Jak unikać kar. za przestępstwa. podatkowe

Transkrypt

1 BIBLIOTEKA Jak unikać kar za przestępstwa podatkowe najczęściej popełniane przestępstwa i wykroczenia skarbowe katalog kar procedury postępowania możliwości uniknięcia kary Adam Makosz Łukasz Sobiech

2 Autorzy Adam Makosz Łukasz Sobiech Redaktor prowadzący Renata Krasowska-Kłos Projekt graficzny Kinga Pisarczyk Redakcja i korekta Maciej Weryński Skład i łamanie Joanna Archacka Copyright by INFOR Biznes Sp. z o.o. Wydanie I/2012, marzec 2012 r. ISBN Adres redakcji: Warszawa, ul. Okopowa 58/ Biuro Obsługi Klienta: Marki, ul. Okólna 40 tel , , bok@infor.pl Druk: TED Drukarnia

3 Spis treści Wstęp... 5 Rozdział 1. Ogólne zasady odpowiedzialności karnoskarbowej... 7 Nie tylko egzekucja Kto podlega odpowiedzialności...12 Zasada winy Czas i miejsce popełnienia czynu zabronionego...15 Działanie sprawcy...20 Sprawca traktowany jak nieletni Czyn zabroniony Zasady odpowiedzialności...26 Współsprawstwo i sprawstwo polecające...26 Podżeganie i pomocnictwo...30 Prowokacja Zachowanie sprawcy Błąd wyłączający bezprawność Błąd uchylający karalność Niepoczytalność Wymiar kary...38 Rozdział 2. Przestępstwa skarbowe Zastosowanie przepisów Kodeksu karnego System środków penalnych...44 Grzywna jako kara za przestępstwo skarbowe Odpowiedzialność posiłkowa...46 Postępowanie wobec odpowiedzialnego posiłkowo...48 Kara ograniczenia wolności...49 Kara pozbawienia wolności...50 Nadzwyczajne obostrzenie i złagodzenie kary...50 Podstawy zaostrzenia odpowiedzialności...51 Zasady wymiaru kary nadzwyczajnie obostrzonej Nadzwyczajne złagodzenie kary Środki karne...56 Przepadek przedmiotów Interwencja co do przedmiotów objętych przepadkiem...59 Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów Przepadek korzyści majątkowej i ściągnięcie równowartości pieniężnej korzyści majątkowej...62 Zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska Podanie wyroku do publicznej wiadomości...64 Pozbawienie praw publicznych...65

4 Środki związane z poddaniem sprawcy próbie...66 Warunkowe umorzenie postępowania karnego...66 Warunkowe zawieszenie wykonania kary Warunkowe zwolnienie...70 Przedawnienie karalności przestępstwa skarbowego...71 Zatarcie skazania Rozdział 3. Wykroczenia skarbowe Wymiar kary Zbieg wykroczeń Przedawnienie karalności wykroczenia skarbowego...80 Zatarcie skazania Postępowanie mandatowe...82 Wypisanie mandatu...84 Ewidencja grzywien...86 Uchylenie mandatu...86 Rozdział 4. Wybrane przestępstwa i wykroczenia skarbowe...89 Uchylanie się od obowiązku podatkowego...89 Firmanctwo...91 Oszustwo podatkowe...92 Uporczywe naruszanie terminu wpłaty podatku...95 Niezłożenie informacji podatkowej w terminie lub złożenie informacji nieprawdziwej...96 Nieprawidłowe zgłoszenie identyfikacyjne Rozdział 5. Zaniechanie ukarania sprawcy...99 Czynny żal Elementy zawiadomienia Czas na złożenie oświadczenia o popełnionym wykroczeniu lub przestępstwie skarbowym Złożenie korekty deklaracji podatkowej Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności Przesłanki zastosowania środka karnego Negocjacje z urzędem skarbowym Wydanie przez sąd zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności Odstąpienie od wymierzenia kary Rezygnacja z orzeczenia środka karnego Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 z późn zm.) Indeks

5 Wstęp Kodeks karny skarbowy określa podstawowe zasady odpowiedzialności karnej za popełnione przestępstwa i wykroczenia skarbowe. W odróżnieniu jednak od innych aktów prawnych związanych czy to z odpowiedzialnością karną, czy to cywilną kodeks skarbowy zawiera w sobie nie tylko przepisy prawa materialnego, ale również te określające reguły postępowania związane z ustaleniem sprawcy czynu zabronionego, przebiegiem postępowania przygotowawczego i sądowego. Całość regulacji ustawowych wieńczą przepisy dotyczące wykonania orzeczonych kar i środków karnych. W praktyce jednak stosowanie Kodeksu karnego skarbowego nie jest zadaniem łatwym. Jest to spowodowane kilkoma względami. Po pierwsze: ustawa karnoskarbowa sama w sobie zawiera odesłania nie tylko do Kodeksu karnego, ale również do Kodeksu postępowania karnego. Po drugie: w celu prawidłowego zrekonstruowania normy prawnej, penalizującej zachowanie sprawcy czynu zabronionego, należy niekiedy sięgnąć do przepisów nawet kilkunastu aktów prawnych. Chodzi przede wszystkim o akty prawa podatkowego, celnego czy dewizowego. Tam bowiem są zawarte określone obowiązki każdego podatnika, których złamanie może rodzić odpowiedzialność sprawcy za wykroczenie bądź przestępstwo skarbowe. Nie można również nie zauważyć, że przepisy prawa podatkowego należą do grupy norm prawnych najczęściej zmienianych przez ustawodawcę. Wszystko to powoduje, że precyzyjne przypisanie sprawcy czynu zabronionego wymaga wiele wysiłku. Nasza publikacja krok po kroku przedstawia zasady odpowiedzialności karnej za przestępstwa i wykroczenia skarbowe. Omówione w niej zostały również procedury postępowania zmierzające do ustalenia odpowiedzialności sprawcy uszczuplającego należności publicznoprawne. W opracowaniu przedstawiono dodatkowo ustawowe przypadki ograniczające odpowiedzialność karną bądź wręcz ją wyłączające. W tym przypadku autorzy zwrócili szczególną uwagę na przepisy umożliwiające sprawcy czynu zabronionego dobrowolne poddanie się odpowiedzialności oraz przypadki odstąpienia przez sąd od wymierzenia kary. W sposób przystępny zostały zaprezentowane także zasady związane z ustaleniem odpowiedzialności karnej, przebiegiem postępowania, rolą finansowych oraz niefinansowych organów postępowania przygotowawczego, prokuratora i sądu. Uzupełnieniem ogólnych zasad postępowania i jego przebiegu jest szczegółowe omówienie najczęściej popełnianych przestępstw i wykroczeń skarbowych. Całość została wzbogacona aktualnymi poglądami doktryny i orzecznictwem Sądu Najwyższego oraz sądów apelacyjnych.

6 Rozdział 4 Wybrane przestępstwa i wykroczenia skarbowe Płacenie podatków to jeden z podstawowych obowiązków ciążących na obywatelach. Pobieranie tego rodzaju przymusowych świadczeń umożliwia państwu i jednostkom samorządu terytorialnego realizację zadań publicznych. Głównie z tego powodu przepisy prawa przewidują wiele mechanizmów mających na celu wyegzekwowanie obowiązku podatkowego i zdyscyplinowanie nieuczciwych podatników poczynając od odsetek za nieterminowo uiszczoną daninę, a skończywszy na znacznie dotkliwszych sankcjach związanych z pociągnięciem do odpowiedzialności karnoskarbowej. UCHYLANIE SIĘ OD OBOWIĄZKU PODATKOWEGO Jednym z najbardziej powszechnych przestępstw i wykroczeń skarbowych jest uchylanie się od obowiązku podatkowego. Tego rodzaju zachowanie zostało spenalizowane w art. 54 k.k.s. Przewiduje on, że czynu zabronionego dopuszcza się każdy podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji i jednocześnie naraża przez to podatek na uszczuplenie (art. 54 par 1 in principio k.k.s.). Za podatnika jest uznawana osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu (art. 7 par. 1 Ordynacji Podatkowej). W przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych odpowiedzialności podlegają osoby, które je reprezentują. Art. 54 k.k.s. wprowadza sankcje za niewypełnianie obowiązku podatkowego w stosunku do Skarbu Państwa lub gminy. Zgodnie z zapisami Ordynacji podatkowej obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach (art. 4 o.p.). Zobowiązaniem podatkowym jest z kolei wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia należności na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego (art. 5 o.p.). Bezprawne zachowanie podatnika wskazane w art. 54 par. 1 k.k.s. może przybrać trzy postaci: nieujawnianie właściwemu organowi przedmiotu opodatkowania tytułu prawnego, który umożliwia nałożenie podatku, np. nieprzedstawienie w urzędzie skarbowym umowy najmu, kupna-sprzedaży, oprocentowanej pożyczki,

7 8 Jak unikać kar za przestępstwa podatkowe nieujawnianie właściwemu organowi podstawy opodatkowania wielkości wyrażonej liczbowo, która umożliwia poprawne obliczenie podatku, niezłożenie deklaracji rozumie się przez to również zeznania, wykazy oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci (art. 3 pkt 5 k.k.s.). Każde z wymienionych zachowań może pociągnąć za sobą odpowiedzialność karnoskarbową tylko wówczas, gdy dojdzie do jednoczesnego narażenia podatku na uszczuplenie. Za takie narażenie jest uznawane spowodowanie konkretnego niebezpieczeństwa uszczuplenia podatku co oznacza, że zaistnienie uszczerbku finansowego jest wysoce prawdopodobne, choć nie musi nastąpić (art. 53 par. 28 k.k.s.). Tak samo odpowiada podatnik, który spowodował takie uszczuplenie. Należność publicznoprawna uszczuplona czynem zabronionym jest to wyrażona liczbowo kwota pieniężna, od której uiszczenia lub zadeklarowania uiszczenia w całości lub w części osoba zobowiązana uchyliła się i w rzeczywistości ten uszczerbek finansowy nastąpił (art. 53 par. 27 k.k.s.). Właściwymi organami, o których mowa w omawianych przepisach, są najczęściej urzędy skarbowe i wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast. Czyn zabroniony polegający na uchylaniu się od obowiązku podatkowego może zostać potraktowany jako przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. O tym, czy należy do drugiej kategorii czynów, decyduje kwota podatku narażonego na uszczuplenie, która nie może przekraczać ustawowego progu, tzn. pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie popełnienia czynu. Przy ustalaniu odpowiedzialności podatnika istotne znaczenie ma również to, czy kwota podatku narażonego na uszczuplenie w czasie popełnienia czynu zabronionego przekroczyła równowartość dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, określaną przez art. 53 par. 13 k.k.s. jako małą wartość. Sprawia to, że za popełnione przestępstwo skarbowe grozi nie tylko kara grzywny, ale również kara pozbawienia wolności. Odpowiedzialność karna Za uchylanie się od obowiązku podatkowego grozi: kara grzywny do 720 stawek dziennych albo kara pozbawienia wolności (lub obie kary łącznie) jeżeli podatnik naraża na uszczuplenie podatek, którego kwota przekracza małą wartość (w 2012 roku 300 tys. zł); kara grzywny do 720 stawek dziennych podatnik naraża na uszczuplenie podatek małej wartości (w 2012 roku od 7,5 tys. zł do 300 tys. zł); kara grzywny za wykroczenie skarbowe podatnik naraża na uszczuplenie podatek nieprzekraczający ustawowego progu (w 2012 roku 7,5 tys. zł).

8 ROZDZIAŁ 4. Wybrane przestępstwa i wykroczenia skarbowe 9 FIRMANCTWO Czyn zabroniony polegający na firmanctwie określa art. 55 k.k.s. W par. 1 przewiduje on, że posługiwanie się cudzym imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą w celu zatajenia faktu prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności, jest przestępstwem, jeśli naraża podatek na uszczuplenie. Przestępstwo z art. 55 k.k.s. może popełnić jedynie podatnik prowadzący działalność gospodarczą, a więc osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu (art. 7 o.p.). Z kolei obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężngo w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach (art. 4 o.p.). Za firmanctwo mogą odpowiadać nie tylko przedsiębiorcy prowadzący działalność na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej czy kodeksu spółek handlowych. Reżimowi Kodeksu karnego skarbowego podlegają także przedsiębiorcy działający na podstawie prawa bankowego czy ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Podatnik wykorzystujący cudzą działalność do osiągnięcia przywilejów podatkowych jest nazywany firmantem. Z kolei podmiot, który pozwolił na używanie swojego imienia, nazwiska, nazwy lub firmy, jest nazywany firmującym. Zachowanie firmanta może przybierać dwie postacie. Pierwsza polega na nieujawnieniu właściwemu organowi podatkowemu faktu prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek. Druga może polegać na zatajeniu rzeczywistych rozmiarów prowadzonej działalności gospodarczej, np. prawdziwej wielkości obrotów finansowych. Aby doszło do popełnienia przestępstwa skarbowego, musi dojść do jednoczesnego narażenia Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego na uszczuplenie podatku. Narażenie na uszczuplenie należności publicznoprawnej czynem zabronionym jest to spowodowanie konkretnego niebezpieczeństwa takiego uszczuplenia. Oznacza to, że zaistnienie uszczerbku finansowego jest wysoce prawdopodobne, choć nie musi wcale nastąpić. Z drugiej strony należność publicznoprawna uszczuplona czynem zabronionym jest to wyrażona liczbowo kwota pieniężna, od której uiszczenia lub zadeklarowania uiszczenia w całości lub w części osoba zobowiązana uchyliła się i w rzeczywistości ten uszczerbek finansowy nastąpił. Odpowiedzialność firmanta jest uzależniona od wysokości kwoty podatku narażonego na uszczuplenie. Co ważne, w stosunku do podatnika skazanego za przestępstwo firmanctwa można orzec środek karny w postaci zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej na okres od 1 roku do lat 5.

9 10 Jak unikać kar za przestępstwa podatkowe Odpowiedzialność karna Za firmanctwo grozi: kara grzywny do 720 stawek dziennych albo kara pozbawienia wolności do lat 3 (lub obie kary łącznie) jeżeli firmant naraża na uszczuplenie podatek, którego kwota przekracza małą wartość (w 2012 roku 300 tys. zł); kara grzywny do 720 stawek dziennych firmant naraża na uszczuplenie podatek małej wartości (w 2012 roku od 7,5 tys. zł do 300 tys. zł); kara grzywny za wykroczenie skarbowe firmant naraża na uszczuplenie podatek nie przekraczający ustawowego progu (w 2012 r. 7,5 tys. zł). PRZYKŁAD Odpowiedzialność podatkowa firmującego Kuzyn zapytał Adama N., czy nie mógłby zarejestrować na siebie działalności gospodarczej. W rzeczywistości miałby to być kolejny biznes jego krewnego. Jeżeli jednak zdecyduje się na ten krok, grozi mu za to odpowiedzialność podatkowa wynikająca z art. 113 o.p. Przepis ten przewiduje, że jeżeli podatnik, za zgodą innej osoby, w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności, posługuje się lub posługiwał się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą tej osoby, osoba ta ponosi solidarną odpowiedzialność z podatnikiem całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe powstałe podczas prowadzenia tej działalności. Nie ma przy tym znaczenia, kto bierze udział w tym procederze. Bez względu na to, czy są to osoby spokrewnione, czy nie, obydwie będą solidarnie odpowiadać za długi podatkowe. Taka sytuacja może pociągnąć za sobą także odpowiedzialność karnoskarbową. OSZUSTWO PODATKOWE Oszustwa podatkowego dopuszcza się podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych i jednocześnie naraża przez to podatek na uszczuplenie (art. 56 par 1 in principio k.k.s.). Do istoty tak opisanego działania należy umyślne wprowadzenie w błąd organu podatkowego (innego uprawnionego organu lub płatnika) co do rzeczywistego stanu rzeczy, istotnego z punktu widzenia prawidłowego ustalenia wysokości należnego podatku 1. Przestępstwo z art. 56 k.k.s. jest przestępstwem skutkowym. Stadium dokonania przestępstwa oszustwa podatkowego następuje już z zaistnieniem na- 1 Wyrok SN z 2 grudnia 2002 r., sygn. akt IV KKN 559/99, LexPolonica nr

10 ROZDZIAŁ 4. Wybrane przestępstwa i wykroczenia skarbowe 11 rażenia na uszczuplenie należności podatkowej. Nie oznacza to jednak, że stwierdzenie dalej idącego skutku zachowania sprawcy w postaci spowodowania uszczuplenia takiej należności zwalnia sprawcę od odpowiedzialności karnoskarbowej 2. Zachowanie podatnika dopuszczającego się oszustwa podatkowego może przybierać różne formy. Oszustwa polegają zasadniczo na złożeniu deklaracji lub oświadczenia zawierającego nieprawdziwe informacje lub ukrywającego prawdziwe informacje albo zaniechaniu realizacji obowiązku zmiany objętych deklaracją lub oświadczeniem danych. Każde z wymienionych zachowań może pociągnąć za sobą odpowiedzialność karnoskarbową tylko wówczas, gdy dojdzie do jednoczesnego narażenia podatku na uszczuplenie. Przepisy podatkowe nie przewidują definicji deklaracji podatkowej. Art. 3 pkt 5 o.p. przewiduje zbiorcze wyliczenie, które za deklarację nakazuje również rozumieć zeznania, wykazy oraz informacje, do których składania obowiązani są na podstawie przepisów prawa podatkowego podatnicy, płatnicy i inkasenci. Jak podkreślił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim, deklaracja odnosi się z reguły do przypadków, gdy podatnik nie tylko przedstawia związany z nim stan faktyczny podlegający opodatkowaniu, lecz także ma obowiązek ustalania w oparciu o ten stan istnienia obowiązku podatkowego oraz przekształcenia go w zobowiązanie podatkowe. W deklaracji ma miejsce wstępne rozstrzygnięcie sprawy podatkowej w postaci obliczenia należności podatkowej przez podatnika (tzw. samoobliczenie podatku) 3. Oświadczenie jest to z kolei dokument, w którym są podawane informacje, np. dla celów dokonania rocznego obliczenia podatku dochodowego od dochodu uzyskanego przez podatnika w roku podatkowym. Organem podatkowym jest m.in. naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego, wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa, dyrektor izby skarbowej, dyrektor izby celnej czy samorządowe kolegium odwoławcze (art. 13 o.p.). Innym uprawnionym organem jest ten, któremu przepisy prawa podatkowego pozwalają na ustalenie zobowiązania podatkowego. Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu (art. 8 o.p.). Jest to np. pracodawca lub notariusz. PRZYKŁAD Odpowiedzialność za niezłożenie deklaracji podatkowej Sąd rejonowy uznał Ryszarda Z. za winnego wykroczenia z art. 56 par. 4 k.k.s., dlatego że prowadząc działalność gospodarczą opodatkowaną zryczałtowanym podatkiem dochodowym, mimo obowiązku 2 Wyrok SN z 22 listopada 2009 r., sygn. akt IV KK 111/2009, LexPolonica nr Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 14 października 2008 r., sygn. akt I SA/Go 659/2008,

11 12 Jak unikać kar za przestępstwa podatkowe nie złożył w terminie do 31 lipca 2000 r. informacji PIT 27 o wysokości uzyskanego przychodu za I półrocze roku podatkowego. Wymierzył mu jednocześnie grzywnę w wysokości 200 zł. Podatnik zaskarżył wyrok, jednak sąd okręgowy utrzymał go w mocy. Kasację od tego wyroku wniósł na korzyść skazanego minister sprawiedliwości, zarzucając naruszenie polegające na skazaniu oskarżonego za czyn, który w dacie orzekania nie był już zabroniony. Sąd Najwyższy orzekł, że kasacja jest zasadna w stopniu oczywistym. Obowiązek składania w określonym terminie półrocznej informacji podatkowej wynikał z art. 21 ust. 2 pkt 1 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 1998 r. nr 144 poz. 930 z późn. zm.). Tymczasem w dacie wyrokowania przez obydwa sądy (I i II instancji), zobowiązani zostali do składania wyłącznie rocznych zeznań podatkowych. Przedstawiona zmiana stanu prawnego, nieujawniona przez oskarżyciela z organu finansowego oraz niedostrzeżona z urzędu przez sądy obu instancji, zasadniczo zmieniła sytuację skazanego, bowiem czyn zarzucany, a następnie przypisany skazanemu stracił znamiona czynu zabronionego z art. 56 par. 4 k.k.s. (por. wyrok SN z 30 września 2002 r., sygn. akt III KK 264/2002). Odpowiedzialność karna Sprawcom oszustwa podatkowego grozi: kara grzywny do 720 stawek dziennych albo kara pozbawienia wolności (lub obie kary łącznie) jeżeli sprawca oszustwa podatkowego naraża na uszczuplenie podatek, którego kwota przekracza małą wartość (w 2012 roku 300 tys. zł); kara grzywny do 720 stawek dziennych kiedy sprawca oszustwa podatkowego naraża na uszczuplenie podatek małej wartości (w 2012 roku od 7,5 tys. zł do 300 tys. zł); kara grzywny za wykroczenie skarbowe jeżeli sprawca oszustwa podatkowego naraża na uszczuplenie podatek nie przekraczający ustawowego progu (w 2012 roku 7,5 tys. zł); kara grzywny za wykroczenie skarbowe jeżeli podatnik mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu lub płatnikowi deklaracji lub oświadczenia. Odpowiedzialność podatnika dopuszczającego się oszustwa podatkowego jest uzależniona od wysokości kwoty podatku narażonego na uszczuplenie. W sytuacji, gdy kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego popełnia wykroczenie skarbowe zagrożone jedynie karą grzywny. Takiej samej odpowiedzialności podlega także podatnik, który mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowa-

12 ROZDZIAŁ 4. Wybrane przestępstwa i wykroczenia skarbowe 13 nia nie składa w terminie organowi podatkowemu lub płatnikowi deklaracji lub oświadczenia (art. 56 par. 1 k.k.s.). Art. 56 par. 4 k.k.s., podobnie jak inne przepisy k.k.s., ma charakter blankietowy, bowiem w swej treści odsyła do innych unormowań prawnych, szczegółowo konkretyzujących znamiona czynu karalnego. Ustalenia znamion czynu karalnego wymaga zatem połączenie dyspozycji blankietowego przepisu ustawy karnoskarbowej i szczegółowych przepisów określonych w ustawach o podatku od osób fizycznych 4. UPORCZYWE NARUSZANIE TERMINU WPŁATY PODATKU Odpowiedzialność karnoskarbową ponoszą nie tylko podatnicy, którzy nie ujawniają organom podatkowym przedmiotu lub podstawy opodatkowania albo składają fałszywe deklaracje. Wykroczeniem skarbowym jest także zachowanie polegające na uporczywym niewpłacaniu podatku w terminie (art. 57 par. 1 k.k.s.). (...) 4 Wyrok SN z 30 września 2002 r., sygn. akt III KK 264/2002, LexPolonica nr

13 Adam Makosz prawnik i dziennikarz, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, ukończył aplikację prokuratorską w Prokuraturze Okręgowej w Warszawie. Specjalizuje się w prawie karnym, prawie administracyjnym i prawie nowych technologii. Jest autorem artykułów i monotematów prawniczych. Łukasz Sobiech radca prawny Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, odbył aplikację sądową przy Sądzie Apelacyjnym w Warszawie. Specjalizuje się w prawie administracyjnym, prawie cywilnym i gospodarczym ze szczególnym uwzględnieniem postępowań sądowych. Jest autorem i współautorem artykułów i monotematów prawniczych. Gąszcz przepisów podatkowych i nieustannie dokonywane w nim zmiany sprawią, że o wykroczenie skarbowe, a nawet przestępstwo skarbowe może zostać posądzony każdy nie do końca zorientowany w prawie obywatel. W ręce Czytelników oddajemy więc omówienie rozwiązań prawnych, które pozwalają na uniknięcie odpowiedzialności karnoskarbowej podatnikom, którzy w porozumieniu z organami podatkowymi zdecydują się uregulować swoje zobowiązania finansowe w stosunku do państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Opracowanie zawiera także tekst ustawy Kodeks karny skarbowy z najnowszymi zmianami.