Aspekty przyrodnicze w sooś i w planowaniu przestrzennym. Katarzyna Szczypka główny specjalista

Podobne dokumenty
PARK KRAJOBRAZOWY FORMA OCHRONY PRZYRODY

Poznań, dnia 5 października 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XXII/579/16 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO. z dnia 26 września 2016 r.

Poznań, dnia 5 kwietnia 2017 r. Poz UCHWAŁA NR XXIX/753/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO. z dnia 27 marca 2017 r.

Ryszard Zakrzewski, Ministerstwo Środowiska. Warszawa, 16 października 2008 r.

Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSIEK

Spotkanie konsultacyjne - projekt planu ochrony dla BTPK

Zadania GDOŚ w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko

Gorzów Wielkopolski, dnia 20 kwietnia 2017 r. Poz UCHWAŁA NR XXIX/455/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. z dnia 10 kwietnia 2017 r.

Kompetencje Dyrektora Parku Narodowego sprawującego nadzór nad obszarami Natura 2000 w świetle zapisów Ustawy o ochronie przyrody

Poznań, dnia 23 maja 2014 r. Poz UCHWAŁA NR XLIV/858/14 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO. z dnia 28 kwietnia 2014 r.

Rzeszów, dnia 12 listopada 2013 r. Poz UCHWAŁA NR XXXIX/784/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO. z dnia 28 października 2013 r.

Natura 2000 a turystyka Procedura OOŚ w kontekście przedsięwzięć z sektora turystycznego

UCHWAŁA NR... SEJMIKU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. z dnia... r. w sprawie obszaru chronionego krajobrazu o nazwie "Dolina Nysy"

Poznań, dnia 23 października 2013 r. Poz UCHWAŁA NR XXXVII/728/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO. z dnia 30 września 2013 r.

Ochrona przyrody. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody

ZAŁACZNIK NR 2 Lista źródeł możliwych do pozyskania informacji z zakresu różnorodności biologicznej, przy opracowywaniu KIP i ROS

UCHWAŁA Nr XXXVII/730/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO z dnia 30 września 2013 roku

UCHWAŁA NR... SEJMIKU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. z dnia r.

Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura Wydział Ochrony Przyrody i Obszarów Natura 2000

UCHWAŁA NR.../.../2018 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO

WYMAGANIA PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W PROCESACH INWESTYCYJNYCH

PARK KRAJOBRAZOWY JAKO FORMA OCHRONY PRZYRODY CIĘŻKOWICO-ROŻNOWSKI PARK KRAJOBRAZOWY PARK KRAJOBRAZOWY PASMA BRZANKI


Uchwała Nr... Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia r. w sprawie Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich

MIESZKAM NA TERENIE CHRONIONYM PRAWA I OBOWIĄZKI

Aspekty formalne sporządzania planu ochrony dla Świętokrzyskiego Parku Narodowego

UCHWAŁA NR / / SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia r.

Gorzów Wielkopolski, dnia 19 września 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XXIII/293/16 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. z dnia 12 września 2016 r.

Planowanie przestrzenne jako instrument ochrony środowiska. Aspekty prawne

OPERAT ISTNIEJĄCYCH I POTENCJALNYCH ZAGOŻEŃ WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH

UCHWAŁA NR X/231/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 24 sierpnia 2015 r.

- wskazówki co do kwalifikacji działań wymagających przeprowadzenia procedury oceny (studium przypadku)

Narzędzia ochrony sieci Natura 2000

Poznań, dnia 18 listopada 2014 r. Poz UCHWAŁA NR LI/979/14 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO. z dnia 27 października 2014 r.

Poznań, dnia 23 października 2013 r. Poz UCHWAŁA NR XXXVII/730/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO. z dnia 30 września 2013 r.

UCHWAŁA NR / / SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO z dnia r.

Aspekty formalne zatwierdzania planu ochrony Świętokrzyskiego Parku Narodowego

UCHWAŁA NR.../.../2018 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO z dnia r.

Cyfrowa informacja przestrzenna na potrzeby OOŚ w Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska stan i kierunki rozwoju do roku 2020

SPORZĄDZENIE PROJEKTU PLANU OCHRONY DLA CHOJNOWSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO

UCHWAŁA NR IX/202/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 22 czerwca 2015 r.

Poznań, dnia 5 października 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XXII/597/16 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO. z dnia 26 września 2016 r.

Rzeszów, dnia 14 listopada 2013 r. Poz UCHWAŁA NR XXXIX/791/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO. z dnia 28 października 2013 r.

uzasadnienie Strona 1 z 5

Ustalone w planie rozwiązania przestrzenne, realizacyjne i techniczne powinny spełniać wymagania określone w przepisach ochrony środowiska.

UCHWAŁA NR X/244/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 24 sierpnia 2015 r.

UCHWAŁA NR X/250/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 24 sierpnia 2015 r.

Założenia do opracowania projektu planu ochrony dla Drawieńskiego Parku Narodowego uwzględniającego zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000

Procedura realizacji inwestycji na terenach obszarów Natura 2000 z uwzględnieniem planowania przestrzennego

UCHWAŁA NR XIII/288/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 26 października 2015 r.

Karta informacyjna przedsięwzięcia

A. Zawartość planu ochrony dla parku narodowego i obszaru Natura Porównanie zawartości obu planów.

628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222.

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

UCHWAŁA Nr XXXVII/728/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO z dnia 30 września 2013 roku. w sprawie utworzenia Parku Krajobrazowego Promno

SEJMIKU WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO z dnia roku

P O S T A N O W I E N I E BURMISTRZ MIASTA WISŁA U Z A S A D N I E N I E

UCHWAŁA NR X/242/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 24 sierpnia 2015 r.

UCHWAŁA NR... SEJMIKU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. z dnia r. w sprawie obszaru chronionego krajobrazu o nazwie Puszcza Drawska"

UCHWAŁA NR IX/215/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 22 czerwca 2015 r.

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA SZCZECIN z dnia r.

Ocena oddziaływania na obszary Natura 2000 w systemie ocen oddziaływania na środowisko

Wymogi ochronne obszarów Natura 2000 zasady i procedury istotne dla rozwoju turystyki

UCHWAŁA NR X/256/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 24 sierpnia 2015 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Zalewu Koronowskiego

UCHWAŁA NR SEJMIKU WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO z dnia. w sprawie wyznaczenia Spalsko-Sulejowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu

SEJMIKU WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO z dnia roku

UCHWAŁA NR X/247/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 24 sierpnia 2015 r.

Uspołecznienie procesu sporządzania Planu Zadań Ochronnych

UCHWAŁA. Nr XXII/579/16 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO. z dnia 26 września 2016 roku

Kielce, dnia 8 stycznia 2015 r. Poz. 18 UCHWAŁA NR XLIX/873/14 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO. z dnia 13 listopada 2014 r.

OSTOJA DYLEWSKIE WZGÓRZA (PLH ) Powierzchnia obszaru: ha

INWESTYCJE W HARMONII ZE ŚRODOWISKIEM

Strategiczna Ocena Oddziaływania na Środowisko

Kielce, dnia 8 stycznia 2015 r. Poz. 17 UCHWAŁA NR XLIX/871/14 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO. z dnia 13 listopada 2014 r.

Białystok, dnia 26 czerwca 2015 r. Poz UCHWAŁA NR XII/93/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO. z dnia 22 czerwca 2015 r.

Bydgoszcz, dnia 25 sierpnia 2015 r. Poz UCHWAŁA NR X/255/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO. z dnia 24 sierpnia 2015 r.

siedlisk przyrodniczych - ze szczególnym uwzględnieniem przedmiotów ochrony obszaru Natura 2000 Beskid Śląski PLH240005, chronionych gatunków roślin,

UCHWAŁA Nr XLIV/858/14 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO z dnia 28 kwietnia 2014 roku

Zagospodarowanie przestrzenne STREFA EKOTONOWA (wersja projektowa) VI spotkanie konsultacyjne Bodzentyn, 11 sierpnia 2014 r.

Gorzów Wielkopolski, dnia 22 lutego 2013 r. Poz. 564 ZARZĄDZENIE NR 2/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM

Wójt Gminy Niegosławice

WNIOSEK O WYDANIE DECYZJI O ŚRODOWISKOWYCH UWARUNKOWANIACH

ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W POZNANIU

Białystok, dnia 26 czerwca 2015 r. Poz UCHWAŁA NR XII/91/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO. z dnia 22 czerwca 2015 r.

r.pr. Michał Behnke

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DRAWSKO POMORSKIE

UCHWAŁA NR XII/89/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO. z dnia 22 czerwca 2015 r.

Zielona infrastruktura w Polsce. Anna Liro Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska

UCHWAŁA Nr VI/106/11 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 21 marca 2011r.

OCHRONA ŚRODOWISKA W PROCESIE INWESTYCYJNYM W ŚWIETLE PRZEPISÓW

Gdańsk, dnia 22 grudnia 2014 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GDAŃSKU. z dnia 19 grudnia 2014 r.

UCHWAŁA NR... SEJMIKU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. z dnia r. w sprawie obszaru chronionego krajobrazu o nazwie "Las Żarski"

Temat: Zielona Infrastruktura. Zespół: Andrzej Mizgajski Iwona Zwierzchowska Damian Łowicki

UCHWAŁA NR XII/94/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO. z dnia 22 czerwca 2015 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Pojezierze Sejneńskie

UCHWAŁA NR XII/93/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO. z dnia 22 czerwca 2015 r. w sprawie wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu Dolina Biebrzy

628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222.

Podstawy prawne tworzenia i funkcjonowania obszarów Natura 2000

Przygotowanie planów w zadań ochronnych dla obszarów w Natura 2000: SOO Dolina Biebrzy i OSO Ostoja Biebrzańska

Wzór. Karta informacyjna przedsięwzięcia

Transkrypt:

Współdziałanie RDOŚ w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko przeprowadzanej dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z uwzględnieniem zagadnień przyrodniczych Aspekty przyrodnicze w sooś i w planowaniu przestrzennym Katarzyna Szczypka główny specjalista

Ochrona przyrody

Zastrzeżenia do dokumentacji stopień szczegółowości prognozy; zakres prognozy; wykorzystanie nieaktualnych i archiwalnych danych; brak odniesienia do wszystkich elementów środowiska; brak analiz i oceny przewidywanego i znaczącego oddziaływania na poszczególne komponenty środowiska; brak rozwiązań mających na celu zapobieganie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań;

Źródła danych opracowania ekofizjograficzne programy ochrony środowiska programy ochrony środowiska przed hałasem dokumentacja geologiczna złoża kopalin przeglądy ekologiczne raporty o oddziaływaniu przedsięwzięć na środowisko wnioski i zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów plan urządzenia lasu i program ochrony przyrody wnioski o wydanie pozwoleń wodnoprawnych

Źródła danych plany ochrony, plany zadań ochronnych, zadania ochronne akty prawne powołujące daną formę ochrony przyrody informacje w serwisach Geoportal RDOŚ Katowice, Geoserwis GDOŚ, ORSIP, itp. Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody i Rejestr Form Ochrony Przyrody Województwa Śląskiego opracowanie nt. korytarzy ekologicznych w województwie śląskim dane pozyskane w trybie dostępu do informacji o środowisku

Plany ochrony, plany zadań ochronnych, zadania ochronne rezerwaty przyrody plany ochrony, zadania ochronne obszary Natura 2000 plany zadań ochronnych, plany ochrony parki krajobrazowe plany ochrony

Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach z dnia 16 października 2015 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Wielki Las. 5. Wprowadza się następujące ustalenia do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Przyrów, miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Przyrów oraz planu zagospodarowania przestrzennego województwa śląskiego dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych: 1) utrzymanie dotychczasowego użytkowania gruntów w pasie terenu o szerokości 30 m przylegającym do granicy rezerwatu z gruntami rolnymi; 2) odstąpienie od budowy nowych urządzeń melioracji wodnych w pasie terenu o szerokości 30 m przylegającym do granicy rezerwatu z gruntami rolnymi.

Zadania ochronne Zarządzenie Nr 28/2016 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach z dnia 14 listopada 2016 r. w sprawie ustanowienia zadań ochronnych dla rezerwatu przyrody Grapa.

Zadania ochronne Zarządzenie Nr 28/2016 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach z dnia 14 listopada 2016 r. w sprawie ustanowienia zadań ochronnych dla rezerwatu przyrody Grapa. Załącznik Nr 1 Identyfikacja i ocena istniejących zagrożeń zewnętrznych oraz sposoby eliminacji lub ograniczania tych zagrożeń i ich skutków. degradacja siedlisk i zmiana składu gatunkowego w wyniku antropopresji i wnikania do rezerwatu gatunków synantropijnych.

Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach z dnia 29 lutego 2016 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Lemańskie Jodły PLH240045.

Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach z dnia 29 lutego 2016 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Lemańskie Jodły PLH240045 91P0 Wyżynny jodłowy bór mieszany (Abietetum Polonicum) Zabudowa rozproszona (E01.03) Próba zabudowy najbliższego obszaru siedliska w bezpośrednim sąsiedztwie jego granicy może wpływać na: zmianę stosunków wodnych obszaru, utratę łączności z terenami przyległymi, zanik spójności sieci Natura 2000 z innymi obszarami, w tym pogorszenie reprezentatywności / typowości siedliska przyrodniczego oraz może spowodować nadmierną penetrację i synantropizację siedliska.

Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach z dnia 24 kwietnia 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Beskid Żywiecki PLH240006

Jeżeli przemawiają za tym wymogi: Art. 34 uop nadrzędnego interesu publicznego, w tym o charakterze społecznym lub gospodarczym; wobec braku rozwiązań alternatywnych właściwy miejscowo rdoś może zezwolić na realizację planu lub działań mogących znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, zapewniając wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania obszarów Natura 2000. Gdy znaczące negatywne oddziaływanie dotyczy siedlisk i gatunków priorytetowych, zezwolenie rdoś może być udzielone wyłącznie w celu: ochrony życia i zdrowia ludzi; zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego; uzyskania pierwszorzędnych następstw dla środowiska przyrodniczego wynikającym z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego po uzyskaniu opinii (formalnie niewiążącej) Komisji Europejskiej.

Uchwała Nr IV/48/2/2014 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 10 marca 2014 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony Parku Krajobrazowego "Orlich Gniazd.

Uchwała Nr IV/48/2/2014 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 10 marca 2014 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony Parku Krajobrazowego "Orlich Gniazd. Zakazuje się stosowania rozwiązań planistycznych (przykłady): dopuszczających prowadzenie linii napowietrznych energetycznych i telekomunikacyjnych przez tereny leśne i zespoły skałkowe, związanych z lokalizowaniem obiektów obsługi ruchu turystycznego, związanych z lokalizowaniem obiektów sportowych i rekreacyjnych (związanych z aktywnym wypoczynkiem), związanych z lokalizowaniem parkingów, związanych z lokalizowaniem obiektów stanowiących dominantę oraz obiektów nie nawiązujących do tradycji lokalnych i cech charakterystycznych dla zabudowy miejscowej,

Akty prawne Rozporządzenie Nr 18/06 Wojewody Śląskiego z dnia 18 kwietnia 2006 r. w sprawie Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd.

budowania nowych obiektów budowlanych w pasie o szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej; likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych;

Korytarze ekologiczne Korytarze ekologiczne w województwie śląskim koncepcja do planu zagospodarowania przestrzennego województwa. Etap I. (Parusel J.B., Skowrońska K., Wower A. (red.) CDPGŚ, Katowice 2007 r.).

Korytarze ekologiczne

Systemy informacji przestrzennej http://www.geoportal.rdos.katowice.pl/geoportal/ http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/

Systemy informacji przestrzennej dane prezentowane na stronach pochodzą z aktów prawnych dotyczących form ochrony przyrody oraz są uzyskiwane na podstawie tych aktów; nie stanowią prawnego ustalenia lokalizacji i przebiegu granicy form ochrony przyrody; W celu dokonywania czynności prawnych oraz stosowania prawa należy posługiwać się bezpośrednio zapisami aktów prawnych o ustanowieniu formy ochrony przyrody lub innych aktów prawnych jej dotyczących, a w przypadku niejasności kontaktować się bezpośrednio z organem, w którego kompetencjach dana forma się znajduje.

Geoportal RDOŚ Katowice http://geoportal.rdos.katowice.pl/geoportal/

Geoserwis GDOŚ http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/

Otwarty Regionalny System Informacji Przestrzennej (ORSIP ) - Geoportal Województwa Śląskiego http://mapy.orsip.pl/imap/

Wyszukiwarka obszarów Natura 2000 http://natura2000.gdos.gov.pl/wyszukiwarka-n2k

Rejestry form ochrony przyrody Art. 113 i 114 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U.2018.1614 t.j.)

Centralny rejestr form ochrony przyrody http://crfop.gdos.gov.pl/crfop/

Rejestr Form Ochrony Przyrody Województwa Śląskiego http://bip.katowice.rdos.gov.pl/wojewodzki-rejestr-form-ochrony-przyrody

Dostęp do danych geoprzestrzennych http://www.gdos.gov.pl/dane-i-metadane http://katowice.rdos.gov.pl/dane-i-metadane

Udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie Ustawa z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

W prezentacji wykorzystano zdjęcia z archiwum Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach.