Finansowanie działalności gospodarczej Amortyzacja

Finansowanie działalności gospodarczej Amortyzacja mgr Eryk Pietrusiński Katedra Prawa Finansowego UMCS w Lublinie

Literatura i źródła prawa: - Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. Nr 121, poz. 591 z późn. zm.), dalej: u.r.; - Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. Nr 21, poz. 86 z późn. zm.), dalej: u.p.d.o.p.; - Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. Nr 80, poz. 350 z późn. zm.), dalej: u.p.d.o.f.; - Dziawgo D., Zawadzki A., Finanse przedsiębiorstwa, Warszawa 2011, - Pruchnicka-Grabias I., Szelągowska A., Finansowanie działalności gospodarczej w Polsce. Wybrane aspekty, Warszawa 2014 - Grzywacz J., Źródła finansowania działalności rozwojowej przedsiębiorstw w \Polsce, Oficyna Wydawnicza SGH 2016

Credo Każde przedsiębiorstwo musi posiadać kapitał, czyli środki finansowe niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej.

Źródła finansowania Wewnętrzne (retrospektywne) Zewnętrzne (prospektywne) Zysk netto Dodatni cash flow Polityka wykorzystywania rezerw Aktywa WŁASNE OBCE Zbycie części majątku Amortyzacja Zbycie części zapasów Kapitał założycielski Podwyższenie kapitału Dopłaty do kapitału Pożyczki w ramach GK Rynek finansowy Umowa pożyczki Umowa kredytu Obligacje Weksle Kredyt kupiecki Alternatywa u. kredytu Umowa Leasingu Umowa Factoringu Umowa forfaitingu Sekurytyzacja Inne Dotacje subwencje Środki z UE Aktywny w obszarze zarządzania inwestor finansowy np. Venture capital Business angel

Rodzaje źródeł finasowania - Finansowanie wewnętrzne charakteryzuje się tym, że przedsiębiorstwo niezbędne do realizacji celów środki finansowe pozyskuje z zasobów własnych np. poprzez zatrzymanie wygospodarowanego zysku, w postaci tworzonych rezerw. - Finansowanie zewnętrzne polega na tym, że przedsiębiorstwo korzysta ze środków finansowych pochodzących spoza podmiotu gospodarczego, czyli ze środków wypracowanych przez inne podmioty np. przez banki, inwestorów na rynku kapitałowym.

Amortyzacja Amortyzacja odzwierciedla stopniową utratę wartości przez składniki majątku przedsiębiorcy (środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych), wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej. Zmniejszenie wartości następuje poprzez dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej Amortyzacja - sposób zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych przez podatnika na nabycie lub wytworzenie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Funkcja amortyzacji - rozłożenie w czasie kosztów związanych ze środkami trwałymi. Okres zaliczania wydatków poniesionych na nabycie składników majątkowych został, co dozasady, zrównany z okresem ekonomicznej użyteczności środków trwałych.

Rodzaje amortyzacji Amortyzacja Amortyzacja bilansowa (rachunkowa) Amortyzacja podatkowa

Amortyzacja bilansowa (rachunkowa) Polega na uwzględnieniu w księgach rachunkowych utraty wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w wyniku upływu czasu i zużycia. Jej celem jest rzetelne i jasne (rzeczywiste) przedstawienie sytuacji finansowej i majątkowej przedsiębiorstwa.

Amortyzacja bilansowa (rachunkowa) -Dotyczy przedsiębiorców zobowiązanych do prowadzenia pełnej księgowości (rachunkowości); -Swoboda w zakresie ustalania stawek odpisów amortyzacyjnych; -Regulowana przepisami ustawy o rachunkowości; -Charakteryzują się odmiennym od uregulowanego w PIT i CIT, katalogiem środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, metodami amortyzacji oraz zasadami ustalania wartości początkowej; -Niezbędne jest ustalenie wartości początkowej; -Oddaje rzeczywiste zużycie.

Podmioty zobowiązane do prowadzenia amortyzacji 1) spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji) oraz spółki cywilne, z zastrzeżeniem pkt 2, a także inne osoby prawne, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego; 2) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro; 3) jednostki organizacyjne działające na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów; 4) jednostki samorządu terytorialnego i ich związki; 5) jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek, o których mowa w pkt 1 i 2; 6) oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej; 7) jednostki niewymienione w pkt 1-6, jeżeli otrzymują one na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych - od początku roku obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane.

Amortyzacja bilansowa środki trwałe (Art. 3 ust 1 pkt 15 u.r.) Przez środki trwałe - rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt 17, rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności: a) nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy, c) ulepszenia w obcych środkach trwałych, d) inwentarz żywy. Środki trwałe oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu zalicza się doaktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4;

Amortyzacja bilansowa wartości niematerialne i prawne (Art. 3 ust 1 pkt 14 u.r.) Przez wartości niematerialne i prawne - rozumie się, z zastrzeżeniem pkt 17, nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności: a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje, b) prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych, c) know-how. W przypadku wartości niematerialnych i prawnych oddanych do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu, wartości niematerialne i prawne zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4. Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się również nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych;

Wartości nie stanowiące własności przedsiębiorcy (Art. 3 ust 4 u.r.) Jeżeli jednostka przyjęła do używania obce środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne na mocy umowy, zgodnie z którą jedna ze stron, zwana dalej finansującym, oddaje drugiej stronie, zwanej dalej korzystającym, środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne do odpłatnego używania lub również pobierania pożytków na czas oznaczony, środki te i wartości zalicza się do aktywów trwałych korzystającego, jeżeli umowa spełnia co najmniej jeden z następujących warunków: 1)przenosi własność jej przedmiotu na korzystającego po zakończeniu okresu, na który została zawarta; 2) zawiera prawo do nabycia jej przedmiotu przez korzystającego, po zakończeniu okresu, na jaki została zawarta, po cenie niższej od wartości rynkowej z dnia nabycia; 3) okres, na jaki została zawarta, odpowiada w przeważającej części przewidywanemu okresowi ekonomicznej użyteczności środka trwałego lub prawa majątkowego, przy czym nie może być on krótszy niż 3/4 tego okresu. Prawo własności przedmiotu umowy może być, po okresie, na jaki umowa została zawarta, przeniesione na korzystającego;

Wartości nie stanowiące własności przedsiębiorcy cd. 4) suma opłat, pomniejszonych o dyskonto, ustalona w dniu zawarcia umowy i przypadająca do zapłaty w okresie jej obowiązywania, przekracza 90% wartości rynkowej przedmiotu umowy na ten dzień. W sumie opłat uwzględnia się wartość końcową przedmiotu umowy, którą korzystający zobowiązuje się zapłacić za przeniesienie na niego własności tego przedmiotu. Do sumy opłat nie zalicza się płatności na rzecz finansującego za świadczenia dodatkowe, podatków oraz składek na ubezpieczenie tego przedmiotu, jeżeli korzystający pokrywa je niezależnie od opłat za używanie; 5) zawiera przyrzeczenie finansującego do zawarcia z korzystającym kolejnej umowy o oddanie w odpłatne używanie tego samego przedmiotu lub przedłużenia umowy dotychczasowej, na warunkach korzystniejszych od przewidzianych w dotychczasowej umowie; 6) przewiduje możliwość jej wypowiedzenia, z zastrzeżeniem, że wszelkie powstałe z tego tytułu koszty i straty poniesione przez finansującego pokrywa korzystający; 7) przedmiot umowy został dostosowany do indywidualnych potrzeb korzystającego. Może on być używany wyłącznie przez korzystającego, bez wprowadzania w nim istotnych zmian.

Wycena (Art. 28 ust. 1 u.r.) Aktywa i pasywa wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy w sposób następujący: 1) środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne - według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości; 1a) nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne zaliczane do inwestycji - według zasad, stosowanych do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, określonych w pkt 1 oraz w art. 31, art. 32 ust. 1-5 i art. 33 ust. 1 lub według ceny rynkowej bądź inaczej określonej wartości godziwej;

Ustalenie wartości początkowej przedmiotu amortyzacji cena nabycia (Art. 28 ust. 2 u.r.) Cena nabycia, o której mowa w ust. 1, to cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, a w szczególności przyjętego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny - jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu.

Ustalenie wartości początkowej przedmiotu amortyzacji koszt wytworzenia (Art. 28 ust. 3 u.r.) Koszt wytworzenia produktu obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu. Koszty bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniu wyceny. Do uzasadnionej, odpowiedniej do okresu wytwarzania produktu, części kosztów pośrednich zalicza się zmienne pośrednie koszty produkcji oraz tę część stałych, pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych. Za normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych uznaje się przeciętną, zgodną z oczekiwaniami w typowych warunkach, wielkość produkcji za daną liczbę okresów lub sezonów, przy uwzględnieniu planowych remontów. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie kosztu wytworzenia produktu, jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży netto takiego samego lub podobnego produktu, pomniejszonej o przeciętnie osiągany przy sprzedaży produktów zysk brutto ze sprzedaży, a w przypadku produktu w toku - także z uwzględnieniem stopnia jego przetworzenia

Ustalenie wartości początkowej przedmiotu amortyzacji koszt wytworzenia cd. (Art. 28 ust. 3 u.r.) Do kosztów wytworzenia produktu nie zalicza się kosztów: - będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych; - ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzaniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje na dzień wyceny; - magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów, chyba że poniesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji; - kosztów sprzedaży produktów. Koszty te wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione.

Zmiana wartości początkowej (Art. 31 ust. 1 u.r.) Wartość początkową stanowiącą cenę nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego powiększają koszty jego ulepszenia, polegającego na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodującego, że wartość użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do używania wartość użytkową, mierzoną okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego środka trwałego, kosztami 2. Wartość początkową środków trwałych - z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową - zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości, na skutek używania lub upływu czasu. eksploatacji lub innymi miarami.

Plan amortyzacji (Art. 32 ust. 1 u.r.) Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego. Plan amortyzacji stanowi podstawę do przeprowadzenia amortyzacji. Plan powinien zawierać metodę i całkowity czas amortyzacji, stawkę rocznego odpisu amortyzacyjnego oraz jego kwotę wyrażoną w polskiej walucie.

Ustalanie czasu amortyzacji (Art. 32 ust. 2 u.r.) Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności: 1) liczba zmian, na których pracuje środek trwały; 2) tempo postępu techniczno-ekonomicznego; 3) wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem; 4) prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego; 5) przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

Stawki amortyzacji (Art. 32 ust. 3 u.r.) Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalić okres lub stawkę i metodę jego amortyzacji. Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, powodując odpowiednią korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.

Metody amortyzacji - Liniowa - Degresywna - Progresywna - Odpisu jednorazowego - Naturalna - Zróżnicowanego odpisu

Metoda liniowa - Polega na równomiernym rozłożeniu ubytku wartości środka trwałego bądź wartości niematerialnej i prawnej na poszczególne lata jego eksploatacji; - Wysokość odpisu amortyzacyjnego jest równa w każdym roku; - Podmiot sam ustala okres amortyzacji oraz stawkę rocznego odpisu amortyzacyjnego.

Metoda degresywna - Przewiduję zmianę wysokości odpisów amortyzacyjnych w taki sposób, aby w pierwszych latach używania środka trwałego lub WNiP były one najwyższe, a w miarę upływu czasu stopniowo malały; - Podstawa dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest zmniejszana w każdym roku o sumę odpisów dokonanych w roku poprzednim; może być również podwyższona odpowiednim współczynnikiem; - W przypadku zrównania wysokości odpisów degresywnych z liniowymi można zrezygnować z kontynuowania amortyzacji degresywnej na rzecz liniowej.

Metoda progresywna Polega na zróżnicowaniu wysokości odpisów amortyzacyjnych na stosunkowo niskie odpisy amortyzacyjne w pierwszych latach używania oraz ich stopniowe wzrastanie w miarę upływu czasu; Wysokość odpisu zwiększa się w miarę upływu czasu i zakładanego zużycia środka trwałego lub WNiP.

Odpis jednorazowy lub zbiorowy - Dla środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej można ustalać odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe w sposób uproszczony, przez dokonywanie zbiorczych odpisów dla grup środków zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem lub jednorazowo odpisując wartość tego rodzaju środków trwałych; - Wykorzystanie ściśle ograniczone.

Metoda naturalna - Związana z żywotnością środka trwałego, który zgodnie ze swoim przeznaczeniem jest zdatny do przepracowania określonego czasu, mierzonego np. w kilometrach, godzinach; - Wymaga ustalenia żywotności środka a następnie stawki amortyzacji (przez podzielenie wartości początkowej przez ilość jednostek pracy, którą środek ma wykonać); - Metoda nierównomierna i nieproporcjonalna

Metoda zróżnicowanego odpisu - Nie ma podstaw w ustawie o rachunkowości; - Wynika ze swobody kształtowania stawek przez przedsiębiorcę dla celów bilansowych; - Stanowi kombinację metody degresywnej, progresywnej i liniowej, w zależności od woli przedsiębiorcy; - Nie podlega ograniczeniom o ile jest zgodna z ekonomicznym zużyciem - środka trwałego.

Amortyzacja podatkowa - podmioty zobowiązane do prowadzenia amortyzacji (art. 9 ust. 1 u.p.d.o.p.)podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 16a-16m.

Odpisy amortyzacyjne w podatkach dochodowych (Art. 22 ust. 8 u.p.d.o.f.) Kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a-22o, z uwzględnieniem art. 23. (Art. 15 ust. 6 u.p.d.o.p.) Kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a-16m, z uwzględnieniem art. 16.

Środki trwałe P.D.O.P. (Art. 16a ust. 1 u.p.d.o.p.) Amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania: budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, maszyny, urządzenia i środki transportu, inne przedmioty o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1, zwane środkami trwałymi. (Art. 16a ust. 2 u.p.d.o.p.) 2. Amortyzacji podlegają również, z zastrzeżeniem art. 16c, niezależnie od przewidywanego okresu używania: przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych, zwane dalej inwestycjami w obcych środkach trwałych, budynki i budowle wybudowane nacudzym gruncie, składniki majątku, wymienione w ust. 1, niestanowiące własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na podstawie umowy określonej w art. 17a pkt 1, zawartej z właścicielem lub współwłaścicielami tych składników - jeżeli zgodnie z przepisami rozdziału 4a odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający - zwane także środkami trwałymi;

Wartości niematerialne i prawne P.D.O.P. (Art. 16b ust. 1 u.p.d.o.p.) Amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, nabyte od innego podmiotu, nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania: spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, autorskie lub pokrewne prawa majątkowe, licencje, prawa określone w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej, wartość stanowiącą równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how) o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1, zwane wartościami niematerialnymi i prawnymi. (Art. 16b ust. 2 u.p.d.o.p.) Amortyzacji podlegają również, z zastrzeżeniem art. 16c, niezależnie od przewidywanego okresu używania: wartość firmy,, koszty prac rozwojowych zakończonych wynikiem pozytywnym, składniki majątku, wymienione w ust. 1, niestanowiące własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na podstawie umowy określonej w art. 17a pkt 1, zawartej z właścicielem lub współwłaścicielami albo uprawnionymi do korzystania z tych wartości - jeżeli zgodnie z przepisami rozdziału 4a odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający

Wyłączenia z amortyzacji (Art. 16c u.p.d.o.p.) Amortyzacji nie podlegają: - grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów, - budynki, lokale, budowle i urządzenia zaliczane do spółdzielczych zasobów mieszkaniowych lub służących działalności społeczno-wychowawczej prowadzonej przez spółdzielnie mieszkaniowe, - dzieła sztuki i eksponaty muzealne, - wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w inny sposób niż określony w art. 16b ust. 2 pkt 2, - składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej albo zaprzestania działalności, w której te składniki były używane; w tym przypadku składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono albo zaprzestano tę działalność

Niskocenne składniki majątkowe (Art. 16d ust. 1 u.p.d.o.p.) Podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, o których mowa w art. 16a i 16b, których wartość początkowa określona zgodnie z art. 16g nie przekracza 10 000 zł; wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania. (Art. 16d ust. 2 u.p.d.o.p.) Składniki majątku, o których mowa w art. 16a-16c, wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1, najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 4.

Niezaliczenie majątku do środków trwałych (art. 16e u.p.d.o.p.) Przykład: podatnik kupił kserokopiarkę w dniu 12.6.2008 r. za cenę 9000 zł (netto) i wobec przewidywanego czasu jego użytkowania poniżej jednego roku nie zaliczył go do środków trwałych. W czerwcu 2009 podatnik nie zbył kserokopiarki i zdecydował o jej dalszym wykorzystywaniu do prowadzenia działalności gospodarczej. W lipcu 2009 podatnik: a) wprowadzi kserokopiarkę do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, przyjmując jako ich wartość początkową cenę nabycia kwotę 9000 zł, b) zmniejszy koszty uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia (9000 zł) a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres dotychczasowego używania środka trwałego (9000 zł 30% = 2700 zł), czyli o kwotę 6300 zł, c) wpłaci do 20. dnia tego miesiąca do urzędu skarbowego kwotę odsetek za zwłokę obliczonych od kwoty 6300 zł (6300 zł x 8%) = 504 zł Od sierpnia 2009, rozpocznie amortyzację kserokopiarki, stosując roczną stawkę amortyzacji w wysokości 30% do jego wartości początkowej w wysokości 9000 zł.

Podstawa odpisów amortyzacyjnych (Art. 16f ust. 1 u.p.d.o.p.) Podatnicy, z wyjątkiem tych, którzy ze względu na ogłoszoną upadłość nie prowadzą działalności gospodarczej, dokonują odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 16a ust. 1 i ust. 2 pkt 1-3 oraz w art. 16b. (Art. 16g ust. 1 u.p.d.o.p.) Za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z uwzględnieniem ust. 2-14, uważa się m.in.:) - w razie odpłatnego nabycia cenę ich nabycia; - w razie wytworzenia we własnym zakresie koszt wytworzenia;

Metody dokonywania odpisów amortyzacyjnych - Metoda liniowa - Metoda ustalania indywidualnych stawek amortyzacyjnych - Metoda degresywna - Metoda jednorazowego odpisu amortyzacyjnego

Metoda liniowa (Art. 16h ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p.) Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się: od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem art. 16k, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji, z zastrzeżeniem art. 16e, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór; suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których zgodnie z art. 16 ust. 1 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów;

Metoda liniowa (przykład) Przedsiębiorstwo budowlane w grudniu 2017 r. zakupiło maszyny o wartości 300 000 zł. Zakup został zakwalifikowany do środków trwałych. Podatnik wybrał metodę liniową amortyzacji środków trwałych, której stawka roczna zgodnie z wykazem w załączniku ustawy wynosi 20%

Stawki amortyzacyjne (Art. 16i ust. 1 u.p.d.o.p.) Odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, z zastrzeżeniem art. 16j-16ł, dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych i zasad (załącznik 1. wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych do u.p.d.o.p.),o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1. (Art. 16i ust. 2 u.p.d.o.p.) Podatnicy mogą podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki podwyższać: 1)dla budynków i budowli używanych w warunkach: a)pogorszonych - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,2, b)złych - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,4; 2) dla maszyn, urządzeń i środków transportu, z wyjątkiem morskiego taboru pływającego, używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej, przy zastosowaniu w tym okresie współczynników nie wyższych niż 1,4;

Indywidulane stawki amortyzacyjne (Art. 16j ust. 1 u.p.d.o.p.) Podatnicy, z zastrzeżeniem art. 16l, mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż wskazany w ustawie. Na przykład, dla budynków (lokali) niemieszkalnych, dla których stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 2,5% - 40 lat pomniejszone o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia ich oddania po raz pierwszy do używania do dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzonej przez podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat. Środki trwałe, dla budynków (lokali) i budowli, uznaje się za: używane, jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 60 miesięcy, natomiast ulepszone, jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Ustalanie indywidualnych stawek amortyzacyjnych (przykład) Stan faktyczny Spółka nabyła w lutym 2018 roku budynek niemieszkalny (używany). Roczna stawka amortyzacji z Wykazu to 2,5% rocznie. Budynek został wybudowany w styczniu 2000 roku.

Metoda degresywna (Art. 16k ust. 1 u.p.d.o.p.) Odpisów amortyzacyjnych można dokonywać od wartości początkowej maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji oraz środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych, w pierwszym podatkowym roku ich używania przy zastosowaniu stawek podanych w Wykazie stawek amortyzacyjnych podwyższonych, z zastrzeżeniem ust. 2, o współczynnik nie wyższy niż 2,0, a w następnych latach podatkowych od ich wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania. Począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody określonej w art. 16i ust. 1 (m. liniowa), podatnicy dokonują dalszych odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16i.

Metoda degresywna - przykład Stan faktyczny Wartość początkowa środka trwałego (maszyny do robót budowlanych) nabytego w grudniu 2017 roku wynosi 80 000 zł. Zwykła stawka amortyzacyjna na podstawie wykazu wynosi 20%. Podwyższona stawka amortyzacyjna (przy zastosowaniu współczynnika 2,0) wynosi 40%.

Jednorazowy odpis amortyzacyjny - (Art. 16k ust. 7 u.p.d.o.p.) Podatnicy w roku podatkowym, w którym rozpoczęli działalność, z zastrzeżeniem ust. 11, oraz mali podatnicy, mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50 000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych. - (Art. 16k ust. 9 u.p.d.o.p.) Przy określaniu limitu, o którym mowa w ust. 7, nie uwzględnia się odpisów amortyzacyjnych od nieprzekraczającej 10 000 zł wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 16f ust. 3. - (Art. 16k ust. 11 u.p.d.o.p.) Przepisy ust. 7 nie mają zastosowania do podatników rozpoczynających działalność, którzy zostali utworzeni: w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników albo w wyniku przekształcenia spółki niebędącej osobą prawną, albo przez osoby fizyczne, które wniosły na poczet kapitału nowo utworzonego podmiotu uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10 000 euro; wartość tych składników oblicza się stosując odpowiednio art. 14.

Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych Amortyzację wartości niematerialnych i prawnych dokonuje się tylko za pomocą metody liniowej (Art. 16m ust. 1 u.p.d.o.p.) Z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 oraz art. 16ł ust. 1-3, okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości niematerialnych i prawnych nie może być krótszy niż: 1) od licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz od praw autorskich - 24 miesiące; 2) od licencji na wyświetlanie filmów oraz na emisję programów radiowych i telewizyjnych - 24 miesiące; 3) od poniesionych kosztów zakończonych prac rozwojowych - 12 miesięcy; 4) od pozostałych wartości niematerialnych i prawnych - 60 miesięcy.