KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 18.7.2016 r. COM(2016) 487 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY na temat wydatków w ramach EFRG System wczesnego ostrzegania nr 5-7/2016 PL PL
SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie... 3 2. Dochody przeznaczone na EFRG... 3 3. Uwagi na temat dotychczasowego wykonania budżetu EFRG na rok 2016... 4 4. Wykorzystanie dochodów przeznaczonych na EFRG... 7 5. Wnioski... 7 ZAŁĄCZNIK 1: DOTYCHCZASOWE WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW EFRG STAN NA DZIEŃ 31.5.2016 R. 2
1. WPROWADZENIE Niniejsze sprawozdanie przedstawia aktualizację dotychczasowego wykonania budżetu na rok 2016 w odniesieniu do Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG). W szczególności, w załączniku 1 przedstawiono porównanie między faktycznym poziomem wykonania budżetu EFRG w okresie od 16 października 2015 r. do 31 maja 2016 r. a przewidywanym harmonogramem wydatków. Ten ostatni wynika z zastosowania wskaźnika do poziomu środków budżetowych. Wskaźnik ustala się na podstawie przepisów art. 28 rozporządzenia (UE) nr 1306/2013 w sprawie finansowania, zarządzania i monitorowania wspólnej polityki rolnej 1. 2. DOCHODY PRZEZNACZONE NA EFRG Na podstawie przepisów art. 43 rozporządzenia (UE) nr 1306/2013 dochody z tytułu korekt finansowych dokonanych na mocy decyzji dotyczących rachunkowości i kontroli zgodności rozliczeń, z tytułu nieprawidłowości oraz opłat wyrównawczych za mleko uznaje się za dochody przeznaczone na finansowanie wydatków w ramach EFRG. Zgodnie z tymi przepisami dochody przeznaczone na określony cel mogą być wykorzystywane na finansowanie dowolnych wydatków w ramach EFRG. W przypadku gdy część tych dochodów nie zostanie wykorzystana w danym roku budżetowym, zostaje ona automatycznie przeniesiona na następny rok budżetowy 2. Należy zauważyć, że rok budżetowy 2016 jest ostatnim rokiem, w którym zbiera się dochody pochodzące z opłat od producentów mleka, co związane jest z wygaśnięciem kwot mlecznych z dniem 31 marca 2015 r. W budżecie EFRG na 2016 r. uwzględniono zarówno: ostatnie szacunki Komisji dotyczące potrzeb w zakresie finansowania planowanych wydatków na środki rynkowe i płatności bezpośrednie, jak również szacunkową kwotę dochodów przeznaczonych na określony cel, która ma wpłynąć w trakcie analizowanego roku budżetowego, a także przeniesioną kwotę salda dochodów przeznaczonych na określony cel pozostałą do wykorzystania z poprzedniego roku budżetowego. We wniosku dotyczącym kwoty środków na EFRG w budżecie na 2016 r. Komisja uwzględniła całkowitą przewidywaną kwotę dochodów przeznaczonych na określony cel i zwróciła się o przydzielenie w budżecie na 2016 r. środków na poziomie obliczonym przez odjęcie szacunkowej kwoty dochodów przeznaczonych na określony cel od kwoty przewidywanego zapotrzebowania. Władza budżetowa przyjęła budżet EFRG z uwzględnieniem przewidywanej kwoty dochodów przeznaczonych na określony cel. W chwili opracowywania budżetu na 2016 r. Komisja szacowała, że dostępne dochody przeznaczone na określony cel wyniosą 2 980 mln EUR. W szczególności: 1 1 Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 549. 2 2 Art. 14 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii stanowi, że wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel są przenoszone tylko na jeden rok. W związku z tym, w celu zapewnienia należytego zarządzania budżetem, te dochody przeznaczone na określony cel są zasadniczo wykorzystywane w pierwszej kolejności, przed wszelkimi zatwierdzonymi środkami przedmiotowego artykułu budżetowego. 3
Według szacunków przewidywana kwota dochodów przeznaczonych na określony cel wygenerowanych w roku budżetowym 2016 miała wynieść 2 090 mln EUR. Z tytułu korekt wynikających z kontroli zgodności rozliczeń oraz nieprawidłowości spodziewano się uzyskać odpowiednio 1 125 mln EUR i 155 mln EUR. Wpływy z opłat wyrównawczych za mleko oszacowano na 810 mln EUR. Kwotę dochodów przeznaczonych na określony cel, która prawdopodobnie zostanie przeniesiona z roku budżetowego 2015 na rok 2016, oszacowano na 890 mln EUR. W budżecie na rok 2016 Komisja przeznaczyła te dochody, szacowane początkowo na kwotę 2 980 mln EUR, na następujące systemy: 600 mln EUR przeznaczono na fundusze operacyjne dla organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw oraz 2 380 mln EUR przeznaczono na system płatności podstawowej. W odniesieniu do tych systemów, władza budżetowa ostatecznie przegłosowała środki zgodnie z wnioskiem Komisji. Suma zatwierdzonych środków i dochodów przeznaczonych na określony cel, o których mowa powyżej, odpowiada: 898 mln EUR przeznaczonym na fundusze operacyjne dla organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw oraz 18 307 mln EUR przeznaczonym na system płatności podstawowej. W załączniku 2, w którym przedstawiono dotychczasowe wykonanie budżetu na 2016 r. za okres do 31 maja 2016 r., dane dotyczące środków budżetowych na poziomie artykułu dla sektora owoców i warzyw oraz dla płatności bezpośrednich niezwiązanych z wielkością produkcji nie uwzględniają wymienionych wyżej dochodów przeznaczonych na określony cel. Stanowią one zatwierdzone środki na te artykuły i wynoszą odpowiednio 611,8 mln EUR oraz 34 269,2 mln EUR. Przy uwzględnieniu dochodów przeznaczonych na te artykuły całkowite kwoty przewidziane w budżecie na 2016 r. wynoszą 1 211,8 mln EUR dla sektora owoców i warzyw oraz 36 649,2 mln EUR dla płatności bezpośrednich niezwiązanych z wielkością produkcji. 3. UWAGI NA TEMAT DOTYCHCZASOWEGO WYKONANIA BUDŻETU EFRG NA ROK 2016 Stan dotychczasowego wykonania budżetu za okres od dnia 16 października 2015 r. do dnia 31 maja 2016 r., przedstawiony w załączniku 1, jest porównany do harmonogramu wydatków opartego na wskaźniku, ustalonym zgodnie z art. 28 rozporządzenia (UE) nr 1306/2013. Poniżej przedstawiono krótki komentarz dotyczący niektórych artykułów budżetowych, które wykazują najbardziej znaczące rozbieżności między przewidywanym a faktycznym poziomem wykonania budżetu na rok 2016. 3.1. Środki rynkowe Zgodnie z poziomem wskaźnika określonym na dzień 31 maja 2016 r. poziom wykorzystania środków na interwencje na rynkach produktów rolnych był niższy niż poziom środków przegłosowanych w budżecie o 111,2 mln EUR. Rozbieżność ta jest efektem netto schematów wykonania przede wszystkim w sektorach: owoców i warzyw, mleka i przetworów mlecznych oraz wina. 4
3.1.1. Owoce i warzywa (+ 61,1 mln EUR w porównaniu z przyznanymi środkami) Ten poziom wykonania wynika głównie z wydatków na fundusze operacyjne dla organizacji producentów, które finansowane są zarówno z zatwierdzonych środków budżetowych, jak i z dochodów przeznaczonych na określony cel (Uwaga: szczegółowe informacje znajdują się w pkt 2 powyżej). Natomiast wskaźnik za okres do dnia 31 maja 2016 r. ma zastosowanie tylko do zatwierdzonych środków budżetowych w wysokości 611,8 mln EUR, bez uwzględnienia dochodów przeznaczonych na określony cel. W przypisie * w tabeli dotychczasowego wykonania budżetu w załączniku 1 pokazano, jaka byłaby sytuacja, gdyby wskaźnik został zastosowany do całości środków w ramach tego artykułu, w tym dochodów przeznaczonych na określony cel w wysokości 600 mln EUR. Zastosowanie wskaźnika do całkowitej kwoty finansowania przewidzianego dla tego artykułu (1 211,8 mln EUR) doprowadziłoby do niewykorzystania 308,1 mln EUR. Jest to skutkiem wolniejszego wykorzystania środków w ramach różnych programów finansowanych z tego artykułu. Należy zauważyć, że nie można wiarygodnie oszacować tempa wykorzystania środków budżetowych przeznaczonych na środki kryzysowe, dostępnych w ramach funduszy operacyjnych dla organizacji producentów i innych środków w sektorze owoców i warzyw. Może ono odbiegać od zakładanych harmonogramów zużycia, które stanowią podstawę dla tych pozycji. Na obecnym etapie różnicę tę uważa się za tymczasową i wykonanie niniejszego artykułu jest ściśle monitorowane przez służby Komisji. 3.1.2. Produkty sektora uprawy winorośli ( 24,8 mln EUR) Niższe od przewidywanego wykorzystanie środków wynika z wolniejszego rytmu płatności dokonywanych przez państwa członkowskie w porównaniu z harmonogramem wydatków opartym na ustalonym wskaźniku dla krajowych programów w sektorze wina. Jednakże państwa członkowskie zazwyczaj przyspieszają rytm wdrażania tych programów pod koniec roku budżetowego. Obecnie uważa się zatem zaistniałą sytuację za tymczasową. 3.1.3. Mleko i przetwory mleczne ( 162,5 mln EUR) Głównym powodem takiego poziomu wykonania budżetu w niniejszym artykule jest postęp w wykonaniu i stosowanie ukierunkowanej pomocy dla sektorów hodowlanych. Kwota 420 mln EUR w środkach przeznaczonych na program ukierunkowanej pomocy została zapisana w pozycji 05 02 12 99 Inne środki (Mleko i przetwory mleczne). Ponieważ państwa członkowskie mogą jednak przyznawać pomoc dla producentów we wszystkich sektorach hodowlanych, wykorzystanie środków w ramach tego artykułu będzie niższe i trzeba będzie przewidzieć niezbędne przeniesienia środków na pokrycie wydatków zadeklarowanych w ramach innych artykułów. Jeśli chodzi o tempo wykorzystania środków, według wskaźnika Komisji szacuje się równomierne rozłożenie wydatków w okresie kwalifikowalności do dnia 30 czerwca 2016 r., podczas gdy wykonanie w państwach członkowskich koncentruje się raczej na końcu okresu kwalifikowalności. Obecny niższy od przewidywanego poziom realizacji uważa się za tymczasowy, a perspektywy dotyczące wykonania tego artykułu są pozytywne i ściśle monitorowane przez służby Komisji. 5
3.1.4. Wołowina i cielęcina (+4,9 mln EUR), wieprzowina, jaja i drób (+24,3 mln EUR) Nadmierne wykonanie w tych artykułach odzwierciedla niepełne wykorzystanie w sektorze mleka i przetworów mlecznych wynikające z zastosowania ukierunkowanej pomocy dla sektorów hodowlanych. Deklarowane dla tych sektorów wydatki zostaną pokryte poprzez transfery środków dostępnych na ten cel w ramach art. 05 02 12. 3.2. Płatności bezpośrednie Na dzień 31 maja 2016 r. poziom wykorzystania środków budżetowych na płatności bezpośrednie był niższy od poziomu wskaźnika o 7 609,9 mln EUR. 3.2.1. Pomoc bezpośrednia niezwiązana z wielkością produkcji ( 7 168,9 mln EUR w porównaniu z zatwierdzonymi środkami) Jeśli chodzi o zatwierdzone środki, powyższy poziom wykonania nie daje pełnego obrazu sytuacji ze względu na wydatki na system płatności podstawowej, który finansowany jest zarówno z zatwierdzonych środków budżetowych, jak i z dochodów przeznaczonych na ten system w budżecie na 2016 r. (Uwaga: szczegółowe informacje znajdują się w pkt 2 powyżej). Wspomniany poziom wykonania jest wynikiem zastosowania wskaźnika dla okresu kończącego się dnia 31 maja 2016 r. w odniesieniu do zatwierdzonych środków, które nie obejmują dochodów przeznaczonych na ten artykuł. W przypisie * w tabeli dotychczasowego wykonania budżetu w załączniku 2 pokazano, jaka byłaby sytuacja, gdyby wskaźnik został zastosowany do całości środków, które mają być dostępne na finansowanie płatności bezpośrednich niezwiązanych z wielkością produkcji. Zastosowanie wskaźnika do całkowitej kwoty finansowania przewidzianej dla płatności bezpośrednich niezwiązanych z wielkością produkcji w wysokości 36 649,2 mln EUR spowodowałoby niższe od zakładanego wykorzystanie środków, tj. 9 525,3 mln EUR. Ta istotna rozbieżność w poziomie wykonania budżetu w ramach płatności bezpośrednich niezwiązanych z wielkością produkcji wynika przede wszystkim z tymczasowych opóźnień administracyjnych napotykanych przez niektóre państwa członkowskie w pierwszym roku wdrażania zreformowanych systemów płatności bezpośrednich. Od dnia 29 lutego 2016 r. większość państw członkowskich powróciła do poziomów wykorzystania środków na pomoc bezpośrednią niezwiązaną z wielkością produkcji i obecnie wypłacono już 73 % dostępnych środków, w tym dochody przeznaczone na określony cel. Komisja co miesiąc uważnie monitoruje poziomy wykonania budżetu w poszczególnych państwach członkowskich i prognozy dotyczące przyszłych wydatków, a w chwili obecnej uważa tę rozbieżność za tymczasową i przewiduje, że płatności bezpośrednie niezwiązane z wielkością produkcji zostaną zrealizowane, jak przewidziano w budżecie na rok 2016. 3.2.2. Inna pomoc bezpośrednia ( 440,9 mln EUR w porównaniu z zatwierdzonymi środkami) Niższy od przewidywanego poziom realizacji zatwierdzonych środków na pozostałe płatności bezpośrednie w porównaniu z profilem wydatków opracowanym na podstawie ustalonego wskaźnika również wynika głównie z tymczasowych opóźnień administracyjnych napotykanych przez niektóre państwa członkowskie w pierwszym roku wdrażania zreformowanych systemów płatności bezpośrednich, a zwłaszcza dobrowolnego wsparcia związanego z produkcją. Również w ramach niniejszego 6
artykułu rozziew pomiędzy teoretycznym wykorzystaniem środków wynikającym z zastosowania wskaźnika a faktycznym wykonaniem budżetu stopniowo maleje, przy prawie 80 % płatności wypłaconych przez państwa członkowskie. Komisja uważnie monitoruje sytuację w zakresie wykorzystania środków i w chwili obecnej spodziewa się pełnego wykonania budżetu na rok 2016 w odniesieniu do innych płatności bezpośrednich. 4. WYKORZYSTANIE DOCHODÓW PRZEZNACZONYCH NA EFRG Tabela w załączniku 1 wykazuje, że do dnia 31 maja 2016 r. uzyskano dochody przeznaczone na określony cel w wysokości 2 055,1 mln EUR. W szczególności: dochody z korekt wynikających z decyzji dotyczących rachunkowości i decyzji w sprawie rozliczenia zgodności wyniosły 1 174,8 mln EUR, przy czym do końca roku budżetowego spodziewane są jeszcze dodatkowe kwoty wynikające z wdrożenia decyzji wykonawczej Komisji (ad hoc 51); dochody z tytułu nieprawidłowości wyniosły 67,6 mln EUR, przy czym do końca roku budżetowego spodziewane są również dodatkowe kwoty, oraz na obecnym etapie pobrana została całość dochodów z opłat wyrównawczych za mleko zebrana kwota wynosi około 812,7 mln EUR. Ponadto kwota dochodów na określony cel przeniesiona z 2015 na 2016 r. wyniosła 896,4 mln EUR. W związku z tym kwota dochodów przeznaczonych na określony cel, dostępna na finansowanie wydatków EFRG według stanu na dzień 31 maja 2016 r., wynosi 2 951,5 mln EUR i przewiduje się jej powiększenie jeszcze do końca roku budżetowego o dodatkowe kwoty dochodów przeznaczonych na określony cel zebrane na skutek decyzji dotyczących rachunkowości i decyzji w sprawie rozliczenia zgodności oraz nieprawidłowości. 5. WNIOSKI Dotychczasowe wykorzystanie środków budżetowych EFRG na 2016 r. w okresie do dnia 31 maja 2016 r. wskazuje, że miesięczne kwoty zwrócone państwom członkowskim są niższe od profilu wykonania wydatków budżetowych opracowanego na podstawie wskaźnika o około 7 652,1 mln EUR. Ta istotna rozbieżność wynika prawie w całości z tymczasowych opóźnień w realizacji płatności bezpośrednich na rzecz rolników. Dostępne są już dochody przeznaczone na określony cel w wysokości 2 951,5 mln EUR i przewiduje się, że w 2016 r. zebrane zostaną dodatkowe kwoty. W chwili obecnej Komisja spodziewa się, że poziom wykorzystania środków na płatności bezpośrednie powinien zwiększyć się w najbliższych miesiącach oraz że płatności bezpośrednie zostaną zrealizowane zgodnie z pierwotnymi założeniami poczynionymi na etapie uzgadniania budżetu na 2016 r. Ponadto Komisja uważa, że kwota dochodów przeznaczonych na określony cel, która będzie dostępna do końca roku, wystarczy do sfinansowania zarówno funduszy operacyjnych dla organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw, jak i systemu płatności podstawowej jako części płatności bezpośrednich niezwiązanych z wielkością produkcji zgodnie z pierwotnymi założeniami poczynionymi podczas ustalania budżetu na 2016 r. 7