Wrocław, 11.05.2018 Technologie informacyjne: Arkusz kalkulacyjny Wydział Matematyki Politechniki Wrocławskiej Andrzej Giniewicz
Dzisiaj na zajęciach... Podstawy korzystania z arkuszy kalkulacyjnych. 1/68
Arkusze kalkulacyjne Arkusze kalkulacyjne 2/68
Arkusze kalkulacyjne Arkusz kalkulacyjny (ang. spreadsheet) to program komputerowy służący do organizacji danych w postaci tabelarycznej. Pierwsze programy tego typu zaczęły się pojawiać już w latach 60-tych. Dziś do najpopularniejszych należą Microsoft Excel, Google Sheets oraz LibreOffice Calc. Arkusze kalkulacyjne 3/68
Arkusze kalkulacyjne Arkusz kalkulacyjny (ang. spreadsheet) to program komputerowy służący do organizacji danych w postaci tabelarycznej. Pierwsze programy tego typu zaczęły się pojawiać już w latach 60-tych. Dziś do najpopularniejszych należą Microsoft Excel, Google Sheets oraz LibreOffice Calc. Są one jednym z częściej pojawiających się technicznych wymogów obok baz danych i języków programowania. Arkusze kalkulacyjne 3/68
Budowa programu Dokument (zwany skoroszytem) dzieli się na arkusze. Każdy z arkuszy ma własną nazwę, którą możemy zmieniać, jednak musi być ona unikatowa w obrębie jednego dokumentu. W arkuszach wyróżniamy kolumny (oznaczane wielkimi literami) oraz wiersze (oznaczane liczbami). Najmniejszym elementem arkusza jest komórka, oznaczana przez nazwę wiersza i kolumny w której się znajduje (nazywane adresem komórki). Grupę sąsiadujących ze sobą komórek, tworzących prostokąt, nazywamy zakresem. Komórkom i zakresom można również nadać unikatowe nazwy. Arkusze kalkulacyjne 4/68
Podstawy działania programu Do dokumentu wprowadzamy wartości liczbowe i tekstowe. Oprócz standardowo wprowadzonych wartości (stałych), program może obliczać wartości niektórych komórek za pomocą formuł. Dzięki temu, jeśli wprowadzimy zmiany w jednym miejscu, formuły mogą nam przeliczyć nowe wartości. Arkusze kalkulacyjne 5/68
Podstawy działania programu Do dokumentu wprowadzamy wartości liczbowe i tekstowe. Oprócz standardowo wprowadzonych wartości (stałych), program może obliczać wartości niektórych komórek za pomocą formuł. Dzięki temu, jeśli wprowadzimy zmiany w jednym miejscu, formuły mogą nam przeliczyć nowe wartości. Pozwala to tworzyć interaktywne dokumenty, które mogą się aktualizować i same stanowić (lub tworzyć) kompletne raporty. Arkusze kalkulacyjne 5/68
(Slide)show time! (Slide)show time! 6/68
Wygląd okna programu Excel (Slide)show time! 7/68
Wygląd okna programu Calc (Slide)show time! 8/68
Wygląd okna programu Sheet (Slide)show time! 9/68
Formatowanie w Excel (Slide)show time! 10/68
Formatowanie w Calc (Slide)show time! 11/68
Formatowanie w Sheet (Slide)show time! 12/68
Opcje w Excel (Slide)show time! 13/68
Opcje w Calc (Slide)show time! 14/68
Opcje w Sheet (Slide)show time! 15/68
Formatowanie komórek w Excel (Slide)show time! 16/68
Formatowanie komórek w Calc (Slide)show time! 17/68
Formatowanie komórek w Sheet (Slide)show time! 18/68
Formatowanie warunkowe w Excel (Slide)show time! 19/68
Formatowanie warunkowe w Calc (Slide)show time! 20/68
Formatowanie warunkowe w Sheet (Slide)show time! 21/68
Formatowanie w Excel (Slide)show time! 22/68
Formatowanie w Calc (Slide)show time! 23/68
Formatowanie w Sheet (Slide)show time! 24/68
Wyszukiwanie w Excel (Slide)show time! 25/68
Wyszukiwanie w Calc (Slide)show time! 26/68
Wyszukiwanie w Sheet (Slide)show time! 27/68
Tabela przestawna w Excel (Slide)show time! 28/68
Tabela przestawna w Calc (Slide)show time! 29/68
Tabela przestawna w Sheet (Slide)show time! 30/68
Ustawienia strony w Excel (Slide)show time! 31/68
Ustawienia strony w Calc (Slide)show time! 32/68
Ustawienia strony w Sheet (Slide)show time! 33/68
Blokowanie w Excel (Slide)show time! 34/68
Blokowanie w Calc (Slide)show time! 35/68
Blokowanie w Sheet (Slide)show time! 36/68
Komentarze w Excel (Slide)show time! 37/68
Komentarze w Calc (Slide)show time! 38/68
Komentarze w Sheet (Slide)show time! 39/68
Sortowanie w Excel (Slide)show time! 40/68
Sortowanie w Calc (Slide)show time! 41/68
Sortowanie w Sheet (Slide)show time! 42/68
Filtrowanie w Excel (Slide)show time! 43/68
Filtrowanie w Calc (Slide)show time! 44/68
Filtrowanie w Sheet (Slide)show time! 45/68
Grupowanie w Excel (Slide)show time! 46/68
Grupowanie w Calc (Slide)show time! 47/68
Grupowanie w Sheet (Slide)show time! 48/68
Sumowanie w Excel (Slide)show time! 49/68
Sumowanie w Calc (Slide)show time! 50/68
Sumowanie w Sheet (Slide)show time! 51/68
Sumowanie w Excel (Slide)show time! 52/68
Sumowanie w Calc (Slide)show time! 53/68
Sumowanie w Sheet (Slide)show time! 54/68
Funkcje w Excel (Slide)show time! 55/68
Funkcje w Calc (Slide)show time! 56/68
Funkcje w Sheet (Slide)show time! 57/68
Edytor funkcji w Excel (Slide)show time! 58/68
Edytor funkcji w Calc (Slide)show time! 59/68
Edytor funkcji w Sheet (Slide)show time! 60/68
Formuły Formuły 61/68
Adresy i zakresy Adresem komórki nazywamy jej współrzędne w arkuszu, wyrażone w kolejności kolumna wiersz. Przykładowym adresem może być C11. Formuły 62/68
Adresy i zakresy Adresem komórki nazywamy jej współrzędne w arkuszu, wyrażone w kolejności kolumna wiersz. Przykładowym adresem może być C11. Zakresy zapisujemy z dwukropkiem. Proste zakresy to A2:A10 (wszystkie komórki z kolumny A i wierszy od 2 do 10) oraz A2:D2 (wszystkie komórki z wiersza 2 i kolumn od A do D). Formuły 62/68
Adresy i zakresy Adresem komórki nazywamy jej współrzędne w arkuszu, wyrażone w kolejności kolumna wiersz. Przykładowym adresem może być C11. Zakresy zapisujemy z dwukropkiem. Proste zakresy to A2:A10 (wszystkie komórki z kolumny A i wierszy od 2 do 10) oraz A2:D2 (wszystkie komórki z wiersza 2 i kolumn od A do D). Istnieje również możliwość tworzenia zakresów jednocześnie w dwóch wymiarach, na przykład A1:B10 to razem 20 komórek dziesięć z kolumny A i dziesięć z kolumny B. Formuły 62/68
Adresy i zakresy Adresem komórki nazywamy jej współrzędne w arkuszu, wyrażone w kolejności kolumna wiersz. Przykładowym adresem może być C11. Zakresy zapisujemy z dwukropkiem. Proste zakresy to A2:A10 (wszystkie komórki z kolumny A i wierszy od 2 do 10) oraz A2:D2 (wszystkie komórki z wiersza 2 i kolumn od A do D). Istnieje również możliwość tworzenia zakresów jednocześnie w dwóch wymiarach, na przykład A1:B10 to razem 20 komórek dziesięć z kolumny A i dziesięć z kolumny B. Dwa zakresy lub adresy można dodać (stawiając pomiędzy nimi przecinek) lub wziąć ich przekrój (stawiając pomiędzy nimi spację). Formuły 62/68
Podstawy formuł Formuły rozpoczynamy od znaku równości i dalej używamy nazw komórek, zakresów, operatorów i funkcji. Przykładowo wpisując =SUMA(A1:A10, B1) dodamy liczby z 10 pierwszych komórek kolumny A oraz jednej z komórki B1. Formuły 63/68
Podstawy formuł Formuły rozpoczynamy od znaku równości i dalej używamy nazw komórek, zakresów, operatorów i funkcji. Przykładowo wpisując =SUMA(A1:A10, B1) dodamy liczby z 10 pierwszych komórek kolumny A oraz jednej z komórki B1. Niestety składnia formuł może być różna w różnych pakietach ale i wersjach pakietów. Na przykład Sheet posługuje się nazwami angielskimi (SUM, IF), podobnie jak Excel w języku angielskim. Excel w języku polskim korzysta natomiast z polskich nazw (SUMA, JEŻELI). Calc domyślnie korzysta z języka systemowego, ale w opcjach można zmienić język komend oraz dialekt, aby upodobnić go do innego arkusza. Pomiędzy komendami w języku polskim również mogą być różnice (ORAZ w Excel to I w Calc). Formuły 63/68
Kopiowanie formuł Załóżmy, że w komórce C1 mamy formułę =A1+B1, która dodaje dwie komórki po lewej. Jeśli skopiujemy formułę do pola C2, formuła zmieni się na =A2+B2. Jeśli skopiujemy ją do pola D1, formuła zmieni się na =B1+C1. Dzięki temu łatwo tworzyć formuły działające na całych kolumnach lub wierszach, ale niekiedy takie zachowanie nie jest pożądane. Formuły 64/68
Kopiowanie formuł Załóżmy, że w komórce C1 mamy formułę =A1+B1, która dodaje dwie komórki po lewej. Jeśli skopiujemy formułę do pola C2, formuła zmieni się na =A2+B2. Jeśli skopiujemy ją do pola D1, formuła zmieni się na =B1+C1. Dzięki temu łatwo tworzyć formuły działające na całych kolumnach lub wierszach, ale niekiedy takie zachowanie nie jest pożądane. Aby zabronić formule na przesuwanie pól dopisujemy dolar. Przykładowo, jeśli w komórce C1 mamy formułę =$A1+B$1, po skopiowaniu do C2 otrzymalibyśmy =$A2+B$1, natomiast do D1 otrzymamy $A1+C$1. Można też zablokować jednocześnie oba wyrażenia. Formuły 64/68
Operatory i funkcje Podstawowe operatory to +, -, *, /, % (uwaga to procent, nie modulo!), ^ (uwaga to potęga, nie różnica symetryczna!). Istnieje również operator łączenia napisów (&). Dostępne relacje to ==, <, >, <=, >=, <> (uwaga nie!=!). Formuły 65/68
Operatory i funkcje Podstawowe operatory to +, -, *, /, % (uwaga to procent, nie modulo!), ^ (uwaga to potęga, nie różnica symetryczna!). Istnieje również operator łączenia napisów (&). Dostępne relacje to ==, <, >, <=, >=, <> (uwaga nie!=!). Nazwy funkcji piszemy wielkimi literami, natomiast ich argumenty umieszczamy w nawiasach i oddzielamy przecinkami. Ponieważ w nazwach funkcji jest wiele różnic, należy zawsze sprawdzać ich definicje (szczególnie, jeśli pracujemy w pakiecie, do którego nie jesteśmy przyzwyczajeni). Formuły 65/68
Przydatne funkcje Poniżej kilka często używanych nazw funkcji. Excel Sheet Calc SUMA SUM SUMA ŚREDNIA AVERAGE ŚREDNIA MIN MIN MIN MAX MAX MAKS LEWY LEFT LEWY PRAWY RIGHT PRAWY JEŻELI IF JEŻELI WYSZUKAJ.PIONOWO VLOOKUP WYSZUKAJ.PIONOWO LITERY.WIELKIE UPPER LITERY.WIELKIE DATA DATE DATA ROK YEAR ROK USUŃ.ZBĘDNE.ODSTĘPY TRIM USUŃ.ZBĘDNE.ODSTĘPY Formuły 66/68
W następnym odcinku... Korzystanie z arkuszy w języku Python. Formuły 67/68
Pytania? Formuły 68/68