Przestępstwa podatkowe Nowe kary i procedury zwiększone uprawnienia dla fiskusa nowe rodzaje przestępstw zmieniona struktura administracji skarbowej przykłady, wzory wniosków, ustawa o KAS Radosław Stępień
Autor Radosław Stępień Redaktor merytoryczny Elżbieta Pietrak Redaktor prowadzący Renata Krasowska-Kłos Projekt graficzny okładki Kinga Pisarczyk Korekta Mirosława Jasińska-Nowacka Skład i łamanie Joanna Archacka Copyright by INFOR Biznes Sp. z o.o. Wydanie I/2017, luty 2017 r. ISBN 978-83-65622-51-8 Adres redakcji: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72 www.dziennik.pl, www.gazetaprawna.pl, www.forsal.pl Biuro Obsługi Klienta: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72 tel. 22 761 31 27, 801 626 666, e-mail: bok@infor.pl Druk: Mazowieckie Centrum Poligrafii
Spis treści Wstęp... 6 Rozdział 1. Odpowiedzialność prawnokarna zagadnienia ogólne... 7 1. Warunki odpowiedzialności... 7 2. Szkodliwość czynu... 7 3. Wina...8 4. Osoba odpowiedzialna karnie... 10 5. Umyślność działania sprawcy... 11 6. Rodzaje naruszeń przepisów... 11 7. Wymiar kar... 12 Rozdział 2. Przestępstwa i wykroczenia podatkowe... 29 1. Fałszerstwo faktury... 31 2. Fałszerstwo wystawcy faktury... 33 3. Kwalifikowana postać przestępstw... 34 4. Nadzwyczajne złagodzenie kary... 35 5. Nieujawnienie przedmiotu lub podstawy opodatkowania...37 6. Firmanctwo... 38 7. Oszustwo podatkowe... 39 8. Niezłożenie właściwemu organowi podatkowemu informacji o pojazdach... 40 9. Uporczywe niepłacenie podatku... 42 10. Brak księgi... 42 11. Uchybienia w prowadzeniu księgi... 44 12. Naruszenie procedury rachunkowej... 45 13. Bezprawny przywóz towaru akcyzowego... 46 14. Bezprawny wywóz wyrobu akcyzowego... 48 15. Paserstwo akcyzowe... 50 16. Wadliwe oznaczenie wyrobu akcyzowego...52 17. Fałszerstwo znaku akcyzy... 53 18. Niedopełnienie obowiązku oznaczenia wyrobu akcyzowego... 54 19. Bezprawność czynności handlowych...55 3
Przestępstwa podatkowe. Nowe kary i procedury 20. Dokonywanie czynności poza składem podatkowym... 56 21. Przemieszczanie wyrobów akcyzowych bez wymaganej dokumentacji... 58 22. Zbycie znaku akcyzowego nieuprawnionemu... 59 23. Nieprawidłowy przewóz znaków akcyzy... 60 24. Nierozliczenie się ze znaków akcyzy... 60 25. Zmiana oznaczenia wyrobu akcyzowego... 61 26. Niewłaściwe użycie wyrobu akcyzowego...62 27. Brak akcyzowego raportu dziennego... 63 28. Nieprowadzenie ewidencji zgodnie z przepisami ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin... 64 29. Bezpodstawny zwrot podatku... 65 30. Niewpłacenie pobranego podatku... 66 31. Niepobranie podatku lub pobranie w kwocie niższej od należnej... 68 32. Brak wskazania osoby odpowiedzialnej za obliczanie i pobieranie podatku... 68 33. Naruszenie wymogu składania informacji podatkowej... 69 34. Nieprawidłowości w informacji podsumowującej... 71 35. Niedopełnienie obowiązku przekazania w terminie właściwemu organowi podatkowemu sprawozdania finansowego, opinii lub raportu... 71 36. Niedopełnienie obowiązku zgłoszenia identyfikacyjnego lub jego aktualizacji...72 37. Naruszenie przepisów o dotacji i subwencji...73 38. Utrudnianie kontroli skarbowej lub podatkowej...73 39. Brak nadzoru...74 40. Zbieg przestępstw...75 Rozdział 3. Nowa struktura organów administracji skarbowej oraz ich uprawnienia w trakcie prowadzenia postępowania kontrolnego... 79 1. Organy administracji...79 2. Uprawnienia organów administracji... 83 3. Uprawnienia kontrolujących... 90 4. Czynności kontrolne... 95 Rozdział 4. Postępowanie przedsądowe i sądowe... 99 1. Postępowanie podatkowe... 99 2. Szczególne uprawnienia organów Krajowej Administracji Skarbowej oraz funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej...105 4
Spis treści 3. Postępowanie przygotowawcze o przestępstwa skarbowe...112 Wzór. Wniosek dowodowy...114 Wzór. Wniosek o końcowe zapoznanie się z materiałami...115 Wzór. Wniosek o umorzenie postępowania...116 4. Zawieszenie postępowania...117 Wzór. Wniosek o zawieszenie postępowania przygotowawczego...118 5. Postępowanie sądowe... 119 Wzór. Wniosek o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności... 120 Wzór. Wniosek o wyznaczenie rozprawy... 124 Rozdział 5. Przepisy prawne... 127 USTAWA z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2016 r., poz. 1947, ost.zm.: Dz.U., poz. 2255, Dz.U. z 2017 r., poz. 244)...127 USTAWA z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2016 r., poz. 1948, ost.zm.: Dz.U., poz. 2255)...267 5
6 Wstęp Obecnie jesteśmy świadkami wielu zmian, przede wszystkim w zakresie uszczelniania systemu podatkowego w Polsce. Większa ściągalność ma swoje podłoże w coraz większych potrzebach finansowych budżetu. Po przeprowadzeniu badań dotyczących przyczyn kiepskiej egzekwowalności podatków stwierdzono, że wiele działań organów skarbowych w Polsce się dubluje, a tym samym aparat skarbowy generuje zwiększone koszty. Kolejnym powodem zmniejszonych dochodów państwa są oszustwa związane z wyłudzaniem podatku od towarów i usług (VAT). Z tego powodu w kodeksie karnym znalazły się opisy nowych przestępstw, które oczywiście w latach poprzednich też były ścigane, ale organy podatkowe i prokuratura korzystały z innych dostępnych przepisów, które jednak odnosiły się nie wprost do czynów polegających na wyłudzaniu podatków. Przykładem mogło być ściganie przestępców podatkowych na podstawie przepisów dotyczących fałszerstwa dokumentu sensu largo, a nie wprost treści np. art. 270a k.k. opisującego fałszerstwo faktury VAT. Nowe zapisy dotyczące przestępstw podatkowych zostały zaczerpnięte z ustawy z 10 lutego 2017 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r. poz. 244). Publikacja ta ma na celu przybliżenie najnowszych zmian wynikających z penalizacji w kodeksie karnym najpoważniejszych przestępstw podatkowych i nowej organizacji krajowej administracji skarbowej, której zadania i struktura zostały ukształtowane w oparciu o ustawę z 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawę z 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej. Książka została podzielona na pięć rozdziałów. W pierwszym zostały przedstawione przesłanki odpowiedzialności karnej i wymiar kar, jakie mogą być orzeczone wobec oskarżonego. W rozdziale drugim zaprezentowano opis przestępstw i wykroczeń podatkowych, opisanych zarówno w kodeksie karnym, jak i kodeksie karnym skarbowym. Trzeci rozdział przybliża nową strukturę organów skarbowych oraz ich szczególne uprawnienia w zakresie ścigania przestępstw, które obowiązują od 1 marca 2017 r. W czwartym pokrótce przedstawiono postępowanie przygotowawcze i sądowe. Ostatni piaty rozdział to tekst ustawy z 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej. Dla łatwiejszego zrozumienia poruszanych zagadnień publikacja została wzbogacona o orzeczenia sądów, przykłady oraz wzory wniosków. Radosław Stępień
Radosław Stępień Adwokat, radca prawny, prowadzi indywidualną kancelarię adwokacką w Warszawie. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Ukończył studia podyplomowe na Uniwersytecie w Białymstoku Finanse i rachunkowość przedsiębiorstw oraz kursy z zakresu księgowości, w tym kurs głównego księgowego, prowadzone przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce. Były pracownik organów podatkowych urzędu skarbowego i izby skarbowej, prowadził postępowania podatkowe w zakresie podatku dochodowego. Specjalizuje się w obsłudze podmiotów gospodarczych, w tym w zakresie postępowań podatkowych i karnych skarbowych. Autor wielu artykułów z zakresu prawa gospodarczego i podatkowego. ISBN 978-83-65622-51-8