002326162369 Sokołda od źródeł do Jałówki, z Jałówką TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK TAK 6 PLRW200024261629 Sokołda od Jałówki do ujścia NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 7 PLRW2000242616189 Słoja od Starzynki do ujścia NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 8 PLRW200017261669 Czarna NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 9 PLRW2000172616899 Biała TAK TAK NIE NIE TAK NIE TAK TAK TAK TAK 10 PLRW20001926119 Narew od zbiornika Siemianówka do Narewki NIE TAK TAK NIE TAK NIE NIE NIE TAK TAK 11 PLRW200019261399 Narew od Narewki do Orlanki NIE NIE TAK NIE TAK NIE NIE NIE NIE TAK 12 PLRW200019261539 Narew od Orlanki do Lizy NIE NIE TAK NIE TAK NIE NIE NIE NIE TAK 13 PLRW20001726157499 Awissa TAK NIE TAK NIE NIE TAK NIE TAK TAK TAK 14 PLRW20001926479 Brzozówka od Popiołówki do Olszanki bez Olszanki z Kumiałką od Kamionki TAK NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 15 PLRW2000172615929 Horodnianka TAK TAK TAK NIE TAK NIE NIE TAK TAK TAK 16 PLRW200017261749 Jaskranka NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 17 PLRW200017266569 Kamianka z dopływami TAK TAK NIE TAK TAK NIE NIE TAK TAK TAK 18 PLRW2000172621589 Kamienna NIE NIE NIE NIE TAK NIE NIE TAK NIE TAK 19 PLRW200023262152 Kropiwna TAK TAK NIE TAK TAK NIE NIE TAK TAK TAK 20 PLRW80001762729 Krynka NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 21 PLRW2000232665249 Leśna do Przewłoki TAK NIE TAK NIE TAK NIE NIE TAK TAK TAK 22 PLRW80001763271 Łosośna od źródeł do granicy państwa TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 23 PLRW200024261899 Nereśl od Rumejki do ujścia NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 24 PLRW200024261253 Narewka od granicy państwa do Jelonki bez Jelonki NIE TAK NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 25 PLRW20001926149 Orlanka od Orlej do ujścia NIE NIE NIE NIE TAK NIE NIE NIE TAK TAK 26 PLRW80001962591 Świsłocz od Istoczanki wzdłuż granicy państwa NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 27 PLRW200023261229 Lutownia NIE NIE TAK NIE NIE NIE NIE TAK TAK TAK 28 PLRW200017261589 Czaplinianka TAK NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 29 PLRW200017261549 Liza NIE NIE TAK NIE TAK NIE NIE NIE NIE TAK 30 PLRW20001726157699 Turośnianka TAK NIE NIE NIE TAK NIE NIE NIE TAK TAK 13

Dane o JCW Chlorofil a (ug/l) Fitobentos BZT5 (mg O 2 /l) OWO (mg C/l) amonowy (mg N NH 4 /l) Kjeldahla azotanowy (mg N NO 3 /l) Lp. Kod JCW Nazwa jcw eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) 31 PLRW8000186413 Czarna Hańcza do wypływu z jeziora Hańcza Fosfor (mg P/l) Fosforany (mg PO 4 /l) OGÓLNA OCENA EUTROFIZACJ 1) NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 32 PLRW80001864349 Piertanka z jez. Krzywe Wigierskie, Pierty NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 33 PLRW8000256439 Jezioro Wigry NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 34 PLRW80002564549 Czarna Hańcza od jez. Wigry do Gremzdówki włącznie NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 35 PLRW80001864883 Szlamica do wypływu z jez. Szlamy NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 36 PLRW80001764749 Wołkuszanka NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 37 PLRW200002622749 38 PLRW200002622989 Kanał Augustowski od stanowiska szczytowego do jeziora Necko z jez. Studzienicznym i Białym Augustowskim Netta (Rospuda) od wypływu z jez. Necko do połączenia z Kanałem Augustowskim bez jez. Sajno NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 39 PLRW8000206851 Szeszupa od Potopki do granicy państwa NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 40 PLRW8000256867 Szelmentka do granicy państwa NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 41 PLRW80002564872 42 PLRW8000186419 43 PLRW80002064739 Marycha od Marychny do dopływu z jez. Zelwa Czarna Hańcza od wypływu z jeziora Hańcza do jeziora Wigry Czarna Hańcza od Gremzdówki do granicy państwa NIE NIE NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 44 PLRW2000182622729 Zelwianka NIE NIE TAK NIE NIE TAK NIE NIE NIE TAK 45 PLRW200020262279 Netta (Rospuda) od wypływu z jez. Bolesty do wypływu z jez. Necko ze Szczeberką od Blizny NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 46 PLRW20001826229829 Turówka NIE NIE TAK NIE TAK TAK TAK NIE NIE TAK 47 PLRW20002326213 Biebrza od źródeł do Kropiwnej NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 48 PLRW7000185826123 Wizga do granicy państwa TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 49 PLRW80002566255 Hołnianka do granicy państwa NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 50 PLRW800018648299 51 PLRW80002064875 52 PLRW800006469 53 PLRW2000252622379 Marycha do Marychny z jez. Boksze, Sejwy, Szejpiszki Marycha od dopł. z jeziora Zelwy do granicy państwa Kanał Augustowski od stanowiska szczytowego i Serwianki do połączenia z Czarną Hańczą z jez. Mikasze Netta (Rospuda) do wypływu z jeziora Bolesty NIE NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 54 PLRW200024262999 Biebrza od Ełku do ujścia NIE NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK 55 PLRW2000192628999 Ełk od wypływu z jez. Ełckiego do ujścia NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 56 PLRW20002426349 Gać od Jabłonki do ujścia NIE NIE NIE NIE NIE TAK NIE NIE TAK TAK 14

Dane o JCW Chlorofil a (ug/l) Fitobentos BZT5 (mg O 2 /l) OWO (mg C/l) amonowy (mg N NH 4 /l) Kjeldahla azotanowy (mg N NO 3 /l) Lp. Kod JCW Nazwa jcw eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) 57 PLRW2000202626959 58 PLRW2000252626939 Jegrznia od wypływu z j. Dręstwo do rozdzielenia się na stare koryto i Kanał Woźnawiejski Jegrznia od wpływu do j. Selmęt Wielki do wypływu z j. Dręstwo Fosfor (mg P/l) Fosforany (mg PO 4 /l) OGÓLNA OCENA EUTROFIZACJ 1) NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 59 PLRW20002426199 Narew od Lizy do Biebrzy NIE NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 60 PLRW20001926669 Nurzec od Siennicy do ujścia TAK NIE NIE NIE TAK TAK NIE NIE TAK TAK 61 PLRW20001926499 Pisa od Turośli do ujścia NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 62 PLRW20002426279 Biebrza od Horodnianki do Ełku bez Ełku NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 63 PLRW2000172667649 Brok do Siennicy TAK TAK TAK NIE TAK TAK TAK TAK TAK TAK 64 PLRW2000172629669 Wissa od źródeł do Dop. w Wąsoszu NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 65 PLRW20001726276 Czarna Struga TAK NIE NIE TAK TAK NIE NIE TAK TAK TAK 66 PLRW20001726352 Dopływ z Rzadkowa NIE NIE NIE TAK NIE NIE TAK TAK TAK 67 PLRW200017263429 Jabłonka TAK NIE NIE NIE TAK TAK NIE TAK TAK TAK 68 PLRW20001726369 Łomżyczka TAK NIE NIE TAK NIE NIE NIE TAK TAK 69 PLRW200019263299 Łojewek od dop. w Olszynach do ujđcia NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 70 PLRW2000172649869 Łabna TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK TAK 71 PLRW200017262949 Kosódka NIE TAK NIE TAK NIE NIE NIE TAK TAK 72 PLRW20002126399 Narew od Biebrzy do Pisy NIE NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 73 PLRW20001926489 Pisa od wypływu z jez. Roś do Turośli NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 74 PLRW2000242629699 Wissa od Dopł. w Wąsoszu do ujścia NIE TAK NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 75 PLRW200017263949 Lepacka Struga NIE NIE NIE TAK NIE NIE NIE TAK TAK 76 PLRW2000192619499 Ślina od Rokietnicy do ujścia NIE NIE NIE TAK TAK NIE NIE TAK TAK 77 PLRW200019265169 Ruź od Dopł. spod Dąbek do ujścia NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK 78 PLRW20001726389 Penza NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 79 PLRW200024266673 Nurzec od Nurczyka (bez) do Siennicy(bez) NIE NIE NIE NIE NIE TAK NIE NIE TAK TAK 80 PLRW2000172629689 Matlak NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE eutrof. 1) eutrofizacja: TAK (eutrofizacja występuje), NIE (eutrofizacja nie występuje) 15

Załącznik 3. Ocena eutrofizacji jezior ze źródeł komunalnych w jednolitych częściach wód (jcw) za lata 2007 2009. Chlorofil "a" Makrofity Fosfor Dane o jeziorze Fitobentos IOJ Przezroczystość (m) (ug/l) ESMI (mgp/l) (mgn/l) OGÓLNA OCENA Lp. Nazwa jeziora kod JCW eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) eutrof. 1) EUTROFIZACJ 1) 1 Długie Wigierskie 30619 NIE NIE NIE NIE NIE NIE 2 Gremzdel 30634 NIE NIE NIE NIE NIE NIE 3 Białe (Białowierśnie) 30646 NIE NIE NIE NIE NIE NIE 4 Blizno 30027 NIE NIE NIE NIE NIE NIE 5 Boczne k/przerośli 30588 NIE NIE NIE NIE NIE NIE 6 Krzywe Filipowskie 30585 NIE NIE NIE NIE NIE NIE 7 Jemieliste 30019 NIE TAK NIE NIE NIE TAK TAK 8 Sumowo Bakałarzewskie 30012 NIE NIE NIE NIE NIE NIE 9 Wiżajny 30579 NIE TAK NIE NIE NIE TAK 10 Pomorze 30670 TAK TAK NIE NIE NIE NIE TAK 11 Rajgrodzkie 30052 NIE TAK NIE NIE NIE NIE TAK 12 Zelwa 30685 NIE TAK NIE NIE NIE NIE TAK 13 Białe Augustowskie 30034 NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 14 Dręstwo 30060 NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 15 Kolno 30038 NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 16 Necko 30031 NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 17 Rospuda Augustowska 30030 NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE 18 Sajno 30037 NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE eutrof. 1) eutrofizacja: TAK (eutrofizacja występuje), NIE (eutrofizacja nie występuje) 16