Program studiów podyplomowych w zakresie przygotowania pedagogicznego. Podstawy pedagogiki ogólnej i teorii wychowania Język pedagogiki budowanie systemu kategorialnego różnych odmian pedagogiki współczesnej w kontekście mapy pojęciowej pedagogiki tradycyjnej. Cywilizacyjno-kulturowe uwarunkowania: powstania i ewolucji tożsamości pedagogiki, zmiany relacji między teorią a praktyka edukacyjną, wielość współczesnych pedagogii i zróżnicowania ich recepcji. Współczesne nurty pedagogiczne. Filozoficzno- socjologiczne problemy wychowania. Teoretyczne i metodologiczne problemy badań nad procesami edukacyjnymi oraz dyskursami edukacyjnymi. Psychologiczne, socjologiczne i filozoficzne podstawy wychowania. Teorie wychowania a teoretyczna refleksja nad wychowaniem. Analiza porównawcza teorii wychowania: ich różnice i elementy wspólne. Aksjologiczne i teleologiczne podstawy wychowania. Struktura procesu wychowania i jego dynamiki. Podstawowe właściwości procesu wychowania. Wychowania a samowychowanie. Podstawowe dziedziny wychowania i ich teorie. Błędy wychowania a pseudowychowanie. Współczesne konteksty, idee i problemy wychowania. Metodyczne aspekty wychowania: zasady, metody, formy, techniki i środki oddziaływań wychowawczych. Podstawy psychologii ogólnej z elementami psychologii społecznej. Psychologia, jako nauka o człowieku. Główne kierunki w psychologii. Biologiczne podstawy psychiki człowieka. Pojęcie procesów psychicznych. Procesy poznawcze jako procesy odbioru i przetwarzania informacji. Percepcja, myślenie i rozwiązywanie problemów. Pamięć. Uczenie się: elementarne i złożone formy uczenia się. Emocje. Motywacje. Osobowość: podstawowe koncepcje i struktura osobowości. Różnice Indywidualne: inteligencja, temperament, styl poznawczy. Metody badawcze w psychologii. Psychologiczne i biologiczne ujecie rozwoju człowieka. Psychologiczne koncepcje człowieka a interpretacja zachowań ucznia i sytuacji w szkole. Człowiek jako istota społeczna. Zachowania społeczne i ich uwarunkowania. Sytuacja interpersonalna. Zachowania asertywne, agresywne i uległe. Stres i radzenie sobie z nim. Reguły współdziałania. Motywy społeczne. Bezradność intelektualna w szkole Spostrzeganie samego siebie: różnice w rozumieniu cech własnych i cudzych, 1
samokontrola zachowania, samoocena, interakcje społeczne a samoocena. Wpływ społeczny: konformizm, uległość, zmiana postaw. Atrakcyjność interpersonalna. Zachowania prospołeczne. Zachowania antyspołeczne. Współpraca i rywalizacja. Stereotypy i uprzedzenia. Psychologia rozwojowa i wychowawcza. Teoretyczne podstawy rozwoju człowieka wybór teorii rozwoju. Pojęcie rozwoju i zmiany rozwojowej. Zmiany progresywne i regresywne. Metody badań zmian rozwojowych. Główne modele rozwoju człowieka. Charakterystyka czynników i kontekstu rozwoju człowieka: biologiczne i społeczne czynniki rozwoju. Fazy rozwoju. Rozwój wybranych funkcji psychicznych. Dynamiczny interakcjonizm w podejściu do rozwoju. Rozwój poznawczy. Rozwój emocjonalny. Rozwój społeczny. Charakterystyka okresów rozwojowych: dzieciństwo, dorastanie, dorosłość. Rozwój i kształtowanie osobowości. Rozwój a wychowanie. Kontekst psychologiczny projektowania procesów edukacyjnych. Zaburzenia rozwojowe, zaburzenia zachowania ( w tym zespół nadpobudliwości psychoruchowej), zaburzenia emocjonalne. Zaburzenia lękowe i nastroju. Zaburzenia osobowości. Agresja, przemoc, uzależnienia. Zaburzenia w procesie rozwoju językowego. Całościowe zaburzenia w rozwoju. Podstawy pedeutologii z elementami etyki zawodowej nauczyciela Podstawowa wiedza o nauczycielu zawód czy misja, zmienność funkcji zawodowych, źródła zmienności. Role zawodowe nauczyciela. Charakter działania pedagogicznego intelektualność, niestandardowość, niewymierność rezultatów. Powinności nauczyciela i rozwój profesjonalny. Przygotowanie zawodowe nauczyciela. Wiedza prywatna, potoczna a wiedza naukowa nauczyciela. Dokształcanie i doskonalenie zawodowe jako warunki awansu zawodowego. Szczeble awansu zawodowego nauczyciela. Wypalenie zawodowe nauczycieli przyczyny, symptomy i strategie zaradcze. Prawa i obowiązki ucznia. Konwencja Praw Dziecka. Warsztat pracy pedagoga. Moralnoetyczne problemy zawodu nauczyciela cechy swoiste wolności i odpowiedzialności nauczyciela, relatywizm etyczny a moralność kodeksowa. Prawa i obowiązki nauczyciela. Nauczyciel w UE i w świecie zglobalizowanym. 2
Podstawy prawa oświatowego Źródła prawa oświatowego uregulowania prawne funkcjonowania systemu oświaty w Polsce. Prawa i obowiązki nauczycieli Karta Nauczyciela. Ustawa o systemie oświaty. Prawo UE w systemie edukacji. Przepisy dotyczące awansu zawodowego nauczycieli. BHP i pierwsza pomoc w szkole. Bezpieczeństwo i higiena pracy w instytucjach edukacyjnych, wychowawczych i opiekuńczych. Bezpieczeństwo uczniów w szkole i poza jej terenem ( zasady organizacji zajęć terenowych, wycieczek). Bezpieczeństwo ucznia na lekcji, zajęciach z wychowania fizycznego i zajęć praktycznych. BHP wokół szkoły. BHP w budynku szkolnym. Ochrona zdrowia ucznia. Udzielanie pierwszej pomocy. Odpowiedzialność prawna nauczyciela opiekuna. Choroby zawodowe nauczyciela. Służba BHP w szkole. Podstawy dydaktyki ogólnej. Dydaktyka ogólna jako subdyscyplina pedagogiczna. Historia rozwoju dydaktyki ogólnej. Główne nurty myślenia o szkolnej edukacji i szkole. Modele współczesnej szkoły. Rozwiązania dydaktyczne: cele, treści, wyniki kształcenia ich pomiar i ocena, zasady dydaktyczne, metody dydaktyczne, formy organizacji uczenia się, środki dydaktyczne. Proces nauczania uczenia się. Lekcja ( jednostka dydaktyczna) i jej budowa. Style i techniki pracy z uczniem. Klasa szkolna jako środowisko edukacyjne. Style kierowania klasa szkolną. Poznawanie uczniów i motywowanie do nauki. Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w klasie szkolnej. Projektowanie działań edukacyjnych. Rodzaje planowania dydaktycznego. System oświaty organizacja i funkcjonowanie. Wzorce i modele programów nauczania. Programy przedmiotowe, między przedmiotowe, blokowe, modułowe. Programy autorskie. Ewolucja programów nauczania. Język jako narzędzie pracy nauczyciela. Porozumiewanie się w celach dydaktycznych sztuka wykładania, sztuka zadawania pytań, sposoby zwiększania aktywności komunikacyjnej uczniów. Edukacyjne zastosowanie mediów. Emisja głosu Budowa i funkcjonowanie narządu mowy. Ochrona narządu mowy. Patologie w funkcjonowaniu narządu mowy. Zasady emisji głosu. Prawidłowe nawyki w posługiwaniu się narządem mowy. Emisja 3
głosu indywidualna i zbiorowa. Metodyka emisji głosu. Ortofonia i technika mówienia. Higiena i terapia głosu. Interpretacja tekstu. Warsztaty komunikacji interpersonalnej. Procesy komunikowania się interpersonalnego i społecznego, w tym działalności pedagogicznej ( dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej). Kompetencje komunikacyjne. Bariery i zakłócenia komunikacyjne. Nauczyciel w procesie komunikacji autoprezentacja, aktywne słuchanie, efektywne słuchanie. Komunikacja niewerbalna. Porozumiewanie się emocjonalne w klasie. Style komunikowania się uczniów i nauczyciela. Bariery komunikacyjne w klasie szkolnej. Porozumiewanie się w sytuacjach konfliktowych dialogowe rozwiązywanie konfliktów. Budowanie dobrej atmosfery dla komunikacji w klasie szkolnej. Dydaktyka przedmiotu ( rodzaju zajęć). Podstawa programowa wychowania przedszkolnego, kształcenia ogólnego na I. II, III i IV etapie edukacyjnym. Współczesne koncepcje edukacji małego dziecka. Metody, zasady i formy pracy nauczyciela z dziećmi w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Metody, zasady i formy pracy nauczyciela z dziećmi i młodzieżą na II, III i IV etapie kształcenia. Planowanie pracy dydaktycznowychowawczej. Formułowanie celów. Projektowanie sytuacji dydaktycznych. Aktywizacja uczniów. organizacja przestrzeni klasy szkolnej. Podręczniki, pakiety edukacyjne i pomoce dydaktyczne. Edukacyjne zastosowanie mediów i technologii informacyjnej w pracy nauczyciela. Lekcja struktura lekcji jako jednostki dydaktycznej. Sytuacje wpływające na przebieg lekcji. Typy i modele lekcji w zakresie przedmiotu. Planowanie lekcji. Formułowanie celów lekcji i dobór treści nauczania. Formy pracy organizacja pracy w klasie, praca w grupach. Indywidualizacja nauczania. Formy pracy specyficzne dla danego przedmiotu ( rodzaju zajęć). Praca domowa. Kontrola i ocena efektów pracy ucznia. Konstruowanie testów i sprawdzianów. Ocenianie i jego rodzaje. Ocenianie wewnętrzne i zewnętrzne. Funkcje oceny. Trudności w uczeniu się. Specyficzne trudności w uczeniu się profilaktyka, diagnoza, pomoc psychologiczno-pedagogiczna. Niepowodzenia szkolne. Efektywność nauczania. Warsztat pracy nauczyciela. Wykorzystanie czasu lekcji przez ucznia i nauczyciela. Sprawdzanie i ocenianie jakości kształcenia. Ewaluacja. Analiza oraz ocena własnej pracy dydaktycznowychowawczej. Kompetencje kluczowe i ich kształtowanie w ramach nauczanego przedmiotu. Kształtowanie u uczniów pozytywnego stosunku do nauki oraz rozwój aktywności, ciekawości i 4
samodzielności poznawczej. Kształtowanie motywacji do uczenia się danego przedmiotu. Kształtowanie nawyków systematycznego uczenia się oraz korzystania z różnych źródeł wiedzy. Praktyka pedagogiczna. Specyfika instytucji edukacyjno-wychowawczych, zadania, sposób funkcjonowania, organizacja pracy, rodzaj prowadzonej dokumentacji. Obserwacja zorganizowanej i podejmowanie spontanicznej aktywności formalnych i nieformalnych grup uczniów. Interakcja nauczyciel- uczeń. Dynamika grupy, role pełnione przez uczestników grup, zachowania i postawy dzieci i młodzieży bezpieczeństwo i dyscyplina w grupie. Prowadzenie zorganizowanych zajęć edukacyjnych i wychowawczych. Podejmowanie działań na rzecz uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Pełnienie roli opiekuna wychowawcy, a w szczególności poznawanie uczniów i wychowanków, prowadzenie działań edukacyjnych i opiekuńczo-wychowawczych, sprawowanie opieki nad grupą, organizacja i prowadzenie zajęć wychowawczych, podejmowanie indywidualnej pracy z uczniem lub wychowankiem, podejmowanie działań o charakterze interwencyjnym w sytuacjach konfliktu, zagrożenia bezpieczeństwa, sprawowanie opieki nad uczniami i wychowankami poza terenem szkoły, placówki. Analiza i interpretacja zdarzeń i sytuacji pedagogicznych. Prowadzenie dokumentacji praktyki. Konfrontowanie wiedzy teoretycznej z praktyką. Ocena własnego funkcjonowania w toku realizacji zadań edukacyjnych, opiekuńczych, wychowawczych. Ocena przebiegu prowadzonych przez siebie działań oraz realizacji celów. Konsultacje z opiekunem praktyk w celu interpretacji obserwowanych sytuacji i przeprowadzonych działań Opracowała dr Anna Pogorzelska 5